ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ «Դեղերի մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-747-19.12.2023-ԱռՀ-011/0), «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-7471 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0), «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-7472 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0), «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-7473 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0) եւ «Գովազգի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-7474 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0) վերաբերյալ Կառավարության կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Դեղերի մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ` Կ-747-19.12.2023-ԱռՀ-011/0), «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ` Կ-7471 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0), «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ` Կ-7472 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0), «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ` Կ-7473 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0) եւ «Գովազգի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծն (փաստաթղթային կոդ` Կ-7474 -19.12.2023-ԱռՀ-011/0) (այսուհետ միասին` Նախագծերի փաթեթ) մասնագիտական փորձաքննության են ենթարկվել Ազգային ժողովի աշխատակազմի փորձագիտական եւ վերլուծական  վարչությունում: Նախագծերի փաթեթը ենթարկվել է իրավական, ֆինանսատնտեսագիտական, սոցիալական փորձաքննության:  Ստորեւ ներկայացվում է մասնագիտական փորձաքննության եզրակացությունը, ինչպես նաեւ Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության  մասին տեղեկանքը: Իրավական փորձաքննության արդյունքները Նախագծերի փաթեթի` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության եւ օրենքների պահանջներին համապատասխանության տեսանկյունից նշենք հետեւյալը. 1. «Դեղերի մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (այսուհետ` Նախագիծ) 1-ին հոդվածի 3-րդ կետում առաջարկում ենք  «կետը» բառը փոխարինել «մասը» բառով՝ հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ  58-րդ եւ 59-րդ կետերը լրացվում են «Դեղերի մասին» օրենքի (այսուհետ` Օրենք) 3-րդ հոդվածի 1-ին մասում: Սույն առաջարկը բխում է «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասում սահմանված իրավադրույթից, այն է. «3. Օրենսդրական ակտերում հոդվածները բաժանվում են «մասեր» կոչվող միայն համարակալված պարբերությունների: Հոդվածների մասերը կարող են բաժանվել միայն համարակալված կետերի, կետերը` միայն համարակալված ենթակետերի:»: 2. Նախագծի 5-րդ հոդվածի 6-րդ կետով Օրենքի 14-րդ հոդվածի 11-րդ մասը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ, որի համաձայն. «11.Կլինիկական փորձարկումների նկատմամբ հսկողությունն իրականացնում է Լիազոր մարմինը՝ մասնագիտական դիտարկումների եւ հետազոտվող դեղագործական արտադրանքի անվտանգության մշտադիտարկումների միջոցով: Սույն մասով նախատեսված մասնագիտական դիտարկումը «Պատշաճ կլինիկական գործունեության» կանոններին համապատասխանության գնահատումն է, որն  իրականացվում է կլինիկական փորձարկումների կատարման (ներառյալ` պայմանագրային կարգով աշխատանքներ իրականացնողների) վայրերում: Մասնագիտական դիտարկումների հետ կապված ծախսերը փոխհատուցում է կլինիկական փորձարկումների պատվիրատուն՝ կողմերի միջեւ օրենքով սահմանված կարգով կնքված պայմանագրի հիման վրա: Մասնագիտական դիտարկումների հիման վրա կազմված փորձագիտական եզրակացությունը ներկայացվում է  Լիազոր մարմին: Լիազոր մարմինն իրավասու է պատվիրատուից պահանջելու` փոխել կլինիկական փորձարկման ծրագիրը, կատարել լրացումներ ծրագրում կամ դադարեցնել կլինիկական փորձարկումները: Մասնագիտական դիտարկումներն ու հետազոտվող դեղագործական արտադրանքի անվտանգության մշտադիտարկումներն իրականացնելու եւ կլինիկական փորձարկումները դադարեցնելու, ինչպես նաեւ կլինիկական փորձարկումների ծրագրում փոփոխություններ կամ լրացումներ կատարելու կարգը սահմանում է Լիազոր մարմինը:»: Վերոնշյալ իրավադրույթում իրավական որոշակիության ապահովման տեսանկյունից առաջարկում ենք մասնագիտական դիտարկման հիման վրա կազմված փորձագիտական եզրակացությունը լիազոր մարմնին ներկայացնելու պահանջ սահմանելիս նշում կատարել նաեւ սահմանված պահանջը կատարող սուբյեկտի մասին, որպեսզի