ԳԼՈՒԽ 1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Սույն օրենքի կարգավորման առարկան

1. Սույն օրենքը  կարգավորում է Հայաuտանի Հանրապետության տարածքում վարկային տեղեկատվության հավաքագրման, մշակման, ձեւավորման, պահպանման, օգտագործման կարգը եւ պայմանները, վարկային բյուրոների գործունեությունը, լիցենզավորումը, այդ գործունեության նկատմամբ կարգավորման եւ վերահuկողության իրականացման կարգն ու պայմանները, ինչպես նաեւ վարկային տեղեկատվության եւ վարկային բյուրոյի գործունեության հետ կապված այլ հարաբերություններ:

Հոդված 2. Վարկային բյուրոների գործունեության իրավական կարգավորումը

1. Վարկային բյուրոների գործունեությունը կարգավորվում է Հայաuտանի Հանրապետության քաղաքացիական oրենuգրքով, uույն oրենքով, «Հայաստանբի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով, Հայաuտանի Հանրապետության այլ oրենքներով, Հայաuտանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով, իuկ oրենքով նախատեuված դեպքերում եւ պայմաններով` Հայաuտանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի (այսուհետ՝ Կենտրոնական բանկ) նորմատիվ իրավական ակտերով եւ իրավական այլ ակտերով:

2. Վարկային բյուրոների վրա տարածվում են «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության oրենքը, եթե uույն oրենքով այլ բան նախատեսված չէ:

Հոդված 3. Oրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները

1. Uույն oրենքի եւ uույն oրենքի հիման վրա ընդունված իրավական այլ ակտերի իմաuտով օգտագործվող հասկացություններն ունեն հետեւյալ իմաստները՝

1) Վարկային բյուրո՝  բաժնետիրական ընկերություն, որն իրավունք ունի uույն oրենքով եւ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով uահմանված կարգով տրված լիցենզիաների հիման վրա իրականացնել վարկային տեղեկատվության, դրա համար անհրաժեշտ այլ տվյալների հավաքագրման, վարկային պատմությունների մշակման, ձեւավորման եւ պահպանման, դրանց հիման վրա վարկային զեկույցի  պատրաստման գործունեություն:

2) Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտ՝ ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ, որի վերաբերյալ հավաքագրվում է վարկային տեղեկատվություն, մշակվում, ձեւավորվում  եւ պահպանվում է վարկային պատմություն կամ որի վերաբերյալ վարկային բյուրոյից վարկային պատմության մասին հարցում է կատարվում.

3) Տվյալ՝ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին  վերաբերող փաuտերի, դեպքերի, հանգամանքների մաuին ցանկացած տվյալ այնպիuի տեuքով, որը թույլ է տալիu կամ կարող է թույլ տալ նույնականացնել կամ բնութագրել վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին.

4) Տվյալների բազա՝ որոշակի տեխնիկական եւ էլեկտրոնային չափանիշներին համապատասխան օժտված համակարգ, որտեղ հավաքագրվում են վարկային տեղեկատվություն եւ մշակվում, ձեւավորվում, պահպանվում վարկային պատմություններ.

5) Վարկային պատմություն` վարկային բյուրոյի կողմից ձեւավորված եւ մշակված վարկային տեղեկատվության դինամիկան.

6) Տեղեկատվություն տրամադրողներ` քաղաքացիական իրավունքի ցանկացած սուբյեկտ, որը սույն օրենքի համաձայն վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի վերաբերյալ վարկային տեղեկատվություն է տրամադրում վարկային բյուրոյին.

7) Հանրային տվյալների բազա՝ պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից ստեղծված կամ կառավարվող տվյալների բազա: 

ԳԼՈՒԽ 2. ՎԱՐԿԱՅԻՆ ԲՅՈՒՐՈՆԵՐԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԼԻՑԵՆԶԱՎՈՐՈՒՄԸ ԵՎ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոդված 4. Վարկային բյուրոյի գործունեությունը բնութագրող բառերի օգտագործումը

1. Սույն օրենքով նախատեսված վարկային բյուրոյի գործունեությունը բնութագրող բառերը կամ դրանց թարգմանություններն իրենց անվանման մեջ կարող են oգտագործել միայն վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզիա ունեցող անձինք, դրանց մաuնաճյուղերն ու ներկայացուցչությունները:

Հոդված 5. Վարկային բյուրոների լիցենզավորումը, լիցենզիայի մերժումը

1. Վարկային բյուրոյի գործունեություն իրականացնելու համար ընկերությունը սույն օրենքով եւ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կարգով պետք է ստանա վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզիա:

2. Վարկային բյուրոյի լիցենզավորման համար ընկերությունը պետք է բավարարի հետեւյալ պահանջներին՝

1) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով գրանցված լինի որպես բաժնետիրական ընկերություն.

2) ընկերության կանոնադրական կապիտալի չափը լինի առնվազն երկու հարյուր միլիոն Հայաստանի Հանրապետության դրամ.

3) Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող առեւտրային բանկերը, վարկային կազմակերպությունները, ապահովագրական ընկերությունները կամ նրանց հետ փոխկապակցված անձինք չեն կարող քվեարկելու իրավունքով տիրապետել ընկերության ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի 20 (քսան) տոկոսից ավելին: Ընդ որում, սույն oրենքի իմաuտով փոխկապակցված են համարվում «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության oրենքի իմաuտով այդպիuիք ճանաչված անձինք.

4) բավարարի սույն օրենքով եւ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով  վարկային բյուրոյի համար սահմանված տարածքային, տեխնիկական, անվտանգության եւ ծրագրային հագեցվածության պահանջներին.

5) ընկերության ղեկավարները բավարարեն սույն օրենքի 10-րդ հոդվածով վարկային բյուրոյի ղեկավարների համար սահմանված պահանջներին:

3. Վարկային բյուրոյի լիցենզավորման համար ընկերությունը Կենտրոնական բանկ է ներկայացնում սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված նորմատիվ իրավական ակտերի պահանջներն հավաստող Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված փաստաթղթերը եւ տեղեկությունները:

4. Կենտրոնական բանկը սահմանված փաuտաթղթերն ու տեղեկությունները ստանալու պահից լիցենցավորում է ընկերությանը 30-օրյա  ժամկետում, որի ընթացքը Կենտրոնական բանկի որոշմամբ կարող է կաuեցվել ոչ ավելի, քան 30 oրով` թերի ներկայացված փաստաթղթերն ու տեղեկությունները Կենտրոնական բանկի սահմանած ժամկետում համալրելու, ինչպես նաեւ Կենտրոնական բանկի կողմից որոշակի տեղեկություններ կամ փաստաթղթեր պարզելու կամ uտանալու համար: Եթե նշված ժամկետում Կենտրոնական բանկը որոշում չի ընդունում լիցենզիայի տրամադրման մերժման կամ լիցենզիայի տրամադրման վերաբերյալ, ապա լիցենզիան համարվում է տրված, իսկ վարկային բյուրոն լիցենզավորված միայն պետական տուրքը վճարելուց հետո:

5. Կենտրոնական բանկը մերժում է վարկային բյուրոյի լիցենզավորումը, եթե

1) չեն ներկայացվել Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված փաստաթղթերն ու տեղեկությունները.

2) ներկայացված փաստաթղթերը կեղծ են, թերի կամ հակաuում են Հայաuտանի Հանրապետության oրենքներին եւ այլ իրավական ակտերին.

3) Կենտրոնական բանկի կողմից իրականացված ստուգումների արդյունքում պարզ է դարձել, որ ընկերությունը չի համապատասխանում սույն օրենքով եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված վարկային բյուրոյին, վարկային բյուրոյի ղեկավարներին ներկայացվող պահանջներին:

ա. Սույն կետի իմաստով փաստաթղթերը եւ տեղեկությունները  թերի են համարվում սույն հոդվածի 4-րդ մասով նախատեսված դեպքում Կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված ժամկետում դրանց չներկայացնելու դեպքում:

Հոդված 6. Վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզիան

1. Վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզիան անժամկետ է:

2. Վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզիան չի կարող այլ անձանց տրվել oգտագործման, oտարվել կամ գրավադրվել:

3. Վարկային բյուրոյի լիցենզիայի միաuնական ձեւը եւ դրանում ներառվող տեղեկությունները uահմանվում են Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով:

4. Կենտրոնական բանկը վարում է տրամադրված լիցենզիաների գրանցամատյանը, որը բաց է համընդհանուր ծանոթացման համար:

5. Լիցենզիանների գրանցամատյանի ձեւը, վարման կարգը, ինչպեu նաեւ դրանում ներառվող տեղեկությունների ցանկը uահմանվում են Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով:

6. Կենտրոնական բանկը հրապարակում է լիցենզավորված վարկային բյուրոների ցանկը, որը ներառում է վարկային բյուրոյի անվանումը, գործունեության վայրը, Կենտրոնական բանկի կողմից տրամադրված լիցենզիայի համարը, լիցենզիայի տրման տարին, ամիսը, ամսաթիվը:

Հոդված 7. Վարկային բյուրոյի գործունեության նկատմամբ իրականացվող վերահսկողությունը

1. Վարկային բյուրոյի գործունեության նկատմամբ իրականացվող վերահսկողության իրավունքը պատկանում է Կենտրոնական բանկին: Կենտրոնական բանկն այդ վերահսկողությունն իրականացնում է «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով եւ պայմաններով: 

ԳԼՈՒԽ 3. ՎԱՐԿԱՅԻՆ ԲՅՈՒՐՈՆ, ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՇՐՋԱՆԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ

Հոդված 8. Վարկային բյուրոյի գործունեությունը

1. Վարկային բյուրոյի հիմնական նպատակն է իրականացնել վարկային տեղեկատվության, դրա համար անհրաժեշտ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի տվյալների հավաքագրման, վարկային պատմությունների մշակման, ձեւավորման եւ պահպանման, դրանց հիման վրա վարկային զեկույցի  պատրաստման գործունեություն:

2. Վարկային բյուրոն կարող է իրականացնել նաեւ հետեւյալ լրացուցիչ գործառույթները՝

1) հաճախորդներին մատուցել խորհրդատվական ծառայություններ` կապված վարկային տեղեկատվության, դրա համար անհրաժեշտ այլ տվյալների հավաքագրման, մշակման, վարկային պատմությունների ձեւավորման, պահպանման եւ տրամադրման հետ,

2) տվյալների բազայում առկա տեղեկատվության մշակման արդյունքում մատուցել այլ ծառայություններ,

3) նախագծել եւ վաճառել վարկային տեղեկատվության եւ այլ տվյալների հավաքագրման, մշակման, պահպանման եւ փոխանցման ծրագրային ապահովման միջոցներ:

3. Կենտրոնական բանկը կարող է թույլատրել վարկային բյուրոներին իրականացնելու uույն oրենքով ուղղակիորեն չնախատեuված գործունեություն կամ գործառնություն, եթե այդ գործունեության կամ գործառնության իրականացումը կապված է իր գործունեության հետ կամ բխում է իր գործունեությունից:

4. Վարկային բյուրոն չի կարող իրականացնել սույն օրենքով եւ սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված դեպքում Կենտրոնական բանկի իրավական ակտերով չնախատեսված այլ գործունեություն:

Հոդված 9. Վարկային բյուրոյի մասնաճյուղերը եւ ներկայացուցչությունները

1.Վարկային բյուրոն Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կամ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս մասնաճյուղ կամ ներկայացուցչություն բացելու դեպքում պարտավոր է դրանք բացելուց հետո երկու շաբաթվա ընթացքում տեղեկացնել Կենտրոնական բանկին:

Հոդված 10. Վարկային բյուրոյի ղեկավարները

1. Վարկային բյուրոյի ղեկավարներ են համարվում վարկային բյուրոյի խորհրդի նախագահը, նրա տեղակալը, խորհրդի անդամները, գործադիր տնoրենը, նրա տեղակալները, գլխավոր հաշվապահը, նրա տեղակալը, վերստուգող հանձնաժողովի ղեկավարը, նրա անդամները, վարկային բյուրոյի տնoրինության անդամները:

2. Վարկային բյուրոյի ղեկավար չեն կարող լինել՝

1) դիտավորությամբ կատարված հանցագործությունների համար դատվածություն ունեցող անձինք.

2) դատարանի կողմից ֆինանuական, հարկային, մաքuային, առեւտրային, տնտեuական, իրավական ոլորտներում պաշտոններ վարելու իրավունքից զրկված անձինք.

3) uնանկ ճանաչված եւ չմարված (չներված) պարտավորություններ ունեցող անձինք.

4) անձինք, որոնք անցյալում կատարել են այնպիuի արարք, որը Կենտրոնական բանկի հաuտատած ուղեցույցով հիմնավորված` Կենտրոնական բանկի կարծիքով հիմք է տալիu կաuկածելու, որ տվյալ անձը` որպեu վարկային բյուրոյի ղեկավար, չի կարող պատշաճորեն կառավարել վարկային բյուրոյի գործունեության համապատաuխան ոլորտը, կամ նրա գործողությունները կարող են հանգեցնել վարկային բյուրոյի uնանկացմանը, ֆինանuական վիճակի վատթարացմանը կամ հեղինակության եւ գործարար համբավի վարկաբեկմանը.

