Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով:»:
Հոդված 2. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:
ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈԻՓՅՈԻՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
5-ը մայիսի 1998 թվականին ընդունված «Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի համաձայն՝
«1. Իրավունքի պաշտպանության մասին պահանջը դատարանը քննության է ընդունում հայցային վաղեմության ժամկետը լրանալուց անկախ:
2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է միայն վիճող կողմի դիմումով, որը պետք է տրվի մինչեւ դատարանի կողմից վճիռ կայացնելը եթե օրենքով դիմում տալու համար այլ ժամկետ նախատեսված չէ:
Հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալը, որի կիրառման մասին օրենքով սահմանված կարգով դիմել է վիճող կողմը, հիմք է դատարանի կողմից հայցը մերժելու մասին օրենքով սահմանված կարգով վճիռ կայացնելու համար:»:
Առաջարկվում է տվյալ հոդվածի 2-րդ մասը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ.
«2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով:»:
Հոդվածի 2-րդ մասն առարկայազուրկ ենք համարում հետեւյալ պատճառաբանությամբ.
1. 2018 թվականի ապրիլի 9-ին ուժի մեջ է մտել Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական Դատավարության Օրենսգիրքը, որում նախատեսվել է առանձին հոդված ՝ 168-րդը, հայցային վաղեմություն կիրառելու եւ դրա քննության վերաբերյալ՝
«1. Գործին մասնակցող անձը կարող է վկայակոչել հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալու փաստը մինչեւ գործով ապացուցման պարտականությունը բաշխելու մասին որոշում կայացնելը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նա հիմնավորում է տվյալ փաստը մինչ այդ վկայակոչելու անհնարինությունն իրենից անկախ պատճառներով: Այդ դեպքում հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալու փաստը կարող է վկայակոչվել ոչ ուշ, քան մինչեւ առաջին ատյանի դատարանում դատաքննության ավարտը:
2. Հայցային վաղեմություն կիրառելու մասին միջնորդություն ներկայացված լինելու դեպքում դատարանը սույն օրենսգրքի 167-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-6-րդ կետերում նշված դատավարական գործողությունները կատարելուց հետո հայցային վաղեմություն կիրառելու դիմումի եւ դրա դեմ բերված առարկությունների հիման վրա արձանագրային որոշմամբ՝
1) որոշում է միջնորդության լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերի շրջանակը.
2) գործին մասնակցող անձանց միջեւ բաշխում է միջնորդության լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերի ապացուցման պարտականությունը.
3) գործին մասնակցող անձանց հետ քննարկում է նրանց կողմից ապացույցներ ներկայացնելու համար ժամկետ տրամադրելու հարցը եւ անհրաժեշտության դեպքում սահմանում է ապացույցներ ներկայացնելու ժամկետը.
4) իրականացնում է հայցային վաղեմություն կիրառելու մասին միջնորդության արդյունավետ քննությանն ուղղված այլ գործողություններ:…
6. Հայցային վաղեմություն կիրառելու հիմքերի առկայության դեպքում դատարանը վճիռ է կայացնում հայցը մերժելու մասին՝ առանց անդրադառնալու գործի այլ փաստերի հաստատմանը եւ գնահատմանը:
Բանն այն է, որ նախկին Քաղաքացիական Դատավարության Օրենսգիրքը դատարանի համար չէր նախատեսում դատարանի համար ընթացակարգ ՝ հայցային վաղեմության հետ կապված, եւ դատարանն առաջնորդվում էր նյութական իրավունքով, մասնավորապես ՝ ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի հայցային վաղեմության կանոններով, որոնք նախատեսված էին 335 հոդվածով, որը վերաբերում է հայցային վաղեմության կիրառմանը:
Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասը դատարանի համար նախատեսում էր ընթացակարգ, որը ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարության նոր Օրենսգիրքն արդեն իսկ կարգավորում է, եւ այն էապես տարբերվում է ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասի կարգավորումներից:
Դատարանի համար արդեն իսկ կա հայցային վաղեմություն կիրառելու ընթացակարգ, եւ ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքով նման ընթացակարգ նախատեսելը դառնում է առարկայազուրկ:
2. Վերը նշվածից զատ փոփոխվող հոդվածում առկա են անհամապատասխանություններ.
