ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-232-11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2321 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Դատախազության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2322 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2323 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2324 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2325 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2326 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Աուդիտորական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2327 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2328 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-2329 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Երեխայի իրավունքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23210 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23211 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23212 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» 2021 թվականի մայիսի 7-ի թիվ ՀՕ-208-Ն օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23213 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հակակոռուպցիոն կոմիտեի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23214 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հանրային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23215 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հաշվապահական հաշվառման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23216 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հարկային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23217 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Մաքսային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23218 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23219 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության կարգապահական կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23220 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23221 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23222 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Պետական ոչ առեւտրային կազմակերպությունների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23223 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23224 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Վարկային կազմակերպությունների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23225 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Տեղական ինքնակառավարման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23226 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Փաստաբանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23227 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23228 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23229 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու անձնագրի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23230 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23231 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ֆիզիկական անձանց բանկային ավանդների հատուցումը երաշխավորելու մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23232 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության քննչական կոմիտեի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23233 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ավիացիայի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23234 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Արտոնագրերի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23235 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Դիվանագիտական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23236 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հանրակրթության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23237 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հանրային խորհրդի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23238 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հաշվապահական հաշվառման եւ աուդիտորական գործունեության կարգավորման եւ հանրային վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23239 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հաշտարարության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23240 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23241 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23242 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Մասնավոր պահնորդական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23243 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Նախադպրոցական կրթության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23244 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Նախնական մասնագիտական (արհեստագործական) եւ միջին մասնագիտական կրթության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23245 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի եւ խաղատների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23246 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Վիճակախաղերի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23247 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Վճարահաշվարկային համակարգերի եւ վճարահաշվարկային կազմակերպությունների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23248 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ֆինանսական համակարգի հաշտարարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23249 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ազդարարման համակարգի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23250 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմում պետական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23251 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23252 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ապահովված հիպոտեկային պարտատոմսերի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23253 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23254 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Արժեթղթերի շուկայի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23255 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Արժութային կարգավորման եւ արժութային վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23256 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23257 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Բնապահպանական վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23258 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Գնումների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23259 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Գրավատների եւ գրավատնային գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23260 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23261 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23262 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Թմրամիջոցների եւ հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութերի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23263 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Համայնքային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23264 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հաշվեքննիչ պալատի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23265 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23266 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Մարդու վերարտադրողական առողջության եւ վերարտադրողական իրավունքների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23267 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ներդրումային ֆոնդերի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23268 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23269 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Քաղաքացիական կացության ակտերի գրանցման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23270 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մաիսն» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23271 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Տեսալսողական մեդիայի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23272 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23273 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Սնանկության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23274 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23275 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Մարդուն օրգաններ եւ (կամ) հյուսվածքներ փոխպատվաստելու մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23276 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23277 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Պետական նպաստների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23278 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Պետական կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23279 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Պաշտպանության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23280 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23281 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Փրկարար ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23282 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23283 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Նոտարիատի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23284 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Մաքսային կարգավորման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23285 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23286 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Օտարերկրացիների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23287 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Փրկարար ծառայության կանոնագիրքը հաստատելու մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23288 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23289 -11.04.2022-ՊԻ-011/0), «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-23290 -11.04.2022-ՊԻ-011/0) (այսուհետ միասին՝ Նախագծերի փաթեթ) վերաբերյալ Կառավարության կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված Նախագծերի փաթեթը մասնագիտական փորձաքննության է ենթարկվել Ազգային ժողովի աշխատակազմի փորձագիտական եւ վերլուծական վարչությունում: Նախագծերի փաթեթը ենթարկվել է իրավական, ֆինանսատնտեսագիտական, սոցիալական փորձաքննության: Ստորեւ ներկայացվում է մասնագիտական փորձաքննության եզրակացությունը, ինչպես նաեւ Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին տեղեկանքը:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ ԼԻԴԻՅԱ ՄՆԱՑԱԿԱՆՅԱՆ
