Ազգային ժողովի պատգամավորներ Նարեկ Զեյնալյանի եւ Արփինե Դավոյանի կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում լրացումներ եւ փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ՝ Պ-615-08.06.2023-ԱռՀ-011/0) (այսուհետ՝ Նախագիծ) մասնագիտական փորձաքննության է ենթարկվել Ազգային ժողովի աշխատակազմի փորձագիտական եւ վերլուծական վարչությունում: 

Նախագիծը ենթարկվել է իրավական, ֆինանսատնտեսագիտական, սոցիալական փորձաքննության: 

Ստորեւ ներկայացվում է մասնագիտական փորձաքննության եզրակացությունը, ինչպես նաեւ Նախագծին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին տեղեկանքը:
 

ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ 

ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԻ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ 

ԺԱՄԱՆԱԿԱՎՈՐ ԿԱՏԱՐՈՂ                                            ԱՐԹՈՒՐ ԹԱՄԱԶՅԱՆ 
 

29.06.2023թ. 

Նախագծի՝ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության եւ օրենքների պահանջներին համապատասխանության տեսանկյունից նշենք հետեւյալը.

1. Նախագծին կից ներկայացված հիմնավորմամբ (այսուհետ՝ Հիմնավորում) նշված է, որ Նախագծի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է նրանով, որ «Դեղամիջոցների ներմուծումը ՀՀ ընթացակարգ է, որն անցնում է փորձաքննություն եւ արդյունքը կարող է լինել բացասական, այսինքն? դեղամիջոցի ներմուծումը կարող է մերժվել եւ ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագիր չտրամադրվել: Այդ դեպքում, ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագիր դեռ չստացած դեղամիջոցները կարող են դրոշմապիտակավորվել եւ առանց ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի հայտնվել շուկայում»: Այսպես՝ Հիմնավորումից բխում է, որ օրենսդրության գործող կարգավորումներով Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված դեղերի իրացման համար միայն դրոշմապիտակի առկայությունը բավարար է, նույնիսկ ներմուծման հավաստագիր ստանալու հայտը մերժվելու դեպքում: Այս դեպքում, կարծում ենք, որ սույն եզրակայացությամբ անհրաժեշտ է անդրադառնալ ներմուծվող դեղերի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության գործող կարգավորումներին: 

Այսպես՝ «Դեղերի մասին» օրենքի 21-րդ հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված է. «Դեղեր, դեղանյութեր, դեղաբուսական հումք, հետազոտվող դեղագործական արտադրանք ներմուծել թույլատրվում է ներմուծման հավաստագրի հիման վրա, բացառությամբ սույն հոդվածով նախատեսված դեպքերի (…)»: Ինչից բխում է, որ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության գործող կարգավորումների համաձայն որեւէ դեղ, դեղանյութ, դեղաբուսական հումք, հետազոտվող դեղագործական արտադրանք չի կարող ներմուծվել Հայաստանի Հանրապետություն քանի դեռ այն չունի ներմուծման հավաստագիր, հետեւաբար չի կարող նաեւ իրացվել առանց ներմուծման հավաստագրի առկայության: Բացի այդ՝ Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 393-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված է. «Օրենսգրքի 389-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված՝ ներմուծվող ապրանքների դրոշմավորման համար նախատեսված ակցիզային դրոշմանիշերն ստացվում են մինչեւ այդ ապրանքների Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծումը, իսկ Օրենսգրքի 389-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված՝ արտադրվող ապրանքների դրոշմավորման համար նախատեսված ակցիզային դրոշմանիշերը, ինչպես նաեւ Օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված ապրանքների դրոշմավորման համար նախատեսված դրոշմապիտակները՝ մինչեւ այդ ապրանքների օտարումը»: Օրենսգրքի վերը մեջբերված դրույթից բխում է, որ Օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված ապրանքների դրոշմավորման համար նախատեսված դրոշմապիտակները տրվում են այդ ապրանքների ներմուծումից հետո, բայց մինչեւ դրանց իրացումը:

Ինչ վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեղերի իրացմանը վերաբերող կարգավորումներին, նշենք, որ Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 2-րդ կետով սահմանված է. «(…) մինչեւ դրոշմավորման ենթակա ապրանքների օտարումն ակցիզային դրոշմանիշերի եւ (կամ) դրոշմապիտակների վերագրման, հաշվառման էլեկտրոնային համակարգի միջոցով էլեկտրոնային եղանակով գրանցվում են դրոշմավորման ենթակա ապրանքների տեսակը, ենթատեսակը (նկարագիրը), տարողությունը (ծավալը, քաշը կամ տվյալ ապրանքատեսակին բնորոշ չափման այլ միավորը), քանակությունը եւ համապատասխան ակցիզային դրոշմանիշերի եւ (կամ) դրոշմապիտակների սերիաներն ու հերթական համարները (այդ թվում` միջակայքերով): ԱՏԳ ԱԱ 3004 ծածկագրին դասվող ապրանքների (բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում արտադրվող ապրանքների) դեպքում էլեկտրոնային եղանակով գրանցվում են նաեւ ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի համարը եւ դրանում դեղի հերթական համարը»: Այսինքն, Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն, մինչեւ ԱՏԳ ԱԱ 3004 ծածկագրին դասվող ապրանքների օտարումը էլէկտրոնային եղանակով պետք է գրանցվի նաեւ ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի համարը, ինչից բխում է, որ  առնվազն ԱՏԳ ԱԱ 3004 ծածկագրին դասվող ապրանքների դեպքում հստակ սահմանված է, որ առանց ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի դրանց իրացումն արգելվում է: «Դեղերի մասին» օրենքի 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված է. «Արգելվում է իրացնել Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված կամ (…) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության խախտմամբ ներմուծված դեղերը, կեղծ դեղերը, դեղանյութերը, դեղաբուսական հումքը, հետազոտվող դեղագործական արտադրանքը»: Այսպես՝ հիմք ընդունելով «Դեղերի մասին» օրենքի եւ Օրենսգրքի վերը մեջբերված դրույթները՝ կարող ենք փաստել, որ ներկայումս դեղ, դեղանյութ, դեղաբուսական հումք, հետազոտվող դեղագործական արտադրանք համարվող ապրանքները կարող են ներմուծվել Հայաստանի Հանրապետություն միայն ներմուծման հավաստագրի առկայության դեպքում, իսկ դրոշմապիտակներով դրոշմավորումն իրականացվում է ներմուծումից հետո, բայց մինչեւ ապրանքի իրացումը: Այսինքն՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության գործող կարգավորումների համաձայն՝ դեղ, դեղանյութ, դեղաբուսական հումք, հետազոտվող դեղագործական արտադրանք համարվող ապրանքներն առանց ներմուծման հավաստագրի կարող են ներմուծվել, ինչպես նաեւ դրանից հետո դրոշմապիտակով դրոշմավորվեն եւ իրացվեն միայն օրենսդրությամբ սահմանված կարգավորումների խախտմամբ:

2. Նախագծի 1-ին հոդվածից առաջարկում ենք հանել «(ՀՕ-165-Ն)» ձեւակերպումը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված պահանջը, այն է. «Սահմանադրական օրենք չհանդիսացող օրենսգրքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, օրենսգրքի վերնագիրը եւ «օրենսգիրք» բառը, եթե վերնագիրը չի ներառում այն»:

3. Նախագծի 1-ին հոդվածի «ա», «բ» եւ «գ» կետերի համարակալումն առաջարկում ենք շտկել՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 7-րդ մասը, այն է. «Օրենսդրական ակտի հոդվածները, մասերը եւ կետերը համարակալվում են արաբական թվանշաններով: Հոդվածում ենթակետերը համարակալվում են հայերենի այբուբենի փոքրատառերով: Հոդվածների եւ մասերի համարները տեքստից բաժանվում են միջակետերով, իսկ հոդվածների կետերի համարները` փակագծերով: Հոդվածում ենթակետի` հայերենի այբուբենի փոքրատառերով նշված համարները տեքստից բաժանվում են միջակետով»:

