Հոդված 1. 2016 թվականի հոկտեմբերի 4-ի Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 8-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետից հանել «եւ նոտարները» բառերը, իսկ նույն հոդվածի 4-րդ մասում, 19-րդ հոդվածի 5-րդ մասում եւ 254-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 6-րդ կետում «կազմակերպությունների, անհատ ձեռնարկատերերի եւ նոտարների» բառերը փոխարինել «կազմակերպությունների եւ անհատ ձեռնարկատերերի» բառերով:

Հոդված 2.   Օրենսգրքի 59-րդ հոդվածի 5-րդ մասում եւ 254-րդ հոդվածի 1-ին մասում, 3-րդ մասի 5-րդ, 6-րդ, 7-րդ կետերում եւ 4-րդ մասում «կազմակերպությունները, անհատ ձեռնարկատերերը եւ նոտարները» բառերը փոխարինել «կազմակերպությունները եւ անհատ ձեռնարկատերերը» բառերով:

Հոդված 3. Օրենսգրքի 63-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետում «կազմակերպությունը, անհատ ձեռնարկատերը կամ նոտարը» բառերը փոխարինել «կազմակերպությունը կամ անհատ ձեռնարկատերը» բառերով:

Հոդված 4. Օրենսգրքի 73-րդ հոդվածի՝

1) 11-րդ մասի երկրորդ նախադասությունից հանել «կամ նոտարի պաշտոնից ազատվելու» եւ «կամ նոտարը» բառերը,

2) 14-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«14. Օրենսգրքի համաձայն՝ ԱԱՀ վճարողների մոտ հարկման ընդհանուր համակարգից հարկման հատուկ համակարգեր տեղափոխվելու օրվա դրությամբ առկա ձեռքբերումների մասով նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջաններում Օրենսգրքով սահմանված կարգով հաշվանցված (պակասեցված) ԱԱՀ-ի գումարները ենթակա են վերաձեւակերպման՝ հաշվետու ժամանակաշրջանում հաշվանցման (պակասեցման) ենթակա ԱԱՀ-ի գումարներից նվազեցման՝ տվյալ օրվան նախորդող՝ ԱԱՀ վճարող համարվելու վերջին հաշվետու ժամանակաշրջանի համար հարկային մարմին ներկայացվող՝ ԱԱՀ-ի եւ ակցիզային հարկի միասնական հաշվարկով՝

1) ապրանքի (բացառությամբ հիմնական միջոցի կամ ոչ նյութական ակտիվի), աշխատանքի կամ ծառայության համապատասխան արժեքի նկատմամբ ԱԱՀ-ի 20 տոկոս դրույքաչափով հաշվարկված գումարի չափով,

2) հիմնական միջոցի կամ ոչ նյութական ակտիվի հաշվեկշռային արժեքի նկատմամբ ԱԱՀ-ի 20 տոկոս դրույքաչափով հաշվարկված գումարի չափով:»:

Հոդված 5. Օրենսգրքի 111-րդ հոդվածի 1-ին մասում «11-13-րդ մասերով» բառերը փոխարինել «12-րդ եւ 13-րդ մասերով» բառերով:

Հոդված 6. Օրենսգրքի 125-րդ հոդվածի 3-րդ մասի՝

1) առաջին պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Օրենսգրքի 55-րդ գլխով սահմանված՝ շրջանառության հարկի համակարգում գործունեություն իրականացնող անհատ ձեռնարկատերերը գործունեության այդ տեսակների մասով (անկախ գործունեության տեսակների քանակից) շահութահարկը վճարում են ամսական հինգ հազար դրամի չափով, որը նրանց համար գործունեության այդ տեսակների մասով համարվում է շահութահարկի գծով վերջնական հարկային պարտավորություն:»,

2) երկրորդ պարբերության 2-րդ կետից հանել «կամ նոտարը» բառերը:

Հոդված 7. Օրենսգրքի 136-րդ հոդվածի 4-րդ մասից հանել «եւ նոտարները» բառերը:

Հոդված 8. Օրենսգրքի 253-րդ հոդվածի 3-րդ մասից հանել «եւ նոտարների» բառերը:

