,Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփո՟խու՟թյուն կատարելումասինե Հա՟՟յաս՟՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟՟տու՟թյան օրենք՟ի
 նա՟խա՟գծի (Պ -121-30.08.2017- ՏՀ -011/0 ) վե՟րա՟բերյալ Հայաստանի Հան՟րապե-
տու՟թյան կառավարության

ԱՌԱՋԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆԸ 

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն առաջարկում է ներկայաց՟վա՟ծ նա՟խագ՟ծով քննարկվող գործող օրենքի 78-րդ հոդվածը թողնել անփոփոխ` նկատի ունենալով հետևյալ հանգամանքները՝

  1. Նախագիծը հակասում է ԵԱՏՄ միասնական օրենսդրությամբ սահմանված՝ ԵԱՏՄ անդամ պետությունների և երրորդ երկրների միջև առևտրում անուղղակի հարկերի հաշվարկման և վճարման իրավական կարգավորումներին: Մասնավորապես՝

1) ԵԱՏՄ անդամ չհամարվող պետություններից ապրանքների ներմուծման դեպքում ԱԱՀ-ի վճար՟՟՟ման ժամ՟՟կետի 90 օրով երկարացումը հակասում է Մաքսային միու՟՟թյան մաք՟սա՟յին օրենս՟՟գրքի դրույթներին: Մաքսային միության մաքսային օրենսգ՟ր՟քի 161-րդ հոդ՟վածի 1-ին մա՟սի համաձայն` Մաքսային միության մաքսային տարածք ապրանք՟ների ժաման՟՟ման դեպ՟քում՝ այն պահին, երբ ապրանքները հատում են մաքսային սահմանը, փոխա՟՟դրողի համար առա՟ջանում է ներմուծման մաքսատուրքերի, հարկերի վճարման պար՟տա՟՟վորություն: Նույն հոդ՟վածի 3-րդ մասի համա՟ձայն` Մաքսային միու՟թյան մաքսային տա՟րածք ապրանքների ժա՟ման՟ման դեպքում ներմուծման մաքսա՟տուր՟քերի, հարկերի վճար՟ման ժամ՟կետ է համարվում այն օրը, երբ ապրանքները հատում են մաքսային սահմանը, եթե ապրանք՟ները չեն հասցվել ժա՟մանման վայր, իսկ, եթե այդ օրը որոշված չէ, ապա ապրանք՟ները ժամանման վայր չհասցնելու փաստը բացահայտելու օրը.

2) ,Եվրասիական տնտեսական միության մասինե 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայ՟մա՟նա՟գրի անբաժանելի մաս համարվող N 18 հավել՟վա՟՟՟ծով սահմանված` ,Ապրանք՟նե՟րի արտա՟հան՟ման ու ներ՟մուծ՟ման, աշխատանքների կատար՟՟ման, ծառայությունների մատուց՟ման ժա՟մա՟նակ անուղ՟ղակի հարկերի գանձման կար՟՟՟գի և դրանց վճարման նկատմամբ հսկողության մեխա՟նիզ՟մի մասինե արձանագրության 18-րդ կետի համա՟ձա՟յն` ԵԱՏՄ անդամ պետություն՟ների միջև առևտրում անուղղակի հարկերը, բացառությամբ դրոշմավորման ենթակա են՟թա՟՟՟ակցիզային ապրանքների ակցիզների, վճարվում են ներմուծված ապրանքները հաշ՟վառ՟ման վերցնելու ամսվան հաջորդող ամսվա 20-րդ օրվանից ոչ ուշ:

  1. Նախագծի ընդունման հիմնավորմամբ ներկայացված` շրջանառու միջոցների ավե՟՟՟լաց՟ման և տնտեսական ակտիվության բարձրացման խնդիրների վերաբերյալ հարկ ենք հա՟մա՟՟՟՟րում նշել, որ այդ խնդիրները մշտապես գտնվել են Հայաստանի Հանրա՟պե՟տու՟թյան կա՟ռա՟վարության ուշադրության կենտրոնում և այդ կապակցությամբ Հայաս՟տա՟նի Հանրա՟պե՟տու՟թյան կառավարությունն իրագործել է հեղափոխական քայլեր՝ խնդիրը համակողմանի լուծելու նպատակով: Մասնավորապես՝

1) հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ներմուծվող ապրանքների մասով տնտե՟ս՟՟վա՟րող սուբյեկտների մոտ լրացուցիչ շրջանառու ֆինանսական միջոցներ ունենալու խնդիրը հատ՟՟կապես սուր կերպով արտահայտվում է ներդրումային նշանակության ապրանքների (հոս՟քագծեր, սարքավորումներ և հումքային ապրանքներ) դեպքում (քանի որ ի տար՟բերու՟թյուն առևտրային նշանակության ապրանքների, ներդրումային նշա՟նա՟կու՟թյան ապրանքների հա՟մար սահմանին վճարված ԱԱՀ-ի գումարները ,օգտա՟գոր՟ծելուե հնարավորությունն ավելի եր՟կար ժամանակահատվածում են ,սահմ՟ա՟նա՟փակ՟վումե) Հայաստանի Հանրապետության կառա՟վարությունն օրենսդրա՟կան նախաձեռնությամբ Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի քննարկմանն է ներկայացրել  ,Հայաս՟՟տանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություն և լրացում կատարելու մասինե և ,Կազմակերպությունների և անհատ ձեռնարկատերերի կողմից ներմուծվող՝ ակցիզային հարկով հարկման ոչ ենթակա այն ապրանքների ցանկը հաստատելու մասին, որոնց ներմուծումն ազատված է ավելացված արժեքի հարկիցե Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասինե Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթը (Կ-032-23.06.2017-ՏՀ-011/1 Կ-0321-23.06.2017-ՏՀ-011/1 ), որն արդեն իսկ ընդունվել է առաջին ընթերցմամբ: Նշված նախա՟գծե՟րով առա՟՟ջարկ՟վում է ԱԱՀ վճարող՟ների կողմից բոլոր տեսակի մեքենաների, սարքա՟վո՟րում՟՟ների (բացա՟ռու՟թյամբ կեն՟ցաղա՟յին նշանակություն ունեցող) և հումքային ապրանք՟ների ներ՟մու՟ծումն ազատել ԱԱՀ-ից: Նախագծերի ընդունման անհրա՟ժեշ՟տու՟թյունը կայանում է նրանում, որ թեև գոր՟ծող օրենս՟դրությամբ և 2018 թվականի հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտնող Հայաստանի Հանրապետության հար՟կա՟յին օրենս՟գրքով նախա՟տես՟ված են ներդրումային նշա՟նակություն ունե՟ցող ապրանք՟ների (մեքե՟նա՟ներ, սար՟քավո՟րում՟ներ, հումքային ապրանք՟ներ և այլն) ներ՟մուծ՟ման ժամա՟նակ հաշ՟վարկ՟վող ԱԱՀ-ի գումարների վճարման ժամկետի հե՟տա՟՟ձգ՟ման հնա՟րա՟վորու՟թյուն՟ներ, այդուհան՟դերձ մեր երկրի ներդրումային գրավչության ու տնտեսվարող սուբ՟յեկտ՟ների ներդրու՟մա՟յին ակ՟տի՟՟վության բարձ՟րաց՟ման, ինչպես նաև տնտեսվարող սուբ՟յեկտ՟ների շրջա՟նառու ֆինան՟սա՟կան միջոցների համալրման խնդրի լուծ՟ման համար անհրա՟ժեշտ են լրացուցիչ ներդ՟րու՟մա՟յին խթան՟ներ: Մասնավորապես, քանի որ ներ՟դրու՟մային նախա՟գծերի կեն՟սա՟ցիկլը կարող է ընդգրկել ավելի երկար ժամա՟նա՟կա՟շրջան, քան գործող օրենսդրու՟թյամբ սահ՟ման՟ված՝ ԱԱՀ-ի գումար՟ների վճարման ժամ՟կետի հետա՟ձգման ժամա՟նա՟կա՟շրջանն է, արդ՟յուն՟քում շատ հաճախ հետաձգված ԱԱՀ-ի գումար՟ների վճար՟ման ժամ՟կետը լրա՟նում է այն ժամա՟նակ, երբ տնտեսվարող սուբյեկտը դեռևս հնա՟րա՟վո՟րություն չի ունեցել թողարկելու ար՟տադ՟րանք, կուտակելու բավարար շրջա՟նառու միջոցներ հետա՟ձգ՟ված հար՟կա՟յին պար՟տա՟վո՟րություն՟ները մարելու համար.

            2) Հայաստանի Հանրապետության հար՟կա՟յին օրենսգրքով հարկ վճարողներին հնարավորություն է ընձեռ՟վել կիսամյակային պար՟բե՟րականությամբ հետ ստանալ ԱԱՀ-ի գծով դեբետային մնա՟ցորդ՟նե՟՟րը: Այսինքն, եթե անգամ որևէ տնտեսվարող սուբյեկտ հնարավորություն չունի ներմու՟ծու՟մ՟ներն իրակա՟նաց՟նել ներդրումային ծրագրի շրջանակ՟նե՟րում՝ ԱԱՀ-ի գումարների վճար՟ման ժամկետի հետաձգմամբ, կամ եթե ներմուծվող ապրանքներն ազատված չեն ԱԱՀ-ից, ապա, միևնույն է, դրանց մասով վճարված ԱԱՀ-ի գումարները ենթակա են հաշվանցման՝ ան՟կախ այդ ապրանք՟ների իրացման հանգա՟ման՟քից, և այդ հաշվանցման արդյունքում ձևա՟վորվող դեբետային մնացորդները ենթա՟կա են կիսամյակային պարբերականությամբ հարկ վճարողին հետ վերադարձման:

Այլ կերպ ասած ևԲ ներդրումային ապրանքների, ևԲ առևտրային ապրանքների ներ՟մու՟ծում՟ների դեպքում տնտեսվարող սուբյեկտների մոտ լրացուցիչ շրջանառու միջոց՟ներ ստեղ՟ծելու խնդիրը բովանդակային առումով լուծվել է:

  1. Նախագծի ընդունման դեպքում ստեղծվում են հարկման անհավասար պայման՟ներ տեղական արտադրանքի և ներմուծված արտադրանքի մասով հաշվարկվող ԱԱՀ-ի գումարների վճարման ժամկետների տարբերության առումով: Արդյունքում, ներկայաց՟ված առաջարկությունը որոշ դեպքերում կարող է մի կողմից նպաստել ներմուծման ծավալների աճին, մյուս կողմից խոչընդոտել տեղական հումքի արտադրությանը, քանի որ այլ հավասար պայմաններում այդ հումքից տեղական արտադրանք արտադրող տնտե՟՟սվարող սուբյեկտներն ավելի շահագրգռված կլինեն նույն արտադրանքն արտադրել իրենց կողմից ներմուծվող հումքից, որի համար ԱԱՀ-ն կվճարվի ներմուծումից հետո
    90 օրվա ընթացքում, մինչդեռ տեղական հումքի մասով ԱԱՀ-ն վճարվում է ձեռքբերման պահին կամ կողմերի միջև համաձայնեցված այլ ողջամիտ ժամկետում:

Ամփոփելով նշվածը՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարու՟թյո՟ւնը գտնում է, որ առաջարկության ընդունումն ոչ միայն հակասում է ԵԱՏՄ օրենսդրությանը, այլև չի նպաս՟՟՟՟տի նախագծի առջև դրված նպատակների իրականացմանը: Բացի դրանից, կարծում ենք, որ կատարված օրենս՟դրական փոփո՟խու՟թյունների և նախա՟ձեռ՟նու՟թյունների շրջանակներում ներմու՟ծող՟նե՟րին ԱԱՀ-ի բեռով չծան՟րաբեռնելու խնդիրն արդեն իսկ լուծված է:

Առաջարկում ենք նկատի ունենալ նաև, որ նախագծում օրենսդրական տեխ՟նի՟կայի կանոն՟ները մասամբ պահպանված չեն: Այսպես՝

1) նախագծի 1-ին և 2-րդ հոդվածներում անհրաժեշտ է ,5-րդ կետըե և ,6-րդ կետըե բառերը համապատասխանաբար փոխարինել ,5-րդ մասըե և ,6-րդ մասըե բառերով՝ համաձայն Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 78-րդ հոդվածի և ,Իրավական ակտերի մասինե Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 41-րդ հոդվածի պահանջների.

2) նախագծի 1-ին և 2-րդ հոդվածների դրույթներն անհրաժեշտ է միավորել ու նախատեսել մեկ հոդվածի տեսքով, քանի որ նշված հոդվածները վերաբերում են օրենսգրքի միևնույն` 78-րդ հոդվածին.

3) նախագծի 2-րդ հոդվածից անհրաժեշտ է հանել ,Հայաստանի Հանրապե՟տու՟թյան 2016 թվականի հոկտեմբերի 4-ի հարկային օրենսգրքի (այսուհետ՝ օրենսգիրք)ե բառերը.

4՟) նախագծի 3-րդ հոդվածով նախատեսված օրենքն ուժի մեջ մտնելու ժամկետն անհրաժեշտ է վերանայել՝ նկատի ունենալով Հայաստանի Հանրապետության hարկային օրենսգրքի 444-րդ հոդվածով սահմանված օրենսգիրքն ուժի մեջ մտնելու ժամկետը: