Հոդված 1.   Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի (1 հուլիսի 1998 թվականի, ՀՕ-248) 2-րդ հոդվածի երկրորդ մասի 1-ին կետում, 6-րդ հոդվածի 2-րդ, 17-րդ, 20-րդ եւ 28-րդ կետերում, 47-րդ հոդվածի երկրորդ մասում, 53-րդ հոդվածի երկրորդ մասի 14-րդ կետում, 55-րդ հոդվածի չորրորդ մասի 29-րդ կետում, 58-րդ հոդվածի առաջին մասում, 59-րդ հոդվածի առաջին մասի 15-րդ կետում, 60-րդ հոդվածի առաջին մասում, 69-րդ հոդվածի առաջին մասի 8-րդ կետում, 74-րդ հոդվածի առաջին մասում, 77-րդ հոդվածի երրորդ մասի 2-րդ կետի երկրորդ պարբերությունում եւ չորրորդ մասի 1-ին կետում, 79-րդ հոդվածի երկրորդ մասի 1-ին կետում, 98-րդ հոդվածի առաջին մասում, 99-րդ հոդվածի առաջին մասի 1-ին կետում, 107-րդ հոդվածի 4-րդ կետում, 119-րդ հոդվածի առաջին մասի 3-րդ կետում, 129-րդ հոդվածի առաջին մասի 1-ին, 2-րդ եւ 3-րդ կետերում, 130-րդ հոդվածի առաջին մասում, 132-րդ հոդվածի առաջին մասի 1-ին կետում, 135-րդ հոդվածի առաջին մասի 3-րդ կետում, 450-րդ հոդվածի առաջին մասում, 452-րդ հոդվածի 1-ին կետում, 458-րդ հոդվածի առաջին մասում, 459-րդ հոդվածի առաջին մասում, 460-րդ հոդվածի առաջին մասի 2-րդ կետում, 462-րդ հոդվածի առաջին մասում եւ 464-րդ հոդվածի առաջին մասում «արգելված» բառը փոխարինել  «նախատեսված» բառով:

Հոդված 2. Օրենսգրքի 2-րդ հոդվածի  երկրորդ մասի 1-ին կետը լրացնել «եւ  քրեական օրենքով  նախատեսված  դեպքերում եւ սույն օրենսգրքով սահմանված  կարգով պատասխանատվության ենթարկվի.» բառերով:

Հոդված 3. Օրենսգրքի 3-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Հոդված 3. Քրեական դատավարական օրենքի ներգործությունը տարածության վրա

1. Սույն  օրենսգրքի   եւ  քրեական  դատավարության   նորմեր   պարունակող   այլ օրենքների գործողությունը  տարածվում է այն հանցագործությունների վերաբերյալ քրեական  վարույթների իրականացման վրա, որոնք որեւէ անձի կողմից՝ անկախ նրա քաղաքացիությունից, կատարվել են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում, այդ թվում՝

ա) միջազգային իրավունքի  նորմերին համապատասխան  օտարերկրյա  պետություններում ստեղծված  Հայաստանի  Հանրապետության  դիվանագիտական   ներկայացուցչությունների  կամ հյուպատոսական հիմնարկների զբաղեցրած տարածքներում.

բ) միջազգային իրավունքի  նորմերին համապատասխան  Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս գտնվող եւ Հայաստանի  Հանրապետության դրոշի ներքո  օրինական կարգով գտնվող կամ Հայաստանի  Հանրապետության տարբերանշանը կրող եւ Հայաստանի Հանրապետությունում օրինականորեն գրանցված օդային, ծովային կամ գետային նավի վրա։

2. Օտարերկրյա պետությունների տարածքներում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների կողմից կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ  քրեական գործերով վարույթների իրականացման վրա սույն  օրենսգրքի եւ քրեական  դատավարության նորմեր պարունակող այլ օրենքների գործողությունը տարածվում է այն դեպքում, երբ  հանցագործությունը կատարելուց հետո  քաղաքացին  հայտնվել, ձերբակալվել կամ կալանավորվել է Հայաստանի  Հանրապետության  տարածքում կամ Հայաստանի Հանրապետությանն է փոխանցվել կամ  հանձնվել Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերին  համապատասխան։

3. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում մշտական բնակության վայր ունեցող կամ  ժամանակավորապես Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող  օտարերկրյա  պետությունների  քաղաքացիների եւ քաղաքացիություն  չունեցող անձանց կողմից  օտարերկրյա  պետությունների   տարածքներում կատարված   հանցագործությունների վերաբերյալ  քրեական գործերով վարույթների  իրականացման վրա սույն  օրենսգրքի եւ քրեական   դատավարության նորմեր  պարունակող այլ օրենքների գործողությունը  տարածվում է Հայաստանի Հանրապետության միջազգային  պայմանագրերով նախատեսված  դեպքերում։»։

Հոդված 4. Օրենսգրքի  5-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ  խմբագրությամբ`

«Հոդված 5. Քրեական դատավարության օրենքի կիրառման սահմանափակումները

1. Հայաստանի Հանրապետության  միջազգային  պայմանագրերին   համապատասխան   դիվանագիտական  արտոնություններից եւ  անձեռնմխելիությունից օգտվող,  ինչպես նաեւ  Հայաստանի Հանրապետության միջազգային  պայմանագրերին  կամ  սույն   օրենսգրքի 445-րդ հոդվածին  համապատասխան Հայաստանի Հանրապետության տարածքում  քրեական ընդդատությունից  ազատված այլ անձանց վրա սույն օրենսգրքի եւ  քրեական դատավարության նորմեր պարունակող այլ  օրենքների գործողությունը տարածվում է Հայաստանի  Հանրապետության միջազգային  պայմանագրերով  նախատեսված դեպքերում։

2. Սույն հոդվածի առաջին  մասում նշված անձանց  նկատմամբ սույն  օրենսգրքի եւ քրեական դատավարության նորմեր պարունակող այլ օրենքների կիրառման առանձնահատկությունները սահմանվում են սույն օրենսգրքի 51-րդ գլխի  նորմերով եւ այլ  օրենքներով։»։

Հոդված 5. Օրենսգրքի  6-րդ հոդվածի՝

1) 18-րդ կետում «մեղադրանքի կողմի» բառերը փոխարինել «քրեական հետապնդման մարմնի» բառերով.

2) 40-րդ կետը «ամուսնու  ծնողները» բառերից հետո լրացնել «վերջիններիս համար՝ փեսան եւ հարսը» բառերով:

Հոդված 6. Օրենսգրքի 10-րդ հոդվածի երկրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«2. Կասկածյալի, մեղադրյալի կողմից ցանկություն հայտնելու կամ այն դեպքում, երբ դա է պահանջում արդարադատության շահը, ինչպես նաեւ սույն օրենսգրքով եւ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով պարտադիր համարվող դեպքերում, քրեական  վարույթն իրականացնող մարմինը պարտավոր է ապահովել նրանց իրավաբանական  օգնություն ստանալու  իրավունքը։»։

Հոդված 7. Օրենսգրքի 16-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«Հոդված 16. Դատական քննության հրապարակայնությունը

1. Քրեական գործերի դատական քննությունը բոլոր  դատարաններում դռնբաց է՝ բացառությամբ սույն հոդվածի երկրորդ մասով նախատեսված դեպքերի։

2. Դատարանի  որոշմամբ, դռնփակ դատական քննություն կարող է անցկացվել՝

1) պետական, ծառայողական, բանկային եւ օրենքով պաշտպանվող այլ գաղտնիքների հետ առնչվող հանցագործությունների գործերով.

2) անձնական եւ ընտանեկան կյանքին, անձի պատվին եւ արժանապատվությանն առնչվող հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով.

3) անձի սեռական ազատության եւ սեռական անձեռնմխելիության  դեմ  ուղղված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով.

4) քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց կամ նրանց  մերձավոր ազգականների պաշտպանության  անհրաժեշտության դեպքում։

Դատարանը  դռնփակ դատական քննություն կարող է անցկացնել նաեւ ազգային անվտանգության, պետության շահերի պաշտպանության նկատառումներով։

3. Դռնփակ դատական քննություն անցկացնելու մասին դատարանի  որոշումը կարող է կայացվել ամբողջ դատական  քննության կամ դրա   համապատասխան մասի վերաբերյալ։ Դռնփակ դատական քննությունն անցկացվում է քրեական դատավարության նորմերի պահպանմամբ։

4. Դատարանների դատավճիռները եւ այլ վերջնական որոշումները հայտարարվում են հրապարակայնորեն։ Դռնփակ դատական քննություն անցկացնելու դեպքում դատարանի որոշման հիման վրա կարող են  հրապարակայնորեն հայտարարվել դատավճռի կամ այլ վերջնական որոշման միայն  ներածական եւ եզրափակիչ մասերը. չեն հրապարակում այն մասերը, որոնք հիմք են հանդիսացել դռնփակ դատական քննություն անցկացնելու համար:»։

Հոդված 8. Օրենսգրքի 21-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«Հոդված 21. Կրկնակի դատապարտման եւ պատժման անթույլատրելիությունը

1. Ոչ ոք չի կարող կրկին դատապարտվել եւ պատժվել  այն  արարքի համար,  որի համար նա արդեն դատապարտվել  եւ  պատժվել է։

2. Նույն անձի վերաբերյալ, նույն դեպքի առիթով դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի կամ որոշման առկայությունը բացառում է քրեական գործը նորոգելը՝ մեղադրանքն ավելի ծանրով փոխարինելու կամ ավելի խիստ պատիժ նշանակելու  կամ մեկ այլ հիմքով, որն առաջ կբերի դատապարտյալի վիճակի վատթարացում։

3. Քրեական հետապնդման մարմնի կողմից գործի վարույթը կարճելու կամ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին որոշումը կարող է վերացնել մինչդատական վարույթի նկատմամբ հսկողություն իրականացնող դատախազը՝ այդպիսի որոշում կայացնելուց հետո՝ վեց ամսվա ընթացքում, բացառիկ դեպքերում՝ գլխավոր դատախազը՝  այդպիսի որոշում կայացնելուց հետո՝ ինն ամսվա ընթացքում։

4. Սույն հոդվածի երկրորորդ եւ երրորդ մասերի կանոնները չեն գործում սույն օրենսգրքի 408-րդ եւ 408¹ -րդ հոդվածներով նախատեսված դեպքերում։»։

Հոդված 9. Օրենսգրքի 27-րդ հոդվածում՝

1) «հանցագործությունները եւ հանցագործություն կատարած անձանց բացահայտելու համար» բառերը փոխարինել «հանցագործություն  կատարած անձանց եւ հանցագործության, ինչպես նաեւ դրա  կատարման հանգամանքները բացահայտելու համար» բառերով.

