Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատավարության 2013 թվականի դեկտեմբերի 5-ի ՀՕ-139-Ն օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 3-րդ հոդվածի 2.1. մասում «հասարակական կազմակերպությունները,» բառերից հետո լրացնել «ավագանու խմբակցությունները,» բառերը:

Հոդված 2. Օրենսգրքի 206-րդ հոդվածի 1-ին մասում «մարմինների ընտրությունների,» բառերից հետո լրացնել ««Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համա՟մասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրության,» բառերը:

Հոդված 3. Օրենսգրքի 208-րդ հոդվածի, 1-ին մասի, 1-ին կետի «վարչական ակտերի» բառերից հետո լրացնել «, «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համամասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրության» բառերը:

Հոդված 4. Օրենսգրքի 209 հոդվածի 7-րդ մասում «ընդունված որոշումների» բառերից հետո լրացնել «, «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համամասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրության» բառերը:

Հոդված 5. Օրենսգրքի 212 հոդվածում՝

1) 1-ին մասում «կուսակցությունը» բառից հետո ավելացնել «(կուսակցությունների դաշինքը)» բառերը:

2) 2-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝ «Ընտրությունների արդյունքներով ընդունված որոշումների վիճարկման վերաբերյալ գործի քննությանը երրորդ անձի կարգավիճակով ներգրավվում է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը, ինչպես նաեւ այն անձը (կուսակցությունները, կուսակցությունների դաշինքները), որի ընտրվելը վիճարկվում է: Նրաց չմասնակցելն արգելք չէ գործի քննության համար:»:

Հոդված 6 Օրենսգիրքը լրացնել 212.1. հոդվածով՝

«Հոդված 212.1. «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համամասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրության հետ կապված վեճերը

1. ««Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համամասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրության արդյունքներով ընդունված որոշումները կարող են բողոքարկել ավագանու խմբակցությունները:

2. ««Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համամասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրությունների արդյունքներով ընդունված որոշումների վիճարկման վերաբերյալ գործի քննությանը երրորդ անձի կարգավիճակով ներգրավվում է նաեւ այն անձը, որի ընտրվելը վիճարկվում է: Նրա չմասնակցելն արգելք չէ գործի քննության համար:

3. Վարչական դատարանը գործը քննելիս իրավասու է պարզելու քվեարկության իրական արդյունքները:

4. ««Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված համամասնական ընտրակարգով կազմավորված ավագանու համայնքի ղեկավարի ընտրությունների արդյունքներով ընդունված որոշումների վիճարկման վերաբերյալ վեճերով վարչական դատարանն ընդունում է հետեւյալ որոշումներից որեւէ մեկը.

1) ավագանու որոշումը թողնել ուժի մեջ.

2) անվավեր ճանաչել ավագանու որոշումը եւ դատական ակտի ուժի մեջ մտնելուն հաջորդող երրորդ աշխատանքային օրը անցկացնել համայնքի ղեկավարի նոր ընտրություններ:»:

Հոդված 7. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳԻՐՔ» ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ» ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԴԱՏԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՊԵՏԱԿԱՆ ՊԱՇՏՈՆՆԵՐ ԵՎ ՊԵՏԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՊԱՇՏՈՆՆԵՐ ԶԲԱՂԵՑՆՈՂ ԱՆՁԱՆՑ ՎԱՐՁԱՏՐՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ՓԱԹԵԹԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

1. Առկա իրավիճակը եւ իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը

2021 թվականին կայացած ՀՀ Ազգային ժողովի արտահերթ եւ համամասնական ընտրակարգով տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների ընթացքում ի հայտ եկան բազմաթիվ խնդիրներ, որոնք գույքագրվել են ինչպես իրավակիրառողների, այնպես էլ դիտորդական առաքելություն իրականացրած կազմակերպությունների եւ ընտրությունների մասնակից քաղաքական ուժերի կողմից:

Ըստ այդմ, Հայաստանի Հանրապետության Ընտրական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքում առաջարկվող փոփոխությունների եւ լրացումների ու կից նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է լուծել ի հայտ եկած խնդիրները:

Մ  Համամասնական ընտրակարգով տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների փորձը ցույց տվեց, որ մեկ ընդհանուր քվեաթերթիկով կազմակերպվող ընտրությունների դեպքում անվավեր քվեաթերթիկների թիվն անհամեմատ ավելի մեծ է, քան տարբեր քվեաթերթիկներով (Ազգային ժողովի ընտրությունների մոդելով) անցկացվող քվեաթերթիկներով կազմակերպվող ընտրությունների ժամանակ: Մեկ քվեաթերթիկով կազմակերպվող քվեարկությունների ժամանակ պահպանվում են ընտրողի քվեարկությունը վերահսկելու ռիսկերը:

Մ  Քվեարկության ընթացքի միաժամանակյա համացանցային հեռարձակման պրակտիկան ցույց է տվել, որ այդ համակարգի կիրառման պայմաններում տեղամասերում ավելի քիչ են խնդիրներ առաջանում, ինչպես նաեւ բարձրանում է ընտրական համակարգի նկատմամբ վստահության մակարդակը: Սակայն գործող կարգավորումներով քվեարկության ընթացքի միաժամանակյա համացանցային հեռարձակումը նախատեսված է միայն Ազգային ժողովի ընտրությունների ժամանակ:

Մ  Նոր ձեւավորված ավագանիների առաջին նիստերի շուրջ ծագած դատական վեճերի իրավակիրառ պրակտիկան ցույց տվեց, որ վարչական դատավարության օրենսդրությունը թերի է եւ պետք է լրացվի:

Մ  Սահմանադրության 195-րդ հոդվածը սահմանում է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի թեկնածուի համար պահանջվող չափանիշները: Միեւնույն ժամանակ Սահմանադրությամբ ամրագրված է, որ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամների համար գործում են պատգամավորների համար սահմանված անհամատեղելիության պահանջները, ինչպես նաեւ ամրագրված է, որ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամների համար օրենքով կարող են սահմանվել անհամատեղելիության լրացուցիչ պահանջներ: Ընտրական օրենսգրքի (42-րդ հոդված) գործող կարգավորումները Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամի թեկնածուների համար սահմանում  են լրացուցիչ պահանջներ, ինչի հնարավորությունը Սահմանադրությունը չի նախատեսում:

2. Առաջարկվող կարգավորումները

Մ  Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է համամասնական ընտրակարգով տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների պարագայում, անկախ նրանից, թե ընտրողների թիվը որքան է, կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) համար նախատեսել առանձին քվեաթերթիկներ՝ այսպիսով վերացնելով քվեարկության ընթացքում գրիչների օգտագործումը: Այս մոտեցումը ներդնելու նպատակով առաջարկվում է կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) եւ վերջիններիս համամասնական ցուցակների առաջին երեք թեկնածուների ինքնաբացարկի ժամկետը սահմանել ոչ ուշ, քան քվեարկության օրվանից 15 օր առաջ: Այդպիսով ընտրական հանձնաժողովներին հնարավորություն տալով ավելի շուտ սկսել քվեաթերթիկների տպագրման գործընթացը:

Մ  Առաջարկվում է համամասնական ընտրակարգով տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների ժամանակ իրականացնել  տեղամասերում քվեարկության ընթացքի միաժամանակյա համացանցային հեռարձակում:

Մ  Առաջարկվում է ՀՀ Վարչական դատավարության օրենսգրքով սահմանել, որ համամասնական ընտրակարգով ձեւավորված ավագանու առաջին նստաշրջանում համայնքի ղեկավարի ընտրության հետ կապված հայցերը եւս ընտրական վեճեր են եւ, որ դրանք պետք է քննվեն ու լուծվեն հատուկ՝ արագացված կարգով, կոլեգիալ կազմով:

Մ  Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամի թեկնածուի համար Ընտրական օրենսգրքով սահմանված լրացուցիչ պահանջներն առաջարկվում է հանել, ու այդ մասով կարգավորումները դարձնել Սահմանադրությանը համահունչ:

Մ  Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է վերանայել Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամների վարձատրության չափերը: Առաջարկվող գործակիցները ավելի համահունչ են Սահմանադրությամբ նախատեսված անկախ մարմնի սահմանադրաիրավական կարգավիճակին:

3. Նախագծերի փաթեթի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները

Նախագծերի փաթեթի մշակմանը մասնակցել են ՀՀ կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի եւ ՀՀ արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչները, ինչպես նաեւ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության անդամները: Նախագիծը մշակելիս հաշվի են առնվել նաեւ քաղաքացիական հասարակության, մասնավորապես, դիտորդական առաքելությամբ զբաղվող հասարակական կազմակերպությունների կարծիքները եւ դիտարկումները:

4.   Ակնկալվող արդյունքներ

Փաթեթի ընդունմամբ հնարավոր կլինի շտկել նախորդ ընտրությունների ժամանակ ի հայտ եկած խնդիրները, նպաստելով ընտրական համակարգի էլ ավելի կատարելագործմանը, վերջին չորս տարիներին տեղի ունեցած ընտրությունների արդյունքում Հայաստանում ձեւավորված ժողովրդավարության բարձր մակարդակի էլ ավելի բարելավմանը:
 

Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալ

Հարգելի՛ պարոն Սիմոնյան,

Ղեկավարվելով Սահմանադրության 109-րդ հոդվածի 1-ին մասով եւ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 65-րդ եւ 67-րդ հոդվածներով՝ օրենսդրական նախաձեռնության կարգով Ձեզ ենք ներկայացնում «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում լրացումներ եվ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Տեղական ինքնակառավարմանմասին օրենքում» լրացումներ եվ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատավարության օրենսգրքում լրացումներ եվ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Պետական պաշտոններ եվ պետականծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ եվ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթը:

ՀՀ Ազգային ժողովի աշխատակարգի 25-րդ կետի համաձայն՝ սույն գրությանը կցվում են՝

1. օրենքի նախագծերը,

2. օրենքի նախագծերի , փաթեթի ընդունման հիմնավորումը,

3. գործող օրենքներում լրացվող եւ փոփոխվող հոդվածների մասին տեղեկանքները.

Նախագծի հիմնական զեկուցողն է   Արթուր Հովհաննիսյանը:

Խնդրում ենք օրենքի նախագիծը սահմանված կարգով դնել շրջանառության մեջ:

Հարգանքով՝ ՀՀ ԱԺ «ՔՊ»  խմբակցության պատգամավորներ

ԱՐԹՈՒՐ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

ՀԵՐԻՔՆԱԶ ՏԻԳՐԱՆՅԱՆ