հասցեատեր սուբյեկտները կարողանան դրսեւորել համապատասխան վարքագիծ: Հարկ ենք համարում նշել, որ Նախագծի 2-րդ հոդվածով Օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 5-րդ կետում սահմանված իրավադրույթից բխում է, որ առողջապահության հարցերով լիազորված պետական կառավարման մարմինը դեղերի շրջանառության պետական կարգավորման բնագավառում իրականացնում է դեղերի շրջանառության պետական կարգավորման ոլորտում Օրենքով սահմանված փորձաքննություններ եւ մասնագիտական դիտարկումներ՝ Կառավարության որոշմամբ սահմանված փորձագիտական կազմակերպության միջոցով:  Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծի 7-րդ հոդվածի 3-րդ կետով Օրենքի 17-րդ հոդվածում լրացվող նոր՝ 12-րդ մասին: 3. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 3-րդ կետում նախատեսվում է Օրենքի 16-րդ հոդվածի 11-րդ մասում «դեղերի» բառից հետո լրացնել «այդ թվում «որբ» դեղերի,» ձեւակերպումը: Հարկ ենք համարում նշել, որ Օրենքի 16-րդ հոդվածում «դեղերի» բառը կիրառված է եւ՛ առաջին նախադասության, եւ՛ երկրորդ նախադասության մեջ: Հետեւաբար առաջարկում ենք հստակեցնել վերոնշյալ լրացման կատարման հղումը: Սույն  առաջարկը բխում է «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասում սահմանված նորմից, որի համաձայն. «4. Հղումները կատարվում են հստակ եւ ուղղակի:»: 4. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 4-րդ կետով Օրենքի 16-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 16-րդ մասում «Օրենքով» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «օրենքով» բառով: Նույն առաջարկը վերաբերելի է նաեւ Նախագծի 6-րդ հոդվածի 12-րդ կետով Օրենքի 16-րդ հոդվածի 27-րդ մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 7-րդ կետում կիրառված «Օրենքով» բառին: 5. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 6-րդ կետով Օրենքի 16-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 19-րդ մասի համաձայն. «19.Գրանցման ժամկետն ավարտվելուց հետո կարող է դեղը վերագրանցվել՝ 5 տարի ժամկետով` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով` վերագնահատելով արտադրանքի անվտանգությունը, արդյունավետությունը եւ որակը: Վերագրանցման ժամկետը լրանալուց հետո գրանցման հավաստագրի իրավատիրոջ համաձայնությամբ կարող է կատարվել գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգում` յուրաքանչյուր 5 տարին մեկ անգամ՝ Լիազոր մարմնի կողմից անվտանգության հետգրանցումային մասնագիտական դիտարկումների արդյունքների հիման վրա: Դեղի վերագրանցումը, գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգումը դրական փորձագիտական եզրակացության հիման վրա իրականացնում է Լիազոր մարմինը: Դեղի վերագրանցման գործընթացի առավելագույն տեւողությունը 120 օրացուցային օր է, որի մեջ հաշվարկվում է փորձաքննության ժամկետը, որի առավելագույն տեւողությունը 110 օրացուցային օր է: Դեղի գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման գործընթացի առավելագույն տեւողությունը 30 օրացուցային օր է, որի մեջ հաշվարկվում է փորձաքննության ժամկետը, որի առավելագույն տեւողությունը 20 օրացուցային օր է: Վերագրանցման հայտը եւ գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման դիմումը ներկայացվում են մինչեւ գրանցման հավաստագրի գործողության ժամկետի լրանալը, բայց ոչ շուտ, քան 210 օրացույցային օրը եւ ոչ ուշ, քան գրանցման հավաստագրի գործողության ժամկետը լրանալու օրը: Հավաստագրի գործողության ժամկետի ավարտից հետո ներկայացվում է  նոր գրանցման հայտ:»: Վերոնշյալ իրավակարգավորման վերաբերյալ հարկ ենք համարում նշել հետեւյալը. Վերագրանցման հայտի եւ գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման դիմումի ներկայացման ժամկետում խնդրահարույց է գրանցման հավաստագրի գործողության ժամկետը լրանալու օրն որպես հայտի կամ դիմումի ներկայացման վերջնաժամկետ սահմանելը: Հարկ է նկատել, որ նույն դրույթում նախատեսված է դեղի վերագրանցման գործընթացի առավելագույն տեւողությունը, այն է՝ 120 օրացուցային օր, ինչպես նաեւ դեղի գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման գործընթացի առավելագույն տեւողությունը՝ 30 օրացուցային օր: Այսինքն՝ քննարկվող դրույթից բխում է, որ դեղի վերագրանցման եւ գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման համար անհրաժեշտ են որոշակի գործընթացներ, որոնց իրականացման համար Օրենքում սահմանվում են որոշակի ժամկետներ: Միեւնույն ժամանակ դեղի գրանցման հավաստագրի