(1) Հոդվածի 2-րդ մասում օգտագործված «վիճող կողմի» արտահայտությունը հակասում է ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին նախադասության մեջ օգտագործված «գործին մասնակցող անձը» արտահայտությանը:
(2) Հոդվածի 2-րդ մասում օգտագործված «դիմումով» բառը հակասում է ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված՝ 1-ին նախադասության մեջ օգտագործված «միջնորդություն» բառին:
(3) ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված «դիմումով, որը պետք է տրվի մինչեւ դատարանի կողմից վճիռ կայացնելը եթե օրենքով դիմում տալու համար այլ ժամկետ նախատեսված չէ:» արտահայտությունը հակասում է ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ նախադասությամբ նախատեսված՝ «հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալու փաստը կարող է վկայակոչվել ոչ ուշ, քան մինչեւ առաջին ատյանի դատարանում դատաքննության ավարտը:» կարգավորմանը:
Բացի այդ, ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 6-րդ մասը՝ «Հայցային վաղեմություն կիրառելու հիմքերի առկայության դեպքում դատարանը վճիռ է կայացնում հայցը մերժելու մասին՝ առանց անդրադառնալու գործի այլ փաստերի հաստատմանը եւ գնահատմանը:» նույն իմաստով իր տեղն է գտել ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասում:
Այսինքն՝ ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարական Օրենսգրքով նախատեսված ընթացակարգի առկայության պայմաններում ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասն առարկայազուրկ է դառնում:
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ առաջարկում ենք Օրենքի 335-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ՝
«1. Իրավունքի պաշտպանության մասին պահանջը դատարանը քննության է ընդունում հայցային վաղեմության ժամկետը լրանալուց անկախ:
«2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով:»:
5-ը մայիսի 1998 թվականին ընդունված «Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի համաձայն՝
«1. Իրավունքի պաշտպանության մասին պահանջը դատարանը քննության է ընդունում հայցային վաղեմության ժամկետը լրանալուց անկախ:
2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է միայն վիճող կողմի դիմումով, որը պետք է տրվի մինչեւ դատարանի կողմից վճիռ կայացնելը եթե օրենքով դիմում տալու համար այլ ժամկետ նախատեսված չէ:
Հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալը, որի կիրառման մասին օրենքով սահմանված կարգով դիմել է վիճող կողմը, հիմք է դատարանի կողմից հայցը մերժելու մասին օրենքով սահմանված կարգով վճիռ կայացնելու համար:»:
Առաջարկվում է տվյալ հոդվածի 2-րդ մասը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ.
«2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով:»:
Հոդվածի 2-րդ մասն առարկայազուրկ ենք համարում հետեւյալ պատճառաբանությամբ.
1. 2018 թվականի ապրիլի 9-ին ուժի մեջ է մտել Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական Դատավարության Օրենսգիրքը, որում նախատեսվել է առանձին հոդված ՝ 168-րդը, հայցային վաղեմություն կիրառելու եւ դրա քննության վերաբերյալ՝
«1. Գործին մասնակցող անձը կարող է վկայակոչել հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալու փաստը մինչեւ գործով ապացուցման պարտականությունը բաշխելու մասին որոշում կայացնելը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նա հիմնավորում է տվյալ փաստը մինչ այդ վկայակոչելու անհնարինությունն իրենից անկախ պատճառներով: Այդ դեպքում հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալու փաստը կարող է վկայակոչվել ոչ ուշ, քան մինչեւ առաջին ատյանի դատարանում դատաքննության ավարտը:
2. Հայցային վաղեմություն կիրառելու մասին միջնորդություն ներկայացված լինելու դեպքում դատարանը սույն օրենսգրքի 167-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-6-րդ կետերում նշված դատավարական գործողությունները կատարելուց հետո հայցային վաղեմություն կիրառելու դիմումի եւ դրա դեմ բերված առարկությունների հիման վրա արձանագրային որոշմամբ՝
1) որոշում է միջնորդության լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերի շրջանակը.
2) գործին մասնակցող անձանց միջեւ բաշխում է միջնորդության լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերի ապացուցման պարտականությունը.
3) գործին մասնակցող անձանց հետ քննարկում է նրանց կողմից ապացույցներ ներկայացնելու համար ժամկետ տրամադրելու հարցը եւ անհրաժեշտության դեպքում սահմանում է ապացույցներ ներկայացնելու ժամկետը.
