ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-769-30.01.2024-ՏՀ-011/0) եւ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (փաստաթղթային կոդ` Կ-7691 -30.01.2024-ՏՀ-011/0) վերաբերյալ Կառավարության կողմից օրենսդրական նախաձեռնության կարգով ներկայացված «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ` Կ-769-30.01.2024-ՏՀ-011/0) եւ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը (փաստաթղթային կոդ` Կ-7691 -30.01.2024-ՏՀ-011/0) (այսուհետ միասին` Նախագծերի փաթեթ) մասնագիտական փորձաքննության են ենթարկվել Ազգային ժողովի աշխատակազմի փորձագիտական եւ վերլուծական  վարչությունում: Նախագծերի փաթեթը ենթարկվել է իրավական, ֆինանսատնտեսագիտական, սոցիալական փորձաքննության:  Ստորեւ ներկայացվում է մասնագիտական փորձաքննության եզրակացությունը, ինչպես նաեւ Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության բացակայության  մասին տեղեկանքը: Իրավական փորձաքննության արդյունքները Նախագծերի փաթեթի` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության եւ օրենքների պահանջներին համապատասխանության տեսանկյունից նշենք հետեւյալը. 1. «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) վերնագրից առաջարկում ենք հանել երկրորդ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ» բառերը՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված պահանջը: Նույն դիտարկումը վերաբարելի է նաեւ Նախագծի 1-ին հոդվածում «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) լրիվ անվանման մեջ նշված «Հայաստանի Հանրապետության» բառերին, ինչպես նաեւ Նախագծի ողջ տեքստում ցանկացած հոլովով նշված «Հայաստանի Հանրապետության օրենք» արտահայտությունում առկա «Հայաստանի Հանրապետության» բառերին: 2. Հարկ է նկատել, որ Նախագծի 2-րդ հոդվածի 4-րդ մասով Օրենքի 2-րդ հոդվածում լրացվում են որոշ հասկացություններ, որոնք Նախագծում կամ Օրենքում ընդհանրապես չեն կիրառվում, ինչպես օրինակ՝ «ճանապարհային անվտանգության վարկանիշ», «ճանապարհային անվտանգության նպատակային հետազոտություն», «ճանապարհի վթարավտանգ հատվածներ» եւ այլն: Առաջարկում ենք Նախագիծը համապատասխանեցնել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջին: 3. Նախագծի 2-րդ հոդվածի 4-րդ մասով Օրենքի 2-րդ հոդվածում լրացվող «ճանապարհների երթեւեկության մասնակիցների խոցելի խումբ» հասկացության սահմանման մեջ նշված «ավտոմոբիլային ճանապարհների երթեւեկության մասնակիցների խոցելի խումբ» բառերն առաջարկում ենք հանել: 4. Նախագծի 2-րդ հոդվածի 4-րդ մասով Օրենքի 2-րդ հոդվածում լրացվող «ճանապարհների անվտանգության աուդիտ» հասկացության սահմանման համաձայն՝ այն իրենից ներկայացնում է «ճանապարհի անվտանգության պահանջների համապատասխանության անկախ եւ օբյեկտիվ գնահատման նպատակով անցկացվող աուդիտ կամ աուդիտորական դիտարկում»: Այսինքն՝ «ճանապարհների անվտանգության աուդիտ» հասկացությունը սահմանելիս օգտագործվում է նույն «աուդիտ» եւ բովանդակությունը չբացահայտված «աուդիտորական դիտարկում» ձեւակերպումները: Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջը՝ առաջարկում ենք Նախագծով հստակեցնել «աուդիտի» հասկացությունը եւ նախատեսել «աուդիտորական դիտարկում» հասկացության սահմանումը: 5. Նախագծի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված է. «8-րդ մասի «շրջանցները» բառից հետո լրացնել «միջպետական նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհները իրար կապող ավտոմոբիլային ճանապարհները» եւ «,» կետադրական նշանը բառերը»: Հարկ է նկատել, որ այս ձեւակերպումից հստակ չէ, թե ստորակետը կոնկրետ որտեղ է լրացվում: 6. Նախագծի 4-րդ հոդվածի 2-րդ մասով Օրենքի 4-րդ հոդվածի «գ» կետը նոր խմբագրությամբ շարադրելու արդյունքում ստացվում է, որ պետական ճանապարհային մարմինը իր իրավասության սահմաններում համաձայնություն է տալիս ճանապարհի առանձին տեղամասերում ճանապարհային կահավորանքի տեղադրման համար: Այս կապակցությամբ նշենք, որ հասկանալի չէ, թե պետական ճանապարհային մարմնի կողմից համաձայնությունն ինչ եղանակով, ընթացակարգով եւ ժամկետներում է տրվում: Առաջարկում ենք համապատասխան հստակեցում կատարել Նախագծում: 7. Նախագծի 6-րդ հոդվածով նախատեսվում է Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասում «ճանապարհների կառուցման» բառերից հետո լրացնել «, վերակառուցման» բառը, ինչի արդյունքում Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասն ունենում է հետեւյալ տեսքը. «Ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհների երթեւեկության անվտանգության եւ շահագործման պայմանների ապահովման նպատակով ճանապարհների կառուցման, վերակառուցման եւ (կամ) շահագործման թույլտվությունը տալիս է պետական ճանապարհային մարմինը»: Այսպես՝ սրանից բխում է, որ սահմանվում է կարգավորում կառուցման, վերակառուցման եւ (կամ) շահագործման թույլտվության վերաբերյալ, մինչդեռ Օրենքի 5-րդ հոդվածն ունի «Ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհների կառուցման եւ (կամ) շահագործման թույլտվությունը» վերնագիրը: Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 8-րդ մասը, այն է. «( ) Հոդվածների վերնագրերը համապատասխանում են հոդվածների բովանդակությանը ( )»՝ առաջարկում ենք Նախագծի 6-րդ հոդվածով «, վերակառուցման» բառը լրացնել նաեւ Օրենքի 5-րդ հոդվածի վերնագրում եւս: 8. Նախագծի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասով Օրենքի 10-րդ հոդվածի 6-րդ մասում կատարվող լրացումների կապակցությամբ նշենք. 8.1. Նախագծի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսվում է Օրենքի 10-րդ հոդվածի 6-րդ մասի «ե» կետում «կողնակների» բառից առաջ լրացնել «երթեւեկելի մասի, բաժանիչ գոտու եւ» բառերը: Հարկ է նշել, որ Օրենքի 10-րդ հոդվածի 6-րդ մասի «ե» կետում նշված արգելքը հանդիսանում է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքի (այսուհետ նաեւ՝ Օրենսգիրք) 150.6-րդ հոդվածով սահմանված պատասխանատվության նյութական հիմքը: Հետեւաբար Օրենսգրքի 150.6-րդ հոդվածում անհրաժեշտ է կատարել համապատասխան լրացում՝ ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհների երթեւեկելի մասում, բաժանիչ գոտում ապրանքներ վաճառելու համար սահմանելով պատասխանատվություն:  8.2. Նախագծի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասով Օրենքի 10-րդ հոդվածի 6-րդ մասի «ը» կետում «նախագծումը» բառից հետո «, կառուցումը, շինարարությունը  եւ շահագործումը» բառերը լրացնելու կապակցությամբ նախ նշենք, որ եւ՛ Նախագծի, եւ՛ Օրենքի իմաստով «կառուցում» հասկացությունն արդեն իսկ ներառված է «շինարարություն» հասկացության մեջ: Մասնավորապես՝ Նախագծի 1-ին հոդվածի 1-ին մասով Օրենքի 1-ին հոդվածի նոր խմբագրությամբ շարադրված 1-ին մասում առկա է «շինարարության (կառուցման, վերակառուցման, հիմնանորոգման, միջին նորոգման (նորոգման)» ձեւակերպումը, ինչից ակնհայտ է, որ «կառուցում» հասկացությունը կլանվում է «շինարարություն» հասկացության մեջ, հետեւաբար քննարկվող նորմում այս երկու հասկացությունները որպես իրարից անկախ հասկացութուններ կիրառելը կարող է առաջացնել իրավական շփոթ եւ ունի շտկման կարիք: 8.3. Նախագծի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասով Օրենքի 10-րդ հոդվածի 6-րդ մասի «ը» կետում «նախագծումը» բառից հետո «, կառուցումը, շինարարությունը  եւ շահագործումը» բառերը լրացնելուն հարկ է անդրադառնալ նաեւ այլ տեսանկյունից: Այսպես՝ Օրենքի 10-րդ հոդվածի 6-րդ մասի «ը» կետը հանդիսանում է Օրենսգրքի 150.7-րդ հոդվածով սահմանված վարչական պատասխանատվության նյութական հիմքը: Օրենսգրքի 150.7-րդ հոդվածում համապատասխան լրացում չկատարելու արդյունքում ընդհանուր օգտագործման պետական ավտոմոբիլային ճանապարհներին, առանց դրանց տնօրինողների հետ համաձայնեցնելու, նորմաներից պակաս հեռավորության վրա բնակավայրերի, շենքերի եւ կառուցվածքների կառուցումը, շինարարությունը  եւ շահագործումը ոչ մի բացասական հետեւանքի չի հանգեցնում: Առաջարկում ենք վերոգրյալի հիման վրա համապատասխան լրացումներ կատարել նաեւ Օրենսգրքում: 9. Նախագծի 12-րդ հոդվածի 4-րդ մասով Օրենքի 13-րդ հոդվածի 11-րդ մասը նոր խմբագրությամբ շարադրելու արդյունքում հակասություն է առաջանում Օրենսգրքի հետ՝ հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ Օրենսգրքի 150.10-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված պատասխանատվության նյութական հիմքը Օրենքի 13-րդ հոդվածի 11-րդ մասն է: Այսպես՝ Օրենսգրքի 150.10-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված է. «Ընդհանուր օգտագործման պետական ավտոմոբիլային ճանապարհի հողային պաստառի վրայով, բացի ճանապարհային տեխնոլոգիական կապից եւ լուսավորումից, որեւէ հաղորդակցուղի տեղադրելը»: Այս դրույթում որեւէ փոփոխություն չկատարելու արդյունքում ճանապարհի օդային տարածքով, օտարման կապով բացի ճանապարհային տեխնոլոգիական կապից եւ լուսավորումից, որեւէ այլ հաղորդակցուղի տեղադրելը, թեեւ արգելված է Նախագծով, այնումենայնիվ, որեւէ բացասական հետեւանք չի առաջացնում: Առաջարկում ենք համապատասխան լրացում կատարել Օրենսգրքի 150.10-րդ հոդվածի 3-րդ մասում: 10. Նախագծի 14-րդ հոդվածով Օրենքում լրացվող բոլոր հոդվածների հերթական համարից հետո առաջարկում ենք լրացնել միջակետ՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 7-րդ մասի պահանջը, այն է. «( ) Հոդվածների եւ մասերի համարները տեքստից բաժանվում են միջակետերով ( )»: 11. Նախագծի 14-րդ հոդվածով Օրենքում լրացվող 19.1-ին հոդվածի 5-րդ մասում շարադրված է «ճանապարհատրանսպորտային պատահարների հաշվառման էլեկտրոնային համակարգ» ձեւակերպումը: Այս կապակցությամբ հարկ է նշել, որ Նախագծի 2-րդ հոդվածի 4-րդ մասով Օրենքի 2-րդ հոդվածի համաձայն՝ ճանապատրանսպորտային պատահարների, ճանապարհատրանսպորտային պատահարների հետեւանքով տուժած անձանց (զոհվածների եւ վիրավորների), ճանապարհային երթեւեկության բնագավառում վարչական իրավախախտումների, ինչպես նաեւ ավտոմոբիլային ճանապարհների տվյալների հաշվառման, պահպանման, վերլուծության, նույնականացման եւ մշտադիտարկման միասնական էլեկտրոնային համակարգը Նախագծով կոչվում է «ճանապահային անվտանգության տվյալների կառավարման համակարգ»: Առաջարկում ենք առաջնորդվել «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջով եւ նույն միտքն արտահայլտելիս կիրառել միեւնույն բառերը: 12. Նախագծի 14-րդ հոդվածով Օրենքում լրացվող 19.3-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված է, որ պետական ճանապարհային մարմինը՝ քաղաքաշինության բնագավառի լիազոր մարմնի հետ համատեղ, սահմանում է թունելների անվտանգության նվազագույն պահանջները: Հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ պետական ճանապարհային մարմնի իրավասությունները սահմանվում են Նախագծի 4-րդ հոդվածի 4-րդ մասով Օրենքի 4-րդ հոդվածում կատարվող լրացվումներով, առաջարկում