4. Նախագծի 1-ին հոդվածի «ա» մասով նախեստվում է Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 3-րդ մասում լրացնել նոր նախադասություն՝ հետեւյալ բովանդակությամբ. «ԱՏԳ ԱԱ 2936, 3002 41 000 0, 3002 42 000 0, 3003, 3004, 3006 30 000 0, 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ներմուծվող ապրանքների դրոշմավորման համար նախատեսված դրոշմապիտակների ստացման համար պարտադիր է ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի առկայությունը»: Այսպես՝ վերը մեջբերված դրույթից բխում է, որ ԱՏԳ ԱԱ  3006 30 000 0 եւ 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ներմուծվող ապրանքները ենթակա են դրոշմավորման, մինչդեռ Օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 1-ին մասով սպառիչ թվարկված դրոշմապիտակներով դրոշմավորման ենթակա բոլոր ապրանքների ցանկում ԱՏԳ ԱԱ  3006 30 000 0 եւ 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ապրանքներն առկա չեն:

Բացի այդ՝ հարկ է անդրադառնալ նաեւ այն փաստին, որ Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, որտեղ կատարվում է քննարկվող նորմի լրացումը, սահմանում է ընդհանուր կարգավորում դրոշմավորման ենթակա բոլոր ապրանքների դրոշմավորման ժամանակահատվածի վերաբերյալ: Հետեւաբար, կարծում ենք, նպատակահարմար չէ այդ մասում սահմանել միայն կոնկրետ թվով ապրանքների դրոշմապիտակի տրամադրման համար ներմուծման հավաստագրի առկայության պարտադիր պայմանի վերաբերյալ կարգավորում, առավել եւս, եթե Նախագծի 1-ին հոդվածի «բ» կետով նախատեսվում է նույնաբովանդակ լրացում կատարել նույն հոդվածի 5-րդ մասում: Վերոգրյալը հիմք ընդունելով՝ առաջարկում ենք հանել Նախագծի 1-ին հոդվածի «ա» կետը: Նշված առաջարկը բխում է նաեւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 13-րդ հոդվածի 8-րդ մասի պահանջից, այն է. «Նորմատիվ իրավական ակտերում բացառվում են իրավական նորմերի անհիմն կրկնությունները եւ ներքին հակասությունները»:

5. Նախագծի 1-ին հոդվածի «գ» կետով Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 2-րդ կետում կատարվող փոփոխության արդյունքում վերջինս ունեում է հետեւյալ բովանդակությունը. «ԱՏԳ ԱԱ 2936, 3002 41 000 0, 3002 42 000 0, 3003, 3004, 3006 30 000 0, 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ապրանքների (բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում արտադրվող ապրանքների) դեպքում էլեկտրոնային եղանակով գրանցվում են նաեւ ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի համարը եւ դրանում դեղի հերթական համարը»: Այսպես՝ վերը մեջբերված դրույթից բխում է, որ ԱՏԳ ԱԱ 2936, 3002 41 000 0, 3002 42 000 0, 3003, 3004, 3006 30 000 0, 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ապրանքների էլեկտրոնային գրանցման համար պարտադիր է ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի համարը եւ դրանում դեղի հերթական համարը, մինչդեռ հարկ է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ ԱՏԳ ԱԱ 2936, 3002 41 000 0, 3002 42 000 0, 3003, 3004, 3006 30 000 0, 3006 60 000 ծածկագրերին դասվում են ոչ միայն դեղ հանդիսացող ապրանքներ:

Ամփոփելով փորձաքննության արդյունքները՝ կարող ենք նշել, որ Նախագծով սահմանված կարգավորումներում Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը հակասող նորմեր առկա չեն:

Միաժամանակ առաջարկում ենք ներկայացված դիտարկումների հիման վրա ապահովել Նախագծով սահմանված կարգավորումների հստակությունը, ինչպես նաեւ դրանց համապատասխանությունը Օրենսգրքի եւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի պահանջներին:
 

ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ 

ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ 

ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                                ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ 

Կատարող` Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248)

29.06.2023թ.

Նախագծին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտությունը բացակայում է:
 

ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ 

ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ 

ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                                ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ 

Կատարող` Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248)

29.06.2023թ.