4) իրականացնում է հայցային վաղեմություն կիրառելու մասին միջնորդության արդյունավետ քննությանն ուղղված այլ գործողություններ:…
6. Հայցային վաղեմություն կիրառելու հիմքերի առկայության դեպքում դատարանը վճիռ է կայացնում հայցը մերժելու մասին՝ առանց անդրադառնալու գործի այլ փաստերի հաստատմանը եւ գնահատմանը:
Բանն այն է, որ նախկին Քաղաքացիական Դատավարության Օրենսգիրքը դատարանի համար չէր նախատեսում դատարանի համար ընթացակարգ ՝ հայցային վաղեմության հետ կապված, եւ դատարանն առաջնորդվում էր նյութական իրավունքով, մասնավորապես ՝ ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի հայցային վաղեմության կանոններով, որոնք նախատեսված էին 335 հոդվածով, որը վերաբերում է հայցային վաղեմության կիրառմանը:
Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասը դատարանի համար նախատեսում էր ընթացակարգ, որը ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարության նոր Օրենսգիրքն արդեն իսկ կարգավորում է, եւ այն էապես տարբերվում է ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասի կարգավորումներից:
Դատարանի համար արդեն իսկ կա հայցային վաղեմություն կիրառելու ընթացակարգ, եւ ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքով նման ընթացակարգ նախատեսելը դառնում է առարկայազուրկ:
2. Վերը նշվածից զատ փոփոխվող հոդվածում առկա են անհամապատասխանություններ.
(1) Հոդվածի 2-րդ մասում օգտագործված «վիճող կողմի» արտահայտությունը հակասում է ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին նախադասության մեջ օգտագործված «գործին մասնակցող անձը» արտահայտությանը:
(2) Հոդվածի 2-րդ մասում օգտագործված «դիմումով» բառը հակասում է ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված՝ 1-ին նախադասության մեջ օգտագործված «միջնորդություն» բառին:
(3) ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված «դիմումով, որը պետք է տրվի մինչեւ դատարանի կողմից վճիռ կայացնելը եթե օրենքով դիմում տալու համար այլ ժամկետ նախատեսված չէ:» արտահայտությունը հակասում է ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ նախադասությամբ նախատեսված՝ «հայցային վաղեմության ժամկետի լրանալու փաստը կարող է վկայակոչվել ոչ ուշ, քան մինչեւ առաջին ատյանի դատարանում դատաքննության ավարտը:» կարգավորմանը:
Բացի այդ, ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարական Օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի 6-րդ մասը՝ «Հայցային վաղեմություն կիրառելու հիմքերի առկայության դեպքում դատարանը վճիռ է կայացնում հայցը մերժելու մասին՝ առանց անդրադառնալու գործի այլ փաստերի հաստատմանը եւ գնահատմանը:» նույն իմաստով իր տեղն է գտել ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասում:
Այսինքն՝ ՀՀ Քաղաքացիական Դատավարական Օրենսգրքով նախատեսված ընթացակարգի առկայության պայմաններում ՀՀ Քաղաքացիական Օրենսգրքի 335-րդ հոդվածի 2-րդ մասն առարկայազուրկ է դառնում:
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ առաջարկում ենք Օրենքի 335-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ՝
«1. Իրավունքի պաշտպանության մասին պահանջը դատարանը քննության է ընդունում հայցային վաղեմության ժամկետը լրանալուց անկախ:
«2. Դատարանը հայցային վաղեմությունը կիրառում է գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով:»:
13 նոյեմբերի 2019 թ.
ԱՐԱՐԱՏ ՄԻՐԶՈՅԱՆԻՆ
Ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 109-րդ հոդվածով, «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 65-րդ եւ 67-րդ հոդվածներով՝ օրենսդրական նախաձեռնության կարգով Ձեզ ենք ներկայացնում «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագիծը։
Ազգային ժողովի աշխատակարգի 25-րդ կետի համաձայն՝ սույն գրությանը կցվում են.
1. Օրենքի նախագիծը
2. Օրենքի նախագծի ընդունման հիմնավորումը
3. Գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածի վերաբերյալ տեղեկանքը:
Նախագծի հիմնական զեկուցողն է պատգամավոր Արթուր Դավթյանը։
Խնդրում ենք ներկայացված օրենքի նախագիծը սահմանված կարգով դնել շրջանառության մեջ:
Առդիր՝ 6 թերթ:
