Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության 2006 թվականի նոյեմբերի 27-ի «Օզոնային շերտի պահպանության մասին» ՀՕ-218-Ն օրենքի (այսուհետ` Oրենք) 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետում «գազեր» բառից հետո լրացնել «կամ դրանք պարունակող խառնուրդներ» բառերը եւ 3-րդ հոդվածի 1-ին մասը լրացնել 12-րդ, 13-րդ, 14-րդ եւ 15-րդ կետերով հետեւյալ բովանդակությամբ.

«12) հոսակորուստ՝ կարգավորվող նյութեր պարունակող կայանքներից (սառնարան, օդորակիչ, ջերմային պոմպեր եւ սառնագենտ պարունակող այլ սարքավորումներ) եւ տարաներից կարգավորվող նյութի կորուստը տարեկան 3 գրամից ավելի.

13) հոսակորուստի դիտանցում՝ իրավաբանական անձանց եւ որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառված ֆիզիկական անձանց կողմից օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ապահովվող գործընթաց, որը ենթադրում է սահմանված դեպքերում եւ ժամանակահատվածում իրենց կողմից շահագործվող օդորակման, սառնամատակարարման, ջերմային պոմպերի եւ սառնագենտ պարունակող այլ սարքավորումների համակարգերում հոսակորուստների հայտնաբերման նպատակով ստուգում եւ արձանագրում համապատասխան գրանցամատյանում.

14) ռեգեներացված (վերականգնված) օզոնային շերտը քայքայող նյութ՝ արդեն իսկ օգտագործված, սակայն նոր նյութերի բնութագրերին համարժեք վերամշակված սառնագենտ, ինչի մասին վկայում է որակի հավաստագիրը:

15) հոսակորուստների դիտանցման ենթակա օբյեկտներ՝ կարգավորվող նյութեր պարունակող կայանքներ (սառնարան, օդորակիչ, ջերմային պոմպեր եւ սառնագենտ պարունակող այլ սարքավորումներ), որոնցում այդ նյութերի պարունակությունը երեք եւ ավելի կիլոգրամ է:»:

Հոդված 2. Օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասը լրացնել 8-րդ կետով հետեւյալ բովանդակությամբ.

«8) կարգավորվող նյութերի գործածման բնագավառում հոսակորուստների դիտանցման կարգի, դիտանցման արդյունքների հաշվառման գրանցամատյանի վարման կարգի եւ ձեւի հաստատումը:»:

Հոդված 3. Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետը ուժը կորցրած ճանաչել:

Հոդված 4. Օրենքի 6-րդ հոդվածում՝

1) 1-ին մասը լրացնել 4-րդ եւ 5-րդ կետերով հետեւյալ բովանդակությամբ.

«4) կարգավորվող նյութերի ներմուծումը մեկանգամյա օգտագործման տարաներով, բացառությամբ լաբորատոր նպատակներով ներմուծման դեպքերի.

5) օզոնային շերտը քայքայող նյութերի ներմուծումը Հայաստանի Հանրապետություն 2039 թվականի հունվարի 1-ից, բացառությամբ Մոնրեալի արձանագրությամբ սահմանված կարգավորումների: Ռեգեներացված նյութերը կարող են ներմուծվել մինչեւ 2039 թվականը ներառյալ:»

Հոդված 5. Օրենքի 8-րդ հոդվածում՝

1. 4-րդ մասը շարադրել հետեւյալ նոր խմբագրությամբ. «Կարգավորվող նյութերի ներմուծման անհատական չափաքանակ ստացած իրավաբանական անձինք ու որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառված ֆիզիկական անձինք յուրաքանչյուր տարի՝ մինչեւ հաշվետու տարվան հաջորդող տարվա փետրվարի 1-ը, պետական լիազոր մարմին են ներկայացնում կարգավորվող նյութերի ներմուծման անհատական չափաքանակի օգտագործման մասին տարեկան հաշվետվություն՝ համաձայն Եվրասիական տնտեսական միության օրենսդրությամբ սահմանված ձեւի:»:

2. 10-րդ մասում «նաեւ» բառը փոխարինել «բացառապես» բառով:

Հոդված 6. Օրենքը լրացնել 8.1 հոդվածով հետեւյալ բովանդակությամբ.