ժամկետի լրանալու օրը հայտի կամ դիմումի ներկայացման հնարավորությունը բացառում է անհրաժեշտ գործընթացների իրականացումը մինչեւ դեղի գրանցման հավաստագրի ժամկետի լրանալը: Դեղի գրանցման հավաստագրի ժամկետի լրանալու օրը դեղի վերագրանցման հայտը կամ գրանցման հավաստագրի ժակետի երկարաձգման դիմումը ներկայացվելու դեպքում, անհրաժեշտ գործընթացների իրականացման (120 կամ 30 օրացույցային օր) ժամկետի ընթացքում, փաստացի դեղի գրանցման հավաստագրի ժամկետը լրացած է լինում: Մինչդեռ, կարծում ենք՝ դեղի վերագրանցումը եւ գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգումն ենթադրում են անընդհատելի ժամկետում դեղի գրանցման հավաստագրի առկայություն: Հիմք ընդունելով վերոգրյալն՝ առաջարկում ենք վերանայել Նախագծի 6-րդ հոդվածի 6-րդ կետով Օրենքի 16-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 19-րդ մասում նախատեսված վերագրանցման հայտի եւ գրանցման հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման դիմումի ներկայացման վերջնաժամկետը՝ ժամկետի ընտրության հիմքում դնելով Օրենքով սահմանված գործընթացների իրականացման համար անհարժեշտ ժամանակահատվածը: 6. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 12-րդ կետով Օրենքի 16-րդ հոդվածի 27-րդ մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 7-րդ կետում առաջարկում ենք «տուրքի» բառը փոխարինել «պետական տուրքի» բառով՝ հիմք ընդունելով «Պետական տուրքի մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածում սահմանված պետական տուրքի հասկացությունը, ինչպես նաեւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասում սահմանված իրավադրույթը, որի համաձայն. «1. Նորմատիվ իրավական ակտում կիրառվում են նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կամ հանրածանոթ հասկացություններ կամ տերմիններ:»: 7. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 17-րդ կետով Օրենքի 16-րդ հոդվածի 29-րդ մասի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 4-րդ կետում առաջարկում ենք «հետգրանցումային դիտարկումների» բառերը փոխարինել «հետգրանցումային մասնագիտական դիտարկումների» բառերով՝ Օրենքում եզրույթների միատեսակ կիրառությունն ապահովելու նպատակով: Սույն առաջարկը բխում է «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասում սահմանված իրավադրույթից, որի համաձայն. «2. Նորմատիվ իրավական ակտում միեւնույն միտքն արտահայտելիս կիրառվում են միեւնույն բառերը, տերմինները կամ բառակապակցությունները` որոշակի հերթականությամբ:»: 8. Նախագծի 8-րդ հոդվածի 1-ին կետով Օրենքի 18-րդ հոդվածի 6-րդ մասը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ, որի համաձայն. «6.«Պատշաճ արտադրական գործունեության» հավաստագիրը տրվում է առավելագույնը երեք տարի ժամկետով՝ ըստ մասնագիտական դիտարկումների արդյունքների գնահատման, որն իրականացվում է Լիազոր մարմնի սահմանած ռիսկերի վերլուծության կարգի համաձայն: Դեղերի արտադրության լիցենզիա ունեցող իրավաբանական անձանց եւ անհատ ձեռնարկատերերի արտադրատարածքներում դեղերի արտադրության լիցենզիա ստանալուց հետո` առաջին 3 տարվա ընթացքում, մասնագիտական  դիտարկումներն իրականացվում են ամեն տարի, այնուհետեւ` 2 տարին մեկ՝ բացառությամբ այն դեպքերի, երբ «Պատշաճ արտադրական գործունեության» հավաստագիրը տրված է ավելի երկար ժամկետով»:  Սույն դրույթը սահմանում է «Պատշաճ արտադրական գործունեության» հավաստագրի տրման առավելագույն ժամկետը, այն է՝ երեք տարի, ինչպես նաեւ մասնագիտական դիտարկումների իրականացման ժամկետների վերաբերյալ կանոններ, որոնցից սահմանում է բացառություն՝ նշում կատարելով «Պատշաճ արտադրական գործունեության» հավաստագրի տրման ավելի երկար ժամկետի մասին: Մինչդեռ հասկանալի չէ՝ «Պատշաճ արտադրական գործունեության» հավաստագրի տրման ավելի երկար ժամկետի մասին նշումը, եթե առավելագույն ժամկետ արդեն իսկ սահմանված է քննարկվող դրույթում: Հիմք ընդունելով վերոգրյալն՝ առաջարկում ենք վերանայել Նախագծի 8-րդ հոդվածի 1-ին կետով Օրենքի 18-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 6-րդ մասում սահմանված իրավադրույթը իրավական որոշակիության տեսանկյունից: Նույն դիտարկումը վերաբերելի է նաեւ Նախագծի 14-րդ հոդվածի 1-ին կետով Օրենքի 24-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 8-րդ մասին: 9. Նախագծի 9-րդ հոդվածով Օրենքի 19-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 2-րդ մասի տեքստում առաջարկում ենք «19.» համարակալումը փոխարինել «2.» համարակալմամբ: 