2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երկրորդ պարբերությամբ՝

«Նույն  քրեական գործի նախաքննության ընթացքում նույն անձի կողմից այլ   հանցագործություններ կատարելու փաստերի  հայտնաբերման դեպքում կարող է նոր քրեական գործ  չհարուցվել, եթե արդեն իսկ հարուցված քրեական գործի  շրջանակներում հնարավոր է գործի  նախաքննությունն իրականացնել ամբողջ  ծավալով ։»։

Հոդված 10.   Օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի՝

1)  առաջին մասի 3-րդ կետում «օրինաչափ» բառը փոխարինել «իրավաչափ» բառով, իսկ 11-րդ կետից հանել «չավարտված» բառը.

2)  երկրորդ  մասում «մեղադրյալի» բառից առաջ լրացնել «կասկածյալի կամ» բառերը.

3) երրորդ մասում հանել «հետաքննության մարմինը» բառերը.

4) հինգերորդ մասում «մեղադրյալի» բառը փոխարինել «ամբաստանյալի» բառով:

Հոդված 11. Օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի՝

1) վերնագիրը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Հոդված 37. Հանգամանքներ, որոնք թույլ են տալիս չհարուցել քրեական գործ, կարճել քրեական գործի  վարույթը եւ դադարեցնել  քրեական հետապնդումը».

2) առաջին մասում՝

ա)  առաջին պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«1. Դատախազի, ինչպես նաեւ դատախազի համաձայնությամբ՝ քննիչի որոշմամբ, քրեական գործ կարող է չհարուցվել, իսկ հարուցված գործը կարող է կարճվել եւ քրեական  հետապնդումը դադարեցվել, եթե առկա են  Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքով նախատեսված անձին  քրեական պատասխանատվության ենթարկելուց ազատելու հիմքերը, կապված՝ ».

բ) 3-րդ կետից հանել  «դատախազի» եւ «դատախազը գտնի, որ» բառերը.

3) երկրորդ մասում՝

ա) առաջին պարբերությունը շարադրել հետեւյալ   խմբագրությամբ՝

«2. Դատախազը, ինչպես նաեւ դատախազի համաձայնությամբ՝ քննիչը կարող են իրենց որոշմամբ դադարեցնել  քրեական հետապնդումը, եթե դա  նպատակահարմար գտնեն՝ նկատի ունենալով՝ ».

բ) 3-րդ կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«3) անձի  անբուժելի, ծանր հիվանդությունը։»։

Հոդված 12. Օրենսգրքի 41-րդ հոդվածի երկրորդ մասի 1-ին կետի «կալանքի» բառը փոխարինել «կալանավորման» բառով:

Հոդված 13. Օրենսգրքի 53-րդ հոդվածի առաջին մասի`

1) 1-ին կետում`

ա) «հետաքննության մարմնի եւ» բառերը հանել.

բ) լրացնել «, ինչպես նաեւ իր նախաձեռնությամբ հարուցել քրեական գործ.» բառերով.

2) 5-րդ կետը «հետաքննության» բառից հետո լրացնել «եւ նախաքննության» բառերով:

Հոդված 14.   Օրենսգրքի 53-րդ հոդվածի երրորդ մասի 10-րդ կետում, 141-րդ հոդվածի 1-8-րդ եւ 10-րդ կետերում «կալանքի տակ պահվող» բառերը, 65-րդ հոդվածի չորրորդ մասի 2-րդ կետում «կալանքի վերցված» բառերը , իսկ 99-րդ հոդվածի չորրորդ մասի 4-րդ կետում «կալանքի տակ գտնվող» բառերը փոխարինել «կալանավորված» բառով:

Հոդված 15. Օրենսգրքի 55-րդ հոդվածի՝

1) չորրորդ մասում՝

ա) 1-ին  կետը «զննություն» բառից հետո լրացնել «հետազոտման համար վերցնել նմուշներ» բառերով.

բ) 13-րդ կետը լրացնել «եւ որոշման պատճենը 24 ժամվա ընթացքում ուղարկում է  դատախազին» բառերով.

գ) 18-րդ կետի «վճարելուց» բառը փոխարինել «ստանալու համար սահմանված վճարումներից» բառերով.

դ) 22-րդ կետի  «կասկածյալին եւ» բառերը հանել, իսկ «որոնց» բառը փոխարինել  «որի» բառով.

ե) 23-րդ եւ 28-րդ կետերը «միասին» բառից հետո լրացնել «եւ այդ որոշման պատճենը 24 ժամվա ընթացքում ուղարկում է դատախազին» բառերով.

2) հինգերորդ մասից հետո  լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 51 մասով՝

«51. Քրեական գործի մինչդատական վարույթի ընթացքում քննիչի կողմից իր  լիազորությունների սահմաններում քրեական գործով կայացված որոշումը ենթակա է պարտադիր կատարման բոլոր կազմակերպությունների, պաշտոնատար անձանց ու քաղաքացիների կողմից։»։

Հոդված 16. Օրենսգրքի 56-րդ հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 7-րդ կետով`

«7) քրեակատարողական հիմնարկները՝ այդ հիմնարկների տարածքում կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով:»:

Հոդված 17. Օրենսգրքի 57-րդ հոդվածի՝

1) երկրորդ մասում՝

ա) 2-րդ կետը «դեպքի վայրի զննություն» բառերից հետո մնացած բառերը փոխարինել «, հետազոտման համար վերցնում է  նմուշներ եւ նշանակում փորձաքննություն» բառերով.

բ) 6-րդ կետը  շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«6) քրեական գործ հարուցելու պահից տասն օրվա ընթացքում, իսկ հանցանք կատարողին ի հայտ բերելու կամ քննչական անհետաձգելի գործողությունները ավարտելու, ինչպես նաեւ քննիչի ներգրավվելու պահից՝ անհապաղ, գործը հանձնում է քննիչին.».

գ) 8-րդ կետում «հայտարարությունները» բառը փոխարինել «հաղորդումները» բառով.

դ) 16-րդ կետը ճանաչել ուժը կորցրած.

2) երրորդ  մասի «քրեական գործի վարույթը կարճելու» բառերը հանել, իսկ «՝հետաքննության մարմնի լիազորություններից օգտվում է միայն հետաքննության մարմնի պետը» բառերը փոխարինել «մասին հետաքննություն կատարող անձի կողմից կայացված որոշումները հաստատվում են հետաքննության մարմնի պետի կողմից» բառերով։

Հոդված 18. Օրենսգրքի 62-րդ հոդվածի երրորդ, չորրորդ եւ հինգերորդ  մասերում «կալանքից» բառը փոխարինել «արգելանքից» բառով։

Հոդված 19. Օրենսգրքի 63-րդ հոդվածի երկրորդ մասի 9-րդ կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«9) արգելանքի վերցնելուց հետո անմիջապես, բայց ոչ ուշ,  քան 12 ժամվա ընթացքում քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի միջոցով մերձավոր ազգականներին, իսկ զինծառայող լինելու դեպքում՝ նաեւ զինվորական մասի հրամանատարությանը, տեղյակ պահել արգելանքի տակ պահելու իր տեղի եւ հիմքերի մասին։

Օտերերկրյա քաղաքացու կամ քաղաքացիություն չունեցող անձի արգելանքի վերցնելու դեպքում, նրան պահելու տեղի եւ հիմքերի մասին  քրեական վարույթն իրականացնող մարմինը 24 ժամվա ընթացքում դիվանագիտական ուղիներով հայտնում է  արգելանքի վերցված անձի քաղաքացիության, իսկ եթե նա քաղաքացիություն չունի՝ նրա մշտական բնակության պետությանը, իսկ անհրաժեշտության դեպքում՝ նաեւ շահագրգիռ այլ պետությանը։

Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրով արգելանքի վերցված օտարերկրյա քաղաքացուն կամ քաղաքացիություն չունեցող անձին իրավունք է վերապահված կապվել համապատասխանորեն իր քաղաքացիության պետության կամ իր մշտական բնակության պետության համապատասխան ներկայացուցչի կամ այդպիսի կապ հաստատելու իրավասություն  ունեցող այլ ներկայացուցչի հետ կամ այդ ներկայացուցչի կողմից իրեն այցելության, ապա արգելանքի վերցված անձի կողմից այդ իրավունքի իրականացման խնդրանքի դեպքում պետք է միջոցներ ձեռնարկվեն դրա բավարարման համար.»։

Հոդված 20.  Օրենսգրքի 64-րդ հոդվածում՝

1) երկրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«2. Մեղադրյալը, որի վերաբերյալ գործը նշանակված է դատական քննության, կոչվում է ամբաստանյալ:».

2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երրորդ մասով՝

«3. Մեղադրյալը, որի վերաբերյալ կա օրինական ուժի մեջ մտած դատարանի  դատավճիռ, որն  ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն մեղադրական է, կոչվում է դատապարտյալ, իսկ եթե դատավճիռն  ամբողջությամբ արդարացման է՝ արդարացված։»:

Հոդված 21. Օրենսգրքի 65-րդ հոդվածի  երկրորդ մասի՝

1) 9-րդ կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«9) արգելանքի վերցնելուց հետո անմիջապես, բայց ոչ ուշ,  քան 12 ժամվա ընթացքում քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի միջոցով մերձավոր ազգականներին, իսկ զինծառայող լինելու դեպքում՝ նաեւ զինվորական մասի հրամանատարությանը, տեղյակ պահել արգելանքի տակ պահելու իր տեղի եւ հիմքերի մասին։

Օտարերկրյա քաղաքացու կամ քաղաքացիություն չունեցող անձի արգելանքի վերցնելու դեպքում, նրան պահելու տեղի եւ հիմքերի մասին  քրեական վարույթն իրականացնող մարմինը 24 ժամվա ընթացքում դիվանագիտական ուղիներով հայտնում է  արգելանքի վերցված անձի քաղաքացիության, իսկ եթե նա քաղաքացիություն չունի՝ նրա մշտական բնակության պետությանը, իսկ անհրաժեշտության դեպքում՝ նաեւ շահագրգիռ այլ պետությանը:

Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով արգելանքի վերցված օտարերկրյա քաղաքացուն կամ քաղաքացիություն չունեցող անձին իրավունք է վերապահված կապվել համապատասխանորեն իր քաղաքացիության պետության կամ իր մշտական բնակության պետության համապատասխան ներկայացուցչի կամ այդպիսի կապ հաստատելու իրավասություն ունեցող այլ ներկայացուցչի հետ կամ այդ ներկայացուցչի կողմից իրեն այցելության, ապա արգելանքի վերցված անձի կողմից այդ իրավունքի իրականացման խնդրանքի դեպքում պետք է միջոցներ ձեռնարկվեն դրա բավարարման համար.».

2) 16-րդ կետը «դրանցից» բառից հետո լրացնել «անվճար» բառով:

Հոդված 22 . Օրենսգրքի 69-րդ հոդվածի առաջին մասի 3-րդ կետից հանել «սրված» բառը։

Հոդված 23. Օրենսգրքի 70-րդ հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ յոթերորդ մասով՝

«7. Միեւնույն քրեական գործով մեկից ավելի կասկածյալները կամ մեղադրյալները կարող են ունենալ մեկ պաշտպան, բացառությամբ պաշտպանյալների շահերի միջեւ  հակասության առկայության դեպքերի։»։

Հոդված 24. Օրենսգրքի 71-րդ հոդվածի վերջում լրացնել  «, ինչպես նաեւ որպես պաշտպան հանդես գալու պայմանագիրը կամ պաշտպան նշանակելու վերաբերյալ սույն օրենսգրքով իրավասու մարմնի որոշումը (օրդերը)» բառերը:

Հոդված 25. Օրենսգրքի 72-րդ հոդվածի՝

1)  երրորդ մասը «պաշտպանին» բառից հետո լրացնել «թույլատրել մասնակցելու վարույթին» բառերով.

2) չորրորդ մասում  «համակցությունը» բառը փոխարինել «մասնակցությունը» բառով:

Հոդված 26.  Օրենսգրքի  73-րդ հոդվածի՝

1) 16-րդ կետը լրացնել «՝ բացառությամբ սույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքերի» բառերով.

2) երկրորդ մասը լրացնել «,բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի,» բառերով։

Հոդված 27. Օրենսգրքի 85-րդ հոդվածի առաջին մասի առաջին նախադասության  «իր համաձայնությամբ,» բառերը հանել։

Հոդված 28. Օրենսգրքի 86-րդ հոդվածի երրորդ մասի 2-րդ կետից հանել «դատական նիստի» բառերը։

Հոդված 29. Օրենսգրքի 90-րդ հոդվածի  չորրորդ մասի 2-րդ կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«2) դատավորների կոլեգիալ կազմով գործը քննելու ժամանակ՝ դատավորների կոլեգիան՝ առանց բացարկվող դատավորի  մասնակցության, իսկ եթե բացարկ է հայտնվել դատավորների մեծամասնության կամ դատարանի ամբողջ կազմի դեմ՝ կոլեգիան՝ ամբողջ կազմով.»։

Հոդված 30. Օրենսգրքի 91-րդ հոդվածի երկրորդ մասը «քննությանը» բառից հետո լրացնել «նշված գործով նրա նախկինում որպես քննիչ մասնակցելը» բառերով։

Հոդված 31. Օրենսգրքի 12-րդ գլուխը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ` 
  

ԳԼՈՒԽ 12

ՔՐԵԱԿԱՆ ԴԱՏԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ ՄԱՍՆԱԿՑՈՂ ԱՆՁԱՆՑ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոդված 98. Քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց պաշտպանությունը

1. Քրեական դատավարությանը մասնակցող յուրաքանչյուր անձ, ով կարող է հաղորդել տվյալներ, որոնք նշանակություն ունեն հանցագործությունը բացահայտելու եւ դրա կատարողին հայտնաբերելու համար, ինչի հետեւանքով կարող է վտանգվել նրա, նրա ընտանիքի անդամի կամ մերձավոր ազգականի կյանքն ու անվտանգությունը, ունի պաշտպանության իրավունք:

2. Քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց, ինչպես նաեւ նրանց ընտանիքի անդամների կամ մերձավոր ազգականների (սույն գլխում այսուհետ` պաշտպանվող անձ) պաշտպանությունը իրականացնում է վարույթն իրականացնող մարմինը:

3. Վարույթն իրականացնող մարմինը, հայտնաբերելով, որ  պաշտպանվող անձը պաշտպանության կարիք ունի, այդ անձի պահանջի հիման վրա կամ սեփական նախաձեռնությամբ որոշում է կայացնում պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու մասին, որը ենթակա է անհապաղ կատարման:

4. Պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու մասին պաշտպանվող անձի պահանջը քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից քննարկվում է անհապաղ, բայց ոչ ուշ, քան դա ստանալու պահից 24 ժամվա ընթացքում: Կայացված որոշման մասին անմիջապես հայտնվում է դիմողին եւ նրան է ուղարկվում համապատասխան որոշման պատճենը:

5.  Եթե պաշտպանվող անձի պահանջի վերաբերյալ քրեական վարույթն իրականացնող մարմինը որոշում է կայացրել պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու պահանջը մերժելու մասին, ապա պահանջ ներկայացրած անձն իրավունք ունի  որոշման պատճենն ստանալուց 5 օրյա ժամկետում  այն բողոքարկել դատարան, իսկ եթե մերժման մասին որոշումը կայացրել է դատարանը՝ վերաքննիչ դատարան։

Եթե քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի համապատասխան որոշման պատճենը պահանջ ներկայացնելու պահից 24 ժամվա ընթացքում չի տրամադրվում պաշտպանվող անձին, ապա վերջինս իրավունք ունի դիմել դատարան, իսկ եթե պահանջը ներկայացված է եղել դատարան՝ վերաքննիչ դատարան՝  պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու մասին պահանջով։

Սույն մասով նախատեսված դեպքերում դատարանը պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու մասին պահանջը քննում է այն ստանալու պահից 24 ժամվա ընթացքում։

6. Պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու պահանջի մերժումը արգելք չէ պաշտպանվող անձի կողմից այդպիսի միջոցներ ձեռնարկելու մասին նոր պահանջ ներկայացնելու համար, եթե նա ենթարկվել է սպառնալիքի կամ հարձակման կամ ի հայտ են եկել  նախորդ պահանջի մեջ չնշված  այլ  հանգամանքներ:

7. Ձերբակալվածներին պահելու վայրի, կալանավորվածներին պահելու վայրի կամ քրեակատարողական հիմնարկի վարչակազմը համապատասխանաբար ձերբակալված, կալանավորված կամ ազատազրկման ձեւով պատիժը կրող անձի պաշտպանության համար դիմում է վարույթն իրականացնող մարմին:

Հոդված 98¹ . Պաշտպանության միջոցները

Պաշտպանության միջոցներն են՝

1) պաշտպանվող անձի ինքնությունը հաստատող տվյալների պաշտպանությունը.

2) պաշտպանվող անձի անձնական անվտանգության ապահովումը, բնակարանի եւ գույքի պահպանումը.

3) պաշտպանվող անձին անհատական պաշտպանության միջոցներ տրամադրելը եւ վտանգի մա՟սին հայտնելը.

4) վերահսկողության տեխնիկական միջոցների օգտագործումը եւ հեռախոսային ու այլ հաղորդումների գաղտնալսումը.

5) պաշտպանվող անձի` քրեական վարույթն իրա՟կա՟նացնող մարմին ներկայանալու անվտանգության ապահովումը.

6) պաշտպանվող անձին բնակության այլ վայր փոխադրելը.

7) պաշտպանվող անձի ինքնությունը հաստատող փաստաթղթերը փոխարինելը կամ արտաքինը փոխելը.

8) պաշտպանվող անձի աշխատանքի, ծառայության կամ ուսման վայրը փոփոխելը.

9) դռնփակ դատական քննություն անցկացնելը:

Անհրաժեշտության դեպքում կարող են իրականացվել մեկից ավելի պաշտպանության միջոցներ:

Պաշտպանության միջոցների իրականացման կարգն ու պայմանները սահմանում է ՀՀ կառավարությունը:

Հոդված 98² . Պաշտպանվող անձի ինքնությունը հաստատող տվյալների պաշտպանությունը

Պաշտպանվող անձի ինքնությունը հաստատող տվյալների պաշտպանությունն իրականացվում է`

1) քրեական գործի նյութերում եւ այլ փաստաթղթերում կամ տեղեկություններ պարունակող կրիչներում, ինչպես նաեւ քննչական գործողությունների կամ դատական նիստերի արձանագրություններում անձի մասին տեղեկությունների սահմանափակումով՝ վարույթն իրականացնող մարմնի որոշմամբ քրեական գործում առկա արձանագրային տվյալներում պաշտպանվող անձի ազգանունը, անունը, հայրանունը կեղծանուններով փոխարինելու միջոցով:

Տեղեկությունները սահմանափակելու մասին վարույթն իրականացնող  մարմնի որոշումը եւ դրան առնչվող նյութերն առանձնացվում են քրեական գործի մյուս նյութերից եւ պահվում վարույթն իրականացնող մարմնի մոտ:

Հիմնական վարույթից առանձնացված որոշմանը եւ դրան առնչվող նյութերին ծանոթանալը մատչելի է միայն դատարանին եւ քրեական հետապնդումն իրականացնող մարմնին, իսկ դատավարության մյուս մասնակիցները դրան կարող են ծանոթանալ միայն վարույթն իրականացնող մարմնի թույլտվությամբ, եթե դա անհրաժեշտ է կասկածյալի կամ մեղադրյալի պաշտպանությունն իրականացնելու կամ քրեական գործի քննության համար էական նշանակություն ունեցող որեւէ հանգամանք պարզելու համար:

2) պաշտպանվող անձի մասին տեղեկություններ հանձնելու վրա ժամանակավոր արգելք դնելով:

Հոդված 98³ .   Անձնական անվտանգության ապահովումը, բնակարանի եւ գույքի պահպանումը

1. Անհրաժեշտություն առաջանալու դեպքում, վարույթն իրականացնող մարմինը, համագործակցելով այլ իրավասու մարմինների հետ, իրականացնում է պաշտպանվող անձի անձնական պահպանությունը, նրա բնակարանի կամ այլ գույքի պահպանությունը:

2.  Պաշտպանվող անձի բնակարանը կամ այլ գույքը սարքավորվում է հակահրդեհային կամ ազդանշանային տեխնիկական միջոցներով, փոխվում են նրա բնակարանի կամ անձնական այլ հեռախոսահամարները կամ նրան պատկանող տրանսպորտային միջոցի (միջոցների) պետական համարանիշները:

Հոդված 98⁴ . Անհատական պաշտպանության միջոցներ տրամադրելը եւ վտանգի մասին հայտնելը

Վտանգի առկայության դեպքում պաշտպանվող անձի անձնական անվտանգության ապահովման համար, օրենսդրությամբ սահմանված կարգով նրան տրամադրվում են անհատական պաշտպանության միջոցներ, ինչպես նաեւ նրան  հայտնվում է  սպասվող վտանգի մասին:

Հոդված 98⁵ . Վերահսկողության տեխնիկական միջոցներ օգտագործելը եւ  հեռախոսային կամ այլ հաղորդումներ գաղտնալսելը

Պաշտպանվող անձի նկատմամբ բռնություն գործադրելու իրական սպառնալիքի կամ այլ հակաիրավական գործողություն կատարելու վտանգի առկայության դեպքում, այդ անձի գրավոր դիմումի հիման վրա կամ նրա գրավոր համաձայնությամբ եւ սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով իրականացվում է նրա հեռախոսային կամ այլ խոսակցությունների գաղտնալսում: Խոսակցությունների գաղտնալսման ընթացքում կարող է կիրառվել ձայնագրառում:

Հոդված 98⁶ . Պաշտպանվող անձի` քրեական վարույթն իրականացնող մարմին ներկայանալու անվտանգության ապահովումը

Քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կանչով ներկայանալու համար, անհրաժեշտության դեպքում, պաշտպանվող անձի փոխադրման անվտանգությունն ապահովվում է վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից:

Հոդված 98⁷ .  Բնակության այլ վայր փոխադրելը

1. Պաշտպանվող անձը, նրա անվտանգությունն ապահովելու նպատակով, ժամանակավոր կամ մշտապես փոխադրվում է  բնակության այլ վայր:

2.  Բնակության այլ վայր փոխադրելը  իրականացվում է պաշտպանվող անձի գրավոր համաձայնությամբ, եթե առկա է այնպիսի իրադրություն, երբ պաշտպանվող անձի անձնական անվտանգությունը չի կարող ապահովվել այլ միջոցներով:

Հոդված 98⁸ .  Ինքնությունը հաստատող փաստաթղթերը փոխարինելը կամ պաշտպանվող անձի արտաքինը փոխելը

1. Անհրաժեշտության դեպքում կարող են փոխարինվել պաշտպանվող անձի ինքնու՟թյունը հաստատող փաստաթղթերը, ինչպես նաեւ կարող է փոխ՟վել նրա արտաքինը:

2. Փաստաթղթերի փոխարինումը, արտաքինը փոխելը, այդ թվում՝ պլաստիկ վիրահատությունը, իրականացվում է պաշտպանվող անձի գրավոր համաձայնությամբ, եթե առկա է այնպիսի իրադրություն, երբ պաշտպանվող անձի անձնական անվտանգությունը չի կարող ապահովվել այլ միջոցներով:

Հոդված 98⁹ .  Աշխատանքի, ծառայության կամ ուսման վայրը փոփոխելը

1.  Եթե պաշտպանվող անձին  ուղղված վտանգի վերացման համար պահանջվում է, որ նա թողնի նախկին աշխատանքի, ծառայության կամ ուսման վայրը, ապա վարույթ իրականացնող մարմինը այդ անձի միջնորդությամբ կամ համաձայնությամբ օգնում է տեղավորվել նոր աշխատանքի կամ ուսման վայր:

2. Պաշտպանվող անձի հարկադիր պարապուրդի ժամկետը հաշվակցվում է որպես աշխատանքային ստաժ եւ այդ ժամկետի համար վճարվում է փոխհատուցում, որը չի կարող իր աշխատավարձից ցածր լինել:  Նոր աշխատանքի կամ ծառայության վայրում ցածր աշխատավարձի դեպքում աշխատավարձերի տար՟բերությունը փոխհատուցվում է Հայսատանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Հոդված 99. Պաշտպանվող անձի իրավունքները եւ պարտականությունները

1. Պաշտպանվող անձն իրավունք ունի`

1) ներկայացնել միջնորդություն պաշտպանության լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկելու կամ դրանք դադարեցնելու մասին.

2) իմանալ իր նկատմամբ իրականացվող պաշտպանության միջոցի կամ միջոցների, դրանց տեսակի, իրականացման, իրականացման ժամկետի եւ դադարեցման մասին.

3) դատական կարգով բողոքարկել վարույթն իրականացնող մարմնի,  նրա պաշտոնատար անձի որոշումները, գործողությունները կամ անգործությունը.

4) հրաժարվել պաշտպանության միջոցներից։

2. Պաշտպանվող անձը պարտավոր է`

1) կատարել վարույթն իրականացնող մարմնի պաշտոնատար անձի օրինական պահանջները.

2)  վարույթն իրականացնող մարմնին անհապաղ տեղյակ պահել իրեն սպառնացող վտանգի կամ հակաիրավական գործողության յուրաքանչյուր դեպքի, իր անձնական կյանքում եւ գործունեության մեջ տեղի ունեցած ցանկացած փոփոխության մասին.

3)  խուսափել որեւէ գործունեությունից, որը կարող է վտանգի ենթարկել իրեն.

4) պահպանել վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից՝ ժամանակավոր օգտագործման համար իրեն հանձնված գույքը եւ փաստաթղթերը.

3. Վարույթն իրականացնող մարմինը պարտավոր է պաշտպանվող անձին բացատրել նրա իրավունքները եւ պարտականությունները, ինչպես նաեւ աջակցել պաշտպանվող անձին՝   այդ իրավունքների  իրականացման եւ պարտականությունների կատարման  գործում:

Հոդված 99¹ . Պաշտպանության միջոցների դադարեցման հիմքերը եւ  կարգը

1. Պաշտպանության միջոցների իրականացումը  կարող է դադարեցվել, եթե պաշտպանվող անձը՝

1)  այդ մասին ներկայացրել է գրավոր դիմում.

2) տվել է կեղծ ցուցմունք, որը հաստատվել է օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով.

3) չի կատարել սույն օրենսգքքի 99-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պարտականությունները.

4) այլեւս պաշտպանության կարիք չունի՝  իր կյանքին կամ անվտանգությանը սպառնացող իրական  վտանգը վերանալու պատճառով.

5)  մահացել է:

2. Պաշտպանության միջոցների իրականացման դադարեցումը կատարվում է վարույթն իրականացնող մարմնի որոշմամբ, որի պատճենը եռօրյա ժամկետում ուղղարկվում է պաշտպանվող անձին, որը   կարող է այն բողոքարկել դատական կարգով:»:

Հոդված 32. Օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի երկրորդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 4¹ կետով՝

«4¹ ) տվյալ գործի մեղադրանքի հետ առնչվող` մեկ այլ քրեական գործով մեղադրյալի կամ  ամբաստանյալի ցուցմունքները.»։

Հոդված 33 . Օրենսգրքի  108-րդ հոդվածի 1-ին կետում «բնույթը`» բառը փոխարինել «եւ ծանրության աստիճանը`» բառերով:

Հոդված 34. Օրենսգիրքը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 113¹ հոդվածով՝

«Հոդված 113¹ . Մեկ այլ  քրեական  գործով մեղադրյալի կամ ամբաստանյալի  ցուցմունքները

1. Տվյալ գործի մեղադրանքի հետ առնչվող` մեկ այլ քրեական գործով մեղադրյալի կամ ամբաստանյալի ցուցմունքները մինչդատական վարույթում  եւ դատարանում սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով նրա հաղորդած գրավոր կամ բանավոր տվյալներն են կատարված հանցագործության մասին։

2. Մեկ այլ քրեական գործով մեղադրյալը կամ անբաստանյալը կարող է հարցաքննվել ինչպես այդ գործով, այնպես էլ այն գործով իր մեղադրանքի շրջանակներում ցանկացած հանգամանքի շուրջ, որի առնչությամբ ինքը ներգրավվել է հարցաքննվելու համար։

3. Մեկ այլ քրեական գործով մեղադրյալի կամ ամբաստանյալի հարցաքննությունը կատարվում է մեղադրալի կամ անբաստանյալի հարցաքննության համար սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով։»։

Հոդված 35. Օրենսգրքի  135-րդ հոդվածի երկրորդ մասից հանել «կասկածյալը կամ»  բառերը։

Հոդված 36 . Օրենսգրքի 136-րդ հոդվածի երկրորդ մասը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ երկրորդ պարբերությամբ՝

«Քրեական պատասխանատվության   անձեռնմխելությունից օգտվող անձանց նկատմամբ կալանքը որպես  խափանման միջոց ընտրելու հիմքերի առկայության դեպքում դատախազը համաձայնություն ստանալու միջնորդությամբ  դիմում է  համապատասխան  մարմիններին։»։

Հոդված 37. Օրենսգրքի 138-րդ հոդվածի՝

1) երրորդ մասի երրորդ նախադասության «կամ մեղադրյալը, կամ նրա պաշտպանը ծանոթանում են գործի նյութերին կամ կալանավորումը՝ որպես խափանման միջոց վերացվում է» բառերը հանել.