ենք այդ դրույթով սահմանել պետական ճանապարհային մարմնի՝ թունելների անվտանգության նվազագույն պահանջները սահմանելու իրավասությունը:  13. Նախագծի 16-րդ հոդվածի վրենագիրն առաջարկում ենք հանել՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածի 8-րդ մասի պահանջը, այն է. «Օրենսդրական ակտի հոդվածները ունենում են վերնագրեր, բացառությամբ փոփոխություն կամ լրացում նախատեսող օրենսդրական ակտերի ( )»: 14. Նախագծի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված «Սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի «ժ» ( ) կետերով» ձեւակերպման մեջ հղումն առաջարկում ենք շտկել՝ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասի պահանջը: Միաժամանակ առաջարկում ենք շտկել Նախագծում առկա վրիպակները, մասնավորապես՝ բաց թղնված տառերը, Նախագծի 12-րդ հոդվածի սխալ համարակալումը եւ դասական թվականների սխալ գրելաձեւերը: Եզրահանգում Ամփոփելով փորձաքննության արդյունքները՝ կարող ենք նշել, որ Նախագծերի փաթեթով սահմանված կարգավորումներում Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը հակասող նորմեր առկա չեն: Միաժամանակ՝ առաջարկում ենք ներկայացված դիտարկումների հիման վրա ապահովել Նախագծերի փաթեթով սահմանված կարգավորումների համապատասխանությունը Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքի եւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի պահանջներին:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ  ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                          ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ Կատարող` Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248) 19.02.2024թ. ՏԵՂԵԿԱՆՔ Նախագծերի փաթեթին առնչվող այլ օրենքի կամ Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտության մասին Նախագծերի փաթեթի ընդունմամբ անհրաժեշտություն է առաջանալու սույն եզրակացությամբ նշված պատճառաբանությամբ համապատասխան փոփոխություն կամ լրացում կատարել Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում: Նախագծերի փաթեթին առնչվող Ազգային ժողովի որոշման ընդունման անհրաժեշտությունը բացակայում է:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԻՐԱՎԱԿԱՆ  ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                          ԶԵՄՖԻՐԱ ՀՈՎԱՍԱՓՅԱՆ Կատարող` Ա. Ղազարյան (հեռ.` 011-513-248) 19.02.2024թ. Ֆինանսատնտեսագիտական փորձաքննության արդյունքները Ներկայացված Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է օրենսդրորեն ապահովել ԵՄ եւ ատոմային էներգետիկայի եվրոպական համայնքի ու դրանց անդամ պետությունների միջեւ կնքված Համապարփակ եւ ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի (այսուհետ՝ Համաձայնագիր) կիրարկման ճանապարհային քարտեզի «Տրանսպորտ» բաժնի 31-րդ եւ 3-րդ կետերի կատարումը: Մասնավորապես, Համաձայնագրի Հավելված I-ի «Համագործակցության վերաբերյալ այլ քաղաքականություններ» V մասի 1-ին «Տրանսպորտ» գլխի «Ֆիսկալ պայմաններ» բաժնով նախատեսված է Եվրոպական խորհրդարանի եւ Խորհրդի 2004 թվականի ապրիլի 29-ի 2004/54/ԵՀ «Անդրեվրոպական ճանապարհային ցանցի թունելներին ներկայացվող նվազագույն անվտանգության պահանջների մասին» եւ 2008 թվականի նոյեմբերի 19-ի  2008/96/ԵՀ «Ճանապարհային ենթակառուցվածքի անվտանգության կառավարման մասին» հրահանգների ՀՀ-ում կիրարկման պահանջը, որը հնարավոր է ապահովել «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» ՀՀ օրենքում վերոհիշյալ հրահանգներից բխող փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու միջոցով: Միաժամանակ, Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է սահմանել նոր հասկացություններ, որոնց բացակայությունը նախկինում հաճախ մեկնաբանությունների տեղիք է տվել, եւ բացի այդ՝ «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» օրենքում բացակայում են կառավարությանն ու պետական լիազոր մարմնին իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակներում որոշակի իրակավական ակտեր ընդունելու համապատասխան լիազորող նորմերը, ինչը խոչընդոտում է դրանց լիարժեք իրականացմանը, եւ որոնք առաջարկվում է լրացնել տվյալ օրենքում: Նախագծերի փաթեթը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնախնդիրներ չի պարունակում: Նախագծերի փաթեթի  վերաբերյալ դիտողություններ եւ առաջարկություններ չկան: Եզրահանգում Նախագծերի փաթեթը ֆինանսատնտեսագիտական հիմնահարցերի տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ  ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                           ԱՐԹՈՒՐ ԹԱՄԱԶՅԱՆ  (հեռ.` 011 513-668) 06.02.2023թ. Սոցիալական փորձաքննության արդյունքները ՀՀ կառավարության կողմից ներկայացված Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարել «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» օրենքում (այսուհետ՝ Օրենք), համապատասխան լրացումներ կատարելով նաեւ հարակից՝ «Պետական տուրքի մասին» օրենքում, որի անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ԵՄ եւ ատոմային էներգետիկայի եվրոպական համայնքի ու դրանց անդամ պետությունների միջեւ կնքված «Համապարփակ եւ ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի կատարման ապահովմամբ եւ «Ավտոմոբիլային ճանապարհների մասին» ՀՀ օրենքում իրավական ակտեր ընդունելու լիազորող նորմերի սահմանման անհրաժեշտությամբ: Հայաստանի Հանրապետությունն իր կողմից միջազգային պայմանագրերով ստանձնած պարտավորություններով ստանձնել է կիրառման մեջ դնել ճանապարհային անվտանգության ԵԽ երկու հրահանգները: Մասնավորապես, -  «Անդրեվրոպական ճանապարհային ցանցի թունելներին ներկայացվող նվազագույն անվտանգության պահանջների մասին»,  -  «Ճանապարհային ենթակառուցվածքի անվտանգության կառավարման մասին»: Վերոգրյալների ապահովման համար, ճանապարհային ենթակառուցվածքի վերականգնման եւ անվտանգության բարելավման ուղղությամբ կատարվել են մի շարք միջոցառումներ, համալրվել եւ բարելավվել է ճանապարհային կահավորանքը, իրականացվել են վթարավտանգ հատվածների վերացմանն ուղղված ծրագրեր, այդուհանդերձ, ճանապարհային ենթակառուցվածքի անվտանգության բարելավման ուղղությամբ ավելի համակարգված միջոցառումներ իրականացնելու համար անհրաժեշտություն է առաջացել նախատեսել (սահմանել) մի շարք իրավական կարգավորումներ, որոնց կիրարկման արդյունքում, ըստ հեղինակի, կբարձրանա ճանապարհային ենթակառուցվածքի անվտանգության մակարդակը, ինչն, ըստ էության, կնպաստի ճանապարհատրանսպորտային պատահարների կանխարգելմանն ու դրական ազդեցություն կունենա պատահարների կրճատման վրա:  Նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ առաջարկություններ եւ դիտողություններ չկան: Նախագծերի փաթեթով առաջարկվող փոփոխությունների ընդունումը սոցիալական առումով կունենա չեզոք ազդեցություն:  Եզրահանգում Նախագծերի փաթեթը սոցիալ, կրթական, առողջապահական հիմնախնդիրների տեսանկյունից լրամշակման կարիք չունի:   ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼ, ԿՐԹԱԿԱՆ, ԱՌՈՂՋԱՊԱՀԱԿԱՆ  ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ ՊԵՏ                             Լ. Մարկոսյան  Կատարող` Ա. Գալստյան (հեռ. 011-513-235), (12-35)  12.02.2024թ.