10. Նախագծի 10-րդ հոդվածի 1-ին կետում առաջարկում ենք «կետերը» բառը փոխարինել «ենթակետերը» բառով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասում սահմանված իրավադրույթը: 11. Նախագծի 18-րդ հոդվածի վերնագիրն առաջարկում ենք հանել՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 8-րդ մասում սահմանված կանոնը, այն է. «Օրենսդրական ակտի հոդվածները ունենում են վերնագրեր, բացառությամբ փոփոխություն կամ լրացում նախատեսող օրենսդրական ակտերի:»: 12. Նախագծի 18-րդ հոդվածի 3-րդ մասում «ենթաօրենսդրական» բառից հետո առաջարկում ենք լրացնել «նորմատիվ» բառը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետում սահմանված «ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտ» հասկացությունը, ինչպես նաեւ նույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասում սահմանված իրավադրույթը: 13. «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծում հոդվածների համարներից առաջ կիրառված «ՀՈԴՎԱԾ» բառերն առաջարկում ենք փոխարինել «Հոդված» բառով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, այն է. «2. Օրենսդրական ակտերում նորմերը շարադրվում են հերթական համար ունեցող հոդվածների տեսքով: Հոդվածի համարից առաջ գրվում է «Հոդված» բառը:»: 14. «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում առաջարկում ենք «վերաբերյալ» բառից հետո լրացնել «Հայաստանի Հանրապետության» բառերը՝ հիմք ընդունելով Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի վերնագիրը: 15. «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածի 7-րդ կետով Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածում լրացվող նոր 20.1-ին մասում առաջարկում ենք մասի համարակալումը տեքստից բաժանել միջակետով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 7-րդ մասում սահմանված կանոնը, այն է. «Հոդվածների եւ մասերի համարները տեքստից բաժանվում են միջակետերով, իսկ հոդվածների կետերի համարները` փակագծերով:»: 16. Քանի որ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի 47.4-րդ հոդվածը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ՝ առաջարկում ենք համարակալել չհամարակալված պարբերությունները՝ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասում սահմանված իրավադրույթին համապատասխանությունն ապահովելու նպատակով: 17. «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացվող նոր 20.3-րդ հոդվածը վերնագրված է «Դեղերի եւ բժշկական արտադրատեսակների շրջանառության կարգավորման ոլորտում փորձաքննությունների համար պետական տուրքի դրույքաչափերը»: Մինչդեռ նշված հոդվածում նախատեսվում է նաեւ փորձաքննություն չպահանջող փոփոխության մասին ծանուցումն ընդունելու համար պետական տուրքի դրույքաչափ: «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացվող նոր 20.3-րդ հոդվածի վերնագիրն առաջարկում ենք համապատասխանեցնել բովանդակությանը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 8-րդ մասում սահմանված կանոնը, այն է. «Հոդվածների վերնագրերը համապատասխանում են հոդվածների բովանդակությանը:»: 18. «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացվող նոր 20.3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 14-րդ կետում հղում է կատարվում «1.12 կետին»: Հարկ ենք համարում նշել, որ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 2-րդ հոդվածով «Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացվող նոր 20.3-րդ հոդվածի 1-ին մասում բացակայում է 1.12-րդ կետը: Առաջարկում ենք հսատկեցնել մեջբերված հղումը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասում սահմանված կանոնը: 19. «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածով նախատեսվում է «Պետական տուրքի մասին» օրենքի 38-րդ հոդվածը լրացնել 5-րդ մասով: Հարկ է նկատել, որ «Պետական տուրքի մասին» օրենքի 38-րդ հոդվածը բաժանված է չհամարակալված պարբերությունների: Նշվածով պայմանավորված առաջարկում ենք «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածում «մասով» բառը փոխարինել «չհամարակալված պարբերությամբ» բառերով: 20. «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 5-րդ հոդվածում սահմանված է «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի ուժի մեջ մտնելու ժամկետը, որի համաձայն. «Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող օրվանից վեց ամիս հետո:»: Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 2-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ «Օրենսգրքով նոր տեսակի հարկի կամ վճարի սահմանում, հարկի կամ Օրենսգրքով սահմանված վճարի դրույքաչափի բարձրացում նախատեսող Հայաստանի Հանրապետության օրենքները կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նման դրույթները կարող են ուժի մեջ մտնել այդ օրենքների ընդունման օրը ներառող հարկային տարվան հաջորդող հարկային տարվա սկզբից, բայց ոչ շուտ, քան այդ օրենքների պաշտոնական հրապարակման օրը ներառող ամսվան հաջորդող յոթերորդ ամսվա սկզբից:»: Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 7-րդ հոդվածում սահմանված են վճարի տեսակները, որի 1-ին մասի 1-ին կետի «ա» ենթակետի համաձայն՝ «Հայաստանի Հանրապետությունում կիրառվում են` 1) պետական վճարներ, որոնց տեսակներն են՝ ա. պետական տուրքը, (...)»:  «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքով նախատեսված վճար՝ պետական տուրք, պատշաճ լաբորատոր հավաստագիր տալու, դեղերի, բժշկական արտադրատեսակների եւ բուժական մեթոդների գովազդի թույլտվություն տրամադրելու, ինչպես նաեւ դեղերի եւ բժշկական արտադրատեսակների շրջանառության կարգավորման ոլորտում փորձաքննությունների համար: Այդպիսի դրույթները կարող են ուժի մեջ մտնել այդ օրենքների ընդունման օրը ներառող հարկային տարվան հաջորդող հարկային տարվա սկզբից: Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ կարող ենք փաստել, որ քննարկվող նախագիծը կարող է ուժի մեջ մտնել օրենքի ընդունման օրը ներառող հարկային տարվան՝ 2024 թվականին, հաջորդող հարկային տարվա՝ 2025 թվականի սկզբից: Մինչդեռ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 5-րդ հոդվածում քննարկվող Նախագծի ուժի մեջ մտնելու ժամկետը սահմանված է պաշտոնական հրապարակման օրվանից վեց ամիս հետո: Հիմք ընդունելով վերոգրյալն՝ առաջարկում ենք վերանայել «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 5-րդ հոդվածով նախատեսված ժամկետը՝ համապատասխանեցնելով այն Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքով նախատեսված դրույթների ընդունման համար օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետներին: 21. «Գովազգի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածի 3-րդ կետում «կետում» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «մասում» բառով՝ հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ լրացումը կատարվում է «Գովազգի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 7.3-րդ մասում: Սույն առաջարկը հիմնավորվում է «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասում սահմանված իրավադրույթով: 22. «Գովազգի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածի 3-րդ կետում «ավելացնել» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «լրացնել» բառով՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 33-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, որի համաձայն. «3. Նորմատիվ իրավական ակտում լրացումներ կատարվում են դրանում նոր բաժիններ, գլուխներ, հոդվածներ, մասեր, կետեր, ենթակետեր, պարբերություններ, նախադասություններ, բառեր, թվեր կամ կետադրական նշաններ լրացնելու միջոցով:»: 23. «Գովազգի մասին» օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածի 4-րդ կետով «Գովազգի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 7.4-րդ մասում «Պետական տուրքի մասին» օրենքի կրճատ անվանման հիշատակման մեջ նշված «Հայաստանի Հանրապետության» բառերն առաջարկում ենք հանել՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 3-րդ մասում սահմանված իրավադրույթը, այն է. «3. Օրենքի լրիվ անվանումը հիշատակելիս հետեւյալ հաջորդականությամբ ներառվում են օրենքի վերնագիրը, օրենքի ընդունման տարին, ամիսը (տառերով), ամսաթիվը, հերթական համարը եւ «օրենք» բառը: Օրենքի կրճատ անվանումը հիշատակելիս դրանում նշվում է օրենքի վերնագիրը:»: Եզրահանգում Ամփոփելով փորձաքննության արդյունքները՝ կարող ենք նշել, որ Նախագծերի փաթեթով սահմանված կարգավորումները կարող են խնդրահարույց լինել իրավական որոշակիության տեսանկյունից:  Միաժամանակ, ներկայացված առաջարկությունների հիման վրա, անհրաժեշտ է ապահովել Նախագծերի փաթեթով սահմանված իրավակարգավորումների համապատասխանությունը Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքին եւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքին:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ  ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                          ԶԵՄՖԻՐԱ  ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ  Կատարող՝ Ն. Ներսիսյան (հեռ.