Հոդված 9. Օրենսգրքի 254-րդ հոդվածի՝

1) 1-ին մասի՝

ա. 2-րդ կետից հանել «կամ որպես նոտար նշանակված» եւ «կամ որպես նոտար նշանակման» բառերը,

բ. 5-րդ կետից հանել «կամ նոտարը» բառերը,

գ. 6-րդ կետից հանել «կամ պաշտոնից ազատված նոտարը» եւ «կամ կրկին որպես նոտար նշանակվելու» բառերը,

դ. 7-րդ կետից հանել «կամ պաշտոնից ազատված նոտարը», «կամ կրկին որպես նոտար նշանակվելու» եւ «կամ երբ նոտարը տվյալ հարկային տարվա ընթացքում՝ մինչեւ պաշտոնից ազատվելը,» բառերը,

2)  2-րդ մասի առաջին պարբերությունում «կազմակերպությունը, անհատ ձեռնարկատերը եւ նոտարը» բառերը փոխարինել «կազմակերպությունը եւ անհատ ձեռնարկատերը» բառերով,

3) 3-րդ մասի 3-րդ կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«3) բանկերը, վարկային կազմակերպությունները, ապահովագրական ընկերությունները, ապահովագրական գործակալները, ապահովագրական բրոկերները, ներդրումային ընկերությունները, արժեթղթերի շուկայի մասնագիտացված մասնակիցները, գրավատները, արտարժույթի առք ու վաճառքի գործունեություն իրականացնողները, ներդրումային ֆոնդերը, ֆոնդերի կառավարիչները, վճարահաշվարկային կազմակերպությունները, խաղատների, շահումով խաղերի (այդ թվում՝ ինտերնետ շահումով խաղերի), խաղարկությունով, ոչ խաղարկությունով եւ (կամ) համակցված վիճակախաղերի, տոտալիզատորի եւ ինտերնետ տոտալիզատորի կազմակերպման գործունեություն իրականացնողները, նոտարները, աուդիտորական կազմակերպությունները, փաստաբանական ծառայություն մատուցողները.»,

4) 5-րդ մասը ուժը կորցրած ճանաչել:

Հոդված 10. Օրենսգրքի 255-րդ հոդվածի՝

1) 1-ին մասի 3-րդ կետից հանել «2-րդ,» բառը,

2) 1-ին մասի 5-րդ կետից հանել «կամ որպես նոտար նշանակվել է» եւ «կամ որպես նոտար նշանակման» բառերը, իսկ «, անհատ ձեռնարկատերերը եւ նոտարները» բառերը փոխարինել «եւ անհատ ձեռնարկատերերը» բառերով,

3) 2-րդ մասում «կազմակերպությունը, անհատ ձեռնարկատերը կամ նոտարը» բառերը փոխարինել «կազմակերպությունը կամ անհատ ձեռնարկատերը» բառերով:

Հոդված 11. Օրենսգրքի 257-րդ հոդվածի 3-րդ մասը եւ 268-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետը ուժը կորցրած ճանաչել:

Հոդված 12. Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հոդված 258. Շրջանառության հարկի դրույքաչափերը

1. Շրջանառության հարկով հարկման օբյեկտ համարվող գործարքների հարկման բազայի նկատմամբ շրջանառության հարկը հաշվարկվում է հետեւյալ դրույքաչափերով՝ հաշվի առնելով սույն հոդվածի 2-8-րդ մասերով սահմանված դրույթները.
 

	Եկամտի տեսակը	Դրույքաչափը (տոկոս)
1)	Առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությունից ստացվող եկամուտներ, բացառությամբ սույն աղյուսակի 2-րդ եւ 8-րդ կետերով նախատեսված գործունեության տեսակների ստացվող եկամուտների	10
2)	Կառավարության սահմանած ցանկում ներառված երկրորդային հումքի առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությունից ստացվող եկամուտներ	5
3)	Խմբագրությունների կողմից թերթերի օտարումից եկամուտներ	1.5
4)	Արտադրական գործունեությունից ստացվող եկամուտներ	7
5)	Վարձակալական վճար, տոկոս, ռոյալթի	10
6)	Հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեությունից ստացվող եկամուտներ	12
7)	Հանրային սննդի ոլորտում գործունեություն իրականացնելու համար շրջանառության հարկ վճարող համարվելու վերաբերյալ հարկային մարմնի հաստատած ձեւով հայտարարություն ներկայացրած շրջանառության հարկ վճարողների կողմից Հայաստանի Հանրապետությունում կիրառվող՝ տնտեսական գործունեության դասակարգչի «Հանրային սննդի կազմակերպում» հատվածում չներառվող՝ այլ ակտիվների օտարումից, ինչպես նաեւ այլ գործունեությունից ստացվող եկամուտներ	20
8)	Այլ ակտիվների, այդ թվում՝ անշարժ գույքի օտարումից ստացվող եկամուտներ	10
9)	Այլ գործունեությունից ստացվող եկամուտներ	10

2. Հաշվետու ժամանակաշրջանի համար սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 1-ին կետով սահմանված՝ առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի մասով սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դրույքաչափով հաշվարկված շրջանառության հարկի գումարը նվազեցվում է սույն հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված ծախսերի հանրագումարի 9.5 տոկոսը կազմող գումարի չափով: Եթե սույն մասով սահմանված նվազեցումներից հետո շրջանառության հարկի գումարը կազմում է առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 1 տոկոսից պակաս գումար, ապա ծախսերի գծով նվազեցումը կատարվում է այն չափով, որ շրջանառության հարկի գումարը կազմի առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 1 տոկոսը:

3. Հաշվետու ժամանակաշրջանի համար սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 4-րդ կետով սահմանված՝ արտադրական գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի մասով սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դրույքաչափով հաշվարկված շրջանառության հարկի գումարը նվազեցվում է սույն հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված ծախսերի հանրագումարի 5 տոկոսը կազմող գումարի չափով: Եթե սույն մասով սահմանված նվազեցումներից հետո շրջանառության հարկի գումարը կազմում է արտադրական գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 3 տոկոսից պակաս գումար, ապա ծախսերի գծով նվազեցումը կատարվում է այն չափով, որ շրջանառության հարկի գումարը կազմի արտադրական գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 3 տոկոսը:

4. Հաշվետու ժամանակաշրջանի համար սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 6-րդ կետով սահմանված՝ հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի մասով սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դրույքաչափով հաշվարկված շրջանառության հարկի գումարը նվազեցվում է սույն հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված ծախսերի հանրագումարի 9 տոկոսը կազմող գումարի չափով: Եթե սույն մասով սահմանված նվազեցումներից հետո շրջանառության հարկի գումարը կազմում է հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 3.5 տոկոսից պակաս գումար, ապա ծախսերի գծով նվազեցումը կատարվում է այն չափով, որ շրջանառության հարկի գումարը կազմի հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 3.5 տոկոսը:

5. Հաշվետու ժամանակաշրջանի համար սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 9-րդ կետով սահմանված՝ այլ գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի մասով սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դրույքաչափով հաշվարկված շրջանառության հարկի գումարը նվազեցվում է սույն հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված ծախսերի հանրագումարի 6 տոկոսը կազմող գումարի չափով: Եթե սույն մասով սահմանված նվազեցումներից հետո շրջանառության հարկի գումարը կազմում է սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 9-րդ կետով սահմանված՝ այլ գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 4.5 տոկոսից պակաս գումար, ապա ծախսերի գծով նվազեցումը կատարվում է այն չափով, որ շրջանառության հարկի գումարը կազմի այլ գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազայի 4.5 տոկոսը:

6. Սույն հոդվածի 2-5-րդ մասերի կիրառության իմաստով՝

1) շրջանառության հարկի գումարից նվազեցվող ծախսեր են համարվում տվյալ հաշվետու ժամանակաշրջանում կատարված՝ Օրենսգրքի 55-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-5-րդ կետերով, ինչպես նաեւ նույն հոդվածի 12-րդ եւ 13-րդ մասերով սահմանված փաստաթղթերով հիմնավորված՝ ապրանքների արտադրության, աշխատանքների կատարման եւ (կամ) ծառայությունների մատուցման հետ անմիջականորեն կապված ծախսերը (բացառությամբ շահագործման մեջ գտնվող արտադրական նշանակության հիմնական միջոցների եւ շահագործման մեջ գտնվող ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիոն մասհանումների, ինչպես նաեւ այդ հիմնական միջոցների եւ ոչ նյութական ակտիվների վրա կատարվող ծախսերի), առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեության առարկա հանդիսացող ապրանքների սկզբնական արժեքը, ինչպես նաեւ իրացման ծախսերը: Սույն կետի կիրառության նպատակով՝

ա. հաշվետու ժամանակաշրջանում կատարված ծախսեր են համարվում տվյալ հաշվետու ժամանակաշրջանում ձեռք բերված ապրանքների, ստացված ծառայությունների, ընդունված աշխատանքների գծով ծախսերը,

բ. ապրանքների արտադրության, աշխատանքների կատարման եւ (կամ) ծառայությունների մատուցման հետ անմիջականորեն կապված ծախսեր են համարվում Օրենսգրքի 121-րդ հոդվածի 7-րդ մասի 3-րդ պարբերության 1-ին կետով սահմանված ծախսերը (բացառությամբ շահագործման մեջ գտնվող արտադրական նշանակության հիմնական միջոցների եւ շահագործման մեջ գտնվող ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիոն մասհանումների, ինչպես նաեւ այդ հիմնական միջոցների եւ ոչ նյութական ակտիվների վրա կատարվող ծախսերի), իսկ իրացման ծախսեր են համարվում Օրենսգրքի 121-րդ հոդվածի 7-րդ մասի 3-րդ պարբերության 3-րդ կետով սահմանված ծախսերը:

2) շրջանառության հարկի գումարից նվազեցվող ծախսեր չեն համարվում անհատույց ստացված ակտիվների, աշխատանքների եւ ծառայությունների գծով ծախսերը, ինչպես նաեւ հանրային սննդի ոլորտում գործունեություն իրականացնող հարկ վճարողների կողմից խոհարարական արտադրանք չհանդիսացող այլ ակտիվների օտարման դեպքում՝ դրանց սկզբնական արժեքը:

7. Սույն հոդվածի 2-5-րդ մասերին համապատասխան՝ շրջանառության հարկի գումարից ծախսերի գծով չնվազեցված մասը (այդ թվում՝ հաշվետու ժամանակաշրջանի համար առեւտրական (առք ու վաճառքի), արտադրական, հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող եւ սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 9-րդ կետով սահմանված՝ այլ գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազաների բացակայության դեպքում)՝ սույն հոդվածի 2-5-րդ մասերի պահանջների պահպանմամբ, նվազեցվում է հետագա հաշվետու ժամանակաշրջանների համար՝ համապատասխանաբար առեւտրական (առք ու վաճառքի), արտադրական, հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող եւ սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 9-րդ կետով սահմանված՝ այլ գործունեությունից ձեւավորվող հարկման բազաների նկատմամբ հաշվարկվող շրջանառության հարկի գումարից:

8. Հանրային սննդի ոլորտում գործունեություն իրականացնելու համար շրջանառության հարկ վճարող համարվելու վերաբերյալ հարկային մարմնի հաստատած ձեւով հայտարարություն ներկայացրած շրջանառության հարկ վճարողները շրջանառության հարկը հաշվարկում են միայն սույն հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 6-րդ եւ 7-րդ կետերով սահմանված համապատասխան դրույքաչափերով:»:

Հոդված 13. Օրենսգրքի 260-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հոդված 260. Պետական բյուջե վճարման ենթակա շրջանառության հարկի գումարի հաշվարկման կարգը

1. Շրջանառության հարկ վճարողները հաշվետու ժամանակաշրջանի գործունեության  (բացառությամբ Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 1-ին, 4-րդ 6-րդ եւ 9-րդ կետերով սահմանված գործունեությունների) արդյունքներով պետական բյուջե են վճարում այդ ժամանակաշրջանում ձեւավորվող հարկման բազայի նկատմամբ Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված համապատասխան դրույքաչափերի կիրառությամբ հաշվարկված շրջանառության հարկի գումարը:

2. Շրջանառության հարկ վճարողները հաշվետու ժամանակաշրջանի գործունեության արդյունքներով Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 1-ին, 4-րդ 6-րդ եւ 9-րդ կետերով սահմանված գործունեությունների մասով պետական բյուջե են վճարում այդ ժամանակաշրջանում ձեւավորվող հարկման բազայի նկատմամբ Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված՝ համապատասխան դրույքաչափի կիրառությամբ հաշվարկված շրջանառության հարկի գումարի եւ Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 2-5-րդ եւ 7-րդ մասերով սահմանված կարգով հաշվարկված՝ շրջանառության հարկի գումարից նվազեցվող գումարի տարբերությունը:

3. Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 1-ին, 4-րդ 6-րդ եւ 9-րդ կետերով սահմանված գործունեությունների մասով շրջանառության հարկի հաշվարկման նպատակով իրականացվում է ծախսերի առանձնացված հաշվառում:»:

Հոդված 14. Օրենսգրքի 264-րդ հոդվածի՝

1) 2-րդ մասի 3-րդ կետից հանել «իրացման,» բառը,

2) 3-րդ մասում «2-րդ մասով սահմանված ապրանքների» բառերը փոխարինել «2-5-րդ մասերով սահմանված ակտիվների»,

3) 4-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«4. Շրջանառության հարկի համակարգից հարկման ընդհանուր համակարգ անցնելու դեպքում, Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 7-րդ մասի համաձայն, ծախսերի գծով չնվազեցված մասը համապատասխանաբար առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեության մասով՝ 10-ապատիկի, արտադրական գործունեության մասով՝ 20-ապատիկի, հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեության մասով՝ 10-ապատիկի եւ Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասի աղյուսակի 9-րդ կետով սահմանված՝ այլ գործունեության մասով՝ 15-ապատիկի չափով նվազեցվում է շրջանառության հարկի համակարգից հարկման ընդհանուր համակարգ անցնելու օրը ներառող հաշվետու ժամանակաշրջանի համախառն եկամտից:»:

Հոդված 15. Օրենսգրքի 267-րդ հոդվածի 5-րդ մասի՝

1) 1-ին կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«1) բանկերը, վարկային կազմակերպությունները, ապահովագրական ընկերությունները, ապահովագրական գործակալները, ապահովագրական բրոկերները, ներդրումային ընկերությունները, արժեթղթերի շուկայի մասնագիտացված մասնակիցները, գրավատները, արտարժույթի առք ու վաճառքի գործունեություն իրականացնողները, ներդրումային ֆոնդերը, ֆոնդերի կառավարիչները, վճարահաշվարկային կազմակերպությունները, նոտարները, խաղատների, շահումով խաղերի (այդ թվում՝ ինտերնետ շահումով խաղերի) կամ խաղարկությունով, ոչ խաղարկությունով եւ (կամ) համակցված վիճակախաղերի, սաունաների, բաղնիքների եւ շոգեբաղնիքների կազմակերպման գործունեություն իրականացնողները, աուդիտորական կազմակերպությունները, առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությամբ զբաղվող կազմակերպություններն ու անհատ ձեռնարկատերերը.»,

2)  2-րդ կետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«2) խորհրդատվական, իրավաբանական, հաշվապահական, ինժեներական, գովազդային, դիզայներական, մարկետինգային, թարգմանչական, փորձագիտական, փորձաքննական, բժշկական օգնության եւ սպասարկման, ատամնատեխնիկական, վարսավիրական, մարմնի խնամքի, ավտոմեքենաների տեխնիկական սպասարկման եւ նորոգման, միջնորդական (այդ թվում՝ անշարժ գույքի առքուվաճառքի եւ (կամ) վարձակալության կամ անհատույց օգտագործման տրամադրման) ծառայություններ մատուցողները, ծրագրային ապահովման մշակման, տեղեկատվության մշակման (այդ թվում՝ տեղեկատվության հավաքման ու ընդհանրացման) եւ փոխանցման (հաղորդման), գիտահետազոտական, փորձարարական-կոնստրուկտորական եւ փորձարարական-տեխնոլոգիական (տեխնոլոգիական) եւ շինարարական աշխատանքներ կատարողները, ճարտարապետաշինարարական նախագծային փաստաթղթերի մշակման աշխատանքներ իրականացնողները, անշարժ գույքի գնահատման եւ չափագրման գործունեություն իրականացնողները, Երեւան քաղաքի վարչական սահմաններում հանրային սննդի ոլորտում գործունեություն իրականացնողները (բացառությամբ Օրենսգրքի հավելված 3-ով նախատեսված՝ զբոսաշրջային տների միջոցով մատուցվող՝ հյուրանոցային ծառայությունների հետ անմիջականորեն կապված՝ հանրային սննդի (նախաճաշ, ճաշ, ընթրիք) ոլորտի գործունեության), ինչպես նաեւ սույն ենթակետում նշված աշխատանքներին կամ ծառայություններին համանման այլ աշխատանքներ կատարողները կամ ծառայություններ մատուցողները.»,

3)  3-րդ եւ 10-րդ կետերը ուժը կորցրած ճանաչել:

Հոդված 16. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2025 թվականի հունվարի 1-ից: Սույն օրենքով սահմանվող կարգավորումները կիրառելի են սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո կատարվող՝ ապրանքների արտադրության, աշխատանքների կատարման եւ (կամ) ծառայությունների մատուցման հետ անմիջականորեն կապված ծախսերի եւ իրացման ծախսերի նկատմամբ, ինչպես նաեւ սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո ձեռք բերված՝ առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեության առարկա հանդիսացող ապրանքների սկզբնական արժեքի նկատմամբ: Սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով սահմանված դրույթները տարածվում են նաեւ մինչեւ սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը կատարված ձեռքբերումների վրա:
 

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ԶԻՆԾԱՌԱՅՈՂՆԵՐԻ ԿՅԱՆՔԻՆ ԿԱՄ ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆԸ ՊԱՏՃԱՌՎԱԾ ՎՆԱՍՆԵՐԻ ՀԱՏՈՒՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ԵԿԱՄՏԱՅԻՆ ՀԱՐԿԻ, ՇԱՀՈՒԹԱՀԱՐԿԻ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՎՃԱՐԻ ԱՆՁՆԱՎՈՐՎԱԾ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը). Նախագծերի ընդունման անհրաժեշտությունը բխում է շրջանառության հարկի համակարգի եւ հարկման ընդհանուր համակարգի հարկային բեռերի միջեւ տարբերության կրճատման, տնտեսավարող սուբյեկտների կողմից կատարվող ծախսերի փաստաթղթավորման խթանները մեծացնելու, ինչպես նաեւ ՓՄՁ համար նախատեսված երկու հարկման համակարգերն ավելի հասցեական դարձնելու նպատակադրումներից:

2. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը եւ առկա խնդիրները. Ինչպես հայտնի է, շրջանառության հարկի համակարգի՝ որպես հարկման հիմնական համակարգին այլընտրանքային համակարգի, հիմնական նպատակը տնտեսավարող սուբյեկտների համար պարզ հարկային հաշվառման եւ մեղմ վարչարարության պայմաններում գործունեություն ծավալելու հնարավորության ապահովումն է: Ուսումնասիրությունները, սակայն, ցույց են տալիս, որ շրջանառության հարկի համակարգը հարկման ընդհանուր համակարգին այլընտրանքային համակարգ լինելու փոխարեն վերածվել է հարկման արտոնյալ համակարգի: Մասնավորապես, տնտեսական գործունեության առանձին ոլորտներում համեմատվել են հարկման ընդհանուր համակարգի (ԱԱՀ եւ շահութահարկ) եւ շրջանառության հարկի համակարգի հարկային բեռերը: Արդյունքում պարզվել է, որ գրեթե բոլոր ոլորտներում (բացառություն են կազմում այն ոլորտները, որոնցում կատարվող հիմնական գործարքները ազատված են ԱԱՀ-ից) հարկման ընդհանուր համակարգի հարկային բեռն անհամեմատ ավելի բարձր է, քան շրջանառության հարկի բեռն է: Այսպես, մշակող արդյունաբերությունում ԱԱՀ-ի եւ շահութահարկի հանրագումարային հարկային բեռը գերազանցում է շրջանառության հարկի բեռը 2 անգամ, շինարարությունում՝ 2.6 անգամ, առեւտրի ոլորտում՝ 2.6 անգամ, կացության եւ հանրային սննդի ոլորտում՝ 3 անգամ, անշարժ գույքի հետ կապված գործունեության ոլորտում՝ 2.1 անգամ, մասնագիտական, գիտական եւ տեխնիկական գործունեության բնագավառում՝ 2.8 անգամ:

Մյուս կողմից, ինչպես հայտնի է, շրջանառության հարկի համակարգում գործունեության տարբեր տեսակների համար սահմանված առանձին դրույքաչափերի պայմաններում առեւտրական (առք ու վաճառքի) եւ հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեությունների համար սահմանված է փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսերի միջոցով վճարման ենթակա շրջանառության հարկի գումարի նվազեցման հնարավորություն: Ընդ որում, բացի այն հանգամանքից, որ նման հնարավորություն սահմանված է գործունեության միայն վերոնշյալ երկու տեսակների համար, այդ երկու գործունեության տեսակների համար ծախսերի միջոցով շրջանառության հարկի գումարի նվազեցման համար սահմանված են տարբերակված մոտեցումներ: Վերոնշյալ հանգամանքները մի կողմից անհարկի բարդացնում են շրջանառության հարկի համակարգն առհասարակ, մյուս կողմից չեն նպաստում այլ գործունեության տեսակների մասով կատարվող ձեռքբերումները փաստաթղթավորելու գործընթացին:

Բացի այդ, շրջանառության հարկի եւ միկրոձեռնարկատիրության համակարգի գործունեության անցած տարիների փորձը եւ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ հարկման այս համակարգերում թույլատրված են այնպիսի գործունեության տեսակներ, որոնք իրենց բնույթով նման են այս համակարգերում գործունեություն իրականացնելու արգելք ունեցող գործունեության տեսակներին կամ իրենց առանձնահատկություններից ելնելով՝ ուղեկցվում են նաեւ այլ գործունեության տեսակներով, որոնք չենք կարող հարկվել հարկման այս համակարգերում (օրինակ՝ Երեւան քաղաքում առեւտրական գործունեությունը չի կարող հարկվել միկրոձեռնարկատիրության համակարգում, իսկ ավտոտեխսպասարկման գործունեությունը, որի շրջանակներում շատ հաճախ տեղի է ունենում նաեւ ապրանքների (պահեստամասերի) վաճառք, կարող է հարկվել միկրոձեռնարկատիրության համակարգում):

3.  Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները. Նախագծերով առաջարկվում է.

1) վերանայել գործունեության հիմնական տեսակների (առեւտրական (առք ու վաճառքի) գործունեություն, արտադրական գործունեություն, հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեություն, այլ գործունեություն) համար սահմանված շրջանառության հարկի դրույքաչափերը՝ միաժամանակ ընձեռելով փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսերի միջոցով վճարման ենթակա հարկի նվազեցման հնարավորություն: Ընդ որում, առաջարկվում է սահմանել ներկայումս գործող նվազագույն կամ հաստատուն դրույքաչափերից ցածր դրույքաչափեր, որոնց պարագայում փաստաթղթավորման պատշաճ մակարդակ ունեցող տնտեսավարող սուբյեկտների համար հարկային բեռը կարող է նվազել,

2) գործունեության վերոնշյալ տեսակների համար սահմանել փաստաթղթավորված ծախսերի միջոցով վճարման ենթակա հարկի նվազեցման հնարավորության միասնական մոտեցում: Մասնավորապես, առաջարկվում է սահմանել հաշվարկային փաստաթղթերով եւ հաշվարկային փաստաթուղթ չհամարվող այլ փաստաթղթերով հիմնավորված մի շարք ծախսերի, ինչպես նաեւ ներմուծված ապրանքների արժեքի, հարկերի եւ մաքսատուրքի գծով ծախսերի միջոցով վճարման ենթակա հարկի նվազեցման հնարավորություն,

3) ընդլայնել միկրոձեռնարկատիրության եւ շրջանառության հարկով հարկման համակարգերում հարկվելու առումով արգելված գործունեության տեսակների շրջանակը: Մասնավորապես, առաջարկվում է սահմանափակել՝

ա. շրջանառության հարկի համակարգում նոտարական, փաստաբանական եւ վիճակախաղերի կազմակերպման գործունեությամբ զբաղվելու հնարավորությունը,

բ. միկրոձեռնարկատիրության հարկման համակարգում անշարժ գույքի առքուվաճառքի եւ (կամ) վարձակալությամբ տրամադրման միջնորդական, վարսավիրական, մարմնի խնամքի, ավտոտեխսպասարկման ծառայությունների մատուցման, ծրագրային ապահովման մշակման եւ շինարարական աշխատանքների կատարման, անշարժ գույքի գնահատման եւ չափագրման, սաունաների, բաղնիքների եւ շոգեբաղնիքների կազմակերպման գործունեության տեսակներով զբաղվող հարկ վճարողների գործունեությունը,

4)  սահմանել խթանող հարկային կարգավորումներ, որոնց միջոցով կապահովվի հարկման հատուկ համակարգերից հարկման ընդհանուր համակարգ հարկ վճարողների սահուն տեղափոխությունը,

5)  Հարկային օրենսգրքում եւ հարակից օրենքներում կատարել խմբագրական նշանակության որոշ փոփոխություններ եւ լրացումներ:

4. Կարգավորման առարկան. Նախագծերի կարգավորման առարկան շրջանառության հարկի համակարգի գործունեության հիմնական տեսակների համար սահմանված շրջանառության հարկի դրույքաչափերն են եւ այդ գործունեության տեսակների մասով շրջանառության հարկի հաշվարկման մոտեցումների վերանայումը, ինչպես նաեւ շրջանառության հարկի եւ միկրոձեռնարկատիրության հարկման համակարգում գործելու առումով սահմանափակված գործունեության տեսակների շրջանակը:

5. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք. Նախագծերը մշակվել են ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից:

6. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը. Նախագծերի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է կրճատել հարկման ընդհանուր համակարգում առկա հարկային բեռի եւ շրջանառության հարկի համակարգի հարկային բեռի միջեւ տարբերությունը, սահմանել փաստաթղթավորված ծախսերի հիման վրա հարկի նվազեցման միասնական մոտեցում, բարձրացնել հարկման տարբեր համակարգերում գործարքների փաստաթղթավորման մակարդակը, ինչպես նաեւ սահմանափակել գործունեության որոշ տեսակների հարկումը շրջանառության հարկի կամ միկրոձեռնարկատիրության հարկման արտոնյալ համակարգերում:

Միաժամանակ, նախագծերի ընդունումը լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտություն չի պահանջում:

Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային եւ/կամ այլ ռազմավարություններ:

Նախագծերը բխում են Կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի 6.8-րդ «Հարկաբյուջետային քաղաքականություն» մասով սահմանված քաղաքականության ուղղություններից, ըստ որի՝ հարկման համակարգում հարկային բեռի արդարացի եւ հավասար բաշխումն ապահովելու նպատակով հարկման տարբեր համակարգերի միջեւ սահմանվելու է համադրելի եւ արդարացի հարկային բեռ:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ԶԻՆԾԱՌԱՅՈՂՆԵՐԻ ԿՅԱՆՔԻՆ ԿԱՄ ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆԸ ՊԱՏՃԱՌՎԱԾ ՎՆԱՍՆԵՐԻ ՀԱՏՈՒՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ԵԿԱՄՏԱՅԻՆ ՀԱՐԿԻ, ՇԱՀՈՒԹԱՀԱՐԿԻ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՎՃԱՐԻ ԱՆՁՆԱՎՈՐՎԱԾ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ՓԱԹԵԹԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ԷԱԿԱՆ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԿԱՄ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

«Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» եւ «Եկամտային հարկի, շահութահարկի եւ սոցիալական վճարի անձնավորված հաշվառման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունումը պետական բյուջեի եկամուտների էական նվազեցման չի հանգեցնի: Ավելին, նախագծերի ընդունմամբ պայմանավորված՝ պետական բյուջեի եկամուտների տարեկան աճը շրջանառության հարկի գծով գնահատվում է շուրջ 17.8 մլրդ դրամ: Միեւնույն ժամանակ, հայտնում ենք, որ նախագծերի ընդունումը չի հանգեցնի պետական բյուջեի ծախսերի ավելացման:

Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի որոշում

Գրություն