ՀՈԴՎԱԾ 1. «Սննդամթերքի անվտանգության պետական վերահսկողության մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2014 թվականի հունիսի 21-ի ՀՕ 143-Ն օրենքի 5.2-րդ հոդվածի 3-րդ մասը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 34-րդ կետով.
«34) իրականացում է ԳՁՕ-ների գիտահետազոտական, փորձացուցադրական աշխատանքների իրականացման անհրաժեշտությամբ պայմանավորված մեկուսացված համակարգերի եւ լիցենզավորման պահանջների նկատմամբ վերահսկողություն:» բառերով:
ՀՈԴՎԱԾ 2. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվանից 6 ամիս հետո:
ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«ԳԵՆԵՏԻԿՈՐԵՆ ՁԵՎԱՓՈԽՎԱԾ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ», «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՍՈՐՏԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ՍԵՐՄԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ԼԻՑԵՆԶԱՎՈՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ» , «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ» ԵՎ «ՊԵՏԱԿԱՆ ՏՈՒՐՔԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ
1. Ընթացիկ իրավիճակը եւ իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը
Սույն նախագծով Հայաստանի Հանրապետությունում կանոնակարգվում է գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների կիրառման սահմանափակումների եւ այդ հարցերի հետ կապված իրավահարաբերությունները:
Հայաստանը, որը բազմաթիվ էնդեմիկ բույսերի հայրենիք է, անկառավարելի ձեւով ներմուծելով գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմներ պարունակող սերմ եւ տնկանյութ, լուրջ վնաս կհասցնի կենսաբազմազանության պահպանությունը՝ սպառնալով տեղական վայրի բուսատեսակների գենետիկական ինֆորմացիայի պահպանմանը:
Խնդրի մեծությունը եւ ծավալները հստակ չեն կարող որոշվել, քանի որ ԳՁՕ-ների մասին գիտական եւ պաշտոնական տեղեկատվություն առկա չէ (դրա հայտնաբերման իրավական պահանջ չկա, չեն փորձաքննվում եւ ռիսկերի գնահատում չի իրականացվում պետության կողմից), սակայն համաձայն Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակած տվյալների 2021 թվականին եգիպտացորենի ցանքատարածությունները կազմել է 4381 հա, որի համար հանրապետություն է ներկրվել եւ օգտագործվել շուրջ 101 տոննա սերմ, որից 0,05 %-ը ԳՁՕ հիբրիդներ են:Վտանգը պայմանավորված է ոչ թե քանակով, այլ դրանց առկայությամբ, քանի որ մի քանի հատ սերմերը կարող են վտանգ ներկայացնել հանրապետությունում առկա հարուստ կենսաբազմազանության համար:
Հայաստանի Հանրապետությունը 2001 թվականին վավերացրել է «Շրջակա միջավայրի հարցերի առնչությամբ տեղեկատվության հասանելիության, որոշումներ ընդունելու գործընթացին հասարակայնության մասնակցության եւ արդարադատության մատչելիության մասին» (Օրհուսի) կոնվենցիան եւ 2004 թվականին Կենսաբանական բազմազանության վերաբերյալ կոնվենցիան՝ «Կենսաբանական անվտանգության մասին» կարթագենյան արձանագրությունը, որոնցով ստանձնել է պարտավորություն ձեռնարկել անհրաժեշտ իրավական, վարչական ու այլ միջոցներ կենսաբազմազանությանը սպառնացող վտանգի կանխարգելման կամ նվազեցման ուղղությամբ եւ շրջակա միջավայրի պահպանության, պաշտպանության, բարելավման եւ կայուն ու էկոլոգիապես անվտանգ զարգացումն ապահովելու անհրաժեշտությունը:
Միաժամանակ՝ 2020 թվականից ԵԱՏՄ անդամ-երկրների շրջանակներում սկսվել են քննարկումներ ԳՁՕ-երի գործունեությունը կանոնակարգման անհրաժեշտության մասին եւ 2021 թվականից արդեն իսկ մեկնարկել են իրավական ակտերի մշակման աշխատանքները:
Վերոհիշյալը հաստատում է «Գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի ընդունման անհրաժեշտության մասին:
2. Առաջարկվող կարգավորումների բնույթը
«Գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծով առավելագույնս կսահմանափակվի գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների կիրառումը Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքում:
3. Իրավական ակտի ընդունման նպատակն ու խնդիրները
Իրավական ակտի ընդունման նպատակն է Հայաստանի Հանրապետությունում ԳՁՕ-ների գործածության եւ կենսաանվտանգության հետ կապված հարաբերությունների կանոնակարգման միջոցով բացառել դրանց հնարավոր անբարենպաստ ազդեցությունը շրջակա միջավայրի, մարդու առողջության, կենսաբազմազանության, գյուղատնտեսական նշանակության հողերի անվտանգության վրա:
Խնդիրն է՝
- Գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների գործածության եւ կենաանվտանգության ապահովման սկզբունքների ու իրավական հիմքերի սահմանումը:
4.Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձիք
Նախագիծը մշակվել է Հայաստանի Հանրապետության Էկոնոմիկայի նախարարության կողմից եւ նախարարի 2019 թվականի նոյեմբերի 11-ի N1390-Ա հրամանով ստեղծված հանձնաժողովի մասնակցությամբ: Հանձնաժողովի կազմում ընդգրկված են առողջապահության, բնապահպանության նախարարությունների, հասարակական կազմակերպությւնների («Հանուն մարդկային կայուն զարգացման», «Տապան Էկո-ակումբ», «Իրազեկ եւ պաշտպանված սպառող», «Հայաստանի անտառներ»), Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան հիմնադրամի, Երեւանի պետական համալսարանի, Հայաստանի պետական մանկավարժական համալսարանի ներկայացուցիչներ:
5. Կապը ռազմավարական փաստաթղթի հետ, Հայաստանի վերափոխման ռազմավարության 2050, կառավարության 2021-2026 թթ ծրագիր, ոլորտային եւ/կամ այլ ռազմավարություններ
ՀՀ կառավարության 2019 թվականի դեկտեմբերի 19-ի N1886-Լ որոշմամբ հաստատված «Ռազմավարություն Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության ոլորտի տնտեսական զարգացումն ապահովող հիմնական ուղղությունների 2020-2030 թվականների» փաստաթղթով սահմանվում է ՀՀ գյուղատնտեսական ոլորտի առաջնահերթություններից՝ սննդամթերքի անվտանգության ապահովումը եւ միջազգային ստանդարտացման համապատասխանեցումը:
6. Ակնկալվող արդյունքը
Նախագծի ընդունման դեպքում գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների ներմուծման, տեղափոխման, փոխադրման արգելքների սահմանումը կհանգեցնի երկրի կենսաբանական անվտանգության եւ բնակչության առողջության պահպանման մակարդակի բարձրացմանը եւ դրանց կիրառման հետ կապված իրավահարաբերությունների կանոնակարգմանը:
7.Հասարակությանը նախագծի մասին իրազեկումը
Նախագիծը տեղադրված է https://www.e-draft.am/ ինտերնետային կայքերում՝ հասարակությանն իրազեկելու նպատակով:
ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ
«ԳԵՆԵՏԻԿՈՐԵՆ ՁԵՎԱՓՈԽՎԱԾ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ», «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՍՈՐՏԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ՍԵՐՄԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ», «ԼԻՑԵՆԶԱՎՈՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ» , «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ» ԵՎ «ՊԵՏԱԿԱՆ ՏՈՒՐՔԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ԷԱԿԱՆ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԿԱՄ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
«Գենետիկորեն ձեւափոխված օրգանիզմների մասին», «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ եւ փոփոխություն կատարելու մաuին», «Բույսերի սորտերի պահպանության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մաuին», «Սերմերի մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մաuին», «Սննդամթերքի անվտանգության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մաuին», «Օրգանական գյուղատնտեսության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մաuին», «Լիցենզավորման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մաuին», «Սննդամթերքի անվտանգության պետական վերահսկողության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին» եւ «Պետական տուրքի մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մաuին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի եկամուտների էական նվազեցում կամ ծախսերի ավելացում չի նախատեսվում:
Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալ
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում
