Հոդված 1. 2011 թվականի մայիսի 25-ի «Ազատ տնտեսական գոտիների մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք)՝

1) 7-րդ հոդվածի 2-րդ մասը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.

«2. Շահագործողների ռեեստրում ներառվում են այն հայտատուները, որոնք գործարար ծրագրի վերաբերյալ ստացել են Կառավարության կողմից տվյալ ազատ տնտեսական գոտու շահագործողների ռեեստրում ներառվելու հավանություն հանձնաժողովի դրական եզրակացության հիման վրա եւ տվյալ ազատ տնտեսական գոտու կազմակերպչի հետ կնքել են պայմանագիր: Տվյալ ազատ տնտեսական գոտու կազմակերպիչը չի կարող լինել տվյալ ազատ տնտեսական գոտու շահագործող:»:

2) 7-րդ հոդվածի 6-րդ մասը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.

«6. Հայտատուի` տվյալ ազատ տնտեսական գոտու շահագործողների ռեեստրում ներառվելու վկայականի տրամադրման, գործողության ժամկետի երկարաձգման եւ դադարեցման, ինչպես նաեւ շահագործողի կողմից ներկայացված գործարար ծրագրին ներկայացվող պահանջներն ու գնահատման, ազատ տնտեսական գոտու շահագործողի սկզբնական եւ հերթական հայտարարագրերի հաստատման եւ ներկայացման կարգը սահմանում է Կառավարությունը:»:

Հոդված 2. Օրենքի 14-րդ հոդվածը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.

«Հոդված 14. Ազատ տնտեսական գոտում թույլատրվող գործունեության տեսակները

1. Ազատ տնտեսական գոտում թույլատրվում է տնտեսական գործունեության ոլորտների հետեւյալ բաժիններում ներառված գործունեության տեսակների իրականացումը.

1) մշակող արդյունաբերություն.

2) գյուղատնտեսություն.

3) Էլեկտրականության, գազի, գոլորշու եւ լավորակ օդի մատակարարում.

4) թափոնների կառավարում եւ վերամշակում.

5) պահեստային տնտեսություն.

6) ուղեւորափոխադրումներ ճոպանաքարշերով, ճոպանուղիներով, ճոպանավոր վերհաններով եւ այլն, եթե դրանք ընդգրկված չեն քաղաքային եւ մերձքաղաքային տրանսպորտային համակարգում.

7) կացության եւ հանրային սննդի կազմակերպում.

8) ծրագրային ապահովման մշակում.

9) տվյալների հիմնապաշարների եւ տեղեկատվական ռեսուրսների մշակում եւ կիրառում.

10) օպերատիվ ռեժիմում կրիպտոակտիվների՝ բիտկոյների եւ այլ ալտկոյնների ստեղծում.

11) մշակույթ, զբոսաշրջություն, զվարճություններ եւ հանգիստ (բացառությամբ շահումով խաղերի կազմակերպման հետ կապված գործունեություն):

2. Սույն հոդվածի 1-ին մասում նշված բաժիններում ընդգրկված՝ տվյալ ազատ տնտեսական գոտու շահագործողների կողմից իրականացվելիք գործունեության տեսակները` ըստ տնտեսական գործունեության տեսակների դասակարգչի, յուրաքանչյուր անգամ սահմանվում են ազատ տնտեսական գոտու շահագործողների ռեեստրում ներառվելու մասին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ:

3. Ազատ տնտեսական գոտու այն տարածքում, որտեղ կիրառվում է «ազատ մաքսային գոտի» մաքսային ընթացակարգը, հսկիչ անցագրային ռեժիմի ապահովումը, ներառյալ՝ այդ տարածք անձանց մուտքի կարգի սահմանումը, իրականացվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան:»:

Հոդված 3. Եզրափակիչ մաս եւ անցումային դրույթներ

1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2024 թվականի հունվարի 1-ից:

2. Սույն օրենքով սահմանվող կարգավորումների գործողությունը տարածվում է սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո Հայաստանի Հանրապետության ազատ տնտեսական գոտիների շահագործողների ռեեստրում ներառված շահագործողների վրա:

3. Սույն օրենքով սահմանվող կարգավորումների գործողությունը չի տարածվում մինչեւ սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը Հայաստանի Հանրապետության ազատ տնտեսական գոտիների շահագործողների ռեեստրում ներառված շահագործողների վրա՝ մինչեւ վերջիններիս` տվյալ ազատ տնտեսական գոտու շահագործողների ռեեստրում ներառվելու վկայականի գործողության ժամկետը լրանալը:

4. Սույն օրենքով սահմանվող կարգավորումների գործողությունը տարածվում է սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո ստեղծված ազատ տնտեսական գոտիների վրա, իսկ մինչեւ սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը Հայաստանի Հանրապետությունում գործող ազատ տնտեսական գոտիներում սույն օրենքի 2-րդ հոդվածով սահմանված՝ տնտեսական գործունեության ոլորտների բաժիններում չներառված գործունեության տեսակների իրականացումը թույլատրվում է մինչեւ սույն հոդվածի 3-րդ մասում նշված ժամկետի ավարտը:

5. Սույն օրենքից բխող ենթաօրենսդրական իրավական ակտն ընդունվում է սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո՝ վեցամսյա ժամկետում:

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

««ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱԶԱՏ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՏԻՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ (ԱՅՍՈՒՀԵՏ՝ ՕՐԻՆԱԳԾԵՐԻ ՓԱԹԵԹ)

Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը, ընթացիկ իրավիճակը եւ խնդիրները

Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ՏՀԶԿ Հարկման բազայի քայքայումը եւ շահույթի տեղափոխումը (BEPS) ծրագրի 5-րդ միջոցառման (Harmful tax practices) տեղայնացման աշխատանքների շրջանակներում Հայաստանի Հանրապետությունում գործող ազատ տնտեսական գոտիների (ԱՏԳ) շահագործողների համար սահմանված արտոնությունները որպես «վնասակար» հարկային ռեժիմներ սահմանելու հետ կապված հարցերի լուծման նպատակով ՀՀ վարչապետի աշխատակազմից տրված հանձնարարականի կատարումն ապահովելու հետ:

Հարկ է ընդգծել, որ BEPS ծրագրի 5-րդ միջոցառման (Harmful tax practices) տեղայնացման աշխատանքների շրջանակներում ծրագրի քարտուղարության կողմից եւ այնուհետեւ նաեւ ԵՄ բարեվարքության խմբի կողմից Հայաստանի Հանրապետությունում գործող ԱՏԳ շահագործողներին շահութահարկից ազատման արտոնությունները որակվել են որպես «վնասակար» հարկային ռեժիմներ:

Այս արտոնությունը որակվել է որպես վնասակար հետեւյալ պատճառներով.

1) նախ, այս մասով ՀՀ օրենսդրությամբ գործում է շահութահարկից (ուղղակի հարկերից) ազատման արտոնություն,

2) արտոնյալ ռեժիմը կիրառելի է նաեւ աշխարհագրորեն հեշտ տեղափոխվող գործունեության տեսակներից (geographically mobile activities) ստացվող եկամուտների նկատմամբ: Այստեղ հատկանշական է, որ ԵՄ շրջանակներում գործող ստանդարտների կիրառության շրջանակն ավելի ընդգրկուն է, եւ այդ ստանդարտները կիրառելի են ոչ միայն աշխարհագրորեն հեշտ տեղափոխվող գործունեության տեսակներից ստացվող եկամուտների նկատմամբ, այլ նաեւ գործունեության այլ տեսակներից ստացվող եկամուտների նկատմամբ,

3) արտոնությունը կիրառելի է միայն այն պարագայում, երբ շահութահարկից ազատված եկամուտները ստացվում են ոչ ռեզիդենտներից կամ արտասահմանյան աղբյուրներից (ԱՏԳ-ների դեպքում շահութահարկից ազատման արտոնությունը գործնականում կիրառվում է միայն Հայաստանի Հանրապետությունից ապրանքների եւ ծառայությունների արտահանումից ստացվող եկամուտների նկատմամբ) կամ առնվազն ՀՀ օրենսդրությամբ հստակ սահմանված չէ, որ այդ արտոնությունը կիրառելի է նաեւ հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող եկամուտների նկատմամբ,

4) սահմանված չեն այնպիսի կարգավորումներ, որոնք հնարավորություն կընձեռեն արտոնությունը կիրառել միայն ՀՀ տարածքում փաստացի ստեղծվող եկամուտների նկատմամբ կամ բացակայում են այնպիսի կարգավորումներ, որոնք կբացառեն այլ երկրներում ձեւավորված եւ այդ երկրներում հարկվող եկամուտները արհեստականորեն Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխելու եւ այս արտոնության շրջանակներում չհարկելու կարգավորումները (Substantial activity requirement):

Վերոնշյալ խնդիրները լուծելու համար մեր կարծիքով անհրաժեշտ է լինելու ազատ տնտեսական գոտիներին առնչվող հարցերի մասով կատարել անհրաժեշտ փոփոխություններ, որոնք ներկայացված են Օրինագծերի փաթեթում:

Կարգավորման առարկան, ակնկալվող արդյունքը.

Օրինագծերի փաթեթի ընդունման արդյունքում հնարավոր կդառնա լուծել ՏՀԶԿ Հարկման բազայի քայքայումը եւ շահույթի տեղափոխումը (BEPS) ծրագրի 5-րդ միջոցառման (Harmful tax practices) տեղայնացման աշխատանքների շրջանակներում Հայաստանի Հանրապետությունում գործող ազատ տնտեսական գոտիների (ԱՏԳ) շահագործողների համար սահմանված արտոնությունները որպես «վնասակար» հարկային ռեժիմներ սահմանելու հետ կապված հարցերը:

Մասնավորապես, «Ազատ տնտեսական գոտիների մասին» օրենքում նախատեսվում են հետեւյալ փոփոխությունները.

• Գործող կարգավորումներով ամրագրված են այն գործունեության տեսակները, որոնք արգելված են ազատ տնտեսական գոտիներում: Սույն նախագծով նախատեսվում է սահմանել ԱՏԳ տարածքում թույլատրելի գործունեության տեսակները, որոնք ընտրվել են՝ հիմք ընդունելով ՀՀ կառավարության տնտեսական քաղաքականության առաջնահերթությունները՝ նպաստելու տվյալ ոլորտների զարգացմանը (մշակող արդյունաբերություն, գյուղատնտեսություն, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտ, զբոսաշրջություն եւ այլն), ինչպես նաեւ միջազգային փորձը: Ներկայացվող նախագծով առաջարկվում է այն մոտեցումը, որ մշակող արդյունաբերության եւ ծրագրային ապահովման մշակման գործունեության տեսակներից բացի պետք է ներառվեն նաեւ այն ոլորտները, որոնք ընդգրկում են Կառավարության տնտեսական քաղաքականության առաջնահերթությունները: Մասնավորապես, ծառայությունների ոլորտից ներառվել են զբոսաշրջության զարգացմանը միտված գործունեության տեսակները, ինչպես օրինակ՝ հյուրանոցային ծառայությունների կազմակերպում; կացության եւ հանրային սննդի կազմակերպում եւ այլն, ինչը միտված է զբոսաշրջային կլաստերի ձեւավորմանը եւ զարգացմանը:

• Նախտեսվում է նաեւ ամրագրել, որ տվյալ ազատ տնտեսական գոտու շահագործողների ռեեստրում ներառվելու վկայականի տրամադրման, գործողության ժամկետի երկարաձգման եւ դադարեցման, ինչպես նաեւ շահագործողի կողմից ներկայացված գործարար ծրագրին ներկայացվող պահանջներն ու գնահատման, ազատ տնտեսական գոտու շահագործողի սկզբնական եւ հերթական հայտարարագրերի հաստատման եւ ներկայացման կարգը սահմանում է Կառավարությունը, ինչը ենթադրում է, որ սույն նախագծի ընդունումից հետո անհրաժեշտ փոփոխությունները կկատարվեն նաեւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2019 թվականի հունիսի 6-ի N 727-Ն որոշման մեջ, մասնավորապես՝

1) կսահմանվեն պահանջներ, որոնց շրջանակներում կհավաստվի, որ այդ գործունեությունն իրականացվում է արտոնությունից օգտվող հարկ վճարողի կողմից,

2) արտոնությունից օգտվող ընկերություններից կպահանջվի ունենալ արտոնյալ գործունեությունն իրականացնելու համար բավարար քանակի եւ մասնագիտացմամբ աշխատողներ,

3) արտոնությունից օգտվող ընկերություններից կպահանջվի ունենալ բավարար քանակի օպերացիոն ծախսեր, որոնցով կհավաստվի իրականում գործունեություն իրականացնելու հանգամանքը,

4) կսահմանվեն նշված պահանջների նկատմամբ հսկողության կառուցակարգեր, որոնց արդյունքում պահանջներին չբավարարող շահագործողների նկատմամբ կկիրառվեն պատասխանատվության միջոցներ:

Միաժամանակ, ԱՏԳ շահագործողների գործարար ծրագրերի գնահատման համար կսահմանվի ուղեցույց:

Առաջարկվող նախագծով սահմանվել են նաեւ անցումային դրույթներ գործող ազատ տնտեսական գոտիների գործունեության չխաթարման նպատակով:

Վերոնշյալ խնդիրների լուծման նպատակով անհրաժեշտ է փոփոխություններ կատարել նաեւ Հարկային օրենսգրքում, մասնավորապես՝ նախատեսվում է հստակեցնել շահութահարկի վճարումից ազատվելու պայմանները` ամրագրելով, որ շահութահարկի վճարումից ազատվում են ազատ տնտեսական գոտու շահագործող համարվող շահութահարկ վճարողները՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ստեղծված ազատ տնտեսական գոտում իրականացվող գործունեությունից Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից կամ Հայաստանի Հանրապետությունից դուրս գտնվող աղբյուրներից ստացվող եկամուտների մասով: Բացի այդ, ամրագրվել է, որ գործարքը համարվում է վերահսկվող, եթե այն կատարվում է (կատարվել է)՝

1) հարկ վճարողի եւ հարկման հատուկ ազատական համակարգեր ունեցող երկրում (աշխարհագրական տարածքում) գրանցված անձի միջեւ` անկախ այդ հարկ վճարողի եւ այդ անձի միջեւ փոխկապակցվածության հանգամանքից.

2) ռեզիդենտ եւ ազատ տնտեսական գոտու շահագործող համարվող՝ ռեզիդենտ անձանց միջեւ՝ անկախ այդ անձանց միջեւ փոխկապակցվածության հանգամանքից:

Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային եւ/կամ այլ ռազմավարություններ.

Օրինագծերի փաթեթն ուղղակիորեն չի բխում որեւէ ռազմավարական փաստաթղթից:

Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք.

Օրինագծերի փաթեթը մշակվել է Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի եւ ֆինանսների նախարարությունների կողմից եւ տեղադրվել ՀՀ արդարադատության նախարարության հրապարակման միասնական www.e-draft.am կայքում:

Լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտության վերաբերյալ.

Օրինագծերի փաթեթի ընդունմամբ լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների ներգրավման անհրաժեշտություն առկա չէ:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ԱԶԱՏ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՏԻՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ՓԱԹԵԹԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ԷԱԿԱՆ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԿԱՄ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

«Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» եւ «Ազատ տնտեսական գոտիների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունմամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի եկամուտների էական նվազեցում կամ ծախսերի ավելացում չի նախատեսվում:

Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի որոշում

Գրություն