2) չորրորդ եւ հինգերորդ մասերը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«4. Քրեական գործով մինչդատական վարույթում մեղադրյալին կալանքի տակ պահելու ժամկետը դատարանի կողմից, հաշվի առնելով գործի առանձնակի  բարդությունը, կարող է երկարացվել մինչեւ 6 ամիս, իսկ բացառիկ դեպքերում,  երբ անձը մեղադրվում է ծանր կամ առանձնապես ծանր  հանցագործություն  կատարելու մեջ՝ մինչեւ 12 ամիս։ Կալանքի տակ պահելու  ժամկետի  հետագա  երկարացումն արգելվում է, բացառությամբ սույն օրենսգրքի 139-րդ հոդվածի  առաջին մասով նախատեսված դեպքերի։

5. Քրեական գործով մինչդատական վարույթում եւ դատարանում  գործի  քննության ընթացքում անձին կալանքի տակ պահելու  ժամկետը բոլոր դեպքերում պետք է պակաս լինի նրան  վերագրվող  հանցագործության համար օրենքով նախատեսված ազատազրկման  առավելագույն ժամկետից»։

Հոդված 38. Օրենսգրքի 139-րդ հոդվածում՝

1) առաջին մասում՝

ա) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր նախադասությամբ՝

«Այն դեպքում, երբ մեղադրյալին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու անհրաժեշտությունը կապված է նրա, կամ նրա  պաշտպանի կողմից  գործի նյութերին ծանոթանալու հետ, ապա համապատասխան միջնորդությունը դատախազը կամ  դատախազի համաձայնությամբ՝ քննիչը կարող են դատարան ներկայացնել  կալանքի տակ պահելու ժամկետը լրանալուց 5 օր առաջ։».

բ) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր պարբերությամբ՝

«Կալանքի տակ գտնվող մեղադրյալին եւ նրա  պաշտպանին  քրեական գործի նյութերը ծանոթանալու համար ներկայացվում են կալանքի տակ պահելու սույն օրենսգրքի 138-րդ հոդվածի չորրորդ մասով նախատեսված առավելագույն ժամկետները լրանալուց ոչ ուշ, քան 30 օր առաջ, եւ եթե մեղադրյալն ու նրա պաշտպանը չեն  հասցնում նշված ժամկետում ծանոթանալ գործի նյութերին, ապա մեղադրյալին կալանքի տակ պահելու  ժամկետը սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով  կարող է երկարացվել  մինչեւ գործի նյութերին մեղադրյալի ու նրա պաշտպանի ծանոթանալը եւ դատախազի կողմից գործը դատարան ուղարկելը։ Գործով մի քանի մեղադրյալի առկայության դեպքում կալանքի ժամկետը կարող է երկարացվել  նաեւ մնացած մեղադրյալների մասով, եթե չեն վերացել  նրանց կալանքի տակ պահելու հիմքերը։».

2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ չորրորդ մասով՝

«4. Քրեական գործը լրացուցիչ  քննության  վերադարձնելիս դատարանը լուծում է մեղադրյալի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու կամ կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու, այն փոփոխելու կամ վերացնելու  հարցը։»։

Հոդված 39. Օրենսգրքի 141-րդ հոդվածում, 142-րդ հոդվածի երկրորդ, երրորդ  մասերում, 151-րդ հոդվածի չորրորդ մասում, 173-րդ հոդվածի չորրորդ մասում, 287-րդ հոդվածի առաջին եւ երկրորդ մասերում «կալանքի տակ պահելու վայր», իսկ 288-րդ հոդվածի յոթերորդ մասում  «կալանավորված անձի գտնվելու վայր» բառերը փոխարինել «կալանավորվածներին պահելու վայր» բառերով:

Հոդված 40. Օրենսգրքի 149-րդ հոդվածի առաջին մասը «զորահավաքներ» բառից հետո լրացնել  «կամ  վարժահավաքներ» բառերով։

Հոդված 41. Օրենսգրքի 150-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Հոդված 150. Խափանման միջոցների բողոքարկումը

1. Խափանման միջոց կիրառելու, փոփոխելու մասին քննիչի եւ հետաքննության  մարմնի որոշումը կասկածյալը, մեղադրյալը, նրանց  պաշտպանները եւ օրինական  ներկայացուցիչները, դատավարության այլ շահագրգիռ մասնակիցները կարող են բողոքարկել համապատասխան դատախազին, իսկ դատախազի որոշումը՝ վերադաս դատախազին։

2. Մինչդատական վարույթում՝ խափանման միջոց կիրառելու մասին դատարանի որոշումը, կարող է բողոքարկվել վերաքննիչ դատարան, սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով` վճռաբեկ դատարան։»։

Հոդված 42. Օրենսգրքի 152-րդ հոդվածի՝

1) առաջին  մասի «հետաքննության  մարմինը եւ քննիչն իրավունք ունեն» բառերը փոխարինել «քննիչն իրավունք ունի» բառերով, իսկ  «պետական ծառայող» բառերը՝ «հանրային ծառայության մեջ գտնվող» բառերով.

2) երրորդ մասից հանել «հետաքննության մարմնի» բառերը։

3)

Հոդված 43 . Օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի տեքստը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«1. Բերման ենթարկելը առանց հարգելի պատճառի քննության չներկայացող կասկածյալին, մեղադրյալին, ամբաստանյալին, վկային եւ տուժողին հարկադրաբար քրեական վարույթն իրականացնող մարմնին ներկայացնելն է` նրա նկատմամբ սույն օրենսգրքով նախատեսված համապատասխան դատավարական գործողություններ կատարելու համար, որը կարող է զուգորդվել բերման ենթարկվող անձի իրավունքների եւ ազատությունների ժամանակավոր սահմանափակմամբ:

2. Բերման ենթարկլը կատարվում է վարույթն իրականացնող հետաքննության մարմնի, քննիչի, դատախազի կամ դատարանի պատճառաբանված որոշման հիման վրա: Նշանակված ժամկետում կանչով ներկայանալուն խոչընդոտող հարգելի պատճառների առկայության մասին կասկածյալը, մեղադրյալը, ամբաստանյալը, ինչպես նաեւ վկան եւ տուժողը պարտավոր են տեղյակ պահել իրենց կանչած մարմնին:

3. Բերման ենթարկելու մասին որոշումը կատարվում է հետաքննության մարմնի կողմից` օրենքով սահմանված կարգով:

4. Չի թույլատրվում բերման ենթարկել մինչեւ 14 տարեկան անչափահասներին, հղի կանանց եւ ծանր հիվանդությամբ տառապող անձանց, բացառությամբ ծանր կամ առանձնապես  ծանր հանցագործության կատարման մեջ կասկածվելու դեպքերի։»:

Հոդված 44. Օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի երրորդ մասից, 206-րդ հոդվածի չորրորդ մասից, 207-րդ հոդվածի չորրորդ մասից, 339-րդ հոդվածի առաջին մասի 2-րդ կետից եւ 339-րդ հոդվածի երրորդ մասից հանել «ակնհայտ» բառը:

Հոդված 45. Օրենսգրքի 180-րդ հոդվածի երկրորդ մասում՝ «եւ նշանակվել փորձաքննություն» բառերը փոխարինել «բերման եւ անձնական խուզարկության     ենթարկվել հանցագործության կատարման մեջ կասկածվող անձինք, հետազոտման համար վերցնել նմուշներ, նշանակվել փորձաքննություն։» բառերով։

Հոդված 46 . Օրենսգրքի 184-րդ հոդվածի երկրորդ մասի «հոդվածը» բառից հետո ավելացնել «հոդվածի մասը կամ կետը,» բառերը:

Հոդված 47. Օրենսգրքի 185-րդ հոդվածի՝

1) առաջին մասը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ նոր  պարբերությամբ.

«Քրեական գործ հարուցելը մերժելու մասին որոշման պատճենը 24 ժամվա ընթացքում ուղարկվում է համապատասխան դատախազին։».

2) երրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«3. Քրեական գործ հարուցելը մերժելու մասին որոշումը կարող է բողոքարկվել սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով։».

3) հինգերորդ մասի առաջին  նախադասությունից  հանել  «վերաքննիչ»  բառը։

Հոդված 48.  Օրենսգրքի 186-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Հոդված 186. Հանցագործության մասին հաղորդումն ըստ ենթակայության հանձնելը

Քրեական գործ հարուցելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձը կարող է հանցագործության մասին հաղորդումն առանց գործ հարուցելու հանձնել ըստ ենթակայության, երբ քրեական գործի հարուցման հարցի լուծման համար հանցանքի կատարման վայրում անհրաժեշտ է կատարել  դեպքին առնչվող նախնական գործողություններ։»։

Հոդված 49. Օրենսգրքի 188-րդ  հոդվածի առաջին մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«1. Նախաքննությունը պարտադիր է բոլոր քրեական գործերով։»։

Հոդված 50. Օրենսգրքի 189-րդ հոդվածում  «ներքին գործերի» բառերը փոխարինել «ոստիկանության» բառով:

Հոդված 51. Օրենսգրքի 190-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Հոդված 190.  Քննչական ենթակայությունը

1. Նախաքննությունը  Հայաստանի   Հանրապետության  քրեական օրենսգրքի 104-111-րդ, 122-րդ, 125-127-րդ, 129-134-րդ, 138-142-րդ, 143-164-րդ, 168-169-րդ, 172-րդ, 200-201-րդ,    217-232-րդ,    240-241-րդ,   248-249-րդ,    277-291-րդ,   293-րդ,    300-րդ,   308-320-րդ, 327-328-րդ,  331-332-րդ,  336-րդ, 341-րդ,   343-345-րդ,  347-353-րդ, 356-387-րդ, 390-397-րդ հոդվածներով նախատեսված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով կատարում են դատախազության քննիչները։

2. Նախաքննությունը   Հայաստանի    Հանրապետության  քրեական օրենսգրքի 215-րդ,  250-րդ,  299-րդ, 301-307-րդ, 329-330-րդ, 388-389-րդ հոդվածներով նախատեսված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով կատարում են ազգային անվտանգության մարմինների քննիչները։

3. Նախաքննությունը  Հայաստանի   Հանրապետության   քրեական   օրենսգրքի 112-121-րդ, 123-124-րդ, 128-րդ, 135-137-րդ, 166-167-րդ,   170-171-րդ, 173-199-րդ, 202-214-րդ, 233-239-րդ, 242-247-րդ, 251-276-րդ,   292-րդ,  294-298-րդ,  321-326-րդ, 354-355-րդ  հոդվածներով  նախատեսված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով կատարում են ոստիկանության քննիչները։

4. Նախաքննությունը  Հայաստանի  Հանրապետության   քրեական  օրենսգրքի 165-րդ, 216-րդ, 333-335-րդ, 337-340-րդ, 342-րդ եւ 346-րդ հոդվածներով նախատեսված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով կատարում է այն մարմինը, որի վարույթում գտնվող գործի քննության ընթացքում բացահայտվել է այդ հանցագործությունը։

5. Պատգամավորների, դատավորների, դատախազների, քննիչների, փաստաբանների, նոտարների, զինվորական ծառայողների, ոստիկանության, ազգային անվտանգության մարմինների, հարկային եւ մաքսային մարմինների, դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության, քրեակատարողական հիմնարկների եւ արտակարգ իրավիճակների վարչության աշխատակիցների կողմից կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ  գործերով, ինչպես նաեւ զինվորական մասի տարածքում կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով նախաքննությունը կատարում են դատախազության քննիչները։

6. Նախաքննությունը Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 128-րդ, 200-րդ, 308-310-րդ, 314-315-րդ եւ 345-րդ հոդվածներով նախատեսված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով  կատարում են  նաեւ ոստիկանության եւ ազգային անվտանգության մարմինների քննիչները, եթե այդ հանցագործությունները բացահայտվել են այդ մարմինների վարույթում գտնվող  քրեական գործերի նախաքննության ընթացքում։

7. Նախաքննության տարբեր մարմիններին  ենթակա  հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը մեկ վարույթում միացնելու կամ գործի քննության ընթացքում այլ մարմնին ենթակա  եւ սույն հոդվածի  չորրորդ եւ վեցերորդ  մասերով չնախատեսված հանցագործությունների բացահայտման դեպքում ենթակայության հարցը որոշում է դատախազը։»։

Հոդված 52 . Օրենսգրքի 193-րդ հոդվածի չորրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«4. Դատախազի ցուցումները տրվում են գրավոր եւ պարտադիր են քննչական բաժնի պետի համար, որոնք կարող են բողոքարկվել վերադաս դատախազին՝  չկասեցնելով դրանց կատարումը, բացառությամբ սույն օրենսգրքի  55-րդ հոդվածի  չորրորդ մասի 27-րդ  կետով նախատեսված դեպքերի։» բառերով։

Հոդված  53. Օրենսգրքի 195-րդ հոդվածի երկրորդ  մասը «անջատելու,» բառից հետո  լրացնել   «անձին որպես մեղադրյալ ներգրավելու,» բառերով։

Հոդված 54. Օրենսգրքի 197-րդ հոդվածը լրացնել  հետեւյալ բովանդակությամբ  յոթերորդ մասով՝

«7. Քրեական գործի նախաքննությունը վերսկսելու, քրեական գործը լրացուցիչ քննության  վերադարձնելու, ինչպես նաեւ կարճված գործի վարույթը նորոգելու դեպքերում նախաքննությունը պետք է ավարտվի  մեկամսյա ժամկետում՝ համապատասխանաբար գործի նախաքննությունը վերսկսելու մասին որոշում կայացնելու, լրացուցիչ քննության վերադարձված քրեական գործը քննիչի կողմից ստանալու, գործի վարույթը նորոգելու մասին որոշում կայացնելու օրվանից սկսած։ Այդ ժամկետի հետագա երկարացումը կարող է կատարվել սույն հոդվածի  հինգերորդ մասով սահմանված կարգով։»։

Հոդված 55. Օրենսգրքի 205-րդ  հոդվածի չորրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«4. Ձերբակալված կասկածյալը եւ կալանքի տակ գտնվող մեղադրյալը կանչվում են նրանց պահելու վայրի վարչակազմի միջոցով։»։

Հոդված 56. Օրենսգրքի 209-րդ հոդվածի առաջին մասի երկրորդ նախադասությունը «նշվում են՝» բառերից հետո լրացնել «դրա կատարման տեղը եւ ժամանակը,» բառերով։

Հոդված 57. Օրենսգրքի 211-րդ հոդվածում՝

1) երկրորդ մասի «24 ժամվա ընթացքում» բառերը փոխարինել «36 ժամվա ընթացքում» բառերով.

2)  երրորդ մասի «հրաժարվելու իրավունքը» բառերը փոխարինել «, պաշպանի  մասնակցությունից հրաժարվելու  (բացառությամբ պաշտպանի մասնակցության պարտադիր լինելու դեպքերի) կամ հարցաքննությունը պաշտպանի մասնակցությամբ անցկացնելու  իրավունքները» բառերով։

Հոդված 58 . Օրենսգրքի  212-րդ հոդվածի՝

1) առաջին մասը «առաջադրելուց հետո» բառերից հետո լրացնել «անհապաղ, բայց ոչ ուշ, քան» բառերով.

2) ութերորդ մասը  «հրաժարվելու նրա իրավունքը» բառերը փոխարինել «, պաշտպանի մասնակցությունից  հրաժարվելու (բացառությամբ պաշտպանի  մասնակցության  պարտադիր լինելու  դեպքերի) կամ հարցաքննությունը պաշտպանի  մասնակցությամբ անցկացնելու նրա  իրավունքները» բառերով։

Հոդված 59. Օրենսգրքի 217-րդ հոդվածում «առարկաների,» բառից հետո լրացնել «փաստաթղթերի,» բառը:

Հոդված 60. Օրենսգրքի 218-րդ հոդվածի  հինգերորդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ  երկրորդ պարբերությամբ՝

«Եթե քննչական գործողություն  կատարելիս կիրառվել են լուսանկարում, տեսանկարահանում, կինոնկարահանում, ձայնագրառում կամ  պատրաստվել են հետքերի ընդօրինակումներ եւ դրոշմվածքներ, ապա  արձանագրության մեջ պետք է  նշվեն նաեւ  համապատասխան քննչական գործողությունը կատարելու  ժամանակ  կիրառված տեխնիկական միջոցները, դրանց օգտագործման  պայմաններն ու կարգը, այն  օբյեկտները, որոնց նկատմամբ կիրառվել են այդ միջոցները եւ ստացված  արդյունքները։ Բացի դա,  արձանագրության մեջ պետք է նշվի, որ տեխնիկական միջոցների կիրառումից առաջ այդ մասին տեղյակ են պահվել քննչական գործողության կատարմանը մասնակցող անձինք։»։

Հոդված 61 . Օրենսգրքի 219-րդ  հոդվածում՝

1) երկրորդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երկրորդ պարբերությամբ՝

«Արտաշիրմմանը՝ իրենց  ցանկությամբ, իրավունք ունեն մասնակցել նաեւ  տուժողի մերձավոր ազգականները։».

 2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ հինգերորդ մասով՝

«5. Արտաշիրմումը չի կարող կատարվել առանց արտաշիրմվողի մերձավոր ազգականների համաձայնության, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ քրեական գործով  բավարար հիմքեր կան ենթադրելու, որ մերձավոր ազգականներից թեկուզեւ մեկը մասնակցել կամ որեւէ կերպ առնչվել է արտաշիրմվողի մահվան հետ կապված դեպքին, կամ եթե հնարավոր չէ այլ կերպ պարզել դեպքի հանգամանքներն ու լուծել գործի ընթացքը։»։

Հոդված 62. Օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի հինգերորդ մասը «Քննիչի հայեցողությամբ» բառերից հետո լրացնել «կամ ճանաչողի ցանկությամբ»  բառերով։

Հոդված 63. Օրենսգրքի 222-րդ հոդվածի երրորդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր պարբերությամբ`

«Այն առարկաների, որոնց նմանատիպ առարկաներ անհնար է կամ դժվար է ձեռք բերել, ճանաչումը կատարվում է ներկայացված մեկ օրինակով:»:

Հոդված 64. Օրենսգրքի 223-րդ հոդվածի առաջին մասից հանել «ինչպես նաեւ այն առարկաների, որոնց նմանատիպ առարկաներ անհնար է կամ դժվար է ձեռք բերել,» բառերը:

Հոդված 65. Օրենսգրքի 225-րդ  հոդվածի երկրորդ մասը «հետախուզվող անձանց,» բառերից  հետո լրացնել «հանցագործություն  կատարելու մեջ կասկածվող անձանց,» բառերով։

Հոդված 66.  Օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի վեցերորդ մասը «խուզարկություն» բառից հետո լրացնել «, բացառությամբ սույն օրենսգրքի 225-րդ հոդվածի երրորդ մասով նախատեսված դեպքում» բառերով:

Հոդված 67. Օրենսգրքի  229-րդ հոդվածի երկրորդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«1) հանցագործության մեջ կասկածվողին  բռնելիս եւ ոստիկանություն կամ այլ իրավապահ մարմին բերելիս.

2) հանցագործության մեջ կասկածվողին ձերբակալելիս եւ մեղադրյալի նկատմամբ որպես խափանման միջոց կալանքը կիրառելիս.»։

Հոդված 68. Օրենսգրքի 240-րդ հոդվածի առաջին մասում «առգրավում» բառից առաջ  լրացնել  «զննում եւ» բառերը:

Հոդված 69. Օրենսգրքի 35-րդ գլխի վերնագիրը «Փորձաքննություն» բառից հետո լրացնել «նշանակելը եւ» բառերով:

Հոդված 70. Օրենսգրքի 248-րդ հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երրորդ մասով՝

«3. Քննիչն իրավունք ունի ներկա տնվելու փորձաքննություն կատարելիս։

Դատաբժշկական փորձաքննության ընթացքում դիահերձում կատարելիս, որպես կանոն, ներկա է գտնվում քննիչը։»։

Հոդված 71. Օրենսգրքի 261-րդ հոդվածի չորրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«4. Որոշման եզրափակիչ մասում շարադրվում են քրեական գործը կարճելու հիմքերը, օրենքի նորմը, որի հիման վրա կայացվում է որոշումը, խափանման միջոցը վերացնելու, կալանքի տակ գտնվող գույքի եւ սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով իրեղեն ապացույցների տնօրինման վերաբերյալ հարցերը։»։

Հոդված 72. Օրենսգրքի 262-րդ հոդվածի առաջին մասը «ներկայացուցիչներին» բառից հետո լրացնել «ինչպես նաեւ ֆիզիկական անձի կամ իրավաբանական անձի ներկայացուցչին, որոնց հայտարարության հիման վրա հարուցվել է քրեական գործը» բառերով:

Հոդված 73. Օրենսգրքի 269-րդ հոդվածից հանել «կասկածյալին,» բառը։

Հոդված 74. Օրենսգրքի 270-րդ  հոդվածի երկրորդ մասը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ  երկրորդ  պարբերությամբ՝

«Եթե  քրեական հետապնդումը հարուցվել է  Հայաստանի Հանրապետության միջազգային  պայմանագրերին համապատասխան,  ապա այդ մասին պետք է նշվի  մեղադրական  եզրակացության նկարագրական - պատճառաբանական մասում։»։

Հոդված 75. Օրենսգրքի 280-րդ հոդվածը  «դատահոգեբանական» բառից հետո լրացնել  «,դատահոգեբուժական» բառով։

Հոդված 76. Օրենսգրքի 283-րդ  հոդվածի չորրորդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երկրորդ պարբերությամբ՝

«Բնակարանի խուզարկության միջնորդությունները պետք է քննվեն անհապաղ։»։

Հոդված 77. Օրենսգրքի 285-րդ հոդվածի`

1) վերնագիրը «ընտրելու» բառից հետո լրացնել «կամ կալանավորման ժամկետը երկարացնելու» բառերով:

2) երկրորդ եւ երրորդ մասերը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«2. Կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու վերաբերյալ միջնորդություն հարուցելու մասին որոշումը ենթակա է անհապաղ քննման նախաքննության կատարման վայրի դատարանում, դատավորի կողմից միանձնյա` միջնորդություն ներկայացրած անձի, մեղադրյալի, նրա օրինական ներկայացուցչի, պաշտպանի մասնակցությամբ, եթե նա մասնակցում է գործին: Ժամանակին ծանուցված ազատության մեջ գտնվող մեղադրյալի կամ պաշտպանի չներկայանալը չի խոչընդոտում միջնորդության քննմանը: Դատարանը պարտավոր է դատական նիստի տեղի եւ ժամանակի մասին պատշաճ ձեւով ծանուցել միջնորդություն ներկայացրած անձին, մեղադրյալին, նրա օրինական ներկայացուցչին, պաշտպանին, եթե նա մասնակցում է գործին:

Հետախուզման մեջ գտնվող մեղադրյալի նկատմամբ կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու միջնորդությունը դատարանը քննում է մրջնորդությունը ներկայացրած անձի,  հետախուզման մեջ գտնվող մեղադրյալի օրինական ներկայացուցչի մասնակցությամբ:

3. Անազատության մեջ գտնվող մեղադրյալի նկատմամբ կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու մասին միջնորդությունների քննության դատական նիստին, նրա  մասնակցության հարցը պետք է ապահովի վարույթն իրականացնող մարմինը:».

4) հինգերորդ մասի առաջին նախադասությունը «ընտրելու» բառից հետո լրացնել «,կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու» բառերով, իսկ երկրորդ նախադասությունը փոխարինել երկու  նախադասությամբ՝ հետեւյալ խմբագրությամբ. «Որոշումը կայացնելու օրը դատարանը այն ստորագրությամբ հանձնում է կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու կամ կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու մասին միջնորդություն հարուցած անձին, մեղադրյալին, պաշտպանին եւ տուժողին, իսկ դատական նիստին վերջիններիս  չներկայանալու դեպքում՝ պատշաճ ձեւով ուղարկում է նրանց: Որոշումը ենթակա է անհապաղ կատարման:»։

Հոդված 78. Օրենսգրքի 287-րդ հոդվածի՝

1) առաջին մասում «վերաքննիչ դատարան» բառերը փոխարինել «վերաքննիչ դատարան, իսկ վերաքննիչ դատարանի որոշումը՝ վճռաբեկ դատարան» բառերով.

2) երկրորդ մասը  «վերաքննիչ» բառից հետո լրացնել «կամ վճռաբեկ» բառերով։

Հոդված 79. Օրենսգրքի 295-րդ հոդվածի առաջին մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր պարբերությամբ՝

«Ընդ որում, եթե  գործի վարույթը կասեցվում է քրեական պատասխանատվության անձեռնմխելիությունից օգտվելու հիմքով, ապա սույն օրենսգրքով իրավասու մարմինը օրենքով  սահմանված կարգով լուծում է տվյալ անձին անձեռնմխելիությունից զրկելու եւ խափանման միջոցը փոխելու հարցը։»։

Հոդված 80. Օրենսգրքի  301-րդ հոդվածում՝

1) վերնագիրը լրացնել «եւ դատական քննության անընդհատությունը» բառերով.

2)  լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երրորդ մասով՝

 «3. Յուրաքանչյուր գործով  դատական նիստը տեղի է ունենում անընդհատ, բացի հանգստի համար  օրենսդրությամբ սահմանված ժամանակից։ Նույն դատավորի (դատավորների) կողմից՝ նախքան սկսված  գործի դատական  քննությունն ավարտելը, այլ  քրեական գործեր քննել  չի թույլատրվում:»։

Հոդված 81. Օրենսգրքի 304-րդ հոդվածի  երկրորդ մասի՝

1) երրորդ նախադասության «տեւական ժամանակով,» բառերը փոխարինել «անընդմեջ երեք դատական նիստի չներկայանալու  պատճառով,» բառերով.

2)  վերջին նախադասությունը  «գործին» բառից հետո լրացնել «եւ որի արդյունքում գործի համար էական  հանգամանքներ չեն պարզվել։» բառերով։

Հոդված 82. Օրենսգրքի 314-րդ հոդվածը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ  հինգերորդ եւ վեցերորդ մասերով՝

«5. Դատական նիստի կարգը խանգարող ամբաստանյալին նախագահողը  նախազգուշացնում է, իսկ կրկին անգամ խանգարելու դեպքում՝ դատարանի որոշմամբ, նա կարող է հեռացվել նիստերի դահլիճից։ Այդ դեպքում գործի քննությունը  շարունակվում է ամբաստանյալի  բացակայությամբ, սակայն դատավճիռը հրապարակվում է նրա ներկայությամբ, իսկ մինչ այդ դատական դահլիճ վերադարձած ամբաստանյալի համար ընթերցվում են դատական նիստի արձանագրության մեջ ընդգրկված, նրա բացակայությամբ հարցաքննված դատավարության մասնակիցների ցուցմունքները եւ նրան հնարավորություն է ընձեռվում անհրաժեշտ ցուցմունքներ եւ հարցեր տալ իր բացակայությամբ հարցաքննված դատավարության մասնակիցերին։

6. Դատական նիստի կարգը խանգարող  մյուս անձանց նկատմամբ դատարանը կիրառում է  ներգործության միջոցներ՝  օրենքով սահմանված դեպքերում։»։

Հոդված 83. Օրենսգրքի 323-րդ հոդվածի  առաջին  մասում, 370-րդ հոդվածի 4-րդ կետում եւ 422-րդ հոդվածի առաջին մասի 5-րդ կետում «անունը», «անունները» բառերից հետո լրացնել համապատասխանաբար «հայրանունը», «հայրանունները» բառերը։

Հոդված 84. Օրենսգրքի  362-րդ հոդվածը ճանաչել ուժը կորցրած:

Հոդված 85. Օրենսգրքի  365-րդ հոդվածի առաջին մասում «պատժի միջոցներ» բառերը փոխարինել «պատիժ» բառով:

Հոդված 86. Օրենսգրքի 371-րդ հոդվածը լրացնել  հետեւյալ  բովանդակությամբ  երկրորդ պարբերությամբ՝

«Եթե դատավճիռը կայացնելիս  դատարանը կիրառել է Հայաստանի  Հանրապետության  միջազգային  պայմանագիրը,  ապա  նշվում է նաեւ  համապատասխան պայմանագիրը։»։

Հոդված 87. Օրենսգրքի 372-րդ  հոդվածը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ  երկրորդ  պարբերությամբ՝

«Եթե առկա է դատավճռում նշված հարաբերությունները կարգավորող Հայաստանի Հանրապետության միջազգային  պայմանագիրը, ապա  դատավճռում  նշվում է նաեւ համապատասխան  պայմանագիրը եւ դրանից  բխող  այն  իրավունքը (իրավունքները), որից  (որոնցից) կարող է օգտվել  դատապարտյալը կամ արդարացվածը։»։

Հոդված 88. Օրենսգրքի 374-րդ հոդվածից հանել «առանց պատիժ նշանակելու, կամ» բառերը, «պայմանական դատապարտելու» բառերը փոխարինել «պատիժը պայմանակաորեն չկիրառելու» բառերով, իսկ «դատավճռի կատարումը» բառերը` «պատիժը կրելը» բառերով:

Հոդված 89. Օրենսգրքի 376-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Հոդված 376. Վերաքննիչ բողոք բերելու իրավունքը

1. Առաջին ատյանի դատարանի օրինական ուժի մեջ չմտած դատավճիռների եւ որոշումների դեմ վերաքննիչ բողոք բերելու իրավունք ունեն դատապարտյալը, արդարացվածը, նրանց պաշտպանները եւ օրինական  ներկայացուցիչները, մեղադրողը, տուժողը, նրա ներկայացուցիչը եւ  իրավահաջորդը։ Քաղաքացիական հայցվորը,  քաղաքացիական պատասխանողը կամ նրանց  ներկայացուցիչները դատավճիռն իրավունք ունեն  բողոքարկել քաղաքացիական հայցի մասով։  Քաղաքացիական հայցի  մասով վերաքննիչ բողոք բերելու իրավունք ունեն նաեւ տվյալ գործով կողմեր չհանդիսացող անձինք, եթե դատավճիռը կամ որոշումն առնչվում է նրանց շահերին։

2. Մեղադրողն իրավունք չունի բողոքարկել դատավճիռը քաղաքացիական հայցի մասով, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ  քաղաքացիական հայցը շոշափում է պետության գույքային շահերը։»։

Հոդված 90. Օրենսգրքի 379-րդ հոդվածի առաջին մասը  եւ 383-րդ հոդվածի  առաջին մասը «դատավճռի» բառից հետո լրացնել «կամ որոշման» բառերով։

Հոդված 91. Օրենսգրքի 382-րդ հոդվածի առաջին մասի՝

1) առաջին նախադասության «դատապարտյալին» բառը փոխարինել «ամբաստանյալին» բառով.

