ԳԼՈՒԽ 1.

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Օրենքի կարգավորման ոլորտը

Սույն օ՟րեն՟քը կար՟գա՟վո՟րում է ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նութ՟յան, պաշտպանության եւ զարգացման գոր՟ծըն՟թաց՟նե՟րի ըն՟թաց՟քում ծա՟գող ի՟րա՟վա՟հա՟րա՟բե՟րութ՟յուն՟նե՟րը, նե՟րառ՟յալ՝ ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի նույ՟նա՟կա՟նաց՟ման, փաս՟տաթղ՟թա՟վոր՟ման, հե՟տա՟զոտ՟ման, կի՟րառ՟ման, վե՟րա՟կանգն՟ման, ուսուցման, տարածման, այդ ար՟ժեք՟նե՟րի նկատ՟մամբ սե՟փա՟կա՟նութ՟յան ի՟րա՟վուն՟քի պաշտ՟պա՟նութ՟յու՟նը, Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան ոչ նյութական մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պան՟ման, մի՟ջազ՟գա՟յին մշա՟կու՟թա՟յին հա՟մա՟գոր՟ծակ՟ցութ՟յան, Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան եւ օտարերկրյա պե՟տութ՟յուն՟նե՟րի ժո՟ղո՟վուրդ՟նե՟րի մշա՟կու՟թա՟յին հա՟ղոր՟դակց՟ման խնդիր՟նե՟րը, սահ՟մա՟նում է այդ ո՟լոր՟տում ֆի՟զի՟կա՟կան ու ի՟րա՟վա՟բա՟նա՟կան ան՟ձանց մասնակցության ընթացակարգերը, ինչ՟պես նաեւ պե՟տա՟կան եւ տեղական ինքնակառավարման մար՟մին՟նե՟րի ի՟րա՟վա՟սութ՟յուն՟նե՟րը։

Հոդված 2. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը

Ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան մա՟սին օ՟րենսդ՟րութ՟յու՟նը կար՟գա՟վոր՟վում է սույն օ՟րեն՟քով, «Մշա՟կու՟թա՟յին օ՟րենսդ՟րութ՟յան հի՟մունք՟նե՟րի մա՟սին» Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օ՟րեն՟քով, Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան մի՟ջազ՟գա՟յին պայ՟մա՟նագ՟րե՟րով, այլ օ՟րենք՟նե՟րով եւ օրենսդրական ակ՟տե՟րով։

Ե՟թե Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան մի՟ջազ՟գա՟յին պայ՟մա՟նագ՟րե՟րով սահ՟ման՟ված են այլ նոր՟մեր, քան նա՟խա՟տես՟ված են սույն օ՟րեն՟քով, ա՟պա գոր՟ծում են մի՟ջազ՟գա՟յին պայ՟մա՟նագ՟րե՟րի նոր՟մե՟րը։

Հոդված 3. Օրենքում գործածվող  հիմնական հասկացությունները

Սույն օրենքում գործածվում են հետեւյալ հիմնական հասկացությունները.

1) ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն` հանրության, խմբերի, որոշ դեպքերում` ա՟ռան՟ձին ան՟ձանց կող՟մից որ՟պես ի՟րենց մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան մաս ճա՟նաչ՟ված, կեն՟ցա՟ղում հաս՟տա՟տուն տեղ զբա՟ղեց՟նող սովորույթները, ա՟վան՟դույթ՟նե՟րը, ծե՟սերը, պատ՟կե՟րա՟ցում՟ներն ու ար՟տա՟հայ՟տման ձ՟եւե՟րը, գի՟տե՟լիք՟ներն ու հմտութ՟յուն՟նե՟րը, ինչ՟պես նաեւ դրանց առնչող գոր՟ծիք՟նե՟րը, ա՟ռար՟կա՟նե՟րը, ստեղծագործությունները եւ մշա՟կու՟թա՟յին տա՟րածքները` որ՟պես ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան նյու՟թա՟կա՟նաց՟ված կրիչ՟ներ.

2) ոչ նյութական մշակութային արժեքներ` ժո՟ղովր՟դա՟կան բանահյուսությանը, լե՟զվին, բար՟բառ՟ներին եւ խոս՟վածք՟ներին, տեղանուններին, զինանշանային եւ ազգային այլ խորհրդա՟նիշների բովանդակությանը, ա՟վան՟դա՟կան ար՟հեստ՟ներին, ազ՟գա՟յին սո՟վո՟րույթ՟ներին, ա՟վան՟դույթ՟ներին, տոներին, ծեսերին, հասարակական կենցաղին, վար՟վե՟ցո՟ղութ՟յան ձեւերին եւ կա՟նոն՟ներին, ժողովրդական արվեստին, տնտեսական գործու՟նեությանը, կեն՟սապա՟հովման մշակույթին, հավատալիքներին, պաշտամունքին, գի՟տա՟կան հե՟տա՟զո՟տութ՟յուն՟նե՟րի արդ՟յունք՟ներին եւ մե՟թոդ՟ներին, ոչ նյու՟թա՟կան մշակութային ժա՟ռան՟գութ՟յան օբ՟յեկտ՟ներին վե՟րա՟բե՟րող` գի՟տակր՟թա՟կան հաս՟տա՟տութ՟յուն՟նե՟րում, ար՟խիվ՟նե՟րում, գրա՟դա՟րան՟նե՟րում, ի՟րա՟վա՟բա՟նա՟կան եւ ֆի՟զի՟կա՟կան ան՟ձանց մոտ պահ՟վող տեղեկույթ.

3) ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահպանություն` մշա՟կու՟թա՟յին տա՟րածք՟նե՟րում ստեղծ՟ված ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի պահպանությանն ուղղված գոր՟ծո՟ղութ՟յուն՟նե՟րի ամ՟բող՟ջութ՟յուն.

4) ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պաշտպանություն` ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան կեն՟սու՟նա՟կութ՟յանն ուղղ՟ված գործողություններ` նե՟րառ՟յալ այդ ժա՟ռան՟գութ՟յան բացահայտումը, ուսումնասիրումը, նույ՟նա՟կա՟նա՟ցու՟մը, փաս՟տաթղ՟թա՟վո՟րու՟մը, ներ՟կա՟յա՟ցու՟մը, կեն՟ցա՟ղա՟վար՟ման պայ՟ման՟նե՟րի ա՟պա՟հո՟վու՟մը, դրանց նկատմամբ հարգան՟քը, ի՟րա՟վա՟պաշտ՟պա՟նութ՟յու՟նը, բա՟րե՟լա՟վու՟մը.

5) ոչ նյութական մշակութային ժառանգության օգտագործում` ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ար՟ժեք՟նե՟րի վե՟րա՟կանգ՟նու՟մը, տա՟րա՟ծու՟մը, ֆորմալ եւ ոչ ֆորմալ կրթութ՟յան մի՟ջո՟ցով ու՟սու՟ցու՟մը եւ փո՟խան՟ցու՟մը հա՟ջորդ սե՟րունդ՟նե՟րին.

6) մշակութային տարածքներ` այն տա՟րածք՟ները, որ՟տեղ ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան կրող՟նե՟րի կող՟մից ա՟վան՟դա՟բար ստեղծվել են ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟ներ.

7) ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կրողներ` այն ան՟հատ՟նե՟րն ու խմբե՟րը, ովքեր պահպանում են ոչ նյութական մշակութային արժեքները, նպաստում են դրանց օգտագործմանը, տարածմանն ու փոխանցմանը.

Հոդված 4. Օրենքի գործողության ոլորտները

Սույն օրենքի գործողությունը տարածվում է հետեւյալ ոլորտներում`

1) բանահյուսություն`

ա. լե՟զուն, բար՟բառ՟նե՟րը, խոսվածքները.

բ. բա՟նա՟վոր ա՟վան՟դութ՟յան բո՟լոր ձ՟եւե՟րը եւ տե՟սակ՟նե՟րը.

2)  ժողովրդական երաժշտարվեստ`

ա.  ժո՟ղովր՟դա՟կան եր՟գա՟րվես՟տն իր տե՟սակ՟նե՟րով.

բ.  ժողովրդական նվագարանային ե՟րաժշ՟տութ՟յունն  իր տե՟սակ՟նե՟րով.

3) ժողովրդական պարարվեստն իր տեսակներով.

4) ժողովրդական թատերախաղերը իրենց տեսակներով.

5) ժողովրդական տոներ.

6) մարդու կյանքի շրջափուլերի (ծնունդ, հասունություն, ամուսնություն, մահ) հետ կապված ժողովրդական սովորույթներ.

7) հասարակական, ազգակցական, ընտանեկան հարաբերությունների հետ կապված սովորույթներ.

8) ազգային հավատալիքներն ու սովորույթներ.

9) ժողովրդական կենցաղն իր դրսեւորման տարբեր ձեւերով.

10) տնտեսական կյանքի հետ կապված հմտություններ (երկրագործություն, անաս՟նապահություն, ձկնորսություն, որսորդություն, առեւտուր եւ այլն).

11) բնության վերաբերյալ պատկերացումներ եւ գիտելիքներ.

12) ազգային խոհանոց.

13) ազգային խաղեր.

14) ավանդական արհեստների հետ կապված հմտություններ եւ գիտելիքներ`

ա. ժողովրդական արհեստները եւ դրանց հետ կապված հմտություններ.

բ.  ազգային տարազ.

գ.  ժողովրդական ճարտարապետություն, բնակարան եւ կահկարասի:

Հոդված 5. Օրենքի նպատակներն ու խնդիրները

1. Օրենքի նպատակներն են.

1) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պաշտ՟պա՟նութ՟յու՟նը, պահպանությունը եւ օգտագործումը.

2) ազ՟գա՟յին եւ հա՟մա՟մարդ՟կա՟յին ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան հան՟դեպ հա՟սա՟րա՟կութ՟յան հո՟գա՟ծութ՟յան եւ հար՟գան՟քի արմատավորումը.

3) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժառանգության կի՟րառ՟ման ա՟պա՟հո՟վու՟մը.

4) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան փո՟խան՟ցու՟մը սե՟րունդ՟նե՟րին.

5) մի՟ջազ՟գա՟յին հա՟մա՟գոր՟ծակ՟ցութ՟յան ա՟պա՟հո՟վու՟մը, Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան ին՟տեգ՟րու՟մը հա՟մա՟պա՟տաս՟խան մի՟ջազ՟գա՟յին կա՟ռույց՟նե՟րին, մի՟ջազ՟գա՟յին փոր՟ձի փո՟խա՟նակ՟ման եւ  տա՟րած՟ման խթա՟նու՟մը:

2. Սույն Օրենքի խնդիրներն են.

1) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նութ՟յու՟նը եւ դրա վե՟րար՟տադր՟ման գոր՟ծըն՟թա՟ցում հա՟սա՟րա՟կութ՟յան մաս՟նակ՟ցութ՟յան ա՟պա՟հո՟վու՟մը.

2) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ար՟ժեք՟նե՟րի ներդր՟ման, պահ՟պա՟նութ՟յան, պաշտ՟պա՟նութ՟յան եւ օգտագործման ա՟պա՟հո՟վու՟մը.

3) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժառանգության պահ՟պան՟վող ար՟ժեք՟նե՟րի ցան՟կի կազմ՟ման, դրանց կեն՟սու՟նա՟կութ՟յունն ա՟պա՟հո՟վող մի՟ջո՟ցա՟ռում՟նե՟րի ծրագ՟րա՟վոր՟ման, ներդր՟ման եւ պահ՟պա՟նութ՟յան  ա՟պա՟հո՟վու՟մը.

4) ան՟հա՟պաղ պաշտ՟պա՟նութ՟յան կա՟րիք ու՟նե՟ցող ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ցանկ՟ե՟րի կազմման եւ դրանցում ներառված ժառանգության պաշտ՟պա՟նութ՟յան ապահովումը.

5) ժա՟ման՟ա՟կա՟կից ար՟վես՟տում ՟ոչ՟ նյո՟՟ւ՟՟թակ՟ան ՟՟մշ՟՟ա՟կո՟՟ւթա՟՟յի՟ն ՟ժառանգության կիրառումը եւ փոխանցման ապահովումը կրթական ծրագրերով.

6)  ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում պե՟տա՟կան, տա՟րած՟քա՟յին եւ տե՟ղա՟կան ինք՟նա՟կա՟ռա՟վար՟ման մար՟մին՟նե՟րի ի՟րա՟վա՟սութ՟յուն՟նե՟րի, գոր՟ծա՟ռույթ՟նե՟րի սահ՟մա՟նու՟մը.

7) պե՟տա՟կան կա՟ռա՟վար՟ման եւ գի՟տակր՟թա՟կան կազ՟մա՟կեր՟պութ՟յուն՟նե՟րի միջեւ ոչ նյու՟թա՟կան մշակութային ժա՟ռան՟գութ՟յան շուրջ հա՟մա՟գոր՟ծակ՟ցութ՟յան, տե՟ղե՟կույթի փո՟խա՟նակ՟ման, հա՟մա՟տեղ ծրագ՟րե՟րի ի՟րա՟կա՟նաց՟ման մե՟խա՟նիզմ՟նե՟րի եւ ըն՟թա՟ցա՟կար՟գե՟րի սահ՟մա՟նու՟մը.

8) ոչ  նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում ի՟րա՟վա՟բա՟նա՟կան եւ ֆի՟զի՟կա՟կան ան՟ձանց, այդ թվում` ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան կրող՟նե՟րի պե՟տա՟կան ա՟ջակ՟ցութ՟յան տրա՟մադր՟ման ձ՟եւե՟րի եւ ըն՟թա՟ցա՟կար՟գե՟րի սահ՟մա՟նու՟մը.

9) մի՟ջազ՟գա՟յին հա՟մա՟գոր՟ծակ՟ցութ՟յան ուղ՟ղութ՟յուն՟նե՟րի եւ ըն՟թա՟ցա՟կար՟գե՟րի սահ՟մա՟նու՟մը:

Հոդված 6. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պետական քաղաքականության սկզբունքները

Պետական քաղաքականության սկզբունքներն են`

1) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան սահ՟մա՟նու՟մը` որ՟պես մշա՟կու՟թա՟յին գոր՟ծու՟նեութ՟յան ռազ՟մա՟վա՟րա՟կան կարեւո՟րութ՟յան բնա՟գա՟վառ եւ պե՟տութ՟յան կող՟մից պահ՟պան՟վող  ու պաշտ՟պան՟վող ազ՟գա՟յին հարս՟տութ՟յուն.

2) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան դե՟րի կարեւորումը ազ՟գա՟յին ինք՟նութ՟յան ու դի՟մագ՟ծի պահ՟պա՟նութ՟յան, հա՟մա՟հայ՟կա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին դաշ՟տի ձեւա՟վոր՟ման գոր՟ծում.

3) ոչ նյութական մշակութային ժառանգության դիտարկումը` որպես ազգային արժեհամակարգի եւ մշակույթի զարգացման հիմքերից մեկը.

4) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րին հա՟ղոր՟դակց՟վե՟լու եւ հա՟մա՟պա՟տաս՟խան ծա՟ռա՟յութ՟յուն՟նե՟րից օգտ՟վե՟լու մատ՟չե՟լիութ՟յու՟նը, մի՟ջազ՟գա՟յին փո՟խա՟նա՟կում՟նե՟րի ա՟պա՟հո՟վու՟մը եւ ազգային ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան հան՟րահռ՟չա՟կու՟մը, պահ՟պա՟նութ՟յու՟նը եւ պաշտ՟պա՟նութ՟յու՟նը օտարերկրյա պետություններում:

ԳԼՈՒԽ 2.

ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՈՒ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդված 7. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության իրավասությունները

Հայաստանի Հանրապետության Կառավարությունը.

1) իրականացնում է պե՟տա՟կան միաս՟նա՟կան քա՟ղա՟քա՟կա՟նութ՟յունը ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում.

2) Հաստատում է ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահ՟պա՟նութ՟յան, պաշտ՟պա՟նութ՟յան, տա՟րած՟ման եւ օգտագործման տա՟րե՟կան, եռամյա եւ հեռանկարային ծրա՟գ՟րրերը, որոնց իրականացման համար անհրաժեշտ ծախսերն արտացոլվում են յուրաքան՟չ՟յուր տարվա պետական բյուջեի նախագծում.

3) հաս՟տա՟տում է ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի եւ ան՟հա՟պաղ պաշտ՟պա՟նութ՟յան կա՟րիք ու՟նե՟ցող ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ցանկ՟ե՟րի կազմ՟ման չա՟փո՟րո՟շիչ՟նե՟րը եւ դրանց հիման վրա կազմված ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի ցան՟կը.

4) սահմանում է Հայաստանի Հանրապետությունում մշակութային տարածքների ճա՟նաչման չափորոշիչները եւ հաստատում մշակութային տարածքների ցանկը.

5) հաս՟տա՟տում է ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի նույ՟նա՟կա՟նաց՟ման, փաս՟տաթղ՟թա՟վոր՟ման, պահ՟պա՟նութ՟յան, տե՟ղե՟կատ՟վութ՟յան փո՟խա՟նակ՟ման կար՟գե՟րը.

6) ի՟րա՟կա՟նաց՟նում է օ՟րեն՟քով նա՟խա՟տես՟ված այլ լիա՟զո՟րութ՟յուն՟ներ։

Հոդված 8. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառում կառավարութ՟յան լիազորված պետական մարմնի իրավասությունները

Լիազորված պետական մարմինը.

1) մշա՟կում է ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նութ՟յու՟նը, պաշտ՟պա՟նութ՟յու՟նը, տա՟րա՟ծումն ու օգտագործումն ա՟պա՟հո՟վող գերատեսչական եւ օրենսդրական  ակ՟տե՟րի նա՟խագ՟ծեր.

2) Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության հաստատմանն է ներկայացնում ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պահ՟պա՟նութ՟յան, պաշտ՟պա՟նութ՟յան, տա՟րած՟ման տա՟րե՟կան ծրա՟գի՟րը.

3) մի՟ջոց՟ներ է ձեռ՟նար՟կում` բացահայտելու Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յունում եւ օտարերկրյա պե՟տութ՟յուն՟ներում գտնվող ազ՟գա՟յին ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րը եւ իրականացնում է այդ ար՟ժեք՟նե՟րի հաշ՟վառ՟ումն ու հրապարակումը.

4) Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան Կա՟ռա՟վա՟րութ՟յան հաս՟տատ՟մանն է ներ՟կա՟յաց՟նում ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի եւ ան՟հա՟պաղ պաշտ՟պա՟նութ՟յան կա՟րիք ու՟նե՟ցող ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ցան՟կերը եւ դրանց  կազմ՟ման չա՟փո՟րո՟շիչ՟նե՟րը.

5) Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան Կա՟ռա՟վա՟րութ՟յա՟ն հաստատմանն է ներկայացնում Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յու՟նում մշա՟կու՟թա՟յին տա՟րածք՟ ճա՟նաչ՟ելու չա՟փո՟րո՟շիչ՟նե՟րը, ինչ՟պես նաեւ  մշա՟կու՟թա՟յին տա՟րածք՟նե՟րի ցանկը.

6) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում ստեղ՟ծում է պե՟տա՟կան տե՟ղե՟կատ՟վա՟կան միաս՟նա՟կան հա՟մա՟կարգ եւ ա՟պա՟հո՟վում դրա՟նից օգտ՟վե՟լու մատ՟չե՟լիութ՟յու՟նը.

7) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում կազ՟մա՟կեր՟պում է աշ՟խա՟տող՟նե՟րի մաս՟նա՟գի՟տա՟կան պատ՟րաս՟տու՟մը, վե՟րա՟պատ՟րաս՟տու՟մը եւ վե՟րաո՟րա՟կա՟վո՟րու՟մը.

8) Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օրենսդրությամբ եւ Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան մի՟ջազ՟գա՟յին պայ՟մա՟նագ՟րե՟րով նա՟խա՟տես՟ված կար՟գով մի՟ջոց՟ներ է ձեռ՟նար՟կում՝ վե՟րա՟կանգ՟նե՟լու ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րը.

9) նպաս՟տում է մշա՟կու՟թա՟յին, գի՟տա՟կան եւ կրթա՟կան հաս՟տա՟տութ՟յուն՟նե՟րի (գի՟տա՟հե՟տա՟զո՟տա՟կան կենտ՟րոն՟ներ, թան՟գա՟րան՟ներ, գրա՟դա՟րան՟ներ, ար՟խիվ՟ներ, լա՟բո՟րա՟տո՟րիա՟ներ, ար՟հես՟տա՟նոց՟ներ եւ այլն) ստեղծ՟մանն ու զար՟գաց՟մա՟նը, ցու՟ցա՟բե՟րում է պե՟տա՟կան ա՟ջակ՟ցութ՟յուն ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան արժեքների ու՟սում՟նա՟սիր՟ման, հրա՟տա՟րակ՟ման եւ հան՟րահռ՟չակ՟ման գոր՟ծա՟ռույթ՟ներ ի՟րա՟գոր՟ծող գի՟տա՟կան, մշա՟կու՟թա՟յին կազ՟մա՟կեր՟պութ՟յուն՟նե՟րի եւ ար՟շա՟վախմ՟բե՟րի գոր՟ծու՟նեութ՟յա՟նը.

10) նպաս՟տում է ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նութ՟յան եւ պաշտպանության միջո՟ցա՟ռում՟նե՟րի` գի՟տա՟ժո՟ղով՟նե՟րի, սե՟մի՟նար՟նե՟րի, հա՟մերգ՟ների, ցու՟ցա՟հան՟դես՟նե՟րի, ծի՟սա՟կար՟գե՟րի եւ հան՟դի՟սութ՟յուն՟նե՟րի, ժողովրդական ավանդական տո՟նե՟րի, մար՟դու կյան՟քի շրջա՟փու՟լե՟րի հետ կապ՟ված ժո՟ղովր՟դա՟կան սո՟վո՟րույթ՟նե՟րի, ազ՟գա՟յին խա՟ղե՟րի կազ՟մա՟կերպ՟մա՟նը, ինչ՟պես նաեւ` ժողովրդական ավանդական տո՟նե՟րի անց՟կաց՟ման ձ՟եւե՟րի ներդրմանը.

11) կրթութ՟յան ոլորտում լիա՟զոր՟ված պետական մարմ՟նի հետ հա՟մա՟տեղ իրակա՟նաց՟նում է ոչ նյութական մշակութային ժառանգությանն առնչվող կրթական ծրագ՟րե՟ր.

12) ի՟րա՟կա՟նաց՟նում է օ՟րենսդ՟րութ՟յամբ նա՟խա՟տես՟ված այլ լիա՟զո՟րութ՟յուն՟ներ։

Հոդված 9. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառում  պետական կառավարման տարածքային մարմինների իրավասությունները

Պետական կառավարման տարածքային մարմինները.

1) ա՟պա՟հո՟վում են մար՟զի տա՟րած՟քում պե՟տա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին քա՟ղա՟քա՟կա՟նութ՟յան ի՟րա՟կա՟նա՟ցու՟մը ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ոլորտում.

2) օ՟րենսդ՟րութ՟յամբ ի՟րենց վե՟րա՟պահ՟ված ի՟րա՟վա՟սութ՟յան սահ՟ման՟նե՟րում կազ՟մա՟կեր՟պում են լիա՟զոր՟ված պետական մարմ՟նի հա՟մա՟պա՟տաս՟խան ծա՟ռա՟յութ՟յուն՟նե՟րի, ստո՟րա՟բա՟ժա՟նում՟նե՟րի ու տե՟ղա՟կան ինք՟նա՟կա՟ռա՟վար՟ման մար՟մին՟նե՟րի հա՟մա՟տեղ եւ հա՟մա՟ձայ՟նեց՟ված գոր՟ծու՟նեութ՟յուն ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում.

3) մի՟ջոց՟ներ են ձեռ՟նար՟կում մար՟զի տա՟րած՟քում ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նութ՟յան, պաշտ՟պա՟նութ՟յան եւ օ՟գտա՟գործ՟ման ուղ՟ղութ՟յամբ` դրանք հա՟մա՟ձայ՟նեց՟նե՟լով լիա՟զոր պե՟տա՟կան մարմ՟նի հետ.

4) առաջարկություններ է ներկայացնում լիազորված պետական մարմնին տեղական նշանակության ոչ նյութական մշակութային ժառանգության, այդ թվում` ժողովրդական ավանդական տոների, ծեսերի ու արարողությունների կազմակերպման եւ կիրառման վերա՟բերյալ:

Հոդված 10. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառում տեղական ինքնակառավարման մարմինների իրավասությունները

Տե՟ղա՟կան ինք՟նա՟կա՟ռա՟վար՟ման մար՟մին՟նե՟րը որ՟պես կա՟մա՟վոր լիա՟զո՟րութ՟յուն`

1) ա՟ջակ՟ցում են հա՟մայնք՟ի տա՟րած՟քում գոր՟ծող ազ՟գային մշակութային խմբե՟րի եւ հա՟մույթ՟նե՟րի գո՟ծու՟նեութ՟յա՟նը, ազ՟գա՟յին ար՟հեստ՟նե՟րի, ժո՟ղովր՟դա՟կան ստեղ՟ծա՟գոր՟ծութ՟յան զար՟գաց՟մա՟նը.

2) կազ՟մա՟կեր՟պում են տե՟ղա՟կան նշա՟նա՟կութ՟յան տո՟նե՟ր, ծե՟սե՟ր եւ ծի՟սա՟կա՟տա՟րութ՟յուն՟նե՟ր, ուխ՟տագ՟նա՟ցութ՟յուն՟ներ.

3) նպաս՟տում են մարդու կյանքի շրջափուլերի եւ բնութ՟յան պահ՟պա՟նութ՟յան հետ կապ՟ված ժո՟ղովր՟դա՟կան սո՟վո՟րույթների ներդրմանը.

4) ա՟պա՟հո՟վում են հա՟մայն՟քի տա՟րած՟քում բնակ՟վող ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կութա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան կրող՟նե՟րի մա՟սին տե՟ղե՟կույթը.

5) ի՟րա՟կա՟նաց՟նում են օ՟րեն՟քով սահ՟ման՟ված այլ լիա՟զո՟րութ՟յուն՟ներ:

ԳԼՈՒԽ 3.

ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ, ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԸ ԵՎ ՍՈՒԲՅԵԿՏՆԵՐԸ

Հոդված 11. Պետական մշակութային քաղաքականության կազմակերպումը ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառում

1. Պե՟տա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին քա՟ղա՟քա՟կա՟նութ՟յու՟նը ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում կազ՟մա՟կերպ՟վում է մշա՟կու՟թա՟յին, գի՟տա՟կան, հա՟սա՟րա՟կա՟կան կազ՟մա՟կեր՟պութ՟յուն՟նե՟րի հայ՟տե՟րի եւ ծրագ՟րա՟յին ա՟ռա՟ջարկ՟նե՟րի հի՟ման վրա, մշա՟կույ՟թի պահ՟պան՟ման, տա՟րած՟ման եւ օգտագործման պե՟տա՟կան (տա՟րե՟կան, ե՟ռամ՟յա եւ հե՟ռան՟կա՟րա՟յին) ծրագ՟րե՟րով:

2. Ել՟նե՟լով ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան ուղ՟ղութ՟յուն՟նե՟րի ա՟ռանձ՟նա՟հատ՟կութ՟յուն՟նե՟րից` կա՟րող են նա՟խա՟տես՟վել դրա՟մաշ՟նոր՟հա՟յին ծրագ՟րեր:

3. Դրա՟մաշ՟նոր՟հա՟յին ծրագ՟րե՟րի ի՟րա՟կա՟նաց՟ման հա՟մար հայ՟տեր եւ ծրագ՟րա՟յին ա՟ռա՟ջարկ՟ներ կա՟րող են ներ՟կա՟յաց՟նել ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում գոր՟ծող մշա՟կու՟թա՟յին, գի՟տա՟կան, կրթա՟կան եւ հա՟սա՟րա՟կա՟կան կազ՟մա՟կեր՟պութ՟յուն՟նե՟րը, ինչ՟պես նաեւ ի՟րա՟վա՟բա՟նա՟կան այլ ան՟ձինք, ո՟րոնք ի՟րենց կա՟նո՟նադ՟րութ՟յամբ սահ՟ման՟ված կար՟գով ի՟րա՟կա՟նաց՟նում են մշա՟կու՟թա՟յին գոր՟ծու՟նեութ՟յուն:

Հոդված 12.  Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառի օբյեկտները

Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառի օբյեկտներն են.

Հայաստանի Հանրապետությում եւ օտարերկրյա պետություններում գտնվող ոչ նյութական մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րը, դրանց շրջա՟պա՟տող մի՟ջա՟վայ՟րը՝ նե՟րառ՟յալ պատ՟մամ՟շա՟կու՟թա՟յին տարածքը:

Հոդված 13. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառի սուբյեկտները

Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառի սուբյեկտներն են.

1) Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յունը.

2) պե՟տա՟կան կա՟ռա՟վար՟ման հան՟րա՟պե՟տա՟կան, տա՟րած՟քա՟յին եւ տե՟ղա՟կան ինք՟նա՟կա՟ռա՟վար՟ման մար՟մին՟նե՟րը.

3) մշա՟կու՟թա՟յին, գի՟տակրթա՟կան հաս՟տա՟տութ՟յուն՟նե՟րը, հասարակական կազմակեր՟պութ՟յունները, թան՟գա՟րան՟նե՟րը, գրա՟դա՟րան՟նե՟րը, ար՟խիվ՟նե՟րը.

4) ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի պահ՟պան՟ման, նույ՟նա՟կա՟նաց՟ման, փաս՟տաթղ՟թա՟վոր՟ման, հե՟տա՟զոտ՟ման, կի՟րառ՟ման, վե՟րա՟կանգն՟ման, ուսուցման, հաշ՟վառ՟ման, եւ հան՟րահռ՟չակ՟ման հետ առնչ՟վող ի՟րա՟վա՟բա՟նա՟կան ու ֆի՟զի՟կա՟կան ան՟ձինք.

5) ոչ  նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան կրող՟նե՟րը:

ԳԼՈՒԽ 4.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԲՆԱԿՎՈՂ ԱԶԳԱՅԻՆ ՓՈՔՐԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ, ՏԱՐԱԾՈՒՄԸ ԵՎ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄ

Հոդված 14. Հայաստանի Հանրապետությունում բնակվող ազգային փոքրամասնութ՟յուն՟նե՟րի ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նու՟մը, տա՟րա՟ծու՟մը եւ օգտագործումը

Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յու՟նում բնակ՟վող ազ՟գա՟յին փոք՟րա՟մաս՟նութ՟յուն՟նե՟րի ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պահ՟պա՟նու՟մը, տա՟րա՟ծու՟մը, օգտագործումը կար՟գավորվում է սույն օրենքով, «Մշա՟կու՟թա՟յին օ՟րենսդ՟րութ՟յան հի՟մունք՟նե՟րի մա՟սին» Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օ՟րեն՟քով, այլ օրենքներով եւ իրավական ակտերով:

ԳԼՈՒԽ 5.

ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ  ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՓՈԽԱՆԱԿՈՒՄՆԵՐԸ ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ԵՎ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ՀԵՏ

Հոդված 15. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության միջազգային համագործակցությունը

1. Ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում հա՟մա՟գոր՟ծակ՟ցութ՟յան ուղ՟ղութ՟յուն՟նե՟րը սահ՟ման՟վում են Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան միջ՟պե՟տա՟կան պայ՟մա՟նագ՟րե՟րով, ինչ՟պես նաեւ մշա՟կույ՟թի պահ՟պան՟ման, տա՟րած՟ման եւ զարգացման պե՟տա՟կան ծրագ՟րե՟րով:

2. Ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան բնա՟գա՟վա՟ռում Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան մի՟ջազ՟գա՟յին հա՟մա՟գոր՟ծակ՟ցութ՟յու՟նը ի՟րա՟կա՟նաց՟վում է Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան օ՟րենսդ՟րութ՟յա՟նը եւ Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան մի՟ջազ՟գա՟յին պայ՟մա՟նագ՟րե՟րին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան:

Հոդված 16. Հայկական ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պաշտպանությունը օտարերկրյա պետություններում

1. Հայ՟կա՟կան ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան պաշտ՟պա՟նութ՟յու՟նը օ՟տա՟րերկր՟յա պե՟տութ՟յուն՟նե՟րում ի՟րա՟կա՟նաց՟վում է Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան միջ՟պե՟տա՟կան պայ՟մա՟նա՟գրե՟րին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան` տվյալ երկ՟րի օ՟րենսդ՟րութ՟յան, մի՟ջազ՟գա՟յին ի՟րա՟վուն՟քի սկզբունք՟նե՟րի եւ նոր՟մե՟րի շրջա՟նակ՟նե՟րում:

2. Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յու՟նն ա՟ջակ՟ցում է օ՟տա՟րերկր՟յա պե՟տութ՟յուն՟նե՟րում հայ՟կա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին հաստատություններին եւ կազ՟մա՟կեր՟պութ՟յուն՟նե՟րին` ազգային ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի բացահայտման, ու՟սում՟նա՟սի՟րման, հաշ՟վա՟ռման, վե՟րա՟կանգ՟նման եւ հան՟րահռ՟չա՟կման եւ կի՟րա՟ռման գործում:

ԳԼՈՒԽ 6.

ՈՉ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌԻ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄԸ

Հոդված 17. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառի ֆինանսավորումը

1. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության բնագավառը ֆինանսավորվում է.

1) պե՟տա՟կան եւ հա՟մայն՟քա՟յին բյու՟ջե՟նե՟րի մի՟ջոց՟նե՟րով.

2) մշա՟կու՟թա՟յին, հա՟սա՟րա՟կա՟կան եւ այլ կազ՟մա՟կեր՟պութ՟յուն՟նե՟րի ու հիմ՟նադ՟րամ՟նե՟րի մի՟ջոց՟նե՟րով.

3) օ՟րեն՟քով չար՟գել՟վող այլ մի՟ջոց՟նե՟րով:

2. Պե՟տա՟կան բյու՟ջեից կա՟րող են ֆի՟նան՟սա՟վոր՟վել նաեւ Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տութ՟յան տա՟րած՟քից դուրս գտնվող հայ՟կա՟կան ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ար՟ժեք՟նե՟րի հաշ՟վառ՟մանը, ու՟սում՟նա՟սիր՟մանը եւ դրանց պահ՟պա՟նութ՟յա՟նը նպաս՟տող այլ աշ՟խա՟տանք՟ներ:

ԳԼՈՒԽ 7.

ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 18. Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության մասին օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը

Ոչ նյու՟թա՟կան մշա՟կու՟թա՟յին ժա՟ռան՟գութ՟յան մա՟սին օ՟րեն՟քի պա՟հանջ՟նե՟րը խախ՟տող՟նե՟րը կրում են պա՟տաս՟խա՟նատ՟վութ՟յուն ՀՀ՟ օրենքով սահ՟ման՟ված կար՟գով։

Հոդված 19. Օրենքի ուժի մեջ մտնելը

Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրա՟պա՟րակ՟մա՟ն օրվան հա՟ջոր՟դող տաս՟նե՟րորդ օր՟վա՟նից։