03.05.2022թ.
Իրավական փորձաքնության արդյունքները Նախագծերի փաթեթի՝ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության (այսուհետ՝ Սահմանադրություն) եւ օրենքների պահանջներին համապատասխանության տեսանկյունից նշենք հետեւյալը. 1. «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի վերնագրում Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի կրճատ անվանման հիշատակումն առաջարկում ենք համապատասխանեցնել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 4-րդ մասի պահանջին՝ սահմանադրական օրենք հանդիսացող օրենսգրքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս դրանում նշվում է օրենսգրքի վերնագիրը: 2. «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի մի շարք հոդվածներով Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքում «քրեական գործ» հասկացությունները փոխարինվում են «քրեական վարույթ» հասկացություններով, ինչը բխում է 2021 թվականի հունիսի 30-ին ընդունված Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում (այսուհետ՝ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգիրք) կիրառված հասկացություններից եւ դրանց սահմանումներից: Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ «1. Սույն օրենսգրքում օգտագործվող ներքոհիշյալ հասկացություններն ունեն հետեւյալ նշանակությունը? 1) քրեական վարույթ` առերեւույթ հանցանքի մասին պատշաճ ձեւով տեղեկանալու պահից սույն օրենսգրքով սահմանված պետական մարմինների եւ պաշտոնատար անձանց կողմից իրենց իրավասության սահմաններում իրականացվող ընթացակարգ, որը դրսեւորվում է վարութային գործողությունների կատարմամբ եւ դատավարական ակտերի ընդունմամբ. 2) վարույթի նյութեր` քրեական վարույթը նախաձեռնելուց ի վեր պատշաճ կարգով հավաքված ու ստացված փաստաթղթերի եւ այլ նյութերի համարակալված ամբողջություն. 3) քրեական գործ` դատարան հանձնված եւ դատարանում կազմված վարույթի նյութեր.(…)»: Սակայն, հարկ է նկատել, որ Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի մի շարք դրույթներում շարունակվում է կիրառվել «քրեական գործ» ձեւակերպումը Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված պետական մարմինների եւ պաշտոնատար անձանց կողմից իրենց իրավասության սահմաններում իրականացվող ընթացակարգ իմաստով: Մասնավորապես՝ Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի 20-րդ հոդվածով նախատեսվում է հետեւյալը. «Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանը քննում է դատական կարգով քննության ենթակա բոլոր գործերը, բացառությամբ մասնագիտացված դատարանների ենթակայությանը վերապահված գործերի:» (նաեւ՝ 51-րդ հոդվածի 6-րդ մաս, 89-րդ հոդվածի 1-ին մասի 28-րդ կետ): Նույն օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսվում է, որ հակակոռուպցիոն դատարանին են ենթակա Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով հակակոռուպցիոն դատարանների իրավասությանը վերապահված գործերը, ինչպես նաեւ քաղաքացիական դատավարության կարգով պետության գույքային եւ ոչ գույքային շահերի պաշտպանության հայցերով եւ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի հիման վրա գույքի բռնագանձման հայցերով հարուցված քաղաքացիական գործերը: Հարկ է նկատել, որ Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի՝ հակակոռուպցիոն մասնագիտացված դատարաններին վերաբերելի բոլոր դրույթներում շարունակվում է կիրառվել «գործ» եզրույթը (25-րդ հոդվածի 3-րդ մաս, 28.1-ին հոդվածի 1-ին մաս, 112-րդ հոդվածի 1.2-րդ մաս, 132-րդ հոդվածի 3-րդ մաս): Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի՝ դատարաններում գործերի բաշխմանը վերաբերող 9-րդ գլխում ներառված հոդվածների մի մասում «գործերը» եզրույթը փոխարինվում է «վարույթները» եզրույթով, սակայն նույն տրամաբանությամբ կիրառված «գործերը» եզրույթը այլ հոդվածներում թողնվում է անփոփոխ (41-43-րդ հոդվածներ): Հիմք ընդունելով նշվածն՝ առաջարկում ենք հստակեցնել Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքում կիրառվող հասկացությունները: 3. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 5-րդ հոդվածի 2-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասը նոր խմբագրությամբ շարադրելիս առաջարկում ենք Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի կրճատ անվանման հիշատակումն համապատասխանեցնել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի՝ սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս նշվում է օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը, եթե վերնագիրը չի ներառում այն, եւ 21-րդ հոդվածի 2-րդ մասի՝ արգելվում են նորմատիվ իրավական ակտում կատարել բառերի կամ տերմինների անհարկի կրճատումներ, ինչպես նաեւ բառերի կամ տերմինների հապավումներ, պահանջին: 4. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի կարգավորման առարկային վերաբերող 1-ին հոդվածի համաձայն՝ օրենքով կարգավորվում են օպերատիվ-հետախուզական գործունեության իրականացման բնագավառում ծագող իրավահարաբերությունները: Օրենքը սահմանում է օպերատիվ-հետախուզական գործունեության հասկացությունը, խնդիրները, սկզբունքները, օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինները, օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնելիս նրանց իրավունքները եւ պարտականությունները, օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների տեսակները, օպերատիվ-հետախուզական գործունեության նկատմամբ հսկողությունը եւ վերահսկողությունը: «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածի 2-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածի 2-րդ մասում կատարվում է լրացում, ինչի արդյունքում նախատեսվում է հետեւյալը. «2. Սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված մարմիններն իրենց կառուցվածքում պետք է ունենան համապատասխան ստորաբաժանումներ, որոնց վրա է դրված օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների իրականացումը, Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում եւ կարգով նշվսծ ստորաբաժանումներն իրականացնում են նաեւ գաղտնի քննչական գործողություններ : Այդ ստորաբաժանումների կառուցվածքը, ենթակայությունը, ինչպես նաեւ աշխատանքի կազմակերպման եւ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների փաստաթղթավորման կարգը սահմանում է օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմնի ղեկավարը:»: «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 9-րդ հոդվածի 2-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի՝ օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինների իրավունքներին վերաբերող 10-րդ հոդվածում լրացվում է նոր՝ 2.1-ին մաս, հետեւյալ բովանդակությամբ. «2.1. Քրեական վարույթի ընթացքում օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ եւ գաղտնի քննչական գործողություններ կարող են իրականացնել միայն Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում»: «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 9-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ նորմատիվ իրավական ակտի կարգավորումը չպետք է դուրս գա իր առարկայի շրջանակներից: «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածով սահմանվում է օպերատիվ-հետախուզական գործունեության հասկացությունը, որը նաեւ նոր խմբագրությամբ է շարադրվում «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 3-րդ հոդվածով. «Հոդված 3. Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության հասկացությունը 1. Օպերատիվ-հետախուզական գործունեությունը մարդու եւ քաղաքացու իրավունքներն ու ազատությունները, պետական եւ հասարակական անվտանգությունը հակաիրավական ոտնձգություններից պաշտպանելու նպատակով՝ օրենքով նախատեսված օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինների կողմից գաղտնի եւ բացահայտ մեթոդների ու միջոցների կիրառմամբ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների նախապատրաստումը, իրականացումը եւ արդյունքների ամրագրումն ու իրացումն է: 2. Օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներն ամբողջ ծավալով իրականացվում են ինչպես օպերատիվ-հետախուզական մարմինների կողմից իրենց վերապահված հիմնական խնդիրների իրականացման շրջանակներում, որպես ինքնուրույն գործունեություն, այնպես էլ նախաձեռնված քրեական վարույթի իրականացվող հետաքննության շրջանակներում որպես օժանդակող գործունեություն:»: Ներկայացված սահմանումից, ինչպես նաեւ գաղտնի քննչական գործողությունների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում ներառված կարգավորումներից կարող ենք եզրահանգել, որ գաղտնի քննչական գործողությունների վերաբերյալ կարգավորումները դուրս են «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի ներկա կարգավորման առարկայի շրջանակից: Միաժամանակ հարկ ենք համարում անդրադառնալու «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 11-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածում լրացվող նոր 8-րդ մասին. «8. Սույն օրենքով առանձին օպերատիվ-հետախուզական միջոցառմանը վերաբերող կարգավորումները կիրառելի են նույնանուն գաղտնի քննչական գործողության նկատմամբ, եթե Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով այլ կարգավորում նախատեսված չէ:»: Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի՝ քրեական վարույթը կարգավորող օրենսդրությանը վերաբերող 1-ին հոդվածով նախատեսվում է, որ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում քրեական վարույթը կարգավորվում է Սահմանադրությամբ, Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով, «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով եւ սույն օրենսգրքով: Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի՝ հետաքննության մարմնի լիազորություններին վերաբերող 42-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ «1. Հետաքննիչը՝ 1) «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքին համապատասխան` իրականացնում է օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ. 2) սույն օրենսգրքին համապատասխան` կատարում է գաղտնի քննչական գործողություններ. 3) օժանդակում է ապացուցողական եւ վարութային այլ գործողությունների կատարմանը. 4) օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների եւ գաղտնի քննչական գործողությունների արդյունքներն օրենքով սահմանված կարգով ներկայացնում է քննիչին.(…)»: Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի՝ գաղտնի քննչական գործողություններին վերաբերող 30-րդ գլխում ներառված են գաղտնի քննչական գործողությունների կատարման հիմքերին, պայմաններին եւ այդ գործողությունների իրավաչափության երաշխիքներին վերաբերող հոդվածներ: Հիմք ընդունելով նշվածը՝ կարող են եզրահանգել, որ «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 11-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածում լրացվող նոր 8-րդ մասի կարգավորումը ոչ միայն դուրս է Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի կարգավորման առարկայից եւ հակասում է Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքից մեջբերված վերոհիշյալ դրույթներին, այլ նաեւ խնդրահարույց է իրավական որոշակիության սկզբունքի տեսանկյունից: Մասնավորապես՝ Սահմանադրության 6-րդ հոդվածով սահմանվում է, որ պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք իրավասու են կատարելու միայն այնպիսի գործողություններ, որոնց համար լիազորված են Սահմանադրությամբ կամ օրենքներով: Սահմանադրության եւ օրենքների հիման վրա եւ դրանց իրականացումն ապահովելու նպատակով Սահմանադրությամբ նախատեսված մարմինները կարող են օրենքով լիազորվել ընդունելու ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտեր: Սահմանադրության` որոշակիության սկզբունքին վերաբերող 79-րդ հոդվածի համաձայն` հիմնական իրավունքները եւ ազատությունները սահմանափակելիս օրենքները պետք է սահմանեն այդ սահմանափակումների հիմքերը եւ ծավալը, լինեն բավարար չափով որոշակի, որպեսզի այդ իրավունքների եւ ազատությունների կրողները եւ հասցեատերերն ի վիճակի լինեն դրսեւորելու համապատասխան վարքագիծ: Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից ձեւավորված նախադեպային իրավունքի համաձայն՝ օրենքը պետք է ձեւակերպված լինի բավարար հստակությամբ, ինչը հնարավորություն կտա ֆիզիկական եւ իրավաբանական անձանց ողջամտորեն կանխատեսել իր վարքագծի իրավական հետեւանքները: Օրենքը պետք է օժտված լինի իրավունքի գերակայությունից բխող այնպիսի որակական հատկանիշներով, ինչպիսիք են հասանելիությունը եւ կանխատեսելիությունը: Բացի այդ, օրենքը պետք է ձեւակերպվի այնպես, որ մասնավոր անձինք օժտված լինեն հանրային իշխանության կամայական միջամտությունների դեմ արդյունավետ պաշտպանության հնարավորությամբ (տե՛ս Olsson v. Sweden (No. 1), (10465/83) գործով Եվրոպական դատարանի 24.03.1988 թվականի վճիռը, կետ 61): Սահմանադրական դատարանն արտահայտել է այն իրավական դիրքորոշումը, որ իրավական որոշակիության, իրավական անվտանգության եւ օրինական ակնկալիքների իրավունքի պաշտպանության սկզբունքները հանդիսանում են իրավական պետության ու իրավունքի գերակայության երաշխավորման անբաժանելի տարրերը: Առավելեւս իրավունքի գերակայության սկզբունքի որդեգրման շրջանակներում օրենքում ամրագրված իրավակարգավորումները պետք է անձի համար կանխատեսելի դարձնեն իր իրավաչափ ակնկալիքները: Իրավական որոշակիության սկզբունքի կապակցությամբ Սահմանադրական դատարանն իր մի շարք որոշումներում արձանագրել է, որ որեւէ իրավական նորմ չի կարող համարվել «օրենք» եթե ձեւակերպված չէ բավարար աստիճանի հստակությամբ, որը թույլ կտա քաղաքացուն դրա հետ համատեղելու իր վարքագիծը (ՍԴՈ-630), վերջինս պետք է լինի բավականաչափ մատչելի՝ իրավունքի սուբյեկտները պետք է համապատասխան հանգամանքներում հնարավորություն ունենան կողմնորոշվելու՝ թե տվյալ դեպքում ինչ իրավական նորմեր են կիրառվում (ՍԴՈ-753): Ըստ Սահմանադրական դատարանի՝ իրավական որոշակիության ապահովման տեսանկյունից օրենսդրության մեջ օգտագործվող հասկացությունները պետք է լինեն հստակ, որոշակի եւ չհանգեցնեն տարաբնույթ մեկնաբանությունների կամ շփոթության (տե՛ս Սահմանադրական դատարանի 02.12.2014 թվականի թիվ ՍԴՈ-1176 որոշումը): Բացի դրանից, իրավական որոշակիության սկզբունքը, լինելով իրավական պետության հիմնարար սկզբունքներից մեկը, ենթադրում է նաեւ, որ իրավահարաբերությունների բոլոր սուբյեկտների, այդ թվում՝ իշխանության կրողի գործողությունները պետք է լինեն կանխատեսելի ու իրավաչափ (տե՛ս Սահմանադրական դատարանի 09.06.2015 թվականի թիվ ՍԴՈ-1213 որոշումը): Այսպիսով՝ գաղտնի քննչական գործողությունների իրականացումը ենթադրում է անձանց մի շարք հիմնական իրավունքների եւ ազատությունների սահմանափակում, ուստի այդ սահմանափակումների հիմքը եւ ծավալը պետք է հստակորեն նախատեսված լինեն օրենքներում՝ բացառելով անորոշ հղումներով եւ ոչ հստակ ձեւակերպումներով կարգավորումների առկայությունը, ինչը հնարավորություն կտա իրավահարաբերությունների բոլոր սուբյեկտների համար կանխատեսելի դարձնել իշխանության կրողի գործողությունները: 5. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 11-րդ հոդվածի 1-ին կետի ենթակետերը առաջարկում ենք տեքստից բաժանել միջակետերով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 7-րդ մասը՝ հոդվածների եւ մասերի համարները տեքստից բաժանվում են միջակետերով, իսկ հոդվածների կետերի համարները` փակագծերով, հոդվածում ենթակետի` հայերենի այբուբենի փոքրատառերով նշված համարները տեքստից բաժանվում են միջակետով: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 20-րդ հոդվածի 6-րդ կետի եւ 21-րդ հոդվածի 2-րդ կետի ենթակետերին: 6. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 12-րդ, 13-րդ եւ 15-րդ հոդվածներով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 20-րդ, 21-րդ եւ 24-րդ հոդվածները շարադրվում են նոր խմբագրությամբ, սակայն նոր խմբագրությամբ շարադրվող հոդվածները չունեն համար, վերնագիր եւ կազմված են մեկ համարակալված մասից: Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասը՝ օրենսդրական ակտերում նորմերը շարադրվում են հերթական համար ունեցող հոդվածների տեսքով, հոդվածի համարից առաջ գրվում է «Հոդված» բառը, 8-րդ մասը՝ օրենսդրական ակտի հոդվածները ունենում են վերնագրեր, բացառությամբ փոփոխություն կամ լրացում նախատեսող օրենսդրական ակտերի, հոդվածների վերնագրերը համապատասխանում են հոդվածների բովանդակությանը, եւ 3-րդ մասը՝ օրենսդրական ակտերում հոդվածները բաժանվում են «մասեր» կոչվող միայն համարակալված պարբերությունների՝ առաջարկում ենք վերանայել «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 12-րդ, 13-րդ եւ 15-րդ հոդվածներով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի՝ նոր խմբագրությամբ շարադրվող 20-րդ, 21-րդ եւ 24-րդ հոդվածները: 7. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 16-րդ հոդվածով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 25-րդ հոդվածը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ, որով նախատեսվում է հետեւյալ կարգավորումը. «Հոդված 25. Նամակագրության եւ այլ ոչ թվային հաղորդակցության վերահսկումը 1. Նամակագրության եւ այլ ոչ թվային հաղորդակցության վերահսկումը, տեխնիկական միջոցների օգտագործմամբ կամ առանց դրա, փոխանցվող փոստային առաքանու, հեռապատճենի (ֆաքսի), հեռագրային կամ այլ ոչ թվային հաղորդագրությունների, ներառյալ՝ դրանց բովանդակության հետազոտումն է՝ դրա արդյունքների ամրագրմամբ կամ այդ հաղորդումների առգրավմամբ: 2. Սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված օպերատիվ-հետախուզական միջոցառում իրականացնելիս փոստային կապի կազմակերպությունները պարտավոր են իրավասու մարմինների պահանջով տրամադրել տեխնիկական համակարգեր եւ ստեղծել օպերատիվ-հետախուզական միջոցառման անցկացման համար անհրաժեշտ այլ պայմաններ:»: Հարկ է նկատել, որ Նամակագրության եւ այլ ոչ թվային հաղորդակցության առգրավման հնարավորության վերաբերյալ կարգավորում նախատեսելիս «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում չեն նախատեսվում այդ գործողության կատարման հիմքերը եւ պայմանները: Հիմք ընդունելով նշվածն՝ առաջարկում ենք «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում նախատեսել նաեւ այդ կարգավորումները՝ իրավական որոշակիության սկզբունքի պահպանման նպատակով: 8. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 20-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 31-րդ հոդվածի 3-րդ մասը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ. «3. Նամակագրության եւ այլ ոչ թվային հաղորդակցության վերահսկումը, բացառությամբ միջազգային նամակագրության ոստիկանությունը, ռազմական ոստիկանությունը եւ քրեակատարողական ծառայության մարմիններն իրավունք ունեն անցկացնելու ինչպես ինքնուրույն, այնպես էլ ազգային անվտանգության մարմինների կողմից օպերատիվ-տեխնիկական պայմաններ ստեղծելով, այդ թվում՝ կապի ուղիներ եւ միջոցներ տրամադրելով՝ բացառելով ազգային անվտանգության մարմինների կողմից այդ տվյալների, տեղեկատվության եւ հաղորդումների հսկումը եւ (կամ) ամրագրումը:»: «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 31-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսվում է, որ նամակագրության, փոստային, հեռագրական եւ այլ հաղորդումների վերահսկումը, բացառությամբ միջազգային նամակագրության, փոստային, հեռագրական եւ այլ հաղորդումների փոխանցման, ոստիկանությունը, ռազմական ոստիկանությունը, հակակոռուպցիոն կոմիտեն եւ քրեակատարողական ծառայության մարմիններն իրավունք ունեն անցկացնելու ինչպես ինքնուրույն, այնպես էլ ազգային անվտանգության մարմինների կողմից կապի միջոցների տրամադրումով` 31-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված կարգով: Հարկ է նկատել, որ «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 31-րդ հոդվածի 3-րդ մասում բացառության վերաբերյալ նշում կատարելիս հիշատակված են միջազգային նամակագրության, փոստային, հեռագրական եւ այլ հաղորդումները, իսկ «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 20-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի 31-րդ հոդվածի 3-րդ մասը նոր խմբագրությամբ շարադրելիս նշում է կատարվում միայն միջազգային նամակագրության վերաբերյալ, եւ բաց է թողնված այլ ոչ թվային հաղորդակցության վերաբերյալ նշումը: 9. «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի մի շարք հոդվածներով «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի հոդվածներում կատարվում են ծավալուն փոփոխություններ եւ լրացումներ: Հիմք ընդունելով կատարվող փոփոխությունների եւ լրացումների ծավալը՝ առաջարկում ենք քննարկվող հոդվածները շարադրել նոր խմբագրությամբ: 10. «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) 8-րդ հոդվածով նախատեսվում է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) լրացնել նոր 52.1-ին հոդված, հետեւյալ բովանդակությամբ՝ «Սեփականատիրոջ կամ այլ օրինական տիրապետողի կամքին հակառակ կամ նրա կամքն անտեսելով նրա գույքն օգտագործելը՝ առանց այդ գույքն իրենը դարձնելու նպատակի, որը մանր չափերի գույքային վնաս է պատճառել»: Քրեական օրենսգրքի 263-րդ հոդվածի 1-ին մասով քրեական պատասխանատվություն է նախատեսվում սեփականատիրոջ կամ այլ օրինական տիրապետողի կամքին հակառակ կամ կամքն անտեսելով կամ սպառնալիքի միջոցով նրա գույքն օգտագործելու համար` առանց այդ գույքն իրենը դարձնելու նպատակի, որը խոշոր չափերի գույքային վնաս է պատճառել: Նշված դրույթների բովանդակությունից բխում է, որ ուրիշի գույքն ապօրինաբար օգտագործելու համար՝ կախված պատճառված գույքային վնասի չափերից նախատեսված է քրեական եւ վարչապան պատասխանատվություն, մինչդեռ Նախագծի 8-րդ հոդվածով Օրենսգրքում լրացվող նոր 52.1-ին հոդվածի բավանդակությունից դուրս է մնում սեփականատիրոջը կամ այլ օրինական տիրապետողին պատկանող գույքը սպառնալիքի միջոցով օգտագործելու համար վարչական պատասխանատվությունը, ինչի արդյունքում ստացվում է այլ անձին պատկանող գույքը սպառնալիքի միջոցով օգտագործելը՝ առանց այդ գույքն իրենը դարձնելու նպատակի, որը մանր չափերի գույքային վնաս է պատճառել հանրորեն վտանգավոր արարք չէ, եւ միայն նշված արարքի հետեւանքով խոշոր չափերի գույքային վնաս պատճառելու դեպքում անձը կենթարկվի քրեական պատասխանատվության: Հիմք ընդունելով վերոգրյալը, եւ դրույթների համաչափությունն ապահովելու նպատակով՝ առաջարկում ենք սեփականատիրոջ կամ այլ օրինական տիրապետողի սպառնալիքի միջոցով գույքն օգտագործելու համար, որը մանր չափերի գույքային վնաս է պատճառել, եւս սահմանել վարչական պատասխանատվություն: 11. Նախագծի 10-րդ հոդվածով նախատեսվում է Օրենսգրքում լրացնել նոր 53.3-րդ հոդված, որով վարչական պատասխանատվություն է նախատեսվում գույքային վնաս պատճառելու համար, որը կատարվել է խաբեության, վստահությունը չարաշահելու կամ ապօրինի այլ եղանակով, մինչդեռ համապատասխան հոդվածը պատասխանատվություն է նախատեսում նաեւ կեղծ տեղեկություն տարածելու եղանակով գույքային վնաս պատճառելուն: Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 8-րդ մասը՝ առաջարկում ենք կեղծ տեղեկություն տարածելու եղանակը եւս լրացնել Օրենսգրքի 53.3-րդ հոդվածի վերնագրում: 12. Նախագծի 13-րդ հոդվածով լրացվող նոր 63.7-րդ հոդվածով սահմանված է՝ «Ջրերն աղտոտելը՝ բնական կամ արհեստական ծագման մակեեւութային կամ ստորերկրյա ջրերը, խմելու ջրամատակարարման աղբյուրներն աղտոտելը, աղբոտելը, խցանելը, սպառելը կամ դրանց բնական հատկությունները կամ որակական բաղադրությունն այլ կերպ փոփոխելը կամ ջրային ռեսուրսը հյուծելը, որը մանր չափերի գույքային վնաս է պատճառել, կամ ջրերը ռադիոակտիվ, քիմիական, կենսաբանական կամ այլ վտանգավոր նյութով կամ թափոնով աղտոտելը կամ ջրային ռեսուրսներին այլ վնաս պատճառելը (...)»: Քրեական օրենսգրքի 375-րդ հոդվածով քրեական պատասխանատվություն է նախատեսված ջրերն աղտոտելու՝ այդ թվում ջրային ռեսուրսներին էական վնաս պատճառելու համար: Հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ Քրեական օրենսգրքով էական վնասի հասկացությունը սահմանված է, իսկ Օրենսգրքում լրացվող մի շարք հոդվածներում կիրառված «այլ վնաս» եզրույթը միանշանակ չի ընկալվում եւ կարող է իրավական շփոթ առաջացնել, առաջարկում ենք «այլ վնաս» եզրույթի փոխարեն կիրառել «էական վնասից տարբերվող այլ վնաս» կամ «Քրեական օրենսգրքով նախատեսված էական վնաս չհանդիսացող վնաս» կամ այլ համանման եզրույթ: 1. Նախագծի 18-րդ հոդվածով նախատեսվում է Օրենսգրքում լրացնել նոր 88.1-ին հոդված հետեւյալ բովանդակությամբ՝ «Վայրի կենդանի կամ թռչուն ապօրինի որսալը, որը կատարվել է՝ 1) առանց համապատասխան թույլտվության (...) առաջացնում է տուգանքի նշանակում քաղաքացիների նկատմամբ` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրհիսնապատիկից մինչեւ երկուհարյուրհիսնապատիկի չափով, իսկ պաշտոնատար անձանց նկատմամբ` հարյուրյոթանասունապատիկից մինչեւ երկուհարյուրհիսնապատիկի չափով` խախտողի անձնական սեփականություն համարվող հրացանների ու որսորդական միջոցների, կամ հիշյալ խախտումները կատարելու միջոց համարվող մյուս առարկաների եւ կենդանիների բռնագրավմամբ եւ որսորդության իրավունքի զրկմամբ 2-ից 3 տարի ժամանակով»: Նշված դրույթների բովանդակությունից բխում է, որ ապօրին որս վարչական իրավախատում կատարելու դեպքում կիրառվում են միաժամանակ հետեւյալ վարչական տույժերը՝ 1. տուգանք, 2. վարչական իրավախախտում կատարելու գործիք կամ անմիջական օբյեկտ հանդիսացող առարկայի բռնագրավում, 3. հատուկ իրավունքից զրկում: Օրենսգրքի 23-րդ հոդվածով սահմանված են հիմնական վարչական տույժի տեսակները, 24-րդ հոդվածով՝ լրացուցիչ վարչական տույժերը: Օրենսգրքի 23-րդ հոդվածով սահմանված հիմնական վարչական տույժի տեսակներն են՝ 1) նախազգուշացում, 1.1) տուգանային միավոր, 2) տուգանք, 3) վարչական իրավախախտում կատարելու գործիք կամ անմիջական օբյեկտ հանդիսացող առարկայի հատուցմամբ վերցնում, 4) վարչական իրավախախտում կատարելու գործիք կամ անմիջական օբյեկտ հանդիսացող առարկայի բռնագրավում, 4.1) տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքի կասեցում, 5) հատուկ իրավունքից զրկում, 8) տնտեսական գործունեության կասեցում: Օրենսգրքի 24-րդ հոդվածով սահմանված է՝ «Տուգանային միավորը, առարկաները հատուցմամբ վերցնելը եւ բռնագրավումը կարող են կիրառվել ինչպես իբրեւ հիմնական, այնպես էլ իբրեւ լրացուցիչ վարչական տույժեր. Սույն օրենսգրքի 23 հոդվածի առաջին մասում թվարկված մյուս վարչական տույժերը կարող են կիրառվել միայն որպես հիմնական տույժեր: Մեկ վարչական իրավախախտման համար կարող է նշանակվել հիմնական կամ հիմնական ու լրացուցիչ տույժ»: Նշված դրույթների բովանդակությունից բխում է որ երկու հիմնական տույժ մեկ իրավախախտման համար չի կարող նշանակվել, մինդեռ, եթե վարչական իրավախախտում կատարելու գործիք կամ անմիջական օբյեկտ հանդիսացող առարկայի բռնագրավումը լրացուցիչ տույժի տեսակ է, ապա տուգանքը եւ հատուկ իրավունքից (տվյալ պարագայում որսորդության իրավունքից) զրկելը հիմնական վարչական տույժի տեսակներ են: Տվյալ կարգավորմամբ ստացվում է՝ անձի նկատմամբ, որոնց համար որuորդությունը ապրուստի հիմնական աղբյուրն չէ, ապօրին որս իրավախախտման դեպքում կիրառվելու է միաժամանակ հիմնական վարչական տույժի երկու տեսակն ինչը չի համապատասխանում Օրենսգրքի 23-րդ հոդվածի 2-րդ պարբերության բովանդակությանը: 13. Նախագծի 28-րդ հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված փոփոխության մեջ առկա վրիպակն առաջարկում ենք շտկել, մասնավորապես՝ «Մենաշնորհ» բառից հետո նշել «կամ» շաղկապը՝ հոդվածի վերնագրի եւ բովանդակության համապատասխանությունն ապահովելու նպատակով: 14. «Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածի համաձայն՝ «Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգիրք» 2021 թվականի մայիսի 5-ի ՀՕ-199-Ն օրենքի ուժի մեջ մտնելու օրը:»: «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ «Սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը, եթե վերնագիրը չի ներառում այն: (…)»: Առաջարկում ենք «Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածում համապատասխան սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս պահպանել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջները: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում առկա այլ անցումային դրույթներում սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքերի լրիվ անվանման հիշատակման շտկմանը: 15. «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածում «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 2-րդ չհամարակալված պարբերությանը հղում կատարելիս կիրառվում է «մաս» եզրույթը, մինչդեռ նույն նախագծի 2-րդ հոդվածում «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին» օրենքի 13-րդ հոդվածի չհամարակալված պարբերւթյուններին հղում կատարելիս կիրառվում է «պարբերություն» եզրույթը: Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասը եւ 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասը՝ առաջարկում ենք «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածում «մասում» բառը փոխարինել «պարբերությունում» բառով: 16. «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածի «Անցումային դրույթներ» վերնագիրն առաջարկում ենք հանել՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 8-րդ մասը, այն է՝ «Օրենսդրական ակտի հոդվածները ունենում են վերնագրեր, բացառությամբ փոփոխություն կամ լրացում նախատեսող օրենսդրական ակտերի:»: Դիտարկման տրամաբանությունը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում առկա այլ հոդվածների վերնագրերին: 17. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածով «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 4-րդ կետի «սույն օրենքով նախատեսված հանցանք՝» բառերը եւ կետադրական նշանն առաջարկում ենք գրել թավ տառերով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 34-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, այն է՝ «Նորմատիվ իրավական ակտում կատարվող փոփոխությունների կամ լրացումների ձեւը (տեսքը) պետք է համապատասխանի փոփոխվող կամ լրացվող իրավական ակտի ձեւին (տեսքին):»: 18. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածով «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 4-րդ կետում որպես «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված հանցանք նշվում է նաեւ այն արարքը, որ պարունակում է Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 255-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով կամ 3-րդ մասով (եթե կատարվել է իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունն օգտագործելով) կամ 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերով, 256-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով կամ 3-րդ մասով (եթե կատարվել է իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունն օգտագործելով) կամ 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերով նախատեսված հանցակազմի հատկանիշներ: Քանի որ Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 255-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերում նախատեսված արարքները համարվում են «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված հանցանք անկախ իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունն օգտագործելով կատարված լինելու հանգամանքից: Հետեւաբար առաջարկում ենք վերանայել հղումները՝ առանձնացնելով Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 255-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետը, որը «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքով նախատեսված հանցանք կարող է համարվել իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունն օգտագործելով կատարված լինելու դեպքում: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածով «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 4-րդ կետում Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 256-րդ հոդվածի 3-րդ մասին (եթե կատարվել է իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունն օգտագործելով) կամ 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերին կատարված հղմանը: 19. «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածով «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 4-րդ կետի «257-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ մասերով» բառերն առաջարկում ենք փոխարինել «257-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերով» բառերով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասը՝ «Օրենսդրական ակտերում հոդվածները բաժանվում են «մասեր» կոչվող միայն համարակալված պարբերությունների: Հոդվածների մասերը կարող են բաժանվել միայն համարակալված կետերի, կետերը` միայն համարակալված ենթակետերի:»: 20. «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» օրենքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս առաջարկում ենք շտկել տվյալ օրենքի հերթական համարը՝ հանելով նորմատիվ բնույթի վերաբերյալ նշումը: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում առկա մի շարք այլ կարգավորումներում (օրինակ՝ «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդված) տվյալ նշման շտկմանը: «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում «զ)» գրելաձեւն առաջարկում ենք փոխարինել «զ» գրելաձեւով: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում առկա այլ հոդվածներում (օրինակ՝ «Վարկային կազմակերպությունների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդված) քննարկվող գրելաձեւի փոփոխմանը: 21. «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով փոփոխություն է կատարվում «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 10-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետում: «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 10-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետը սահմանում է, որ զինվորական կոչումների կրման ժամկետում ներառվում են նաեւ՝ «զինծառայողին ոչ իրավաչափ քրեական պատասխանատվության ենթարկելու ( ) կամ հանցագործության դեպքի կամ արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով կարճված քրեական վարույթով ձերբակալման կամ որպես խափանման միջոց կիրառված կալանավորման ( ) հետեւանքով ընդհատված ժամանակահատվածները»: «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով նախատեսվում է «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի վերը մեջբերված հատվածում «հանցագործության դեպքի կամ արարքում հանցակազմի բացակայության» բառերը փոխարինել «ռեաբիլիտացնող» բառով, ինչի արդյունքում «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 10-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետն ունենում է հետեւյալ տեսքը. «զինծառայողին ոչ իրավաչափ քրեական պատասխանատվության ենթարկելու ( ) կամ ռեաբիլիտացնող հիմքով կարճված քրեական վարույթով ձերբակալման կամ որպես խափանման միջոց կիրառված կալանավորման ( ) հետեւանքով ընդհատված ժամանակահատվածները»: Այսպես՝ նշյալ փոփոխության արդյունքում ստացվում է, որ քրեական վարույթի՝ ռեաբիլիտացնող հիմքերով կարճման դեպքում ընդհատված ժամանակահատվածը ներառվում է զինվորական կոչումների կրման ժամկետում: Մինչդեռ 2021 թվականի հունիսի 30-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով եւ 2021 թվականի մայիսի 5-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքով նախատեսված չեն քրեական վարույթի կարճման ռեաբիլիտացնող հիմքեր: Հարկ է նկատել նաեւ՝ նշված օրենսգրքերում «ռեաբիլիտացնող հիմք» եզրույթը կիրառվում է միայն քրեական հետապնդման դադարեցնելու առնչությամբ: Ընդ որում՝ 2021 թվականի հունիսի 30-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 12-րդ հոդվածի 2-րդ մասը սպառիչ նշում է, թե նույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանվող քրեական հետապնդումը բացառող հանգամանքներից կոնկրետ որոնք են համարվում ռեաբիլիտացնող: Վերոգրյալը հաշվի առնելով՝ կարծում ենք՝ անհրաժեշտ է կա՛մ հստակ սահմանել քրեական վարույթի կարճման ռեաբիլիտացնող հիմքերը, կա՛մ չկիրառել «ռեաբիլիտացնող հիմք» եզրույթը քրեական վարույթի կարճման առնչությամբ: Միաժամանակ նշենք նաեւ՝ «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածում «10-րդ» թվից առաջ անհրաժեշտ է լրացնել «Օրենքի» բառը: 22. «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածով նախատեսված փոփոխության արդյունքում «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 41-ին հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետն ունենում է հետեւյալ տեսքը. «4-րդ կետով սահմանված դեպքում` մինչեւ ընտրված խափանման միջոցը փոխելու վերացնելու օրվան հաջորդող 30-րդ ( )»: Առաջարկում ենք «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածում «կամ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 152-րդ հոդվածով սահմանված կարգով հարկադրանքի միջոց կիրառելու մասին որոշումը» ձեւակերպումից հանել «մասին որոշում» բառերը, որպեսզի «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 41-ին հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետն ունենա հետեւյալ տեսքը. «4-րդ կետով սահմանված դեպքում` մինչեւ ընտրված խափանման միջոցը փոխելու մասին որոշումը վերացնելու օրվան հաջորդող 30-րդ ( )»: 23. «Հարկային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում «8.1-րդ» գրելաձեւն առաջարկում ենք փոխարինել «8.1-ին» գրելաձեւով՝ հաշվի առնելով դասական թվականների հիշատակման կանոնը: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում առկա այլ կարգավորումներում տվյալ կանոնի պահպանմանը: 24. «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածում նախատեսված է հետեւյալը՝ «Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգիրք» 2021 թվականի հունիսի 30-ի ՀՕ-306-Ն եւ «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգիրք» 2021 թվականի մայիսի 5-ի ՀՕ-199-Ն օրենքների ուժի մեջ մտնելու օրը:»: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ընդունված օրենքի ստորագրման եւ հրապարակման ժամկետը կարող է լինել ավելի ուշ, քան 2022 թվականի հուլիսի 1-ն է, իսկ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջն է, որ նորմատիվ իրավական ակտերն ուժի մեջ մտնեն դրանցում սահմանված ժամկետներում, սակայն ոչ շուտ, քան դրանց պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից՝ առաջարկում ենք վերանայել «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածում սահմանված ուժի մեջ մտնելու ժամկետը: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում առկա այլ անցումային դրույթներով նախատեսված ուժի մեջ մտնելու ժամկետներին: 25. «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 12-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ «Նորմատիվ իրավական ակտում փոփոխություններ կամ լրացումներ նախատեսող կամ իրավական ակտի գործողությունը դադարեցնող իրավական ակտի վերնագրում բերվում է միայն փոփոխվող կամ գործողությունը դադարեցվող իրավական ակտի` սույն օրենքի սահմանված կրճատ անվանումը:»: Մեջբերված նորմի հաշվառմամբ՝ առաջարկում ենք վերանայել «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» 2021 թվականի մայիսի 7-ի թիվ ՀՕ-208-Ն օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերնագիրը՝ հիշատակելով համապատասխան օրենքի կրճատ անվանումը: 26. «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 21-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ «Արգելվում են նորմատիվ իրավական ակտում կատարել բառերի կամ տերմինների անհարկի կրճատումներ, ինչպես նաեւ բառերի կամ տերմինների հապավումներ:»: «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ «(…) Սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս նշվում է օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը, եթե վերնագիրը չի ներառում այն:»: «Մաքսային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածով «Մաքսային ծառայության մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 2-րդ մասում համապատասխան սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս առաջարկում ենք պահպանել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի վերը մեջբերված հոդվածների պահանջները՝ «ՀՀ» հապավումը փոխարինելով «Հայաստանի Հանրապետության» բառերով: Նույն առաջարկը վերաբերելի է նաեւ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծում կիրառված «ՀՀ» հապավումներին: Միաժամանակ առաջարկում ենք Նախագծերի փաթեթում առկա մի շարք այլ կարգավորումներում աահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքերի կրճատ անվանումը հիշատակելիս պահպանել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջը: 27. «Հանրային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում նախատեսված է հետեւյալը՝ «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի 9-րդ հոդվածի 27-րդ մասում «լիազորությունները կասեցվելիս» բառերը փոխարինել «պաշտոնավարումը (լիազորությունները) կասեցվելիս» բառերով: Հարկ է նկատել, որ 2021 թվականի մայիսի 5-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 115 եւ 126-րդ հոդվածներում կիրառված է «պաշտոնավարման կասեցումը» ձեւակերպումն իր հոլովաձեւերով, միաժամանակ՝ Նախագծերի փաթեթում առկա կարգավորումներով (մասնավորապես՝ «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի կարգավորումներով) «լիազորություններ» եզրույթը փոխարինվում է «պաշտոնավարումը» եզրույթով՝ համապատասխան հոլովաձեւերով: Հետեւապես անհասկանալի է՝ ինչով է պայմանավորված «Հանրային ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածով կատարվող փոփոխությամբ «պաշտոնավարումը» եզրույթին զուգահեռ «լիազորությունները» եզրույթի կիրառումը: Նշվածով պայմանավորված՝ առաջարկում ենք վերանայել քննարկվող հասկացության կիրառման դեպքը: Դիտարկման տրամաբանությունը վերաբերելի է նաեւ «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» սահմանադրական օրենքի նախագծի 6-րդ հոդվածով «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքի 84-րդ հոդվածի 3-րդ մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 2-րդ նախադասությանը: 28. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 3-րդ հոդվածի 2-րդ կետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածում լրացվող նոր՝ 3.1-ին կետում «ՀՀ» հապավումն առաջարկում ենք փոխարինել «Հայաստանի Հանրապետության» բառերով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասը, այն է՝ «Սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը, եթե վերնագիրը չի ներառում այն: Սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս նշվում է օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը, եթե վերնագիրը չի ներառում այն:»: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 10-րդ հոդվածի 1-ին կետի «դ» ենթակետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 4-րդ կետին: 29. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածի 2-րդ կետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածում լրացվում է նոր պարբերություն: Հղման հստակության ապահովման նպատակով առաջարկում ենք նշել՝ որ չհամարակալված պարբերությունից հետո կամ առաջ է նախատեսվում կատարել քննարկվող լրացումը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասը՝ «Հղումները կատարվում են հստակ եւ ուղղակի:»: 30. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 6-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի 3-րդ պարբերությունում՝ «սահմաններում:» բառից եւ կետադրական նշանից հետո լրացվում է նոր նախադասություն, որի համաձայն՝ «Սահմանափակման համար ընտրված միջոցները պետք է համարժեք լինեն սահմանափակվող հիմնական իրավունքի կամ ազատության նշանակությանը:»: Վերոնշյալ կարգավորման վերաբերյալ հարկ ենք համարում նշել հետեւյալը. Սահմանադրության 78-րդ հոդվածում ամրագրված է համաչափության սկզբունքը, այն է՝ «Հիմնական իրավունքների եւ ազատությունների սահմանափակման համար ընտրված միջոցները պետք է պիտանի եւ անհրաժեշտ լինեն Սահմանադրությամբ սահմանված նպատակին հասնելու համար: Սահմանափակման համար ընտրված միջոցները պետք է համարժեք լինեն սահմանափակվող հիմնական իրավունքի եւ ազատության նշանակությանը:»: «Ոստիկանության մասին» օրենքի 4-րդ հոդվածում սահմանված ոստիկանության գործունեության իրավական կարգավորման համաձայն՝ «Ոստիկանության գործունեությունը կարգավորվում է Սահմանադրությամբ, սույն օրենքով, այլ օրենքներով ու իրավական ակտերով, ինչպես նաեւ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով:»: «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 6-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի 3-րդ պարբերությունում կատարվող լրացումը նույնությամբ կրկնում է Սահմադրության համաչափության սկզբունքին վերաբերող դրույթը, հետեւաբար կարծում ենք՝ քննարկվող լրացման անհրաժեշտությունը բացակայում է՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 13-րդ հոդվածի 8-րդ մասը՝ «Նորմատիվ իրավական ակտերում բացառվում են իրավական նորմերի անհիմն կրկնությունները եւ ներքին հակասությունները:»: 31. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծում կիրառվում է «ՀՀ կառավարություն» եւ «Կառավարություն» ձեւակերպումները: Առաջարկում ենք «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծում ապահովել հասկացությունների միատեսակ կիրառությունը: Մասնավորապես միեւնույն միտքն արտահայտելիս կիրառել միեւնույն բառերը՝ որոշակի հաջորդականությամբ՝ հիմք ընդունելով Սահմանդրությամբ սահմանված «Կառավարություն» հասկացությունը եւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ մասերը՝ «1. Նորմատիվ իրավական ակտում կիրառվում են նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կամ հանրածանոթ հասկացություններ կամ տերմիններ: 2. Նորմատիվ իրավական ակտում միեւնույն միտքն արտահայտելիս կիրառվում են միեւնույն բառերը, տերմինները կամ բառակապակցությունները` որոշակի հերթականությամբ:»: 32. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 10-րդ հոդվածի 1-ին կետի «ա» ենթակետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետում նախատեսվում է «իրավախախտումները,» բառից եւ կետադրական նշանից հետո լրացնել «հանցանք կատարելու անմիջականորեն ծագած հիմնավոր կասկածի առկայության դեպքում կատարել ձերբակալում եւ դրան ուղեկցող անձնական խուզարկություն, մինչեւ ոստիկանության վարչական շենք բերելն անհապաղ ազատ արձակել իր նախաձեռնությամբ ձերբակալված անձին, եթե վերացել է այդ անձին արգելանքի տակ պահելու անհրաժեշտությունը,» բառերը եւ կետադարական նշանը, «բերման ենթարկել հանցանք կամ» բառերը փոխարինել «ներկայացնել հանցանք կամ բերել» բառերով: «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 10-րդ հոդվածի 1-ին կետի «ա» ենթակետով նախատեված լրացման եւ փոփոխության արդյունքում «Ոստիկանության մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը ձեւակերպվում է հետեւյալ կերպ՝ «Ոստիկանությունը օրենքով սահմանված կարգով եւ դեպքերում պարտավոր է` 1) կանխել եւ խափանել հանցագործություններն ու այլ իրավախախտումները, հանցանք կատարելու անմիջականորեն ծագած հիմնավոր կասկածի առկայության դեպքում կատարել ձերբակալում եւ դրան ուղեկցող անձնական խուզարկություն, մինչեւ ոստիկանության վարչական շենք բերելն անհապաղ ազատ արձակել իր նախաձեռնությամբ ձերբակալված անձին, եթե վերացել է այդ անձին արգելանքի տակ պահելու անհրաժեշտությունը, ներկայացնել հանցանք կամ բերել վարույթ պահանջող այլ իրավախախտում կատարած անձանց, պարզել հանցագործություններ եւ այլ իրավախախտումներ ծնող պատճառներն ու դրանց նպաստող պայմանները, ձեռնարկել համապատասխան միջոցներ դրանք վերացնելու ուղղությամբ.»: Վերոնշյալ կարգավորման վերաբերյալ հարկ ենք համարում նշել, որ հասկանալի չէ՝ ինչ է ենթադրում ուստիկանության՝ «ներկայացնել հանցանք կամ բերել վարույթ պահանջող այլ իրավախախտում կատարած անձանց,» բովանդակությամբ պարտականությունը: Ուստի առաջարկում ենք վերանայել քննարկվող դրույթը: 33. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 12-րդ հոդվածով «Ոստիկանության մասին» օրենքի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 17-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետում կիրառվում է «բերման ենթարկված» հասկացությունը: Հարկ է նկատել, որ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգիրքը հրաժարվել է «բերման ենթարկել» հասկացությունից: «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծից եւս բխում է, որ «Ոստիկանության մասին» օրենքում կիրառվող «բերման ենթարկել» ձեւակերպումները հանվում են կամ փոխարինվում են «ներկայացնել», «ձերբակալել» ձեւակերպումներով: Հիմք ընդունելով վերոգրյալն՝ առաջարկում ենք վերանայել «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 12-րդ հոդվածով «Ոստիկանության մասին» օրենքի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 17-րդ հոդվածում ամրագրված կարգավորումը՝ «բերման ենթարկված» հասկացության կիրառության տեսանկյունից: 34. «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 13-րդ հոդվածի 3-րդ կետով «Ոստիկանության մասին» օրենքի 19-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 3-րդ եւ 4-րդ մասերում կիրառվում է «վարչական իրավախախտում» եւ «իրավախախտում» ձեւակերպումները: Առաջարկում ենք «Ոստիկանության մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծում միեւնույն միտքն արտահայտելիս կիրառել միեւնույն բառերը՝ որոշակի հերթականությամբ՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, այն է՝ «Նորմատիվ իրավական ակտում միեւնույն միտքն արտահայտելիս կիրառվում են միեւնույն բառերը, տերմինները կամ բառակապակցությունները` որոշակի հերթականությամբ:»: 35. «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածի 4-րդ կետով «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքի 13-րդ հոդվածի 5-րդ մասը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ. «Սույն օրենքի 10-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ եւ 5-րդ կետերով սահմանված տեղեկությունները պահանջելու դեպքում հաշվետվություն տրամադրող անձինք, պետական, այդ թվում` վերահսկող եւ վարույթի հանրային մասնակիցներիը պետք է այդ տեղեկությունները լիազոր մարմնին տրամադրեն ( )»: Նշված ձեւակերպումից հասկանալի չէ պետական, այնդ թվում վերահսկող հանրային մասնակիցների շրջանակը: Հետեւաբար առաջարկում ենք ապահովել դրույթի հստակ շարադասությունը: 36. «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածի 6-րդ կետի «ա» ենթակետով կատարվող փոփոխության արդյունքում «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքի 13-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 1-ին կետն ունենում է հետեւյալ տեսքը. «փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման, ինչպես նաեւ փողերի լվացմանը նախորդող՝ լիազոր մարմնի կողմից Հայաստանի Հանրապետության դատախազության հետ համաձայնեցմամբ սահմանված ցանկում ընդգրկված հանցագործությունների հատկանիշներով նախաձեռնված այն քրեական վարույթների թիվը եւ նկարագրությունը»: Մտքի կապակցությունն ապահովելու նպատակով առաջարկում ենք «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածի 6-րդ կետի «ա» ենթակետի «նախաձեռնված այն քրեական վարույթների» ձեւակերպումից հանել «այն» բառը: 37. «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածի 1-ին կետում կատարվում է լրացում «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքի 28-րդ հոդվածի 2-րդ մասում: Մինչդեռ նշված նախագծի վերնագրում հիշատակվում է միայն «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին: Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջը, այն է. «Նորմատիվ իրավական ակտը ունենում է վերնագիր, որը համապատասխանում է նորմատիվ իրավական ակտի բովանդակությանը»՝ առաջարկում ենք «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերնագրում «ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ» բառից հետո լրացնել «ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ» բառերը: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ «Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի եւ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կտարելու մասին» օրենքի նախագծերի վերնագրերին: 38. Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 8-րդ հոդվածն ունի միայն կետ, ինչպես նաեւ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջը՝ առաջարկում ենք «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 8-րդ հոդվածի «1)» համարակալումը հանել եւ հոդվածի պահանջը շարադրել մեկ չհամարակալված պարբերությամբ: 39. «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս առաջարկում ենք պահպանել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված պահանջները՝ շտկելով տվյալների նշման հաջորդականությունը, ինչպես նաեւ հանելով Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի հերթական համարը: Նախագծերի փաթեթում առկա մի շարք այլ հոդվածներում եւս սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքերի լրիվ անվանումը հիշատակելիս առաջարկում ենք պահպանել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջը: 40. «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով նախատեսված է՝ «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 6-րդ մասում «դատախազին գործ հարուցելու» բառերը փոխարինել «նախաքննության մարմին վարույթ նախաձեռնելու» բառերով: Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 6-րդ մասի համաձայն՝ «Եթե դատարանը գտնում է, որ դատավարության մասնակիցը կամ դատական նիստին ներկա այլ անձը դատարանի նկատմամբ դրսեւորել է այնպիսի վարքագիծ կամ կատարել է այնպիսի արարք, որն առաջացնում է քրեական պատասխանատվություն, ապա նրա նկատմամբ դատարանը կիրառում է դատական սանկցիա եւ դիմում է դատախազին քրեական գործ հարուցելու միջնորդությամբ:»: Առաջարկում ենք Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 6-րդ մասի երկրորդ «քրեական» բառը եւս ներառել փոփոխվող բառերի շարքում՝ մտքի կապակցվածությունն ապահովելու նպատակով: Նշենք, որ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջն է նորմատիվ իրավական ակտում միեւնույն միտքն արտահայտելիս միեւնույն բառերը, տերմինները կամ բառակապակցությունները` որոշակի հերթականությամբ կիրառելը: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով կատարվող փոփոխություններում կիրառված է «քրեական վարույթ» եզրույթը՝ առաջարկում ենք քննարկվող հոդվածը ձեւակերպել այպես՝ «դատախազին քրեական գործ հարուցելու» բառերը փոխարինել «նախաքննության մարմին քրեական վարույթ նախաձեռնելու» բառերով: 41. «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմում պետական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում առաջարկում ենք «(այսուհետ՝ Օրենք)» ձեւակերպումը հանել՝ հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմում պետական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծում «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմում պետական ծառայության մասին» օրենքին այլեւս հղում չի կատարվում: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ «Ապահովված հիպոտեկային պարտատոմսերի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածի «(այսուհետ՝ Օրենք)» ձեւակերպմանը: 42. «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերնագրում «ՓՈՓՈԽՈԻԹՅՈՒՆՆԵՐ» բառից հետո առաջարկում ենք լրացնել «ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ» բառերով՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ տվյալ օրենքի նախագծի 11-րդ հոդվածով կատարվում է նաեւ լրացում: Դիտարկման տրամաբանությունը վերաբերելի է նաեւ Նախագծերի փաթեթում ընդգրկված մի շարք այլ նախագծերի վերնագրերի վերանայմանը՝ հաշվի առնելով դրանցում կատարվող լրացումների եւ փոփոխությունների քանակը: Բացի այդ, «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 11-րդ հոդվածում «ավելացնել» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «լրացնել» բառով՝ հաշվի առնելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 33-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջը, որի համաձայն՝ «Նորմատիվ իրավական ակտում լրացումներ կատարվում են դրանում նոր բաժիններ, գլուխներ, հոդվածներ, մասեր, կետեր, ենթակետեր, պարբերություններ, նախադասություններ, բառեր, թվեր կամ կետադրական նշաններ լրացնելու միջոցով:»: 43. «Արժութային կարգավորման եւ արժութային վերահսկողության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում «Արժութային կարգավորման եւ արժութային վերահսկողության մասին» օրենքի հոդվածին կատարվող հղումն առաջարկում ենք հստակեցնել, «71»-ը փոխարինել «71»-ով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասը, որի համաձայն՝ «Հղումները կատարվում են հստակ եւ ուղղակի:»: 44. «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերնագրում Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքի կրճատ անվանման հիշատակումն առաջարկում ենք համապատասխանեցնել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 4-րդ մասի պահանջին, որի համաձայն՝ «Սահմանադրական օրենք հանդիսացող օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս դրանում հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, օրենսգրքի վերնագիրը եւ «սահմանադրական օրենք» բառերը: Սահմանադրական օրենք հանդիսացող օրենսգրքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս դրանում նշվում է օրենսգրքի վերնագիրը:»: 45. «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքի 13.1-ին հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 1-ին նախադասության համաձայն՝ «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքով սահմանված, ներառյալ՝ բանկային գաղտնիք կազմող տեղեկություններն այդ օրենքով սահմանված լիազոր մարմնի (սույն հոդվածի իմաստով՝ լիազոր մարմին) կողմից վերլուծվելու արդյունքում եթե լիազոր մարմինը գալիս է եզրակացության, որ առկա են փողերի լվացման կամ ահաբեկչության ֆինանսավորման հետ կապված հիմնավոր կասկածներ կամ նախորդող հանցագործության այնպիսի հիմնավոր կասկածներ, որոնք կարող են հանգեցնել փողերի լվացման, ծանուցում է տրամադրում օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմնին, ինչպես նաեւ քրեական վարույթի հանրային մասնակցին:»: Մեջբերվածի կապակցությամբ նշենք հետեւյալը. 1) Սահմանադրության 79-րդ հոդվածի համաձայն՝ «Հիմնական իրավունքները եւ ազատությունները սահմանափակելիս օրենքները պետք է սահմանեն այդ սահմանափակումների հիմքերը եւ ծավալը, լինեն բավարար չափով որոշակի, որպեսզի այդ իրավունքների եւ ազատությունների կրողները եւ հասցեատերերն ի վիճակի լինեն դրսեւորելու համապատասխան վարքագիծ:»: Հարկ է նկատել, որ «նախորդող հանցարգործության» ձեւակերպման պարագայում անհասկանալի է՝ հանցագործությունների որ շրջանակին է վերաբերում վերը մեջբերված կարգավորումը: Հետեւապես՝ առաջարկում ենք հստակեցնել այդ հատվածը՝ կարգավորման որոշակիությունն ապահովելու նպատակով: 2) 2021 թվականի մայիսի 5-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 310-րդ հոդվածով սահմանված հանցակազմը հետեւյալն է՝ ահաբեկչական գործունեությունը ֆինանսավորելը: «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքի 13.1-ին հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 1-ին նախադասությունում առաջարկում ենք կիրառել 2021 թվականի մայիսի 5-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքով սահմանված հանցակազմի անվանումը: «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքի 13.1-ին հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 1-ին նախադասությունում քննարկված է միայն իրավասու սուբյեկտներին ծանուցելու այն դեպքը, երբ փողերի լվացման կամ ահաբեկչության ֆինանսավորման հետ կապված հիմնավոր կասկածները կամ նախորդող հանցագործության հիմնավոր կասկածները, կարող են հանգեցնել փողերի լվացման: Միաժամանակ՝ տվյալ հոդվածում նշված չէ ահաբեկչական գործունեությունը ֆինանսավորելուն հանգեցնելու հնարավոր ռիսկի առկայության դեպքում իրավասու սուբյեկտին ծանուցելու մասին: Ուստի՝ առաջարկում ենք վերանայել տվյալ հատվածը՝ ահաբեկչական գործունեությունը ֆինանսավորելուն հանգեցնելու ռիսկի առկայության դեպքում իրավասու սուբյեկտներին ծանուցելու վերաբերյալ կարգավորում նախատեսելու տեսանկյունից: 46. «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 3-րդ հոդվածով նախատեսվում է «Պետական տուրքի մասին» օրենքի 29-րդ հոդվածի 5-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ. «Պետական իրավասու մարմինները կալանք եւ (կամ) արգելանք դնելու, ինչպես նաեւ արգելադրման միջոցով անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքի սահմանափակման պետական գրանցման համար ազատվում են պետական տուրքի վճարումից:»: Վերոգրյալ խմբագրությունից բխում է, որ իրավասու մարմինները կարող են անշարժ գույքի նկատմամբ կալանք կիրառել, մինչդեռ 2021 թվականի հունիսի 30-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված չէ գույքի նկատմամբ կալանք կիրառելու հնարավորություն: 47. «Փրկարար ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 3-րդ հոդվածում սահմանված է՝ «Փրկարար ծառայության մասին» օրենքի 59-րդ հոդվածի՝ 1) 13-րդ մասում «քրեական գործ հարուցելու» բառերը փոխարինել «քրեական հետապնդում իրականացնելու» բառերով, իսկ «լիազորությունները կարող են ժամանակավորպես դադարեցվել» բառերը՝ «պաշտոնավարումը կարող է կասեցվել» բառերով: 2) 14-րդ մասում «լիազորությունների ժամանակավորապես» բառերը փոխարինել «պաշտոնավարման» բառերով, իսկ «քրեական գործի» բառերը՝ «քրեական հետապնդման» բառերով:»: Հարկ է նկատել, որ «Փրկարար ծառայության մասին» օրենքի 59-րդ հոդվածի 13-րդ մասում «Փրկարար ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին կետով սահմանված փոխարինվող բառերն առկա չեն, իսկ Փրկարար ծառայության մասին» օրենքի 59-րդ հոդվածի 14-րդ մասն ուժը կորցրել է: Նշվածով պայմանավորված՝ առաջարկում ենք վերանայել «Փրկարար ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի քննարկվող հատվածները: 48. «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերնագրից առաջարկում ենք հանել երկրորդ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ» բառերը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջը, այն է՝ «Օրենքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի վերնագիրը, օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, հերթական համարը եւ «օրենք» բառը: Օրենքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս դրանում նշվում է օրենքի վերնագիրը:»: 49. «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» օրենքի 