2) վերջին նախադասությունը «ժամկետը» բառից հետո լրացնել «, որը չի կարող 15 օրից ավել  լինել» բառերով։

Հոդված 92. Օրենսգրքի 383-րդ  հոդվածի երրորդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«3. Բողոք բերած անձը եւ այն անձը, որի շահերի պաշտպանության նպատակով բերվել է բողոքը, իրավունք ունեն հետ վերցնել այն՝ մինչեւ վերաքննիչ  դատարանում  դատական նիստն սկսելը։ Պաշտպանն իրավունք չունի առանց պաշտպանյալի համաձայնության հետ վերցնել իր կողմից ներկայացված բողոքը։»։

Հոդված 93. Օրենսգրքի 393-րդ հոդվածի իններորդ մասը  «փակված» բառից հետո լրացնել «եւ կնքված» բառերով։

Հոդված 94. Օրենսգրքի 395-րդ հոդվածի 2-րդ կետը  «օրենքը» բառից հետո լրացնել  «կամ Հայաստանի  Հանրապետության միջազգային  պայմանագիրը» բառերով։

Հոդված 95. Օրենսգիրքի 397-րդ  հոդվածի՝

1) վերանագիրը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«Քրեական օրենքի կամ միջազգային պայմանագրի ոչ ճիշտ կիրառումը».

2) առաջին մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝

«1. Քրեական օրենքի կամ  միջազգային  պայմանագրի ոչ ճիշտ կիրառումը սույն օրենսգրքի  կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային  պայմանագրի այն  հոդվածի կամ  հոդվածի այն մասի  կիրառումն է, որը ենթակա  չէր  կիրառման կամ այն  հոդվածի կամ  հոդվածի  այն մասի չկիրառումն է,  որը  ենթակա էր կիրառման, կամ քրեական օրենքի կամ  միջազգային պայմանագրի  սխալ մեկնաբանումն է, որը չի համապատասխանում դրա իսկական  իմաստին։»։

Հոդված 96. Օրենսգրքի 398-րդ հոդվածի երրորդ մասի 6-րդ կետը «ամբաստանյալին» բառից առաջ լրացնել «անձամբ իր պաշտպանությունն իրականացրած» բառերով։ 
 
Հոդված 97. Օրենսգրքի 399-րդ հոդվածի  առաջին մասը  «խիստ» բառից հետո լրացնել «կամ ակնհայտ մեղմ», իսկ «մեղմացնում» բառից հետո՝ «կամ  խստացնում» բառերով։

Հոդված 98. Օրենսգրքի 403-րդ հոդվածը  լրացնել  «եւ հանձնման մասին դատարանի օրինական ուժի մեջ չմտած որոշումները» բառերով։

Հոդված 99. Օրենսգրքի 404 -րդ հոդվածի՝

1) 1-ին կետը լրացնել  «եւ հանձնման մասին դատարանի օրինական ուժի մեջ չմտած որոշումների դեմ».

2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ  2¹ կետով՝

«2¹ ) հանձնման ենթակա անձը, նրա օրինական ներկայացուցիչը՝ հանձնման մասին դատարանի օրինական ուժի մեջ չմտած որոշումների դեմ.»:

Հոդված 100. Օրենսգրքի  406-րդ հոդվածի  առաջին մասը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ 3-րդ կետով՝

«3) նոր հանգամանքները։»։

Հոդված 101. Օրենսգրքի 407-րդ հոդվածի առաջին մասի 5-րդ կետից հանել «կոնկրետ ում եւ» բառերը։

Հոդված 102 . Օրենսգրքի 408-րդ հոդվածի առաջին մասի 1-ին կետը «ցուցմունքների» բառից հետո լրացնել «թարգմանչի կատարած թարգմանության ակնհայտ սխալ» բառերով:

Հոդված 103. Օրենսգրքի 411-րդ հոդվածում՝

1) վերնագիրը «Դատավճռի» բառից հետո լրացնել «եւ որոշումների» բառերով.

2) հոդվածը «դատավճիռը» բառից հետո լրացնել «կամ որոշումը» բառերով։

Հոդված 104. Օրենսգրքի 412-րդ հոդվածում՝

1) վերնագիրը «Դատավճռի» բառից հետո լրացնել «եւ որոշումների» բառերով.

2)  հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 1¹ կետով`

«1¹ . Հանձնման վերաբերյալ  դատարանի օրինական ուժի մեջ չմտած որոշումը կարող է բողոքարկվել  դրա հրապարակման օրվանից հետո՝  15 օրյա ժամկետում»։

Հոդված 105. Օրենսգրքի 421-րդ  հոդվածի՝

1) առաջին մասը «եթե թույլ է տրվել» բառերից հետո լրացնել «նյութական եւ» բառերով.

2) երկրորդ մասից հանել «օրինական» բառը.

3) երրորդ մասը  «օրենքի» բառից հետո  լրացնել  «կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրի» բառերով։

Հոդված 106. Օրենսգրքի 427-րդ հոդվածի`

1) երկրորդ մասում «ի կատար է ածվում» բառերը փոխարինել «կատարման է հանձվնում» բառերով.

2) երրորդ մասում «կատարման է հանձնում» բառերը փոխարինել «ի կատար է ածում» բառերով.

3) չորրորդ մասից հանել «առանց նրա նկատմամբ պատիժ նշանակելու, կամ» բառերը, իսկ «ազատազրկմամբ դատապարտվել է պայմանական կամ դատավճռի կատարման հետաձգմամբ» բառերը փոխարինել «պատիժը պայմանականորեն չկիրառելու կամ պատիժը կրելը հետաձգելու մասին որոշում է կայացվել» բառերով:

Հոդված 107. Օրենսգրքի 428-րդ  հոդվածի՝

1) երկրորդ մասը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ երկրորդ պարբերությամբ՝

«Եթե կալանքի տակ գտնվող եւ ազատազրկման դատապարտված անձը  օտարերկրյա  պետության քաղաքացի է, որի հետ  Հայաստանի Հանրապետությունը  կապված է քրեական  գործերով իրավական օգնություն ցույց տալու  մասին  միջազգային  պայմանագրով  կամ այդպիսի  օգնություն ցույց տալու համար  փոխադարձության շուրջ  պայմանավորվածությամբ,  ապա  դատարանը այդ  անձի նկատմամբ դատական  որոշումն ի  կատար  ածելու որոշման  մասին դիվանագիտական ուղիներով ծանուցում է նաեւ այդ անձի  քաղաքացիության պետությանը։».

2)  երրորդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երկրորդ պարբերությամբ՝

«Այն դեպքում, երբ  դատական որոշումն ի կատար է ածվում  սույն  հոդվածի երկրորդ մասի երկրորդ  պարբերությամբ նախատեսված օտարերկրյա պետությունների քաղաքացիների նկատմամբ,  ապա ի կատար ածող մարմինը  սույն  մասով   նախատեսված  տեղեկությունները հայտնում է նաեւ  սույն  հոդվածի  երկրորդ մասի երկրորդ  պարբերությամբ նախատեսված   պետություններին՝ այդ  պարբերությամբ  սահմանված կարգով։»։

Հոդված 108. Օրենսգրքի  429-րդ  հոդվածի`

1) երկրորդ մասում`

ա) «հիվանդության կամ հաշմանդամության» բառերը փոխարինել «ծանր հիվանդության» բառերով.

բ) հանել «պայմանական վաղակետ ասատման եւ պատժի չկրած մասը ավելի մեղմ պատչով փոխարինելու,» բառերը.

2) երրորդ մասը լրացնել հետեւյալ  բովանդակությամբ երկրորդ  եւ երրորդ  պարբերություններով՝

«Եթե  դատապարտյալը օտարերկրյա  պետության քաղաքացի է, որի հետ  Հայաստանի Հանրապետությունը կապված է  դատապարտյալների հանձնման մասին  միջազգային  պայմանագրով կամ  հանձնման  հնարավորությունը  նախատեսված է  փոխադարձության շուրջ  պայմանավորվածությամբ, ապա նա իրավունք ունի  դիմել դատական  որոշում կայացրած  դատարան՝ որոշումն  իր քաղաքացիության  պետության տարածքում ի կատար ածելու  հարցումով։

Դատարանը սույն  օրենսգրքի 54-րդ  եւ 541-րդ  գլուխների  նորմերով սահմանված կարգով միջոցներ է  ձեռնարկում իրեն  հասցեագրված հարցմանն ընթացք տալու ուղղությամբ՝ չկասեցնելով  որոշման  ի կատար ածման ներկայացնելու  սույն  գլխով նախատեսված  դրույթների  կատարումը։»։

Հոդված 109. Օրենսգրքի 434-րդ հոդվածի՝

1) առաջին եւ երրորդ մասերի «վաղակետ» բառը փոխարինել «վաղաժամկետ» բառով.

2) առաջին մասից հանել 3-րդ նախադասությունը.

3) երկրորդ մասը ճանաչել ուժը կորցրած ։

Հոդված 110. Օրենսգրքի 437-րդ հոդվածի`

1) երրորդ մասի «վաղակետ» բառը փոխարինել «վաղաժամկետ» բառով.

2) չորրորդ մասում «պայմանական դատապարտության» բառերը փոխարինել «պատիժը պայմանակորեն չկիրառելու» բառերով, իսկ «պայմանական դատապարտությունը բառերը` «պատիժը պայմանակորեն չկիրառելը» բառերով:

Հոդված 111 . Օրենսգրքի 438-րդ հոդվածի չորրորդ մասի «վաղակետ» բառը փոխարինել «վաղաժամկետ» բառով:

Հոդված 112 . Օրենսգրքի 457-րդ հոդվածի առաջին մասում`

1) «հանրորեն վտանգավոր» բառերը փոխարինել «քրեական օրենսգրքով նախատեսված» բառերով.

2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ երկրորդ նախադասությամբ՝ «Դատարանի կողմից անմեղսունակության փաստը հաստատվելուց հետո կիրառվող խափանման միջոցը ենթակա է անհապաղ վերացման։»։

Հոդված 113. Սույն օրենքը ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան  հաջորդող  տասներորդ օրվանից։