ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ
«ԱՌԵՎՏՐԻ ԵՎ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ»
ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

ՀՀ կառավարության կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Առեւտրի եւ ծառայություններ մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը փորձաքննության է ենթարկվել ՀՀ ԱԺ աշխատակազմի օրենսդրության վերլուծության եւ զարգացման վարչությունում, որի վերաբերյալ ներկայացնում ենք հետեւյալ եզրակացությունը:

Օրենքի նախագիծը համապատասխանում է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ օրենքի 47-րդ հոդվածի պահանջներին:

Օրենքի նախագծի վերաբերյալ ներկայացնում ենք հետեւյալ դիտողությունները եւ առաջարկությունները:

1. Նախագծի 1-ին հոդվածի 1-ին մասի «կարգավորում է» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «սահմանում է» բառով, որն ավելի ճիշտ է արտացոլում տվյալ մասի միտքը:

2. Նախագծի 1-ին հոդվածի 2-րդ մասում բաց է թողնված ՀՀ միջազգային պայմանագրերի մասին հիշատակումը, որը կարեւոր նշանակություն ունի այս օրինագծի շրջանակներում կարգավորվող իրավահարաբերությունների համար: Առաջարկում ենք նշված մասում ավելացնել «ՀՀ միջազգային պայմանագրերով» բառերը:

3. Նախագծի 2-րդ հոդվածով սահմանվող հասկացություններում`

ա/ «վաճառող» հասկացության «ապրանք» բառը ճիշտ կլինի փոխարինել «ապրանքներ» բառով.

բ/ «աշխատող» հասկացությունը, կարծում ենք, անհրաժեշտ է ամբողջությամբ վերաշարադրել, քանի որ առաջարկվող սահմանմամբ նշվում են ընդհանուր առմամբ ցանկացած աշխատողին ներկայացվող պահանջներից միայն մի քանիսը, իսկ «քաղաքացի» բառը, ըստ էության, սահմանափակում է ՀՀ տարածքում բնակվող օտարերկրյա քաղաքացիների եւ քաղաքացիություն չունեցող անձանց աշխատանքի իրավունքը: Այս առումով առաջարկում ենք տվյալ սահմանման հետեւյալ ձեւակերպումը`

«աշխատող` ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով վաճառողի հետ աշխատանքային պայմանագիր կնքած եւ վարձատրության դիմաց աշխատող անձ»:

Հարկ է նշել, որ նույն խնդիրն առկա է նաեւ սույն նախագծի 10-րդ եւ 13-րդ հոդվածներում, որոնցում նույնպես առաջարկում ենք կատարել նշված փոփոխությունը.

գ/ «առեւտրի կենտրոն» հասկացության մեջ «կազմակերպչի» բառից առաջ անհրաժեշտ է ավելացնել «առեւտրի իրականացման վայրի» բառերը, քանզի նախորդ հասկացության մեջ նման տեսքով հապավում նշված չէ.

դ/ «տոնավաճառ (վերնիսաժ)» հասկացության մեջ անհրաժեշտ է հստակեցնել «շուկայական միջոցառում» բառակապակցությունը, եւ բացի այդ` հասկացությունն ինքնին հաջող չէ ձեւակերպված: Առաջարկում ենք սահմանման մեջ նշված օրերով սահմանափակումը հանել եւ որոշակի օրեր չսահմանել, կամ հակառակ դեպքում` տվյալ հասկացությունը ձեւակերպել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«տոնավաճառ (վերնիսաժ)` պետական կառավարման լիազորված մարմինների կողմից հատկացված վայրերում օրենքով սահմանված հանգստյան եւ տոնական օրերին իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց կողմից իրականացվող առուվաճառք»:

4. Նախագծի 4-րդ հոդվածի 4-րդ մասում, ինչպես նաեւ 5-րդ հոդվածի 9-րդ, 11-րդ հոդվածի 7-րդ եւ 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասերում ամրագրված պահանջը (ցուցանակների լրացման կարգի հաստատումը), կարծում ենք, ՀՀ կառավարության կողմից սահմանման ենթակա հարց չէ եւ այս գործառույթը պետք է վերապահել պետական կառավարման լիազորված մարմնին:

5. Հոդված 5-ի 2-րդ մասի երկրորդ պարբերության «վաճառք» բառն առաջարկում ենք տեղափոխել «սննդամթերքի» բառից հետո:

6. Նախագծի 5-րդ հոդվածի 5-րդ եւ 6-րդ մասերի ճիշտ ընկալման նպատակով առաջարկում ենք նախագծի 2-րդ հոդվածում որպես հասկացություն սահմանելնաեւ «գյուղատնտեսական արտադրանքի շուկաների տարածք» արտահայտությունը, քանի որ օրենքից չի հասկացվում, թե որնէ «շուկայի տարածքը»:

7. Կարծում ենք, ճիշտ կլինի հանել հոդված 6-ի 1-ին մասի «ա» կետը, այլապես այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ սույն օրենքի մյուս պահանջները վաճառողը կարող է նաեւ չկատարել (նույնը վերաբերում է նաեւ հոդված 7-ի 1-ին մասի «ա» կետին եւ հոդված 15-ի 1-ին մասին):

8. Հոդված 6-ի 1-ին մասի «գ» կետի «վճարումը հաստատող այլ փաստաթուղթ» հասկացությունը հստակեցման եւ կոնկրետացման կարիք ունի, քանի որ դրամարկղային չեկից բացի նման այլ փաստաթուղթ, ըստ էության, օրենսդրությամբ սահմանված չէ:

9. Նախագծի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետի «ապրանքի» բառից հետո նշված «որակ» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «տեսքը» բառով, քանի որորակի ստուգումը չի կարող իրականացվել ըստ արտաքին հատկանիշների, առավել եւս աշխատողի կողմից: (աշխատողը, թերեւս, կարող է ստուգել միայն ապրանքի արտաքին տեսքը):

10. Հոդված 9-ի 1-ին մասի «իրականացվում է օրենքով» բառերն անհրաժեշտ է փոխարինել «կարող է իրականացվել սույն օրենքով» բառերով, քանի որ այս օրենքը, ըստ էության, առեւտրի տեսակները սահմանող միակ օրենքն է:

11. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 5-րդ մասում առաջարկում ենք հստակեցնել կամ մատնանշել այն օրենքը, որի համապատասխան պետք է իրականացվի «վճարված գումարի վերադարձումը եւ վերահաշվարկը» կամ ընդհանրապես հանել «օրենքով սահմանված կարգով» բառերը:

12. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 6-րդ մասի 2-րդ պարբերության «վաճառարկղերը» հասկացությունն առաջարկում ենք սահմանել նախագծի 2-րդ հոդվածում, քանի որ «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 42-րդ հոդվածի համաձայն. «Եթե նորմատիվ ակտում կիրառվում են նոր կամ բազիմաստ հասկացություններ կամ տերմիններ, ապա այդ իրավական ակտով պետք է տրվեն դրանց սահմանումները»:

13. «Սննդամթերքի անվտանգության մասին» ՀՀ օրենքի տերմինաբանության հետ համահունչ դարձնելու նպատակով հոդված 9-ի 7-րդ մասի «օգտագործման վերջին ժամկետը» բառերը պետք է փոխարինել «պիտանելիության ժամկետը» բառերով:

14. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 2-րդ պարբերության «տեղեկագրերով» բառից հետո առաջարկում ենք ավելացնել «ինչպես նաեւ էլեկտրոնային տեղեկատվական միջոցներով» բառերը:

15. Հոդված 9-ի 10-րդ մասի առաջին պարբերությամբ նախատեսվող սահմանափակումը, կարծում ենք, ավելորդ է եւ չտրամաբանված: Նման սահմանափակման առկայության պարագայում, օրինակ, հեռախոսով պիցցա պատվիրելու դեպքում վաճառողը պետք է պարտավոր լինի սննդամթերքը նախ տանել առեւտրի օբյեկտ, որից հետո միայն առաքել այն սպառողին, ինչն էլ չի տեղավորվում առողջ տրամաբանության մեջ: Բացի այդ, գործնականում անհնար է ստուգել եւ հավաստիանալ, որ պատվիրված ապրանքը, օրինակ, առեւտրի օբյեկտի՞ց է առաքվել, թե պահեստից (առաջարկվում է հանել նշաված պարբերությունը):

Ավելորդ են նաեւ նույն մասի չորորդ պարբերության «եւ վճարվում գնորդի» բառերը, որոնք նույնպես առաջարկում ենք հանել (ըստ էության որեւէ նշանակություն չունի թե ում կողմից է վճարվում գնված ապրանքի դիմաց, իսկ փոխարենը, այս բառերի առկայության դեպքում, ավելորդ խնդիրներ կամ մեկնաբանություններ կառաջանան երրորդ անձանց կողմից վճարելու, ի շահ այլ անձանց գնումներ կատարելու եւ նմանատիպ այլ դեպքերում):

16. Նախագծի 9-րդ հոդվածի 16-րդ մասում «խմիչքների վաճառքը» բառերից հետո առաջարկում ենք ավելացնել «բուհերում» բառը, քանի որ բուհերի սկզբնական կուրսերի, ինչպես նաեւ նախապատրաստական բաժինների ուսանողները հիմնականում անչափահասներ են:

17. Սույն նախագծի ամենապրոբլեմային խնդիրը, կարծում ենք, կայանում է նրանում, որ հոդված 9-ի 17-րդ եւ 18-րդ մասերով արգելվում է շրջիկ առեւտրի միջոցներով հեղուկ գազի մանրածախ առեւտուրը: Եթե անվտանգության նկատառումներից ելնելով կարելի է վառելիքի մյուս տեսակների մասով այս արգելքը արդարացված համարել, ապա հեղուկ գազի դեպքում այն բավականաչափ վտանգավոր եւ բացասական հետեւանքների կարող է հանգեցնել: Հանրապետությունում գազաֆիկացման ցածր մակարդակի եւ հեղուկ գազի սպառողների լայն շրջանակի առկայության պարագայում այս արգելքն ուղղակի կփակի արդեն իսկ կայացած մասնավոր բիզնեսի մի ամբողջ ոլորտ, որի արդյունքում հեղուկ գազի իրացման բնագավառում կառաջանա գերիշխող դիրք, իսկ վատագույն դեպքում` մենաշնորհային վիճակ, դրանից բխող բացասական մյուս հետեւանքներով հանդերձ: Կարծում ենք, անհրաժեշտ է հեղուկ գազի մասով հանել այս արգելքը, իսկ անվտանգության ապահովման առումով խստացնել համապատասխան վերահսկողությունը:

18. Հոդված 10-ի 1-ին մասի «հանրային սննդի ծառայություն» հասկացության «սննդի» բառից առաջ ճիշտ կլինի ավելացնել «հանրային» բառը:

19. Նախագծի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասով հանրային սննդի օբյեկտները դասակարգվում են որոշակի տեսակների (ճաշարաններ, ռեստորաններ, սրճարաններ, բարեր, բուֆետներ եւ այլն): Առաջարկում ենք դասակարգվող հանրային սննդի օբյեկտների տարբերությունները սահմանել սույն օրենքով, այլապես դրանք կմնան անորոշ եւ ցանկացած սննդի օբյեկտ կամայականորեն կարող է կոչվել ռեստորան կամ բուֆետ: ՈՒստի, սննդի օբյեկտի յուրաքանչյուր տեսակի համար անհրաժեշտ է սահմանել դրան ներկայացվող նվազագույն պահանջները:

20. Նախագծի 11-րդ հոդվածի 6-րդ մասում «դպրոցներում» բառերից հետո առաջարկում ենք ավելացնել «բուհերում» բառը` սույն եզրակացության 16-րդ կետում նշված պատճառաբանությամբ:

21. Հոդված 12-ի 4-րդ մասից պետք է հանել «ազգային ստանդարտին համապատասխան» բառերը (հանրային սննդի օբյեկտում աշխատողի պաշտոնը ազգային ստանդարտների հետ որեւէ առնչություն չունի):

22. Նախագծի 12-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված հասկացությունները պետք է սահմանվեն օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով, սույն եզրակացության 12-րդ կետով նշված հիմնավորումով:

Միեւնույն ժամանակ գլխադասային հանձնաժողովի ուշադրությունն ենք հրավիրում նշված աշխատողների մասնագիտական պատրաստվածությունը հավաստող փաստաթղթերի պարտադիրության սահմանման հարցի վրա, որը, մեր կարծիքով, բավականին խիստ սահմանափակում է, եւ առաջարկում ենք հրաժարվել տվյալ բնագավառում այս պրակտիկայի կիրառումից:

23. Հոդված 13-ի «կենցաղային ծառայություն» հասկացության երկրոդ պարբերությունը, որը ոչ թե հասկացության մեկնաբանություն է, այլ լիազորություն սահմանող նորմ, անհրաժեշտ է տեղափոխել հոդված 14-ի 1-ին մաս` որպես երկրորդ պարբերություն (ընդ որում, տվյալ լիազորությունը ճիշտ կլինի վերապահել ոչ թե ՀՀ կառավարությանը, այլ լիազորված մարմնին):

24. Հոդված 15-ի 3-րդ մասում հստակեցման կարիք է զգում «առանձին կենցաղային ծառայություններ» հասկացությունը: Այս առումով, «մասով» բառից հետո առաջարկում ենք ավելացնել « , որոնց ցանկը հաստատում է պետական կառավարման լիազորված մարմինը,» միջանկյալ նախադասությունը:

25. Հոդված 16-ի վերնագիրը եւ հոդվածի բովանդակությունը միմյանց չեն համապատասխանում: Անհրաժեշտ է կամ վերնագրից հանել «եւ նրա իրավասությունները» բառերը, կամ էլ հոդվածում կոնկրետ նշել պետական կառավարման լիազորված մարմնի իրավունքներն ու պարտականությունները:

26. Ընդհանուր առմամբ նախագծի ամբողջ տեքստը լեզվաոճական եւ բովանդակային խմբագրման կարիք է զգում:

ՀՀ ԱԺ ԱՇԽԱՏԱԿԱԶՄԻ
ՕՐԵՆՍԴՐՈՒԹՅԱՆՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆ
ԵՎ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅՈՒՆ

Կատարողներ`Ա.Թամազյան
                            Մ.Սողոմոնյան
                            Կ.Հարությունյան