Ներկայացված Նախագծով առաջարկվում է ԱՏԳ ԱԱ 2936, 3002 41 000 0, 3002 42 000 0, 3003, 3004, 3006 30 000 0, 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ներմուծվող ապրանքների (դեղամիջոցներ) դրոշմավորման համար նախատեսված դրոշմապիտակների ստացման համար պարտադիր պայման սահմանել ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի առկայությունը, ինչը, համաձայն Նախագծին կից ներկայացված հիմնավորման, կբացառի առանց այդ հավաստագրի դեղամիջոցների օտարումը:

Նախագծի վերաբերյալ հարկ ենք համարում ներկայացնել հետեւյալ նկատառումը:

Նախագծով առաջարկվում է ԱՏԳ ԱԱ 2936, 3002 41 000 0, 3002 42 000 0, 3003, 3004, 3006 30 000 0, 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ներմուծվող ապրանքների դրոշմավորման համար նախատեսված դրոշմապիտակների ստացման համար պարտադիր պայման սահմանել ներմուծման (համապատասխանության) հավաստագրի առկայությունը: Այսինքն, ենթադրվում է, որ նշված ծածկագրերին դասվող ապրանքները ենթակա են դրոշմապիտակներով դրոշմավորման: Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանվում են դրոշմապիտակներով դրոշմավորման ենթակա ապրանքները, որոնց շարքում բացակայում են 3006 30 000 0 եւ 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ապրանքները: Հետեւաբար, անհրաժեշտ է Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 1-ին մասի ցանկում ավելացնել 3006 30 000 0 եւ 3006 60 000 ծածկագրերին դասվող ապրանքները՝ հակասությունից խուսափելու նպատակով:

Նախագիծը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնախնդիրների տեսանկյունից լրամշակման կարիք ունի՝ վերը նշված դիտողությունը հաշվի առնելու տեսանկյունից:
 

ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ 

ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ

ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                                               ԱՐԹՈՒՐ ԹԱՄԱԶՅԱՆ 

կատարող՝ գլխավոր մասնագետ Գ. Կիրակոսյան 

(հեռ.՝ 011 513-603) 

21.06.2023թ.

ԱԺ պատգամավորի կողմից ներկայացված Նախագծով առաջարկվում է լրացումներ եւ փոփոխություն կատարել «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում» (այսուհետ՝ Օրենսգիրք), որի անհրաժեշտությունը պայմանավորված է դեղերի, վիտամինների, պատվաստանյութերի ծածկագրերին դասվող  (այսուհետ՝ դեղամիջոց) ներմուծվող ապրանքների դրոշմավորման համար առանձին պայման սահմանելու, Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի օտարման ժամանակ ներմուծման համապատասխանության հավաստագրի հանգամանքը ֆիքսելու նպատակով՝ բացառելով առանց ներմուծման հավաստագրի դեղամիջոցների օտարումը:

Այս կապակցությամբ, Նախագծով, հեղինակն առաջարկում է համապատասխան լրացումներ եւ փոփոխություն կատարել Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի 3-րդ, 5-րդ եւ 8-րդ մասերում:

Ըստ այդմ, հեղինակի կողմից առաջարկվող կարգավորումներով, ներմուծման ժամանակ հավաստագրի (համապատասխանության) առկայությունը դրոշմապիտակի վրա պարտադիր լինելու հանգամանքը ֆիքսելը, կհանգեցնի դրոշմավորված եւ ներմուծման հավաստագրով (համապատասխանության) դեղամիջոցների օտարմանը: Արդյունքում՝ ըստ հեղինակի, ներմուծվող դեղամիջոցը կօտարվի ներմուծման հավաստագրի (համապատասխանության)՝ նմուշառման եւ փորձագիտական դրական եզրակացություն ստանալուց հետո՝ նպաստելով ՀՀ-ում շրջանառվող դեղերի անվտանգության բարձրացմանը:

Նախագծի վերաբերյալ առաջարկություններ եւ դիտողություններ չկան:

Նախագիծը սոցիալ, կրթական, առողջապահական տեսանկյունից հիմնախնդիրներ չի պարունակում:

Նախագիծը սոցիալ, կրթական, առողջապահական հիմնախնդիրների տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:
 

ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ

ՍՈՑԻԱԼ, ԿՐԹԱԿԱՆ, ԱՌՈՂՋԱՊԱՀԱԿԱՆ 

ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                                          Լ. ՄԱՐԿՈՍՅԱՆ

Կատարող` Ա. Գալստյան (հեռ. 011-513-235), (12-35)

14.06.2023թ.