ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ՝ Պ-273-25.05.2022-ԱռՀ-011/0) վերաբերյալ Ազգային ժողովի պատգամավորներ Նարեկ Զեյնալյանի եւ Էմմա Պալյանի կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ՝ Պ-273-25.05.2022-ԱռՀ-011/0) (այսուհետ նաեւ՝ Նախագիծ) մասնագիտական փորձաքննության է ենթարկվել Ազգային ժողովի աշխատակազմի փորձագիտական եւ վերլուծական վարչությունում: Նախագիծը ենթարկվել է իրավական, ֆինանսատնտեսագիտական, սոցիալական փորձաքննության: Ստորեւ ներկայացվում է մասնագիտական փորձաքննության եզրակացությունը, ինչպես նաեւ Նախագծին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին տեղեկանքը:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ ԼԻԴԻՅԱ ՄՆԱՑԱԿԱՆՅԱՆ
15.06.2022թ.
Նախագծի՝ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության (այսուհետ՝ Սահմանադրություն) եւ օրենքների պահանջներին համապատասխանության տեսանկյունից նշենք հետեւյալը. 1. Նախագծով նախատեսվում է լրացումներ կատարել «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքի (այսուհետ նաեւ՝ Օրենք) 16-րդ հոդվածում, որը սահմանում է. «1. Մարդու գրավոր համաձայնությունը բժշկական միջամտության համար անհրաժեշտ պայման է, բացառությամբ սույն օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի: 2. Բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալու դեպքերը սահմանում է լիազոր մարմինը: 3. 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի բժշկական միջամտության համար համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը, եթե բացակայում են սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանները: Սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանների առկայության դեպքում հաշվի է առնվում 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի կարծիքը: 4. Եթե բժշկի կարծիքով պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության համար համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը կամ վերջինիս բացակայության դեպքում՝ նրա լիազորված կոնտակտային անձը: 5. Օրինական ներկայացուցչի կամ կոնտակտային անձի բացակայության դեպքում, եթե բժշկի կարծիքով բժշկական միջամտությունը հետաձգման ենթակա չէ, եւ պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության վերաբերյալ որոշումը, ելնելով պացիենտի շահերից, կայացվում է բժշկական խորհրդակցության (կոնսիլիումի), իսկ դրա անհնարինության դեպքում՝ բժշկի կողմից:» Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ մասերի բովանդակությունից բխում է, որ բժշկական միջամտության համար անհրաժեշտ նախապայման է մարդու արտահայտած կամքը, այն է գրավոր համաձայնությունը, եւ որպես միակ բացառություն, սահմանված է Օրենքի 24-րդ հոդվածը, որով նախատեսված դեպքերում անձի գրավոր համաձայնությունը չի պահանջվում: Այսինքն՝ Օրենքի գործող կարգավորմամբ նույն օրենքի 24-րդ հոդվածից զատ, մնացած բոլոր դեպքերում բժշկական միջամտությունը կարող է տեղի ունենալ բացառապես նման միջամտության ենթարկվող անձի գրավոր համաձայնությամբ: Օրենքի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասի ձեւակերպումից բխում է, որ բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնություն տալու հնարավոր դեպքերը սահմանում է լիազոր մարմինը: Անդրադառնալով Նախագծի 1-ին հոդվածով Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասում կատարվող լրացմանը՝ նշենք նաեւ, որ Օրենքի 24-րդ հոդվածում սահմանված է բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնություն չպահանջող դեպքերի սպառիչ ցանկը: Օրենքի 16-րդ հոդվածում սահմանված կարգավորումից բխում է, որ Օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերից բացի մյուս բոլոր դեպքերում գրավոր համաձայնությունն անհրաժեշտ է, հետեւաբար հասկանալի չէ, թե լիազոր մարմնի ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտով ինչ դեպքեր են սահմանվելու եւ որքանով է հնարավոր սպառիչ թվարկել այն դեպքերը, որոնց դեպքում գրավոր համաձայնություն է պահանջվում: Միաժամանակ նշենք, որ Օրենքի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտը դեռեւս ընդունված չէ: Բացի այդ նշենք, որ Սահանադրության 25-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ «Ֆիզիկական եւ հոգեկան անձեռնմխելիության իրավունքը կարող է սահմանափակվել միայն օրենքով՝ պետական անվտանգության, հանցագործությունների կանխման կամ բացահայտման, հասարակական կարգի, առողջության եւ բարոյականության կամ այլոց հիմնական իրավունքների եւ ազատությունների պաշտպանության նպատակով:»: Այսինքն՝ ֆիզիկական եւ հոգեկան անձեռնմխելիության իրավունքի պատշաճ իրացման սահմանադրական պահանջից է բխում անձի՝ իր համաձայնությամբ բժշկական միջամտության ենթարկվելու իրավունքի պատշաճ իրացումը եւ նորմատիվ կարգավորումը: Մինչդեռ, կարծում ենք, Նախագծով նախատեսված լրացումներն ամբողջությամբ չեն կարգավորում անձի՝ իր համաձայնությամբ բժշկական միջամտության ենթարկվելու իրավունքի պատշաճ իրացումը: Մասնավորապես՝ Նախագծի 1-ին հոդվածով նախատեսված լրացումից բխում է, որ մարդու գրավոր համաձայնությունը բժշկական միջամտության դեպքում անհրաժեշտ է միայն սահմանափակ թվով դեպքերում, որոնք սահմանվում են ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտով: Այսինքն՝ Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության բնագավառի պետական կառավարման լիազոր մարմինն (այսուհետ՝ լիազոր մարմին) է որոշում, թե որ դեպքերում է անհրաժեշտ անձի գրավոր համաձայնությունն իր նկատմամբ իրականացվող բժշկական միջամտության համար: Բացի այդ՝ Նախագծի 2-րդ հոդվածով նախատեսվող լրացման արդյունքում Օրենքի 16-րդ հոդվածի ողջ տեքստում «համաձայնություն» բառը կիրառվում է միայն «գրավոր համաձայնություն» եզրույթի շրջանակում, ինչի արդյունքում բժշկական միջամտության համար Օրենքով նախատեսվում է համաձայնություն տալու միայն մեկ հնարավոր ձեւ, այն է՝ գրավոր համաձայնությունը, ընդ որում՝ Նախագծի 1-ին հոդվածով կատարվող լրացման համատեքստում գրավոր համաձայնությունը բժշկական միջամտության ժամանակ անհրաժեշտ է միայն սահմանափակ թվով դեպքերում, այն է՝ լիազոր մարմնի կողմից սահմանված դեպքերում: Հետեւաբար՝ Նախագծով նախատեսված կարգավորումների արդյունքում բժշկական միջամտության համար, որպես անհրաժեշտ պայման, սահմանվում է գրավոր ձեւով անձի արտահայտած կամքը, որը ներկայացնելու հնարավոր դեպքերը սահմանելու է լիազոր մարմինը: Մինչդեռ նման ձեւակերպմամբ Օրենքում բացակայում է որեւէ կարգավորում բժշկական միջամտություն ստանալիս ոչ գրավոր (բանավոր) ձեւով ներկայացված համաձայնության վերաբերյալ: Հիմք ընդունելով վերոշարադրյալ դիտարկումները՝ առաջարկում ենք Օրենքում առկա հակասությունը վերացնելու նպատակով Նախագծով սահմանվող լրացումների փոխարեն Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասից պարզապես հանել «գրավոր» բառը: Ինչի արդյունքում Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասում կսահմանվի Սահմանդրությամբ երաշխավորված ցանկացած բժշկական միջամտության համար անհրաժեշտ համաձայնության պարտադիրությունը՝ լինի դա գրավոր թե բանավոր, իսկ 2-րդ մասով սահմանված լիազորող նորմով կկարգավորվի բժշկական միջամտության միայն այն դեպքերը, որոնց համար անհրաժեշտ է գրավոր համաձայնություն: Այսպիսով՝ կվերանա Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ մասերի միջեւ առկա հակասությունը: 2. Նախագծի 2-րդ հոդվածով նախատեսված լրացումների արդյունքում Օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ եւ 4-րդ մասերը ձեւակերպվում են հետեւյալ կերպ. «3. 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը, եթե բացակայում են սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանները: Սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանների առկայության դեպքում հաշվի է առնվում 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի կարծիքը: 4. Եթե բժշկի կարծիքով պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը կամ վերջինիս բացակայության դեպքում՝ նրա լիազորված կոնտակտային անձը:»: Նախագծի 1-ին հոդվածով Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասում կատարվող լրացման, ինչպես նաեւ Օրենքի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված կարգավորման համատեքստում հասկանալի չէ Նախագծի 2-րդ հոդվածով կատարվող լրացումների նպատակահարմարությունը: Այսպես՝ բժշկական միջամտության այն դեպքերը, երբ անհրաժեշտ է գրավոր համաձայնություն, սահմանվում են լիազոր մարմնի կողմից: Նախագծի 2-րդ հոդվածով կատարվող լրացման արդյունքում ստացվում է, որ գրավոր համաձայնության երկու դեպք այնուամենայնիվ սահմանվում են օրենքով: Այսինքն՝ Օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ եւ 4-րդ մասերով սահմանված կարգավորումները հակասում են նույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված կարգավորմանը: Հետեւաբար չի իրագործվում Նախագծին կից ներկայացված հիմնավորմամբ նշված նպատակը՝ վերացնել Օրենքի 16-րդ հոդվածի մասերում առկա հակասությունը միմյանց: Բացի այդ բացակայում է որեւէ կարգավորում Օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ եւ 4-րդ մասերով սահմանված դեպքերում, այն է՝ երբ 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված անձանց, ինչպես նաեւ բժշկի կարծիքով իր կամքն արտահայտել չկարողացող անձանց օրինական ներկայացուցիչների կողմից բանավոր համաձայնություն տալու վերաբերյալ, ինչի արդյունքում Օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ եւ 4-րդ մասերում նախատեսված դեպքերում ցանկացած բժշկական միջամտության համար օրինական ներկայացուցիչը պետք է ներկայացնի միայն գրավոր համաձայնություն: Միաժամանակ նշենք՝ կարծում ենք՝ Նախագծի 1-ին հոդվածում «պայման է,» ձեւակերպումն անհրաժեշտ է շարադրել առանց ստորակետի: Եզրահանգում
Ամփոփելով փորձաքննության արդյունքները՝ կարող ենք նշել, որ ներկայացված առաջարկությունների եւ դիտարկումների հիման վրա, անհրաժեշտ է ապահովել Նախագծով սահմանված կարգավորումների համապատասխանությունը միմյանց, ինչպես նաեւ «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքին:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ Կատարող` Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248) 14.06.2022թ.
Նախագծին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին Նախագծին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտությունը բացակայում է:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ Կատարող` Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248) 14.06.2022թ.
Ներկայացված Նախագծով առաջարկվում է լրացումներ կատարել «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում: Մասնավորապես, առաջարկվում է հստակեցնել, որ լիազոր մարմնի սահմանած դեպքերում բժշկական միջամտությունների համար անհրաժեշտ պայման է համաձայնությունը, ինչպես նաեւ սահմանել, որ նախատեսված դեպքերում բժշկական միջամտություններ կատարելու համաձայնություն տալու համար պարտադիր է գրավոր լինելու պայմանը: Նախագիծը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնախնդիրներ չի պարունակում: Նախագծի վերաբերյալ դիտողություններ եւ առաջարկություններ չկան: Եզրահանգում
Նախագիծը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնահարցերի տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ ԱՐԹՈՒՐ ԹԱՄԱԶՅԱՆ Կատարող՝ առաջատար մասնագետ Անի Գյոզալյան 09.06.2022թ.
1. Ներկայացված Նախագծով առաջարկվում է «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում (այսուհետ՝ Օրենք) կատարել լրացումներ: Նախագծին կից ներկայացված հիմնավորմամբ (այսուհետ՝ Հիմնավորում) Նախագծի ընդունումը պայմանավորված է Օրենքում առկա տարընթերցումները եւ իրավական անորոշությունները բացառելու անհրաժեշտությամբ: Ըստ Հիմնավորման, խնդիրը կայանում է նրանում, որ Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ մասերի միջեւ առկա է տարընթերցում եւ իրավական անորոշություն, քանի որ Օրենքի վերը նշված հոդվածի 1-ին մասի ձեւակերպումից պարզ չէ մարդու գրավոր համաձայնությունը անհրաժեշտ է բժշկական միջամտության բոլոր դեպքերի, թե՞ միայն լիազոր մարմնի կողմից սահմանած դեպքերի համար: Հաշվի առնելով վերոգրյալը, Նախագծով առաջարկվում է Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասում կատարել լրացում, ըստ որի կհստակեցվի, որ մարդու գրավոր համաձայնությունը բժշկական միջամտության համար անհրաժեշտ պայման կլինի լիազոր մարմնի սահմանած դեպքերի համար, բացառությամբ Օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի: Նախագծով առաջարկվում է նաեւ Օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ եւ 4-րդ մասերով նախատեսված բժշկական միջամտությունների համաձայնությունների համար ամրագրել գրավոր լինելու պայմանը: 2. Նախագիծը սոցիալ, կրթական, առողջապահական հիմնախնդիրներ չի պարունակում: Նախագծի վերաբերյալ առաջարկություններ եւ դիտողություններ չկան: Եզրահանգում
Նախագիծը սոցիալ, կրթական, առողջապահական հիմնահարցերի տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:
ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼ, ԿՐԹԱԿԱՆ, ԱՌՈՂՋԱՊԱՀԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ՝ Լ. ՄԱՐԿՈՍՅԱՆ Կատարող՝ Ս. Համբարձումյան (հեռ. 011-513-360) 10.06.2022թ.
|
