Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի ապրիլի 18-ի քրեական օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 62-րդ հոդվածի 1-ին մասը լրացնել նոր՝ 11-րդ կետով.
«11) Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովին ներկայանալը եւ հանցագործության վերաբերյալ տեղեկությունների մասին վկայություն տալը»:
Հոդված 2. Օրենսգիրքը լրացնել նոր 332.6-րդ հոդվածով.
«Հոդված 332.6. Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի գործունեությանը միջամտելը
1. Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի, նրա նախագահի կամ այլ անդամի լիազորությունների իրականացմանը խոչընդոտելը, այդ թվում՝ նրա գործունեությանը ցանկացած ձեւով միջամտելը, հանձնաժողովի անդամի՝ օրենքով սահմանված լիազորությունների իրականացման հետ կապված՝ նրա կամ նրա որոշմամբ հանդես եկող իրավասու անձի մուտքը սահմանված վայրեր չթույլատրելը կամ խոչընդոտելը.
պատժվում է տուգանքով՝ նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկից հինգհարյուրապատիկի չափով, կամ կալանքով՝ երկուսից երեք ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ՝ առավելագույնը երկու տարի ժամկետով»:
Հոդված 3. Օրենսգիրքը լրացնել նոր 332.7-րդ հոդվածով.
«Հոդված 332.7. Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովին ակնհայտ սուտ վկայություն տալը կամ վկայություն տալուց հրաժարվելը
1. Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովին ակնհայտ սուտ վկայություն տալը կամ վկայություն տալուց հրաժարվելը
պատժվում է տուգանքով՝ նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկից հինգհարյուրապատիկի չափով, կամ կալանքով՝ առավելագույնը երկու ամիս ժամկետով:
6. Իր, ամուսնու կամ մերձավոր ազգականների վերաբերյալ ցուցմունք տալուց հրաժարված անձն ազատվում է քրեական պատասխանատվությունից, եթե ողջամտորեն ենթադրում է, որ այն հետագայում կարող է օգտագործվել իր կամ նրանց դեմ»:
Հոդված 4. Օրենսգիրքը լրացնել նոր՝ 332.8 հոդվածով
«Հոդված 332.8. Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի կամ նրա անդամի պահանջով անհրաժեշտ նյութերը, փաստաթղթերը, տեղեկությունները կամ պարզաբանումները չտրամադրելը
Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի կամ նրա անդամի պահանջով անհրաժեշտ նյութերը, փաստաթղթերը, տեղեկությունները կամ պարզաբանումները չտրամադրելը, որը կատարվել է նույն արարքի համար կրկնակի վարչական տույժ նշանակելուց հետո՝ մեկ տարվա ընթացքում՝
պատժվում է տուգանքով՝ նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկից երեքհազարապատիկի չափով, կամ կալանքով՝ երկուսից երեք ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ՝ երկուսից չորս տարի ժամկետով»:
Հոդված 5.
Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակումից հետո 10-րդ օրը:
ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«2020 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 27-ԻՆ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ ՍԱՆՁԱԶԵՐԾԱԾ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՆԳԱՄԱՆՔՆԵՐՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՂ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ ԵՎ ՀԱՐԱԿԻՑ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ
1. Ընթացիկ իրավիճակը
2020թ. սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը՝ Թուրքիայի անթաքույց աջակցությամբ, վարձկան ահաբեկիչների ներգրավմամբ սանձազերծեց լայնամասշտաբ պատերազմ, որը Հայաստանի եւ Արցախի համար նախադեպը չունեցող աղետների հանգեցրեց: Հազարավոր զոհեր, բազմաթիվ անհայտ կորածներ, գերեվարվածներ, հազարավոր տնավեր մարդիկ եւ փախստականներ, հազարավոր կմ.քառ. տարածքների կորուստ, հայոց պետականության հետագա գոյությունը կասկածի տակ դնող իրադարձություններ: Այս ամենը պահանջում է բազմակողմանի, համակարգային, մանրամասը եւ անաչառ ուսումնասիրություն: Հարցերը շատ են եւ բազմաոլորտ: Հանրությունում ձեւավորված բազմաթիվ կասկածներ փարատման կամ հաստատման կարիք ունեն: Մյուս կողմից ուսումնասիրությունն անհրաժեշտ է՝ ինչպես տեղի ունեցած իրադարձություններում մեր բացթողումներն ու սխալները վերհանելու, առերեւույթ հանցագործությունները բացահատելու, այնպես էլ ներազգային համախոհությամբ հայոց պետականության հետագա թուլացումը կանխելու, Հայաստանի եւ Արցախի Հանրապետությունների եւ հայ ժողովրդի անվտանգությունը ապահովելու համար:
Պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրությունը ներառում է պետության եւ հասարակության կյանքի բոլոր ոլորտները՝ պետական կառավարումից մինչեւ տեղական ինքնակառավարում, երկրի ներքին եւ արտաքին անվտանգությունից եւ պաշտպանությունից մինչեւ հումանիտար եւ մարդու իրավունքների հարցեր, արտաքին երկկողմ եւ բազմակողմ հարաբերություններ եւ այլն:
Հայաստանի Հանրապետության գործող օրենսդրությամբ այս հարցերով զբաղվող առանձին մարմին չկա: Թեեւ կառավարման խորհրդարանական ձեւին անցած Հայաստանի Հանրապետությունում Սահմանադրությունն ու «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքով նախատեսված է քննիչ հանձնաժողովի ստեղծման հնարավորություն, սակայն այս հարցերով՝ նման ծավալի, խորության, բովանդակության, մասնագիտական մոտեցում եւ քաղաքական չեզոքություն պահանջող ուսումնասիրության համար քննիչ հանձնաժողովի առկա մոդելն ու ձեւավորված քաղաքական հարաբերակցությունը ակնհայտորեն չեն կարող բավարարել նշված խնդիրների լուծման հանրային սպասումները եւ համաչափ չեն ստեղծված իրավիճակին: Մասնավորապես՝
1. Քննիչ հանձնաժողովը պետք է ուսումնասիրի Հայաստանի ներկա քաղաքական իշխանության կառավարման ընթացքում տեղի ունեցած պատերազմը, իսկ այդ հանձնաժողովի լիազորությունները, Սահմանադրության համաձայն, կարող է իրականացնել բացառապես Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովը, որը ներկայումս ղեկավարում է քաղաքական իշխանության ներկայացուցիչը:
2. Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահը եւ հանձնաժողովի մի շարք անդամներ ուսումնասիրվող դեպքերի եւ իրադարձությունների ժամանակ հանդիսացել են նույն հանձնաժողովում պաշտոնական հանգամանքներ ունեցող անձինք, մինչդեռ ուսումնասիրության կարեւոր տարրերից մեկն էլ վերաբերում է իրենց գործունեությանը: Այսինքն, հստակ առկա է շահերի բախում:
3. Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի ոչ մարդկային եւ ոչ էլ նյութական ռեսուրսները չեն կարող ապահովել նման ծավալի աշխատանքի պատշաճ իրականացում՝ զուգահեռ այս հանձնաժողովի ընթացիկ աշխատանքների կատարման: Ավելին, Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի, ինչպես նաեւ հանձնաժողովի անդամների աշխատանքների ծանրաբեռնվածությունը անխուսափելիորեն կխոչընդոտի լիարժեք եւ պրոֆեսիոնալ մոտեցմամբ հարցերի ուսումնասիրմանը:
4. Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի կողմից քննիչ հանձնաժողովի լիազորությունների իրականացման ժամկետը, Սահմանադրության եւ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի համաձայն, սահմանափակված է 6 ամսով, առավելագույնը եւս 6 ամիս մեկ անգամ երկարացնելու հնարավորությամբ: Մինչդեռ ուսումնասիրման ենթակա հարցերի քանակը, ծավալը, ենթադրյալ մասնակիցների թիվը գալիս են հաստատելու, որ այս աշխատանքները պատշաճ իրականացնելու համար պահանջվելու է շատ ավելի երկար ժամանակ:
5. Ազգային ժողովի պաշտպանության եւ անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովը, ինչպես մյուս մշտական հանձնաժողովները կազմված են բացառապես խորհրդարանում ներկայացված քաղաքական ուժերից՝ ըստ իրենց խմբակցություններում ընդգրկված պատգամավորների թվային հարաբերակցության: Մինչդեռ ուսումնասիրության վստահելիության, հանրության նպատակային եւ լայն ներգրավման անհրաժեշտությունը պահանջում է, որպեսզի հաշվի առնվեն հասարակության այլ կարեւոր խմբերի շահերը: Այդ առումով Հայաստանի խորհրդարանի կառավարող եւ ընդդիմադիր ուժերի ներգրավվածությունից զատ՝ չափազանց կարեւորվում են Արցախը, որտեղ ծավալվել են հիմնական պատերազմական գործողությունները, մարդու իրավունքների պաշտպանը, երկրի անվտանգության, պաշտպանության, ինչպես նաեւ զոհված, վնասվածքներ ստացած, գերեվարված եւ/կամ ռազմական գործողությունների հետեւանքով այլ կերպ տուժած անձինք, որոշակի շեմ հաղթահարած եւ ընտրողների էական հատվածի շահերը ներկայացնող Հայաստանի արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերը:
Ակնհայտ է, որ ներկա պայմաններում այս խնդիրը չի կարող լուծել խորհրդարանում ստեղծված քննիչ հանձնաժողովը:
Այսպիսով, խնդրի վերաբերյալ հանրությունում ձեւավորված տարբեր, հիմնականում իրարամերժ մոտեցումները պահանջում են լայն ներառականություն եւ համաչափ ընդգրկվածություն ունեցող անկախ մարմին, որի գործունեության միջոցով է միայն հնարավոր համախոհությամբ հանգել լուծումների՝ թոթափելով քաղաքական տարբեր ուժերի միջեւ, հատկապես իշխանական եւ ընդդիմադիր, ծայրահեղ բեւեռացվածությունը, փարատել հանրության մոտ առկա կասկածները եւ անմիջականորեն նպաստել հայոց պետականության ամրապնդմանը:
2. Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը
Ըստ այդմ, վերը նշված խնդիրները լուծելու համար չափազանց կարեւորվում է Սահմանադրությանը համապատասխանող, բավարար լիազորություններով օժտված եւ հանրային լայն ու հավասարակշիռ մասնակցություն ունեցող պետական առանձին մարմնի ստեղծումն ու գործունեությունը:
Սահմանադրության 122-րդ հոդվածի համաձայն, այդպիսի մարմին կարող է հանդիսանալ ինքնավար մարմինը, որը կարող է ստեղծվել օրենքի հիման վրա՝ մարդու եւ քաղաքացու հիմնական իրավունքների եւ ազատությունների իրականացումն ապահովելու, ինչպես նաեւ Սահմանադրությամբ սահմանված հիմնարար նշանակություն ունեցող հանրային շահերի պաշտպանության նպատակով:
Ինչպես Սահմանադրության նախաբանում ամրագրված, հայոց պետականության հիմնարար սկզբունքներով եւ համազգային նպատակներով առաջնորդվելու Հայ ժողովրդի հանձնառությունը, այնպես էլ դա ապահովելուն ուղղված Սահմանադրության դրույթները անմիջականորեն կամ միջնորդավորված վերաբերելի են պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրման հարցերին՝ թե պատճառների ու պայմանների եւ թե նաեւ աղետաբեր հետեւանքների առումով: Ուստի պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրման շրջանակներում ձեւակերպված ցանկացած հարց եւ դրա վերաբերյալ անկողմնակալ ու ամբողջական տրված պատասխան լիարժեքորեն կարող են որակվել որպես Սահմանադրությամբ սահմանված հիմնարար նշանակություն ունեցող հանրային շահ:
Տվյալ դեպքում, պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի ստեղծման եւ գործունեության վերջնանպատակը մարդու եւ քաղաքացու՝ Սահմանադրությամբ նախատեսված հիմնական իրավունքների եւ ազատությունների գերակայության ապահովումը, հանրային (քաղաքացիական) համերաշխության ձեւավորումն ու հայոց պետականության ամրապնդումն է: Հանձնաժողովի գործունեության այս նպատակները բխում են նրա առջեւ դրված խնդիրներից, որոնք մասնավորապես ներառում են՝
17) պատերազմի քաղաքական, դիվանագիտական, ռազմական, տնտեսական նախադրյալների, արտաքին քաղաքականության երկկողմ եւ բազմակողմ հարաբերությունների, բանակցային գործընթացի ձախողման, ինչպես նաեւ հայկական կողմի անհաջողությունների պատճառների ու պայմանների ամբողջական բացահայտումը,
18) պատերազմը կանխելու, պատերազմին դիմագրավելու հարցում Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման համակարգի, ինչպես նաեւ դրա առանձին միավորների կողմից ձեռնարկված գործողությունների համարժեքության գնահատականը ստեղծված իրավիճակին, պատերազմը հայկական կողմի համար առավել նպաստավոր պայմաններով դադարեցնելու հնարավորությունների եւ դրանք չիրացնելու պատճառների ուսումնասիրումը,
19) 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագրի, ինչպես նաեւ դրանից հետո հայկական կողմի իրավազորության ներքո գտնվող տարածքների՝ ադրբեջանական վերահսկողությանը անցնելու փաստական հանգամանքներն ու ձեռնարկված գործողությունների իրավաչափության, համաչափության գնահատականը,
20) պատերազմի ընթացքում Ադրբեջանի Հանրապետության, Թուրքիայի Հանրապետության, ինչպես նաեւ այլ երկրի քաղաքացի հանդիսացող անձանց կողմից միջազգային իրավունքով սահմանված ենթադրյալ հանցագործությունների դեպքերի բացահայտմանն ու պատասխանատվության ենթարկելուն աջակցելը,
21) պատերազմին նախորդող եւ հաջորդող, ինչպես նաեւ պատերազմի ընթացքում Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության, անվտանգության եւ տարածքային ամբողջականության դեմ ուղղված ենթադրյալ հանցագործություններ կատարած անձանց բացահայտմանը եւ նրանց՝ օրենքով սահմանված կարգով պատասխանատվության ենթարկելուն օժանդակելը,
22) Հայաստանի Հանրապետությանը եւ Արցախի Հանրապետությանը պատերազմի հետեւանքով պատճառված մարդկային, ռազմական, տնտեսական, սոցիալական, հոգեւոր-մշակութային կորուստների ու վնասների գնահատումը,
23) պատերազմի հետեւանքով անհայտ կորած անձանց ճակատագրերով զբաղվելն ու գերեվարված անձանց հայրենիք վերադարձնելուն օժանդակելը եւ այլն,
24) ամբողջացնել պատերազմի հետեւանքով վնասվածքներ ստացած անձանց, ինչպես նաեւ գույքային վնասներ կրած ֆիզիկական եւ իրավաբանական անձանց տվյալները:
Այս եւ օրենքով սահմանված այլ խնդիրների լուծումը հայոց պետականության ներկա շրջափուլում հիմնարար նշանակության հարցեր են, որոնց լուծման համար հանձնաժողովին անհրաժեշտ են լիարժեք եւ հստակ ձեւակերպված լիազորություններ:
Դրանք ամփոփ ձեւով ներառում են պատերազմի հանգամանքներին վերաբերող դեպքերի եւ իրադարձությունների վերաբերյալ փաստերի հավաքագրումն ու ուսումնասիրությունը, որի շրջանակներում հանձնաժողովն իրավասու է լինելու անձից պահանջել եւ ստանալ վկայություններ, կազմակերպել այցելություններ պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններ, ծանոթանալ քրեական, քաղաքացիական, վարչական եւ կարգապահական իրավախախտումների վերաբերյալ այն գործերին, որոնց վերաբերյալ դատավճիռները, վճիռները եւ որոշումներն օրինական ուժի մեջ են մտել, ինչպես նաեւ այն նյութերին, որոնց կապակցությամբ մերժվել է այդ գործերի հարուցումը, իր գործունեությանը ներգրավել փորձագետներ, կազմակերպել եւ անցկացնել հանրային քննարկումներ եւ լսումներ, իրավասու մարմիններին առաջարկություն ներկայացնել տուժած անձանց իրավունքների պաշտպանության միջոցների կիրառման վերաբերյալ, ներկայացնել առաջարկություններ Կառավարությանը կամ Ազգային ժողովին՝ խախտումների հետեւանքների վերացման, դրանց արդյունքում տուժած անձանց փոխհատուցման տրամադրման, խախտված իրավունքների, պատվի եւ արժանապատվության վերականգնման ուղղությամբ անհրաժեշտ եւ հնարավոր միջոցառումների իրականացման ուղղությունների վերաբերյալ, օրենքով նախատեսված նպատակների իրականացմամբ պայմանավորված անհրաժեշտ եւ հրատապ միջանկյալ միջոցներ ձեռնարկելու անհրաժեշտության մասին, ներկայացնել առաջարկություններ իրավասու մարմիններին՝ տուժած կամ վկայություն տվող անձանց պաշտպանության ծրագրերի մշակման եւ իրագործման համար, ստանալ տեղեկություններ, նյութեր, փաստաթղթեր օտարերկրյա պետությունների համապատասխան մարմիններից դիվանագիտական ուղիներով՝ լիազոր մարմնի հետ նախապես խորհրդակցելուց հետո, ստեղծել հասարակական հիմունքներով գործող խորհրդակցական մարմիններ:
Հանձնաժողովն իր իրավասություններն իրականացնելիս պարտավոր է լինելու ընդունել ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտեր:
Առաջարկվում է օրենքով հստակ ամրագրել Հանձնաժողովի՝ որպես պրոֆեսիոնալ եւ անկողմնակալ կառույցի աշխատանքի սկզբունքներ: Մասնավորապես, Հանձնաժողովը գործելու է անձանց իրավունքների եւ արժանապատվության հարգման եւ պաշտպանության, անկախության, օբյեկտիվության եւ անկողմնակալության, քաղաքական չեզոքության, կոլեգիալության, ֆինանսական ինքնուրույնության, հանրային հաշվետվողականության եւ թափանցիկության, համագործակցության սկզբունքների հիման վրա: Այս սկզբունքները արդյունավետ պահպանելու համար նախատեսվում է Հանձնաժողովին եւ դրա անդամներին օժտել անձեռնմխելիության եւ հատուկ պաշտպանության օրենսդրական երաշխիքներով:
Ինչպես վերը նշվեց, սկզբունքային նշանակություն ունի Հանձնաժողովի հնարավորինս մասնակցային կազմի ձեւավորումը: Առաջարկվում է 9 հոգուց կազմված Հանձնաժողով, որի անդամների առաջադրումներին մասնակցում են հանրության հիմնական շահառու խմբերը՝ կիրառելով խորհրդարանի կառավարող եւ ընդդիմադիր խմբակցությունների, ինչպես նաեւ մարդու իրավունքների պաշտպանի օրենսդրական հնարավորությունները:
Այսպես, առաջարկվում է, որպեսզի Սահմանադրության 122-րդ հոդվածի համաձայն, Ազգային ժողովի կողմից ընտրվող Հանձնաժողովի 9 անդամներից 8-ին առաջադրեն կառավարող եւ ընդդիմադիր խմբակցությունները՝ հավասարաչափ՝ թվով 4-ական թեկնածուների առաջադրման միջոցով եւ մեկ թեկնածու՝ մարդու իրավունքների պաշտպանը: Ընդ որում, խմբակցությունների կողմից առաջադրվող թեկնածուների համար առաջարկվում է սահմանել հետեւյալ պայմանները. Հանձնաժողովի առնվազն մեկական անդամի թեկնածությունն առաջադրվում է՝
1) Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի խմբակցությունների կողմից Ազգային ժողովի կառավարող եւ ընդդիմադիր խմբակցություններին առաջարկվող թեկնածուներից,
2) այն կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) հետ խորհրդակցությունների հիման վրա, որոնք Հայաստանի Հանրապետության վերջին համապետական ընտրությունների արդյունքում ստացել են կողմ քվեարկված քվեաթերթիկների ընդհանուր թվի եւ անճշտությունների թվի գումարի ոչ պակաս, քան 1 տոկոսը,
3) Հայաստանի Հանրապետությունում գործող այն հասարակական կազմակերպությունների հետ խորհրդակցության հիման վրա, որոնց կանոնադրական նպատակներից է պետության պաշտպանության, անվտանգության, ինչպես նաեւ զոհված, վնասվածքներ ստացած, գերեվարված եւ/կամ ռազմական գործողությունների հետեւանքով այլ կերպ տուժած անձանց հիմնախնդիրներով զբաղվելը, եւ որոնք վերջին հինգ տարիներին իրականացնում են նման գործունեություն:
Ընդ որում, եթե Ազգային ժողովի կառավարող կամ ընդդիմադիր խմբակցությունները մեկից ավելի են, ապա Ազգային ժողովի կառավարող կամ ընդդիմադիր խմբակցությունները Հանձնաժողովի անդամի համապատասխան թափուր պաշտոնում թեկնածու առաջադրում են համապատասխանաբար կառավարող կամ ընդդիմադիր խմբակցությունների համատեղ որոշմամբ:
Հայաստանի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպանի կողմից Հանձնաժողովի անդամի թեկնածուի առաջադրման համար սահմանվում է պահանջ, որ թեկնածուին որոշելու համար Հայաստանի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպանը պետք է խորհրդակցի Արցախի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպանի հետ:
Հանձնաժողովի անդամի համար առաջարկվում է սահմանել ինչպես ինքնավար մարմնի համար ընդհանուր պահանջները, այնպես էլ, նկատի ունենալով Հանձնաժողովի առանձնահատկությունը, նախատեսել պահանջ, որի համաձայն Հանձնաժողովի անդամը ռազմական գործողություններին նախորդող մեկ տարվանից սկսած մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը Հայաստանի Հանրապետությունում չպետք է զբաղեցրած լինի քաղաքական պաշտոն, ինչպես նաեւ նույն ժամանակահատվածում չպետք է զբաղեցրած լինի հանրային ծառայության պաշտոն՝ պաշտպանության, անվտանգության, ոստիկանության եւ արտաքին քաղաքականության ոլորտներից որեւէ մեկում:
Վերը նկարագրված համակարգերի ամբողջական եւ երաշխավորված գործելու համար առաջարկվում են համապատասխան փոփոխություններ քրեական, քրեական դատավարության, վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքերում, ինչպես նաեւ Հայաստանի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին սահմանադրական օրենքում:
3. Նախագծերի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները
Նախագիծը մշակվել է Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցության կողմից: Նախագծերի մշակման ժամանակ օգտագործվել են ինչպես համանման հարցերի կարգավորման վերաբերյալ տարբեր ժամանակներում հրապարակված իրավական ակտերի նախագծերը, այնպես էլ հաշվի են առնվել այսպիսի հարցերի վերաբերյալ ձեւավորված փորձը:
4. Ակնկալվող արդյունքը
Նախագծի ընդունման դեպքում ակնկալվում է տալ հանրության մոտ առկա բազմաթիվ հարցերի վերաբերյալ սպառիչ պատասխաններ, բացահայտել պատերազմի հարցերին առնչվող բազմաթիվ առերեւույթ հանցագործություններ, պետության անվտանգության եւ պաշտպանության բացերը, թերությունները, սխալները, հիմքեր ստեղծել իրավական, ռազմական, դիվանագիտական, հանրային կառավարման ոլորտներում հիմնավորված փոփոխություններ կատարելու համար՝ նպաստելով Հայաստանի եւ Արցախի ինքնիշխանության ամրապնդմանն ու անվտանգության բարձրացմանը, նպաստել Արցախի եւ Հայաստանի բազմահազար քաղաքացիների իրավունքների եւ ազատությունների պաշտպանությանը, ներառյալ կյանքի եւ արժանապատվության, անվտանգության եւ ապահովության իրավունքներ, խախտված իրավունքների վերականգնումը եւ այլն: Ամփոփ ձեւով, օրենսդրական փաթեթի ընդունմամբ եւ գործադրմամբ անհրաժեշտ հիմքեր կստեղծվեն հանրային համերաշխության ձեւավորման եւ հայոց պետականության ամրապնդման համար:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ
«2020 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 27-ԻՆ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ ՍԱՆՁԱԶԵՐԾՎԱԾ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՆԳԱՄԱՆՔՆԵՐՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՂ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ ԵՎ ՀԱՐԱԿԻՑ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ԱՅԼ ՆՈՐՄԱՏԻՎ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԱԿՏԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Օրենքների ընդունման դեպքում անհրաժեշտ է ընդունել «2022 թվականի պետական բյուջեի մասին օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենք, ինչպես նաեւ Պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի կողմից՝ ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտեր:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ
«2020 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 27-ԻՆ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ ՍԱՆՁԱԶԵՐԾՎԱԾ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՆԳԱՄԱՆՔՆԵՐՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՂ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ ԵՎ ՀԱՐԱԿԻՑ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՄ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԲՅՈՒՋԵՈՒՄ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ԵՎ ԾԱԽՍԵՐԻ ԷԱԿԱՆ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ԿԱՄ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
Օրենքների ընդունման կապակցությամբ պետական բյուջեում անհրաժեշտ է նախատեսել ծախսեր:
Օրենքների ընդունումը չի հանգեցնելու տեղական ինքնակառավարման մարմնի բյուջեում եկամուտների եւ ծախսերի էական ավելացում կամ նվազեցում:
Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալ
«Հայաստան» խմբակցության որոշում
Գրություն