` 011-513-248) 09.01.2024թ. ՏԵՂԵԿԱՆՔ Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտությունը բացակայում է:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ  ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                          ԶԵՄՖԻՐԱ  ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ  Կատարող՝ Ն. Ներսիսյան (հեռ.` 011-513-248) 09.01.2024թ. Ֆինանսատնտեսագիտական փորձաքննության արդյունքները Ներկայացված Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է «Դեղերի մասին» օրենքում կատարել մի շարք փոփոխություններ եւ լրացումներ, որոնց նպատակն է առավել հստակ եւ համապարփակ կանոնակարգելու դեղերի շրջանառության ոլորտը՝ ապահովելով նաեւ ԵԱՏՄ միասնական կանոնների ներդնումը: Միաժամանակ, քանի որ նոր կարգավորումների համաձայն դեղերի եւ բժշկական արտադրատեսակների շրջանառության ոլորտում փորձաքննությունների համար պետք է գանձվի պետական տուրք, հարակից օրենքներում նախատեսվում է կատարել նաեւ համապատասխան փոփոխություններ եւ լրացումներ: Առաջարկվում է կատարել նաեւ մի շարք տեխնիկական շտկումներ՝ դեղերի շրջանառության կարգավորման ոլորտում առկա տարընթերցումները բացառելու, առավել հստակ գործիքակազմի ներդրման եւ վերահսկողական գործառույթների արդյունավետ իրականացման նպատակով: Նախագծերի փաթեթի կազմում ընդգրկված՝ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) կապակցությամբ հարկ ենք համարում ներկայացնել հետեւյալ նկատառումները: 1. Նախագծի 2-րդ հոդվածով առաջարկվում է «Պետական տուրքի մասին» օրենքը լրացնել թվով 40 նոր տուրքի տեսակներով (որոնք էլ, իրենց հերթին, ունեն բազմաթիվ ենթատեսակներ), ինչի արդյունքում անխուսափելիորեն կմեծանա դեղերի արտադրությամբ եւ շրջանառությամբ զբաղվող կազմակերպությունների գործունեության ինքնարժեքը, հետեւաբար՝ նաեւ նրանց կողմից արտադրվող կամ ներմուծվող դեղերի գները, ինչն էլ բացասական ազդեցություն կարող է ունենալ այդ կազմակերպությունների մրցունակության եւ ֆինանսական վիճակի վրա:  2. Նախագծի 5-րդ հոդվածի «պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող օրվանից վեց ամիս հետո» բառերն առաջարկում ենք փոխարինել «պաշտոնական հրապարակման օրը ներառող ամսվան հաջորդող յոթերորդ ամսվա սկզբից» բառերով՝ հիմք ընդունելով ՀՀ Հարկային օրենսգրքի 2-րդ հոդվածի 5րդ մասը:  Եզրահանգում Նախագծերի փաթեթի կազմում ընդգրկված՝ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագիծը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնահարցերի տեսանկյունից որոշ լրամշակման կարիք ունի:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                                             ԱՐԹՈՒՐ ԹԱՄԱԶՅԱՆ  (հեռ.` 011 513-668) 21.12.2023թ. Սոցիալական փորձաքննության արդյունքները 1. Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարել «Դեղերի մասին» օրենքում (այսուհետ՝ Օրենք), համապատասխան փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելով նաեւ հարակից օրենքներում: Նախագծերի փաթեթի ընդունումը պայմանավորված է դեղերի շրջանառության կարգավորման ոլորտում առկա տարընթերցումները բացառելու, հստակ գործիքակազմ ներդնելու, վերահսկողական գործառույթները արդյունավետ իրականացնելու, ինչպես նաեւ Եվրասիական տնտեսական միության (այսուհետ նաեւ՝ ԵԱՏՄ) շրջանակներում ընդունված կանոններին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը համապատասխանեցնելու  անհրաժեշտությամբ: Նախագծերի փաթեթին կից ներկայացված հիմնավորմամբ՝ (այսուհետ՝ Հիմնավորում) խնդիրը կայանում է նրանում, որ Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2014 թվականի դեկտեմբերի 23-ի «Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում դեղամիջոցների շրջանառության միասնական սկզբունքների եւ կանոնների մասին» համաձայնագրի համաձայն մշակվել եւ հաստատվել են մի շարք կանոններ, որոնք դեռեւս ամրագրված չեն Օրենքում: Այդ առումով առանձնապես կարեւոր են դեղերի նախակլինիկական հետազոտություններին, կլինիկական փորձարկումներին, գրանցմանը եւ դեղազգոնության համակարգին առնչվող կարգավորումները: Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է՝   օրենքով սահմանել դեղերի շրջանառության ոլորտում կիրառվող հասկացությունների սահմանումներ, ինչպիսիք են՝ «որբ» դեղեր, դեղազգոնություն, պատշաճ դեղազգոնության գործունեություն,   հստակ կանոնակարգել դեղերի շրջանառության ոլորտը, նախատեսել դեղազգոնության համակարգին առնչվող կարգավորումներ,   «Պատշաճ լաբորատորային գործունեության» հավաստագիր տալու համար գանձել պետական տուրք,   կլինիկական փորձարկումները (հետազոտությունները) իրականացնել ոչ միայն  լիազոր մարմնի սահմանած «Պատշաճ կլինիկական գործունեության» կանոններին համապատասխան, այլ նաեւ ԵԱՏՄ կանոններին համապատասխան,   Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված այն դեղերի գրանցման փաստաթղթերը, որոնք չեն գրանցվել ԵԱՏՄ ընթացակարգերով, համապատասխանեցնել ԵԱՏՄ կանոններին, բացառությամբ՝ այդ կանոններով սահմանված դեպքերի,   կլինիկական փորձարկումների նկատմամբ հսկողությունն իրականացնել  մասնագիտական դիտարկումների եւ հետազոտվող դեղագործական արտադրանքի անվտանգության մշտադիտարկումների միջոցով,   Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերը գրանցել ընդհանուր եւ պարզեցված ընթացակարգերով, ինչպես նաեւ ԵԱՏՄ կանոնների համաձայն,   դեղի գրանցումը, վերագրանցումը, հավաստագրի ժամկետի երկարաձգումը եւ հետգրանցումային փոփոխությունը մերժել, եթե արտադրանքը գրանցված չէ հայտատուի կամ սերիայի բացթողում իրականացնող արտադրողի երկրում, բացառությամբ՝ ռեֆերենտ իրավասու մարմնի կողմից գրանցված (փորձաքննված) կամ նախաորակավորված դեղերի,   դեղի գրանցումը, վերագրանցումը, հավաստագրի ժամկետի երկարաձգումը ուժը կորցրած  ճանաչել, եթե հետգրանցումային դիտարկումների արդյունքում հաստատվել է օգուտ-ռիսկ անբարենպաստ հարաբերակցություն,   ծայրահեղ վնասակար կողմնակի ազդեցության դեպքում (մահվան, կյանքին սպառնացող, հոսպիտալացում պահանջող, անգործունակություն, ֆիզիկական խեղում կամ բնածին արատ առաջացնող) դեղի շրջանառությունը դադարեցնել եւ շրջանառությունից հանել, եթե հաստատվել է օգուտ-ռիսկ անբարենպաստ հարաբերակցություն,   օգուտ-ռիսկ հարաբերակցությունը շարունակաբար գնահատելու նպատակով լիազոր մարմինը գրանցման հավաստագրի իրավատիրոջից կարող է պահանջել դեղի անվտանգության հետգրանցումային ուսումնասիրությունների տվյալներ  եւ այլն: 2. Վերջին ժամանակներում դեղազգոնության սահմանների ընդլայնման անհրաժեշտություն է առաջացել: Դրա պատճառները բազմազան են՝ դեղերի անօրինական վաճառքը համացանցի միջոցով, ինքնաբուժման տարածումը, կեղծ եւ անորակ դեղերի առկայությունը դեղաշուկայում, դեղերի ոչ ռացիոնալ կիրառումը, դեղաբույսերի անվերահսկելի կիրառումը եւ դեղային փոխազդեցության վտանգը[1]: Դեղազգոնությունը դեղերի կողմնակի ազդեցությունների եւ դեղերի անվտանգությամբ պայմանավորված այլ խնդիրների բացահայտմանը, գրանցմանը, գնահատմանը եւ կանխարգելմանն ուղղված գիտություն եւ պրակտիկ գործունեություն է, որի նպատակն է ապահովել դեղերի անվտանգ եւ ճիշտ կիրառումը, գնահատել օգուտ-վտանգ հարաբերությունը դեղի հետգրանցումային շրջանում եւ բարձրացնել հանրության տեղեկացվածությունը դեղերի անվտանգության հարցերի վերաբերյալ[2]: Կողմնակի ազդեցությունների զարգացման պատճառ կարող են լինել դեղային փոխազդեցությունները, կեղծ ու անորակ դեղերի օգտագործումը եւ այլն: Կողմնակի ազդեցությունը համարվում է դեղի հետ կապված, եթե կիրառված դեղի եւ դիտված ազդեցության միջեւ հաստատվում է պատճառահետեւանքային կապ: Դեղերի կողմնակի ազդեցությունները մեծ խնդիրներ են առաջացնում դեղաբուժության ընթացքում, հաճախ դառնում են կարճաժամկետ հոսպիտալացման եւ հոսպիտալացման ժամանակի երկարացման, իսկ երբեմն էլ մահվան հիմնական պատճառ[3]: Հաշվի առնելով Նախագծերի փաթեթով առաջարկվող կարգավորումները, Նախագծերի փաթեթի ընդունումը՝ արդյունավետ, անվտանգ եւ որակյալ դեղերի շրջանառության ապահովման, ինչպես նաեւ առողջությանը սպառնացող վտանգը կանխելու տեսանկյունից, մեր կարծիքով, կարող է ունենալ դրական նշանակություն: Սակայն, Նախագծերի փաթեթում ներառված «Դեղերի մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (այսուհետ նաեւ՝ Նախագիծ) վերաբերյալ կցանկանայինք ներկայացնել հետեւյալ նկատառումները: 2.1. Նախագծի 1-ին հոդվածի 3-րդ կետով նախատեսվում է «Դեղերի մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 3-րդ հոդվածի 1-ին մասը լրացնել նոր 59-րդ կետով, որով տրվում է «պատշաճ դեղազգոնության գործունեություն» հասկացության սահմանումը, այն է՝  «59) պատշաճ դեղազգոնության գործունեություն՝ դեղազգոնության իրականացումն ապահովող ստանդարտ  գործընթացների ամբողջություն:»: Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի 2016 թվականի նոյեմբերի 3-ի թիվ 87 որոշմամբ հաստատված Եվրասիական տնտեսական միության դեղազգոնության պատշաճ գործունեության կանոններում (այսուհետ՝ Կանոններ) կիրառվում Է «դեղազգոնության պատշաճ գործունեություն» ձեւակերպումը: Հաշվի առնելով վերոգրյալը, առաջարկում ենք Նախագծի 1-ին հոդվածի 3-րդ կետով առաջարկվող Օրենքի նոր 59-րդ կետում եւ Նախագծի ամբողջ տեքստում օգտագործվող «պատշաճ դեղազգոնության գործունեություն» բառերը փոխարինել «դեղազգոնության պատշաճ գործունեություն» բառերով: 2.2. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 10-րդ կետով առաջարկվում է Օրենքի 16-րդ հոդվածի 25-րդ մասը շարադրել նոր խմբագրությամբ, որի արդյունքում հանվում է Լիազոր մարմնի կողմից  վերջինիս պաշտոնական ինտերնետային կայքում դեղատոմսով, առանց դեղատոմսի եւ հսկվող դեղերի ցանկերի հրապարակայնությունը եւ տեղադրումը ապահովելու պահանջը: Նշենք, որ Հիմնավորման մեջ որեւէ պարզաբանում չի տրվում, թե ինչո՞վ է պայմանավորված նման մոտեցումը, ուստի, կարծում ենք, Նախագիծը լրացուցիչ հիմնավորման կարիք ունի կապված վերոգրյալի հետ: 2.3. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 12-րդ կետով առաջարկվում է Օրենքի 16-րդ հոդվածի 27-րդ մասի 7-րդ կետը շարադրել նոր խմբագրությամբ. «7) ներկայացված տվյալները կամ փաստաթղթերը թերի են, ոչ հավաստի կամ ակնհայտ կեղծ կամ խեղաթյուրված, կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ պահանջվող փաստաթղթերից որեւէ մեկը կամ նմուշները կամ  լաբորատոր փորձաքննության համար անհրաժեշտ  նյութերը  բացակայում են, եւ եթե սահմանված ժամկետում թերությունները չեն վերացվել կամ Օրենքով սահմանված չափով  եւ կարգով փորձաքննության համար տուրքի վճարում չի կատարվել.»: Այսինքն, առաջարկվում է դեղի գրանցումը, վերագրանցումը, հավաստագրի ժամկետի երկարաձգումը եւ հետգրանցումային փոփոխությունը մերժել, եթե փորձաքննությամբ պարզվել է, որ ներկայացված տվյալները կամ փաստաթղթերը թերի են, ոչ հավաստի կամ ակնհայտ կեղծ կամ խեղաթյուրված, կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ պահանջվող փաստաթղթերից որեւէ մեկը կամ նմուշները կամ լաբորատոր փորձաքննության համար անհրաժեշտ  նյութերը  բացակայում են, եւ եթե սահմանված ժամկետում թերությունները չեն վերացվել, սակայն չի հստակեցվում թե կոնկրետ ի՞նչ ժամկետում պետք է վերացվի թերությունները: Այս կապակցությամբ առաջարկում ենք հստակեցնել եւ նշել կոնկրետ ժամկետ: 2.4. Նախագծի 6-րդ հոդվածի 17-րդ կետով առաջարկվում է Օրենքի 16-րդ հոդվածի 29-րդ մասի 4-րդ կետը շարադրել նոր խմբագրությությամբ, ըստ որի՝ դեղի գրանցումը, վերագրանցումը, հավաստագրի ժամկետի երկարաձգումը ուժը կորցրած է ճանաչվում, եթե «հետգրանցումային դիտարկումների արդյունքում հաստատվել է ռիսկ-օգուտ անբարենպաստ հարաբերակցություն.»: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Կանոններում կիրառվում է «օգուտ-ռիսկ» հարաբերակցություն» ձեւակերպումը, առաջարկում ենք Օրենքի 16-րդ հոդվածի 29-րդ մասի 4-րդ կետում եւ Նախագծի 7-րդ հոդվածում «ռիսկ-օգուտ» հարաբերակցություն» բառերը փոխարինել «օգուտ-ռիսկ» հարաբերակցություն» բառերով՝ այդ կերպ համապատասխանեցնելով Կանոններում կիրառված հասկացություններին:  3.Նախագծերի փաթեթում ընդգրկված մյուս օրենքների նախագծերի վերաբերյալ առաջարկություններ եւ դիտողություններ չկան: Եզրահանգում Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Նախագծերի փաթեթով նախատեսվում  է  հստակ կանոնակարգել դեղերի շրջանառության ոլորտը եւ ապահովել ԵԱՏՄ միասնական կանոնների ներդնումը, մեր կարծիքով, Նախագծերի փաթեթի ընդունումը կարող է ունենալ դրական նշանակություն: Միաժամանակ, հաշվի առնելով վերը նշված նկատառումները, կարծում ենք, որ Նախագծերի փաթեթում ներառված «Դեղերի մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը լրամշակման կարիք ունի:    ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼ, ԿՐԹԱԿԱՆ, ԱՌՈՂՋԱՊԱՀԱԿԱՆ  ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ   ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ՝                                                                                     Լ. ՄԱՐԿՈՍՅԱՆ  Կատարող՝  Ս. Համբարձումյան   (հեռ. 011-513-360) 28.12.2023թ.    -------------------------------------------------------------------------------- [1] Ս. Ավդալբեկյանի անվ. առողջապահության ազգային ինստիտուտ: [2] Համաձայն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության բնորոշման, Ս. Ավդալբեկյանի անվ. առողջապահության ազգային ինստիտուտ: [3] Դեղագործական գործունեության կառավարում 2019թ.