72-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 2-րդ մասի համաձայն՝ «Այդ դեպքերում միջնորդություն է ներկայացվում դատախազություն՝ մեղավոր անձանց քրեական պատասխանատվության ենթարկելու համար:»: Առաջարկում ենք վերանայել «դատախազություն» եզրույթը՝ «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» օրենքի 72-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 2-րդ մասում հստակեցնելով իրավասու սուբյեկտի անվանումը: 50. «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 22-րդ հոդվածով Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 1-ին հավելվածում կատարվող փոփոխության արդյունքում «կոռուպցիոն հանցագործություններ» ձեւակերպումը փոխարինվում է «կոռուպցիոն հանցանքներ» ձեւակերպումով, սակայն հարկ է նկատել, որ Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքում շարունակվում է կիրառվել «կոռուպցիոն հանցագործություններ» ձեւակերպումը (15-րդ հոդվածի 7-րդ մաս, 25-րդ հոդվածի 3-րդ մաս, 28.1-ին հոդվածի 1-ին մաս, 43-րդ հոդվածի 2.1-ին մաս, 44-րդ հոդվածի 1.1-ին մաս, 95-րդ հոդվածի 1-ին մաս, 103-րդ հոդվածի 3.1-ին մաս, 112-րդ հոդվածի 1.2-րդ մաս, 132-րդ հոդվածի 3-րդ մաս): «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն նորմատիվ իրավական ակտում միեւնույն միտքն արտահայտելիս կիրառվում են միեւնույն բառերը, տերմինները կամ բառակապակցությունները` որոշակի հերթականությամբ: Հիմք ընդունելով նշվածն՝ առաջարկում ենք խմբագրել Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի վերոնշյալ դրույթները: 51. «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի լրիվ անվանման հիշատակումն առաջարկում ենք համապատասխանեցնել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասի հաջորդականության վերաբերյալ պահանջին՝ սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի լրիվ անվանման հիշատակումին: 52. «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 18-րդ հոդվածի 2-րդ կետով Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 447-րդ հոդվածում լրացվում է նոր՝ 2-րդ մաս հետեւյալ բովանդակությամբ . «2. Համայնքի ղեկավարի կողմից պետական կամ համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասում ինքնակամ կառույցի քանդման (ապամոնտաժման) մասին որոշում չկայացնելը կամ իր լիազորությունների շրջանակներում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ինքնակամ կառույցի քանդման (ապամոնտաժման) մասին որոշման կատարումը չապահովելը, որը կատարվել է նույն արարքի համար օրենքով սահմանված պատասխանատվության կիրառումից եւ խախտումները վերացնելու վերաբերյալ ուժի մեջ մտած վարչական ակտը չկատարելուց հետո՝ պատժվում է տուգանքով՝ քսանապատիկից քառասնապատիկի չափով, կամ հանրային աշխատանքներով՝ հարյուր հիսունից երկու հարյուր հիսուն ժամ տեւողությամբ, կամ որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով՝ երեքից յոթ տարի ժամկետով, կամ ազատության սահմանափակմամբ՝ առավելագույնը երեք տարի ժամկետով, կամ կարճաժամկետ ազատազրկմամբ՝ մեկից երկու ամիս ժակետով, կամ ազատազրկմամբ՝ առավելագույնը մեկ տարի ժամկետով:»: Հարկ է նկատել, որ եզրակացության սույն կետում քննարկվող՝ լրացված 2-րդ մասում հղում է կատարվում նույն արարքի համար օրենքով սահմանված պատասխանատվության կիրառմանը, սակայն, Նախագծերի փաթեթում ներառված «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 25-րդ հոդվածով Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի՝ «Համայնքի ղեկավարի կողմից պետական կամ համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասում ինքնակամ կառույցի քանդման (ապամոնտաժման) մասին որոշում չկայացնելը կամ իր լիազորությունների շրջանակներում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ինքնակամ կառույցի քանդման (ապամոնտաժման) մասին որոշման կատարումը չապահովելը» վերտառությամբ 157.17-րդ հոդվածը ուժը կորցրած է ճանաչվում: 53. «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 7-րդ հոդվածով նախատեսվում է Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 57-րդ հոդվածի 3-րդ մասը լրացնել նոր՝ 7-րդ եւ 8-րդ կետերով, սակայն լրացվում է միայն նոր՝ 7-րդ կետ: 54. «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 22-րդ հոդվածով Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 263-րդ հոդվածում լրացվում է նոր՝ 5-րդ մաս, ինչի արդյունքում նախատեսվում է հետեւյալ կարգավորումը. «1. Նախնական դատալսումների ընթացքում պարզելով, որ տվյալ վարույթն ընդդատյա չէ իրեն, դատարանն այն որոշմամբ անհապաղ փոխանցում է ըստ ընդդատության: 2. Եթե հիմնական դատալսումների ընթացքում ի հայտ են գալիս այնպիսի փաստեր, որոնց հիման վրա վարույթը ենթակա է փոխանցման ըստ ընդդատության, ապա կողմերի համաձայնությամբ դատարանը շարունակում է վարույթը: Կողմերից մեկի առարկության դեպքում վարույթը որոշմամբ փոխանցվում է ըստ ընդդատության: 3. Մինչեւ վարույթն ըստ ընդդատության փոխանցելը կարող են կատարվել միայն անհետաձգելի վարութային գործողություններ: 4. Վարույթն ըստ ընդդատության ստացած դատարանը մինչեւ նախնական դատալսումներ նշանակելն իրավասու է որոշմամբ վիճարկելու դրա ընդդատությունը: Այդ դեպքում վարույթի ընդդատության հարցը հնգօրյա ժամկետում վերջնականապես լուծվում է Վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատի նախագահի որոշմամբ: 5. Սույն հոդվածի 2-4-րդ մասերը չեն տարածվում Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի հավելված N 1-ով նախատեսված կոռուպցիոն հանցանքների վերաբերյալ վարույթների նկատմամբ, որոնք ամեն դեպքում փոխանցվում են հակակոռուպցիոն դատարանին:»: Նշված կարգավորման արդյունքում նախատեսվում է, որ Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի հավելված N 1-ով նախատեսված կոռուպցիոն հանցանքների վերաբերյալ վարույթների նկատմամաբ նաեւ կիրառելի չէ ընդդատության վերաբերյալ հնարավոր վեճերի համար նախատեսված կարգավորումը, ինչ, կարծում ենք, կարող է հանգեցնել ընթացակարգային խնդիրների: 55. Նախագծերի փաթեթի ծավալի եւ ժամանակի սղության գործոններով պայմանավորված՝ նշենք, որ բացակայել է վերջինս ամբողջական եւ համապարփակ փորձաքննության ենթարկելու հնարավորությունը: Ուստի սույն եզրակացությունը չի բացառում Նախագծերի փաթեթի լրացուցիչ ուսումնասիրության եւ քննարկման արդյունքում նոր դիտողությունների, առաջարկությունների եւ եզրահանգումների ներկայացում:
Ամփոփելով փորձաքննության արդյունքները՝ կարող ենք նշել, որ Նախագծերի փաթեթով նախատեսված կարգավորումները կարող են խնդրահարույց լինել Սահմանադրության 79-րդ հոդվածի տեսանկյունից: Միաժամանակ՝ առաջարկում ենք ներկայացված դիտարկումների հիման վրա ապահովել Նախագծերի փաթեթով սահմանված կարգավորումների համապատասխանությունը Օրենսգրքին, Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի, «Օպերատիվ-հետախուզական գործունեության մասին» օրենքի, 2021 թվականի հունիսի 30-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի, 2021 թվականի մայիսի 5-ի Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի եւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի պահանջներին:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ
Կատարողներ՝ Մ. Մնացականյան (հեռ.` 011-513-248), Կ. Մանուկյան (հեռ.` 011-513-248), Ն. Ներսիսյան (հեռ.` 011-513-248), Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248), Տ. Բադալյան (հեռ.` 011-513-248) 02.05.2022թ.
Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտությունը բացակայում է:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ
Կատարողներ՝ Մ. Մնացականյան (հեռ.` 011-513-248), Կ. Մանուկյան (հեռ.` 011-513-248), Ն. Ներսիսյան (հեռ.` 011-513-248), Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248), Տ. Բադալյան (հեռ.` 011-513-248) 02.05.2022թ.
Ներկայացված Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարել մի շարք օրենքներում, որոնց անհրաժեշտությունը պայմանավորված է 2021 թվականի մայիսի 5-ին ընդունված Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի եւ 2021 թվականի հունիսի 30-ին ընդունված Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի գործողության մեջ դնելով, եւ ըստ այդմ՝ դրանց ընդունմամբ անհրաժեշտություն է առաջացել այս օրենսգրքերից բխող փոփոխություններ կատարել հարակից օրենքներում, ինչպես նաեւ փոփոխվող կարգավորումների հետ այս կամ այն կերպ առնչվող այլ իրավական ակտերում: Բացի այդ, նշված օրենսգրքերի ընդունման եւ ուժի մեջ մտնելու միջեւ առկա անցումային ժամանակահատվածը հնարավորություն է ընձեռել եւս մեկ անգամ մանրամասն ուսումնասիրելու եւ համադրելու դրանց կարգավորումները՝ վեր հանելով հնարավոր վրիպակներն ու հակասությունները, որոնք էլ առաջարկվում է շտկել Նախագծերի սույն փաթեթի ընդունմամբ: Նախագծերի փաթեթը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնախնդիրներ չի պարունակում: Նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ դիտողություններ եւ առաջարկություններ չկան:
Նախագծերի փաթեթը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնահարցերի տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ ԱՐԹՈՒՐ ԹԱՄԱԶՅԱՆ (հեռ.` 011 513-668) 19.04.2022թ.
1. Նախագծերի փաթեթի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է 2021 թվականին Քրեական եւ Քրեական դատավարության օրենսգրքերի (այսուհետ՝ Օրենսգրքեր) ընդունմամբ: Նախագծերի փաթեթին կից ներկայացված հիմնավորմամբ Օրենսգրքերը նախատեսում են համակարգային փոփոխություններ քրեական արդարադատության գործող համակարգում, եւ այդ առումով անհրաժեշտություն է առաջացել դրանցից բխող փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարել հարակից օրենքներում: Նախագծերի փաթեթով առաջարկվող փոփոխությունների եւ լրացումների նպատակն է ապահովվել քրեական ու քրեադատավարական օրենսդրության սահուն կիրառումը եւ համակարգի անխափան գործունեությունը: Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է՝
2. Նախագծերի փաթեթը սոցիալ, կրթական, առողջապահական հիմնախնդիրներ չի պարունակում: Նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ դիտողություններ եւ առաջարկություններ չկան:
Նախագծերի փաթեթի ընդունմամբ ակնկալվում է օրենսդրությունը համապատասխանեցնել Օրենսգրքերին եւ վերացնել դրանցում առկա բացթողումները: Նախագծերի փաթեթը սոցիալ, կրթական, առողջապահական հիմնահարցերի տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼ, ԿՐԹԱԿԱՆ, ԱՌՈՂՋԱՊԱՀԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺԻՆ
Կատարողներ՝ Ա. Գալստյան (հեռ. 011-513-235) Ս. Համբարձումյան (հեռ. 011-513-360) Մ. Դալլաքյան (???. 011-513-235) 25.04.2022թ.
|