«Հոդված 8.1. Հոսակուրուստների նկատմամբ հսկողություն

1. Այն իրավաբանական անձինք եւ որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառված ֆիզիկական անձինք, որոնց կողմից գործարկվում են հոսակորուստների դիտանցման ենթակա օբյեկտները, պարտավոր են այդ օբյեկտների նկատմամբ իրականացնել հոսակորուստների դիտանցում եւ սահմանված կարգով վարել դիտանցման արդյունքների հաշվառման գրանցամատյան: Հոսակորուստների հայտնաբերումից հետո տնտեսավարողները դրանք պարտավոր են վերացնել հնարավորինս շուտ, բայց ոչ ուշ, քան 14 օրվա ընթացքում:

2. Իրավաբանական անձինք եւ որպես անհատ ձեռնարկատեր հաշվառված ֆիզիկական անձինք պարտավոր են Օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 8-րդ կետով սահմանված կարգով էլեկտրոնային եղանակով, յուրաքանչյուր տարի՝ մինչեւ հաշվետու տարվան հաջորդող տարվա փետրվարի 1-ը, լիազոր պետական մարմին ներկայացնել հոսակորուստների դիտանցման վերաբերյալ տեղեկատվություն: Տեղեկատվությունը չներկայացնելու դեպքում՝ լիազոր պետական մարմինն այդ մասին գրավոր տեղեկացնում է մթնոլորտային օդի պահպանության ոլորտում վերահսկողություն իրականացնող տեսչական մարմնին:»:

Հոդված 7. Անցումային եւ եզրափակիչ դրույթներ

1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2024 թվականի հունվարի 1-ից:

2. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո՝ Կառավարությունը վեց ամսվա ընթացքում ընդունում է սույն օրենքի 2-րդ հոդվածով նախատեսված ենթաօրենսդրական ակտը:

3. Սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 2-րդ մասով ամրագրված դրույթն ուժի մեջ է մտնում «Թույլատվական փաստաթղթեր (sw.gov.am)» համակարգի գործարկումից հետո:

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՕԶՈՆԱՅԻՆ ՇԵՐՏԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

Ընթացիկ իրավիճակը եւ իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը.

Հայաստանի Հանրապետության եւ Եվրոպական միության եւ Ատոմային էներգիայի եվրոպական համայնքի ու դրանց անդամ պետությունների միջեւ 2017 թվականի նոյեմբերի 24-ին ստորագրվել է համապարփակ եւ ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը (այսուհետ նաեւ՝ Համաձայնագիր), իսկ 2018թ. հունիսի 1-ից մեկնարկել է Համաձայնագրի՝ ԵՄ բացառիկ իրավասության ներքո գտնվող դրույթների ժամանակավոր կիրարկումը՝ ըստ նույն համաձայնագրի 385-րդ հոդվածի: Սույն հոդվածի համաձայն՝ մինչեւ վավերացման գործընթացի ավարտն ու վերջնական ուժի մեջ մտնելը Համաձայնագիրը կարող է ժամանակավորապես կիրարկվել ավանդապահին հանձնելուց հետո երկրորդ ամսվա առաջին օրվանից: Ժամանակավորապես կիրարկվող հոդվածները կազմում են Համաձայնագրի մոտավորապես 80%-ը, իսկ մնացած 20%-ը (հիմնականում այն հոդվածները, որոնք գտնվում են ԵՄ անդամ երկրների իրավասության շրջանակներում) ուժի մեջ կմտնի ԵՄ անդամ բոլոր երկրների կողմից Համաձայնագրի վավերացումից հետո: 2019թ. հունիսի 1-ին Համաձայնագրի կիրարկման ճանապարհային քարտեզը (այսուհետ նաեւ՝ Ճանապարհային քարտեզ) հաստատվել է ՀՀ վարչապետի N666–Լ որոշմամբ, որը հավանության է արժանացել 2019թ. հունիսի 13-ին ՀՀ-ԵՄ Գործընկերության խորհրդի երկրորդ նիստում:

Ժամանակավորապես կիրարկվող հոդվածներից են Համաձայնագրի նաեւ I-VII հավելվածները, որտեղ ամրագրված կիրարկման ենթակա կանոնակարգերից է Եվրոպական խորհրդարանի եւ Խորհրդի 2009 թվականի սեպտեմբերի 16-ի թիվ 1005/2009 կանոնակարգը (այսուհետ նաեւ՝ Կանոնակարգ): Կանոնակարգից բխող պահանջներն արտացոլված են նաեւ Ճանապարհային քարտեզում, եւ ըստ ստանձնած պարտավորությունների՝ օզոնային շերտը քայքայող նյութերը վերականգնելու (ռեգեներացնելու) պարտավորություններ պետք է սահմանվեն համաձայնագիրն ուժի մեջ մտնելուց 6 տարի հետո, այսինքն՝ 2024 թվականից: Սա նշանակում է, որ այս նոր հասկացությունները պետք է արտացոլվեն ոլորտային ներպետական հիմնական կարգավորիչ իրավական ակտում՝ «Օզոնային շերտի պահպանության մասին» օրենքում: Բացի այս, նույն ժամանակահատվածում պետք է տեղայնացվեն եւ, որպես պարտավորություն, Օրենքում ներառվեն Կանոնակարգի այն դրույթները, որոնք վերաբերում են օզոնային շերտը քայքայող նյութերի հոսակորուստներին, հոսակորուստների դիտանցման ենթակա օբյեկտներին եւ հոսակորուստների դիտանցմանը, ինչպես նաեւ ամբողջական մասնագիտական սպասարկմանը, որոնք իրականացվելու են համապատասխան տնտեսավարողների կողմից իրենց շահագործման ներքո գտնվող օդորակման, սառնամատակարարման, ջերմային պոմպերի, ինչպես նաեւ հրդեհապաշտպան համակարգերի նկատմամբ: Օրենքի նախագծով սահմանվում է պարտականություն տնտեսավարողների համար: Վերջիններս պարտավոր են այդ օբյեկտների նկատմամբ իրականացնել հոսակորուստների դիտանցում եւ սահմանված կարգով վարել դիտանցման արդյունքների հաշվառման գրանցամատյան: Հոսակորուստների հայտնաբերումից հետո տնտեսավարողները դրանք պարտավոր են վերացնել հնարավորինս շուտ, բայց ոչ ուշ, քան 14 օրվա ընթացքում: Պարտավոր են նաեւ Կառավարության կողմից սահմանված կարգով, յուրաքանչյուր տարի՝ մինչեւ հաշվետու տարվան հաջորդող տարվա փետրվարի 1-ը, հոսակորուստների դիտանցման վերաբերյալ պահանջվող տեղեկատվությունը էլեկտրոնային եղանակով ներկայացնել պետական լիազոր մարմին:

Բացի այս, Օրենքի նախագծով նախատեսվում է օզոնային շերտը քայքայող նյութերի գործածման բնագավառում այդ կայանքներում հոսակորուստների դիտանցման, դրանց արդյունքների հաշվառման կարգի եւ հաշվառման մատյանի ձեւի հաստատման կառավարության լիազորությունը:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ յուրաքանչյուր ոլորտում հասարակական հարաբերությունները ենթարկվում են դինամիկ փոփոխությունների՝ պայմանավորված գիտության արագ եւ մշտական զարգացմամբ, եւ դրա արդյունքում նոր տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, այս ոլորտը նույնպես չի կարող անմասն մնալ այդ փոփոխություններից: Սա նշանակում է, որ ոլորտում գործող հասարակական հարաբերությունների դինամիկ փոփոխություններն առաջ են բերում նոր իրավակարգավորումների նախատեսում եւ ամրագրում: Եվ նկատի ունենալով այն, որ նոր իրավակարգավորումները պետք է հաշվի առնեն համաշխարհային միտումները, որոնք առկա են այսօր, ինչպես նաեւ Հայաստանի Հանրապետության ստանձնած միջազգային պարտավորությունները, դրանք պետք է հարմոնիզացնել այն իրավական ակտերի պահանջներին, որոնք պարտավորությունների շրջանակներում անհրաժեշտ է տեղայնացնել:

Ելնելով վերոգրյալից, նկատի ունենալով Համաձայանգրում ամրագրված երկու կողմերի ներպետական օրենսդրության հարմոնիզացման պահանջը, որը պարտավորեցնում է Հայաստանին Հանրապետությանը՝ կատարելու համարժեք քայլեր, ինչպես նաեւ Համաձայնագրի իրականացման Ճանապարհային քարտեզը, որտեղ ամրագրված են այդ քայլերը, Օրենքում կատարվում են համապատասխան փոփոխություններ:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ԵՏՄ օրենսդրությունը գործում է եւ գործելու է օրենսդրությամբ սահմանված կարգով՝ թարգմանվելուց հետո, ապա հաշվետվությունների ներկայացման գործող ձեւաչափի (ձեւ) թարմացման կամ նորի ընդունման անհրաժեշտությունը վերացել է: Հետեւաբար անհրաժեշտ է ուժը կորցրած ճանաչել Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետը, որով լիազորություն է տրվել շրջակա միջավայրի նախարարին հաստատելու հաշվետվության ձեւ, իսկ պահանջվող հաշվետվությունը տնտեսվարողները կներկայացնեն ԵՏՄ օրենսդրությամբ սահմանված ձեւով եւ ժամկետում:

Ի կատարումն վարչապետի 2022 թվականի հունիսի 16-ի N 02/16.11/19353 հանձնարարականի` շրջակա միջավայրի նախարարությունը ներկայացրել է կարծիք, ինչի համաձայն չի առարկում «Թույլատվական փաստաթղթեր» համակարգի շրջանակներում շրջակա միջավայրի պահպանության ոլորտում համապատասխան թույլատվական փաստաթղթերը բացառապես էլեկտրոնային եղանակով տրամադրելուն, անհրաժեշտություն է առաջացել «Օզոնային շերտի պահպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 8-րդ հոդվածի 10-րդ մասում «նաեւ» բառը փոխարինել «բացառապես» բառով:

Առաջարկվող կարգավորման բնույթը.
Այս բնագավառում Հայաստանի Հանրապետությունը շարունակում է կատարել իր ստանձնած միջազգային պարտավորությունները, որոնք բխում են «Օզոնային շերտի պահպանության մասին» Վիեննայի կոնվենցիայից եւ «Օզոնային շերտը քայքայող նյութերի մասին» Մոնրեալի արձանագրությունից եւ դրանց փոփոխություններից ու լրացումներից, ինչպես նաեւ Համաձայանգրից եւ Ճանապարհային քարտեզից: Ըստ այդմ՝ անհրաժեշտ է ապահովել ոլորտի կարգավորիչ իրավական ակտերի ներդաշնակեցում:

Նախագծի ընդունմամբ սահմանվում են մի շարք նոր հասկացություններ, ինչպես նաեւ ՀՖԱ-ների հասկացության մեջ ներառվել են նաեւ ջերմոցային գազեր պարունակող խառնուրդները, քանի որ Հայաստանը ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագրի Օզոնի քարտուղարությանը ՀՖԱ-ների գործածության տվյալները ներկայացնելիս պարտավոր է հաշվի առնել թե՛ մաքուր, եւ թե՛ խառնուրդներում դրանց պարունակության չափաբաժնի վերաբերյալ եւ նախատեսվում են Կառավարության եւ պետական լիազոր մարմնի համար ոլորտային որոշ լիազորություններ, որոնք հնարավորություն են տալու իրականացնելու ոլորտային հարաբերությունների լիարժեք իրավակարգավորում՝ ապահովելով Հայաստանի ստանձնած միջազգային պարտավորությունների կատարումը: Բացի այս, տնտեսավարողների համար նախատեսվում է պարտականություն՝ ներկայացնել պահանջվող տեղեկատվությունը, ինչպես նաեւ սահմանվում է մեկանգամյա օգտագործման տարաներով օզոնային շերտը քայքայող նյութերի ներմուծման արգելք:

«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի ընդունմամբ սահմանվում է այն պատասխանատվության միջոցը, որը համարժեք է տնտեսավարողների կողմից հնարավոր իրավախախտման կանխարգելման կամ կիրառման համար, ինչն ուղղված է ամբողջական դարձնելու իրավական գործիքների այն համախումբը, որոնք միտված են լինելու ոլորտում ծագող հասարակական հարաբերությունների իրավակարգավորմանը առանց բացթողումների եւ լրիվությամբ: Արդյունքում դա հնարավորություն կտա լուծելու բնապահպանական որոշ խնդիրներ եւ ապահովելու Հայաստանի ստանձնած միջազգային պարտավորությունների իրականացումը:

Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք.

Նախագծերը մշակվել են շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից:

Ակնկալվող արդյունքը.

Նախագծի ընդունմամբ կապահովվի գործող ոլորտային ներպետական եւ Եվրոպական Միության ոլորտային օրենսդրության ներդաշնակեցում, որը, որպես պարտավորություն, Հայաստանը ստանձնել է Հայաստանի Հանրապետության եւ Եվրոպական միության եւ Ատոմային էներգիայի եվրոպական համայնքի ու դրանց անդամ պետությունների միջեւ 2017 թվականի նոյեմբերի 24-ին ստորագրված համապարփակ եւ ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրով: Բացի այս, նոր իրավակարգավորումների արդյունքում ոլորտում հնարավոր կլինի ապահովել հասարակական հարաբերությունների կարգավորման նոր մակարդակ՝ համահունչ ժամանակակից գիտական պահանջներին եւ միտումներին:

Տեղեկատվություն լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտության մասին.

«Օզոնային շերտի պահպանության մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություն կատարելու մասին» եւ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի ընդունման կապակցությամբ լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտություն չկա:

6. Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային եւ/կամ այլ ռազմավարություններ

Նախագծերը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ առնչություն չունի:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«ՕԶՈՆԱՅԻՆ ՇԵՐՏԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ՓԱԹԵԹԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ԷԱԿԱՆ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԿԱՄ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

«Օզոնային շերտի պահպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություն կատարելու մասին» եւ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի եկամուտների էական նվազեցում կամ ծախսերի ավելացում չի նախատեսվում:

Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի որոշում

Գրություն