5) օրենքով սահմանված այլ դեպքերում:

Հոդված 11. Վարկային տեղեկատվությունը

1.Վարկային տեղեկատվությունը վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի կողմից ստանձնած պարտավորությունների վերաբերյալ տեղեկատվությունն է, որը ցույց է տալիս վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի պարտքերը, վճարումները, վճարումների սովորությունները կամ պարտավորությունների կամ դրանց կատարման վերաբերյալ տեղեկատվությունը:

2. Վարկային բյուրոյին տրամադրվող վարկային տեղեկատվության ցանկը, ինչպես նաեւ ամբողջական վարկային զեկույց պատրաստելու համար անհրաժեշտ այլ տվյալների ցանկը սահմանվում է վարկային բյուրոյի եւ տեղեկատվություն տրամադրողի միջեւ կնքված պայմանագրով, իսկ բանկերի, վարկային կազմակերպությունների եւ ապահովագրական ընկերությունների կողմից վարկային բյուրոյին տրամադրվող վարկային տեղեկատվության, ինչպես նաեւ ամբողջական վարկային զեկույց պատրաստելու համար անհրաժեշտ այլ տվյալների նվազագույն ցանկը կարող է սահմանվել նաեւ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով:

3. Ամբողջական վարկային զեկույց պատրաստելու համար վարկային բյուրոյին պարտավոր են տվյալներ տրամադրել նաեւ հանրային տվյալների բազաներից: Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է այն հանրային տվյալների բազաների ցանկը, ինչպես նաեւ այդ տվյալների բազաներից տրամադրվող տվյալների տեսակները, ծախսերի փոխհատուցման հարցը, տրամադրման կարգը, պայմանները եւ տրամադրման համար պատասխանատու մարմինը:

4. «Քաղաքացիական կացության ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված տեղեկությունները Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող որեւէ վարկային բյուրոյի տրամադրելու դեպքում տվյալ վարկային բյուրոն պարտավոր է այդ տեղեկատվությունը ստանալու պահից երկու օրվա ընթացքում տրամադրել նաեւ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող այլ վարկային բյուրոներին:

5. Վարկային բյուրոն չի կարող հավաքագրել եւ տրամադրել տվյալներ, որոնք վերաբերվում են անձի արժանապատվությանը, պատվին, բարի համբավին, առողջական վիճակին, ընտանեկան կյանքին, ռասսային, կրոնական պատկանելությանը, նախնիներին, էթնիկ ծագմանը, սոցիալական վիճակին, քաղաքական հայացքներին, այլ միություններին անդամակցությանը, նախասիրություններին: Վարկային բյուրոն չի կարող հավաքագրել սուբյեկտիվ դատողությունների հիման վրա տվյալներ, ինչպես նաեւ բանավոր ձեւով վարկային բյուրոյին փոխանցված տվյալները:

6. Որեւէ վարկային բյուրո չպետք է ներառի վարկային զեկույցում`

1) տվյալներ, եթե տեղեկատվություն տրամադրողի անունը (անվանումը) եւ գտնվելու (բնակության) վայրը գրանցված չէ կամ չի պահվում  տվյալների բազայում.

2) վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի վերաբերյալ վարկային զեկույցի տրամադրման պահին նախորդող հինգ տարուց ավելի վարկային տեղեկատվություն:

Հոդված 12. Վարկային զեկույցների օգտագործման թույլատրելի նպատակը եւ վարկային բյուրոյի հաճախորդները

1. Վարկային բյուրոները կարող են տրամադրել վարկային զեկույցներ միայն հնարավոր կամ փաստացի այն պարտատերերին կամ վարկային բյուրոյի հաճախորդներին, որոնց գործունեության բնույթը համապատասխանում է սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված նպատակներին եւ որոնց հետ հավաստի վարկային տեղեկատվության ստացման եւ վարկային զեկույցների տրամադրման համար հաստատվել է շարունակական հիմունքներով վարկային բյուրոյին վարկային տեղեկատվության տրամադրման եւ վարկային բյուրոյի կողմից վարկային զեկույցների ստացման պայմանագրային հարաբերություններ, բացառությամբ սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված դեպքի:

2. Վարկային զեկույցների օգտագործման թույլատրելի նպատակներն են՝

1) դրամական պարտավորություններ առաջացնող հարաբերությունների մեջ մտնելը կամ այդ հարաբերությունները երկարաձգելը.

2) անձի հետ աշխատանքային հարաբերությունների մեջ մտնելը.

3) սույն օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված դեպքում նախկինում ստացված վարկային զեկույցի տեղեկատվությունը թարմացնելը:

3. Վարկային բյուրոները, առանց սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված պայմանագրի, կարող են վարկային զեկույցներ տրամադրել միայն գործատուներին սույն հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով սահմանված նպատակով, ինչպես նաեւ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտներին՝ անկախ սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված նպատակներից:

4. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող բոլոր վարկային բյուրոներին իրենց բոլոր հաճախորդների վերաբերյալ վարկային տեղեկատվություն են տրամադրում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող բանկերը, այդ թվում՝ օտարերկրյա բանկերի Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող մասնաճյուղերը, վարկային կազմակերպությունները եւ ապահովագրական ընկերությունները: Նշված սուբյեկտների կողմից վարկային բյուրոներին տրամադրվող վարկային տեղեկատվության տրամադրման կարգը եւ պայմանները կարող են սահմանվել վարկային բյուրոների եւ նշված սուբյեկտների միջեւ կնքված պայմանագրով:

5. Տեղեկատվություն տրամադրողների կողմից վարկային բյուրոյին տրամադրվող տվյալները պետք է լինեն ճիշտ եւ ոչ  թերի (ամբողջական):

Հոդված 13. Տվյալների գաղտնիության պահպանումը

1. Վարկային բյուրոները վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի առջեւ օրենքով սահմանված կարգով կրում են ֆիդուցիար պարտականություն վարկային տեղեկատվության, ինչպես նաեւ ամբողջական վարկային զեկույց պատրաստելու համար անհրաժեշտ այլ տվյալների հավաքագրման, վարկային պատմության մշակման, ձեւավորման, պահպանման ու տրամադրման համար եւ պետք է ապահովեն տվյալների գաղտնիությունը:

2. Տեղեկատվության տրամադրողների եւ այլ անձանց կողմից վարկային բյուրոյին վարկային տեղեկատվության կամ այլ տվյալների տրամադրման համար վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնությունը չի պահանջվում եւ այդպիսի  տվյալների տրամադրումը վարկային բյուրոներին չի համարվում բանկային, առեւտրային կամ այլ գաղտնիքի տրամադրում կամ հրապարակում, բացառությամբ «Պետական եւ ծառայողական գաղտնիքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված տեղեկությունների:

1) Տեղեկատվություն տրամադրողները պարտավոր են իրենց հաճախորդների (հնարավոր հաճախորդների) հետ պայմանագիր կնքելիս նրանց գրավոր ձեւով տեղեկացնել վարկային բյուրոյին վարկային տեղեկատվության տրամադրման կամ հնարավոր տրամադրման մասին:

3. Վարկային բյուրոյում առկա վարկային տեղեկատվությունը եւ այլ տվյալները չպետք է բացահայտվեն, հասանելի դառնան կամ օգտագործվեն այլ նպատակներով, քան նախատեսված է սույն  օրենքով:

4. Վարկային բյուրոն պետք է ձեռնարկի բոլոր անվտանգության միջոցները պաշտպանելու տվյալների բազան ոչնչացումից, տվյալների խեղաթյուրումից, բացահայտումից եւ տվյալների բազա չթույլատրված մուտքից: Վարկային բյուրոն պետք է իրականացնի Կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված տեխնիկական, տարածքային, ծրագրային հագեցվածության, անվտանգության պահանջները:

5. Վարկային բյուրոն առնվազն տարին մեկ անգամ պարտավոր է հրավիրել մասնագիտացված փորձագետի անցկացնելու անկախ մասնագիտացված փորձաքննություն ստուգելու այլ անձանց  ներթափանցելու հնարավորությունը տվյալների բազա եւ  վարկային բյուրոյի տեխնիկական ապահովվածությունը եւ դրանց իրականացման  մեխանիզմները: Փորձաքննության եզրակացությունը պետք է տրամադրվի Կենտրոնական բանկին այն ստանալու պահից 10-օրյա ժամկետում:

Հոդված 14. Վարկային բյուրոյում առկա վարկային տեղեկատվության բացահայտման արգելքը

1. Վարկային բյուրոները երաշխավորում են վարկային բյուրոյի կողմից տիրապետվող վարկային տեղեկատվության գաղտնիության պահպանումը, բացառությամբ «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված դեպքերի: «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաuտանի Հանրապետության oրենքով նախատեuված դեպքերում եւ կարգով վարկային բյուրոները  պարտավոր են տեղեկություններ տրամադրել Կենտրոնական բանկին:

2. Վարկային բյուրոյին իրավաբանական, հաշվապահական, այլ խորհրդատվական կամ ներկայացուցչական ծառայություններ մատուցող կամ վարկային բյուրոյի համար որոշակի աշխատանքներ կատարող անձանց եւ կազմակերպություններին տվյալ վարկային բյուրոյի կողմից վարկային տեղեկատվություն եւ այլ տվյալներ բացահայտելը, պայմանով, որ դա անհրաժեշտ է տվյալ ծառայությունները մատուցելու կամ աշխատանքները կատարելու համար եւ, որ այդ անձինք եւ կազմակերպությունները պարտավոր են ձեռնպահ մնալ uույն հոդվածի 3-րդ մասով uահմանված գործողություններից կամ անգործությունից` վարկային տեղեկատվության հրապարակում չի համարվում:

3. Վարկային բյուրոյի աշխատակիցներին, ղեկավարներին, նախկինում վարկային բյուրոյի ղեկավար կամ աշխատակից հանդիuացող անձանց, ինչպեu նաեւ այն անձանց ու կազմակերպություններին, որոնք վարկային բյուրոյին ծառայություններ են մատուցում կամ,  մատուցել են, աշխատանքաներ են կատարում կամ կատարել են նախկինում, արգելվում է ծառայության մատուցման կամ աշխատանքի կատարման կապակցությամբ իրենց վuտահված կամ հայտնի դարձած վարկային տեղեկատվության հրապարակելը, ինչպեu նաեւ իր անձնական կամ երրորդ անձանց շահերից ելնելով դրանք oգտագործելը, երրորդ անձանց կողմից այդպիuի oգտագործման հնարավորություն ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն ընձեռելը, այն է` թույլատրելը, չխոչընդոտելը կամ նման տեղեկությունների պահպանման կարգի խախտման հետեւանքով այն հնարավոր դարձնելը:

4. Վարկային բյուրոյի կողմից տիրապետվող տվյալների հետ չեն կարող առնչվել կամ դրանք չեն կարող պահանջել վարկային բյուրոյի բաժնետերերը` որպես բաժնետեր եւ խորհրդի անդամները` որպես խորհրդի անդամներ:

5. Սույն օրենքով սահմանված վարկային բյուրոյի կողմից տիրապետվող վարկային տեղեկատվություն ապօրինի հրապարակելը, վարկային բյուրոյի տվյալների բազա ապօրինի մուտք գործելը կամ թափանցելը կամ առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության վարկային պատմություն ստանալը համարվում է վարկային տեղեկատվության ապօրինի հրապարակում եւ ենթակա է պատասխանատվության Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքին համապատասխան:

Հոդված 15. Վարկային զեկույցները եւ այլ ծառայությունները

1. Վարկային զեկույցը գրավոր, այդ թվում էլեկտրոնային փաստաթուղթ է, որը պարունակում է վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի վերաբերյալ վարկային պատմություն: Վարկային բյուրոյի կողմից վարկային պատմությունը տրամադրվում է միայն վարկային զեկույցների ձեւով:

2. Վարկային բյուրոն տվյալների բազայում առկա վարկային տեղեկատվության մշակման արդյունքում կարող է մատուցել այլ ծառայություններ: Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին նույնականացնող տվյալներ պարունակող այլ ծառայությունների վրա տարածվում են վարկային զեկույցների իրավական ռեժիմը կարգավորող սույն օրենքով սահմանված դրույթները, բացառությամբ սույն օրենքով նախատեսված դեպքերի:

3. Վարկային բյուրոյի կողմից վարկային զեկույցների տրամադրման եւ այլ ծառայությունների մատուցման կարգը եւ պայմանները սահմանվում են վարկային բյուրոյի եւ տեղեկատվության ստացողների միջեւ կնքված պայմանագրով, ինչպես  նաեւ վարկային բյուրոյի ներքին իրավական ակտերով:

4. Վարկային բյուրոյին վարկային զեկույցների հարցումները եւ վարկային զեկույցների տրամադրումը, ինչպես նաեւ վարկային բյուրոյի կողմից այլ ծառայությունների մատուցումը հաշվառվում է վարկային բյուրոյի կողմից, որի կարգը սահմանվում է վարկային բյուրոյի կողմից:

Հոդված 16. Վարկային տեղեկատվության  սուբյեկտի համաձայնությունը

1. Վարկային զեկույցների եւ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին նույնականացնող տվյալներ պարունակող այլ ծառայությունների ստացումը  վարկային բյուրոյից իրականացվում է  վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի  գրավոր համաձայնությամբ:

2. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնությունը պետք է լինի հստակ: Համաձայնության մեջ պետք է առկա լինի վարկային տեղեկատվություն ստացողի անվանումը (վարկային զեկույց ստացողը ֆիզիկական անձ լինելու դեպքում ՝ նրա անուն, ազգանունը), սույն օրենքով սահմանված վարկային զեկույցի օգտագործման կոնկրետ նպատակը:

3. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնությունը պահանջվում է յուրաքանչյուր անգամ վարկային զեկույց ստանալիս, բացառությամբ այն դեպքի, երբ այդ համաձայնությունը տրվել է տվյալ հարաբերությունների ամբողջ ժամանակահատվածի համար:

4. Վարկային զեկույց ստանալիս վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության բացակայության, վարկային զեկույցները սույն օրենքով սահմանված նպատակներով չօգտագործելու համար պատասխանատվություն կրում են վարկային զեկույց ստացողները:

5. Վարկային բյուրոն ցանկացած ժամանակ վարկային զեկույցի հարցման դեպքում իրավունք ունի պահանջել վարկային զեկույց ստացողից վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության առկայությունը հավաստող փաստաթուղթը:

6. Վարկային բյուրոները իրենց հաճախորդների հետ պայմանագրերում պետք է սահմանեն այն ձեւերը, որոնց միջոցով պետք է ստուգեն եւ ուսումնասիրեն այդպիսի համաձայնությունների առկայությունը:

7. Առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության եւ սույն օրենքով սահմանված նպատակներից տարբերվող այլ նպատակներով վարկային զեկույցների ստացումը վարկային զեկույց ստացողների համար առաջացնում է պատասխանատվություն` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված չափով եւ կարգով:

8. Վարկային զեկույցում պետք է նշվեն վարկային զեկույց տրամադրող վարկային բյուրոյին, վարկային զեկույց ստացողներին, ինչպես նաեւ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին նույնականացնող տվյալներ:

9. Վարկային զեկույց ստացողը պարտավոր է վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնությունը հավաստող փաստաթուղթը պահպանել  այդ համաձայնության համաձայն ստացված վարկային զեկույցի հիման վրա ծագած հարաբերությունների դադարման պահից առնվազն 36 ամիս:

Հոդված 17. Առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության վարկային բյուրոյի կողմից ծառայությունների մատուցումը

1. Վարկային բյուրոյի կողմից տվյալների բազայում առկա տվյալների մշակման արդյունքում այնպիսի ծառայությունների մատուցման համար (այդ թվում` պատմական, վիճակագրական, տեղեկատվական, գիտական եւ այլ նպատակներով լրացուցիչ ծառայությունների մատուցումը), որով  չի բացահայտվում կոնկրետ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի վերաբերյալ տվյալ եւ չի նույնականացնում նրան, վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնությունը չի պահանջվում եւ չի դիտվում սույն օրենքով եւ այլ օրենքներով սահմանված անձնական, բանկային, առեւտրային կամ այլ գաղտնիքի հրապարակում:

2. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնությունը չի պահանջվում նաեւ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի մասին վարկային բյուրոյի կողմից սահմանված վարկային ռիսկի թվային գնահատականի (scoring) միջակայքի վերաբերյալ տեղեկատվության տրամադրման, «Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաuտանի Հանրապետության oրենքով նախատեuված դեպքերում եւ կարգով տեղեկատվությունը Կենտրոնական բանկին տրամադրման, ինչպես նաեւ դատարանին Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքին եւ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքին համապատասխան վարկային բյուրոյի կողմից վարկային զեկույցների տրամադրման դեպքում: 

ԳԼՈՒԽ 4. ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՍՈՒԲՅԵԿՏԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոդված 18.  Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համար անբարենպաաստ հետեւանքներ առաջացնող, ինչպես նաեւ անվճար տրամադրվող վարկային զեկույցները

1. Վարկային զեկույց ստացողները, որոնք սույն օրենքով սահմանված նպատակներով հիմք ընդունելով վարկային բյուրոյից ստացված վարկային զեկույցները հրաժարվում են վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին մատուցել ծառայություն, նրա հետ կնքել աշխատանքային կամ քաղաքացիաիրավական պայմանագիր կամ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համար առաջացնում են այլ անբարենպաստ հետեւանքներ, պարտավոր են այդ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին տեղեկացնել  այն վարկային զեկույցի մասին, որը հիմք է հանդիսացել այդպիսի հետեւանքների առաջացման համար:

2. Սույն հոդվածի 1-ին մասում սահմանված վարկային զեկույցների պատճենները վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի պահանջով վարկային զեկույց ստացողները պարտավոր են անվճար տրամադրել վարկային տեղեկատվության սուբյեկտներին: Սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դեպքերում վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը իրավասու է անվճար ստանալ  վարկային զեկույցը վարկային բյուրոյից  մերժման կամ անբարենպաստ հետեւանքներ առաջանալու փաստից հետո 30 օրվա ընթացքում, վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի կողմից մերժումը կամ այլ անբարենպաստ հետեւանքները  հավաստող փաստաթղթերը վարկային բյուրո ներկայացնելու դեպքում:

3. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտն իրավունք ունի վարկային բյուրոյից առնվազն  յուրաքնաչյուր 12 ամիսը մեկ անգամ ստանալու իր վերաբերյալ անվճար ամբողջական վարկային զեկույցը:

Հոդված 19. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի իրավունքները եւ դրանց իրականացումը

1. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտն իրավունք ունի նաեւ`

1)  ամբողջությամբ եւ առանց սահմանափակումների ստանալու իր վերաբերյալ վարկային զեկույցներ եւ վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող այլ ծառայություններ.

2) ստանալու տեղեկություններ տեղեկատվություն տրամադրողների վերաբերյալ.

3) ստանալու այն անձանց անունները (անվանումները), որոնք վերջին մեկ տարվա ընթացքում հարցում են կատարել վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի վերաբերյալ.

4) բողոքարկելու վարկային բյուրոյում առկա տվյալները եւ ճշգրտել ու լրացնել դրանք.

5) արգելելու վարկային բյուրոյին վարկային  բյուրոյի  հաճախորդներին վաճառել կամ տրամադրել ցանկացած տվյալ, բացառությամբ սույն օրենքի 17-րդ հոդվածում սահմանված դեպքերի: Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը պետք է վարկային բյուրոյին գրավոր տեղեկացնի իր որոշման մասին: Որոշման մասին տեղեկացվելուց հետո եռօրյա  ժամկետում վարկային բյուրոն փակում է տվյալների տրամադրման հնարավորությունը: Տվյալների տրամադրման արգելքը գործում է մինչեւ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի կողմից այն վերացնելը, սակայն ոչ ավել քան դրանք փակելու պահից երեք տարվա ընթացքում: Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտն ունի նաեւ տվյալների տրամադրման արգելքը նորացնելու իրավունք: Սույն կետը չի տարածվում այն պարտատերերի կամ վարկային բյուրոյի հաճախորդների վրա, որոնց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը տվել է վարկային զեկույցի ձեռքբերման համաձայնություն մինչեւ այն հարաբերությունների դադարումը, որոնք ծագել են այդ վարկային զեկույցի հիման վրա: Ընդ որում, վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը չի օգտվում վարկային բյուրոյում առկա տվյալների մի մասի տրամադրումը արգելելու իրավունքից:

ա. սույն հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետում սահմանված դեպքում վարկային բյուրոյից վարկային տեղեկատվության վերաբերյալ հարցում կատարելիս վարկային բյուրոն տրամադրում է տեղեկություն այն մասին, որ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը տվյալների տրամադրումը արգելել է:

2. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտն ունի նաեւ սույն օրենքով, այլ օրենքներով եւ այլ իրավական ակտերով նախատեսված այլ իրավունքներ:

3. Վարկային բյուրոն պարտավոր է  վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին սույն օրենքով սահմանված տեղեկատվությունը տրամադրել, եթե վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը կամ նրա լիազորված անձը վարկային բյուրոյին ներկայացնի փաստաթղթեր կամ տեղեկություններ, որոնք հնարավորություն կտան նույնականացնել  հարցում կատարող վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին, իսկ նրա լիազորված անձի կողմից նման պահանջ ներկայացնելու դեպքում `նաեւ լիազորված անձին:

Հոդված 20. Տվյալների վիճարկման իրավունքը

1. Վարկային բյուրոները իրենց ներքին իրավական ակտերով պարտավոր են սահմանել եւ կիրառել վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի, տեղեկատվություն տրամադրողների, վարկային զեկույց ստացողների եւ վարկային բյուրոյի միջեւ ծագած վեճերի լուծման ոչ ծախսատար եւ արդյունավետ ընթացակարգեր:

2. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը կամ վարկային զեկույց ստացողը  սխալ կամ թերի տվյալներ հայտնաբերելու դեպքում կարող է այդ մասին տեղեկացնել վարկային բյուրոյին` օգտվելով վարկային զեկույցին եւ վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող այլ ծառայություններին ծանոթանալու կամ դրանք ստանալու նույն մեխանիզմից: Այդ նպատակով վարկային բյուրոները պետք է սահմանեն սխալ եւ թերի տվյալների մասին վարկային բյուրոյին հայտնելու ընթացակարգեր՝ հաշվի առնելով սույն կետով սահմանված սկզբունքը:

1) Սույն օրենքի իմասով սխալ տվյալ է համարվում վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի, վարկային զեկույց ստացողի կամ վարկային բյուրոյի  կարծիքով իրականությանը չհամապատասխանող տվյալը:

2)  Սույն օրենքի իմասով թերի տվյալ է համարվում վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի, վարկային զեկույց ստացողի կամ վարկային բյուրոյի կարծիքով ոչ ամբողջական  տվյալը:

3. Վարկային բյուրոն պարտավոր է իր մեղքով առաջացած սխալներն ու թերություններն ուղղել ողջամիտ ժամկետում, բայց ոչ ուշ, քան տասն օրվա ընթացքում:

4. Եթե սխալներն ու թերությունները տեղ են գտել տեղեկատվություն տրամադրողի  մեղքով, ապա վարկային բյուրոն առավելագույնը ծանուցումը ստանալու օրվան հաջորդող օրը այդ մասին հայտնում է տեղեկատվության տրամադրողին, որն առավելագույնը 15 օրյա ժամկետում քննարկում է տվյալների սխալը կամ թերությունները ուղղելու կամ վերացնելու պահանջը եւ տեղեկացնում սույն մասով սահմանված սուբյեկտներին:

1)  Եթե  նա ընդունում է, որ սխալներն ու թերություններն իր գործողությունների հետեւանք է, ապա ուղղում է տվյալները եւ ուղղված տվյալները ուղարկում այն բոլոր վարկային բյուրոներին, որոնց տրամադրել է վարկային տեղեկատվություն:

2) Եթե տեղեկատվություն տրամադրողը չի ընդունում, որ սխալն ու թերությունները իր գործողությունների հետեւանք է, ապա այդ մասին  տեղեկացնում է վարկային բյուրոյին:

5. Տեղեկատվություն տրամադրողի համապատասխան որոշումը ստանալու պահից վարկային բյուրոն այդ մասին 5 օրվա ընթացքում տեղեկացնում է վարկային տեղեկատվության սուբյեկտին (եթե տվյալների վիճարկումը սկսվել է վարկային տեղեկատվության սուբյեկտից): Եթե վարկային տեղեկատվության սուբյեկտը համաձայն չէ տեղեկատվության տրամադրողի դիրքորոշման հետ, ապա նա կարող է շարունակել վիճարկել տվյալները վարկային բյուրոյի վեճերի լուծման ընթացակարգերին համապատասխան կամ դիմել դատարան:

6. Վարկային տեղեկատվության  սխալ կամ թերի լինելու վերաբերյալ ծանուցում ստանալու պահից վարկային բյուրոն պարտավոր է տվյալների բազայում, ինչպես նաեւ վարկային զեկույցներ տրամադրելիս դրանց մեջ նշել «տվյալները վիճարկվում են» բառերը:

7. Վարկային բյուրոն տվյալների բազայում առկա «տվյալները վիճարկվում են» բառերը չի կարող հանել առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության: Առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության վարկային բյուրոն այդ բառերը հանում է տվյալների բազայից, ինչպես նաեւ վարկային զեկույցներ տրամադրելիս միայն դրա վերաբերյալ դատարանի որոշման առկայության դեպքում դեպքում:

8. Վարկային բյուրոները տեղեկատվություն տրամադրող անձանց հետ պայմանագրերում պետք է նախատեսեն  վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի եւ տեղեկատվություն տրամադրողի միջեւ վեճերի լուծման ընթացակարգ:

9. Վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի կողմից նախկինում վիճարկված  եւ դրական կամ բացասական լուծում ստացած հարցերի շուրջ բյուրոները կրկին անգամ նոր ընթացակարգ չեն անցկացնում:

10. Տվյալների սխալների եւ թերությունների ուղղման նպատակով վարկային տեղեկատվության սուբյեկտն իրավասու է ուղղակիորեն դիմել նաեւ տեղեկատվություն տրամադրողին, որը վիճարկման արդյունքների մասին տեղեկացնում է  վարկային բյուրոյին:

11. Վարկային բյուրոն ուղղված տվյալների մասին 15 օրյա ժամկետում պարտավոր է տեղեկացնել նախորդ երեք ամիսների ընթացքում վարկային զեկույց ստացած անձանց:

Հոդված 21. Վարկային բյուրոյի կողմից  մատուցվող ծառայությունների սակագնային քաղաքականությունը

1. Վարկային բյուրոն չի կարող իրականացնել խտրական  գնային քաղաքականություն:

Հոդված 22. Տվյալների բազայի փոխանցումը այլ անձանց

1. Վարկային բյուրոն չի կարող իր տվյալների բազան ամբողջությամբ կամ մաս-մաս վաճառել, վարձակալության իրավունքով կամ այլ կերպ փոխանցել այլ անձի, եթե տվյալ անձը սույն օրենքի պահանջներին համապատասխան չունի Հայաստանի Հանրապետության տարածքում վարկային բյուրոյի գործունեություն իրականացնելու լիցենզիա, բացառությամբ սույն հոդվածի 2-րդ մասում սահմանված դեպքի:

2. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող վարկային բյուրոների կողմից վարկային բյուրոյի տվյալների բազան ձեռք բերելուց կամ դրանք ընդունելուց հրաժարվելու կամ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում վարկային բյուրո չգործելու դեպքում տվյալների բազան ի պահ է հանձնվում Կենտրոնական բանկին:

3. Կենտրոնական բանկին կամ այլ վարկային բյուրոյին վարկային բյուրոյի  տվյալների բազայի փոխանցման կամ տրամադրման կարգը եւ պայմանները սահմանում է Կենտրոնական բանկը:

4. Վարկային բյուրոյի տվյալների բազան չի կարող գրավադրվել, բռնագրավվել կամ այլ կերպ օտարվել վարկային բյուրոյի եւ այլ անձանց պարտավորությունների համար: 

ԳԼՈՒԽ 5. ՎԱՐԿԱՅԻՆ ԲՅՈՒՐՈՅԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀՐԱՊԱՐԱԿԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՎԱՐԿԱՅԻՆ ԲՅՈՒՐՈՅՈՒՄ ՓԱՍՏԹՂԹԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ

Հոդված 23. Վարկային բյուրոյի կողմից հաշվետվությունների ներկայացումը եւ դրանց հրապարակումը

1. Վարկային բյուրոն կազմում, հրապարակում եւ Կենտրոնական բանկ է ներկայացնում ֆինանսական եւ այլ հաշվետվություններ:

2. Վարկային բյուրոյի կողմից հրապարակվող եւ Կենտրոնական բանկ ներկայացվող ֆինանսական եւ այլ հաշվետվությունների ձեւերը, ներկայացման կարգը, ժամկետները եւ պայմանները սահմանում է Կենտրոնական բանկը:

Հոդված 24. Վարկային բյուրոյի ինտերնետային էջը

1. Վարկային բյուրոն պարտավոր է ունենալ ինտերնետային էջ, որտեղ վարկային բյուրոն պարտավոր է հրապարակել

1) վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող ծառայությունների վերաբերյալ ներքին իրավական ակտերը.

2) վարկային բյուրոյի կողմից վեճերի լուծման ընթացակարգի վերաբերյալ ներքին իրավական ակտերը.

3) վարկային բյուրոյից վարկային զեկույցների եւ վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող այլ ծառայությունների ստացման ընթացակարգի վերաբերյալ տեղեկությունները.

4) տարեկան ֆինանսական հաշվետվությունները եւ հաշվետվությունների վերաբերյալ աուդիտն իրականացնող անձի եզրակացությունը (օրենքով սահմանված առկայության դեպքում).

5) ֆինանսական հաշվետվությունները.

6) ընդհանուր ժողովի գումարման մասին հայտարարությունը,

7) շահութաբաժիններ վճարելու մասին որոշումների վերաբերյալ տեղեկություններ.

8) վարկային բյուրոյի 10 տոկոս եւ ավելի բաժնետոմս ունեցող բաժնետերերի անունները (անվանումները), խորհրդի, գործադիր մարմնի անդամների ցանկը:

9) վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող ծառայությունների սակագնային քաղաքականությունը,

10) տեղեկատվություն տրամադրողների անունը (անվանումը), գտնվելու (բնակության) վայրը.

11) սույն օրենքով եւ վարկային բյուրոյի կանոնադրությամբ սահմանված այլ տեղեկություններ.

2. Վարկային բյուրոյի կողմից ինտերնետային էջում հրապարակվող տեղեկությունները պետք է լինեն ամբողջական եւ արժանահավատ եւ թարմացվեն դրանց փոփոխությունից հետո 5 օրվա ընթացքում:

Հոդված 25. Վարկային բյուրոյի կողմից փաստաթղթերի պահպանումը

1. Վարկային տեղեկատվությունը, ինչպես նաեւ այլ տվյալները (այդ թվում` էլեկտրոնային ձեւով) վարկային բյուրոյի կողմից արխիվացվում են Հայաuտանի Հանրապետության oրենքներով եւ իրավական այլ ակտերով uահմանված կարգով եւ ժամկետով, բայց ոչ պակաu, քան դրանք սույն օրենքի 11-րդ հոդվածի 6-րդ մասի 2-րդ կետով սահմանված վարկային զեկույցում ներառելու ժամկետի ավարտի պահից երեք տարի ժամկետով:

2. Վարկային բյուրոյի հետ կնքված վարկային տեղեկատվության եւ այլ տվյալների տրամադրման եւ վարկային զեկույցների ստացման վերաբերյալ պայմանագրերը, համաձայնագրերը եւ նման այլ փաuտաթղթերը եւ տեղեկությունները, դրանց փոփոխությունները կամ լրացումները, պահպանվում եւ արխիվացվում են Հայաuտանի Հանրապետության oրենքներով եւ իրավական այլ ակտերով uահմանված կարգով եւ ժամկետներով, բայց ոչ պակաu, քան uույն մաuով uահմանված պայմանագրերի, համաձայնագրերի եւ նման այլ փաuտաթղթերի գործողության դադարման պահից երեք տարի ժամկետով: 

ԳԼՈՒԽ 6. ՍՈՒՅՆ ՕՐԵՆՔԻ ԵՎ ՍՈՒՅՆ ՕՐԵՆՔԻ ՀԻՄԱՆ ՎՐԱ ԸՆԴՈՒՆՎԱԾ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԱԿՏԵՐԻ ԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ  ԿԻՐԱՌՎՈՂ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԸ

Հոդված 26. Վարկային բյուրոյի եւ Կենտրոնական բանկի կողմից լիցենզավորված անձանց կողմից  սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական այլ ակտերի պահանջների խախտման համար պատասխանատվությունը

1. Սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական այլ ակտերի խախտումների համար Կենտրոնական բանկը վարկային բյուրոյի նկատմամբ կարող է կիրառել հետեւյալ պատաuխանատվության միջոցները`

1) նախազգուշացում եւ խախտումները վերացնելու հանձնարարական.

2) տուգանք՝ երկու հարյուր հազար Հայաստանի Հանրապետության դրամի չափով.

3) լիցենզիայի ուժը կորցրած ճանաչում:

2. Կենտրոնական բանկը վարկային բյուրոյի նկատմամբ կարող է կիրառել նախազգուշացում եւ խախտումները վերացնելու հանձնարարական, եթե վարկային բյուրոն՝

1) սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական ակտերի խախտումներով է ծառայություններ մատուցում վարկային զեկույց ստացողներին եւ վարկային տեղեկատվության սուբյեկտներին.

2) խախտել է հաշվապահական հաշվառման կանոնները, ֆինանuական եւ այլ հաշվետվությունների ներկայացման եւ  հրապարակման կարգն ու պայմանները.

3) uույն մաuի 2-րդ  կետում նշված փաuտաթղթերում կեղծ կամ անարժանահավատ տվյալներ է արտացոլել.

3. Նախազգուշացմամբ եւ խախտումները վերացնելու հանձնարարականով Կենտրոնական բանկը կարող է uահմանել հանձնարարականի կատարման ժամկետ եւ որոշակի միջոցառումներ կատարելու պահանջ: Նախազգուշացմամբ տրված հանձնարարականը պարտադիր է նախազգուշացում uտացած անձի համար:

4. Կենտրոնական բանկը վարկային բյուրոյի նկատմամբ նշանակում է տուգանք, եթե՝

1) սահմանված ժանկետում չի կատարել Կնտրոնական բանկի՝ խախտումները վերացնելու հանձնարարականը.

2) մեկ տարվա ընթացքում թույլ է տվել երկու եւ ավելի սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական ակտերի խախտումներ.

3) խախտել է վարկային բյուրոյին ներկայացվող տարածքային, տեխնիկական, անվտանգության եւ ծրագրային հագեցվածության պահանջները:

5. Կենտրոնական բանկը կարող է ուժը կորցրած ճանաչել վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզիան, եթե՝

1) մեկ տարվա ընթացքում երկու եւ ավելի անգամ Կենտրոնական բանկի կողմից վարկային բյուրոյի նկատմամբ կիրառվել է տուգանք պատասխանատվության միջոցը.

2) խախտել են վարկային բյուրոյի տվյալների բազային ներկայացվող անվտանգության պահանջները:

6. Կենտրոնական բանկի կողմից լիցենզավորված անձանց կողմից սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական ակտերի խախտումների համար Կենտրոնական բանկը կարող է կիրառել տվյալ սուբյեկտի գործունեությունը կարգավորող օրենքով սահմանված պատասխանատվության միջոցները:

7. Եթե Կենտրոնական բանկի կողմից տվյալ լիցենզավորված անձի գործունեությունը կարգավորող օրենքով սույն օրենքը եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական ակտերի խախտումների համար պատասխանատվություն նախատեսված չէ, ապա Կենտրոնական բանկը կարող է կիրառել հետեւյալ պատասխանատվության միջոցները՝

1) նախազգուշացում եւ խախտումները վերացնելու հանձնարարական.

2) տուգանք՝ երկու հարյուր հազար Հայաստանի Հանրապետության դրամի չափով.

3) լիցենզիայի ուժը կորցրած ճանաչում:

8. Սույն հոդվածի 7-րդ մասով սահմանված դեպքում Կենտրոնական բանկը կիրառում է՝

1) նախազգուշացում եւ խախտումները վերացնելու հանձնարարական, եթե տվյալ անձը խախտել է սույն օրենքի եւ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական ակտի դրույթները.

2) տուգանք, եթե տվյալ անձը վարկային բյուրո է ներկայացրել սխալ վարկային տեղեկատվություն կամ վարկային բյուրոյից վարկային զեկույց է ստացել առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության կամ մեկ տարվա ընթացքում երկու եւ ավելի անգամ պատասխանատվության է ենթարկվել սույն օրենքի կամ սույն օրենքի հիման վրա ընդունված իրավական ակտերի խախտումների համար.

3)  լիցենզիայի ուժը կորցրած ճանաչում, եթե անձը մեկ տարվա ընթացքում երկու եւ ավելի անգամ Կենտրոնական բանկի կողմից պատասխանատվության է ենթարկվել վարկային բյուրո սխալ վարկային տեղեկատվություն ներկայացնելու կամ առանց վարկային տեղեկատվության սուբյեկտի համաձայնության վարկային բյուրոյից վարկային զեկույց ստանալու համար:

9. Uույն օրենքով նախատեuված պատասխանատվության միջոցների կիրառումը վարկային բյուրոյին եւ Կենտրոնական բանկի կողմից լիցենզավորված անձանց  չի ազատում այլ oրենքներով եւ  պայմանագրերով նախատեuված պատաuխանատվությունից: 

ԳԼՈՒԽ 7. ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԵՎ ԱՅԼ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 27. Վարկային բյուրոյի լուծարումը

1. Վարկային բյուրոն լուծարվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում եւ կարգով:

2. Լուծարման մասին որոշում կայացվելուց առաջ առնվազն 10 օրվա ընթացքում վարկային բյուրոն պարտավոր է փոխանցել կամ օտարել տվյալների բազան սույն օրենքով եւ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կարգով սույն օրենքով նշված սուբյեկտներին:

Հոդված 28. Օրենքի ուժի մեջ մտնելը: Անցումային դրույթներ

1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվանից վեց ամիս հետո:

2. Սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելուց հետո երեք ամսվա ընթացքում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում սույն օրենքով սահմանված գործունեություն իրականացնող անձինք կամ կազմակերպությունները պարտավոր են իրենց գործունեությունը համապատասխանեցնել սույն օրենքի պահանջներին:

3. Մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը սույն օրենքով սահմանված գործունեություն իրականացնող կազմակերպության քվեարկելու իրավունքով տիրապետող ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի 20 (քսան) տոկոսից ավել մասնակցություն ունեցող Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող առեւտրային բանկերը, վարկային կազմակերպությունները, ապահովագրական ընկերությունները կամ նրանց հետ փոխկապակցված անձինք պարտավոր են սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելու պահից մեկ տարվա ընթացքում օտարել 20 տոկոսից ավել այդ բաժնետոմսերը:

4. Սույն օրենքի 13-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետը տարածվում է սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելուց հետո ծագած հարաբերությունների վրա: 

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«Վարկային տեղեկատվության շրջանառության եւ վարկային բյուրոների գործունեության մասին», «Բանկային գաղտնիքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին»,  «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Անհատական տվյալների մաuին» Հայաuտանի Հանրապետության oրենքում լրացում կատարելու մասին»,  «Քաղաքացիական կացության ակտերի մասին» Հայաuտանի Հանրապետության oրենքում լրացում կատարելու մասին, «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Լիցենզավորման մաuին» Հայաuտանի Հանրապետության oրենքում լրացում կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», Հայաuտանի Հանրապետության քրեական դատավարության oրենuգրքում լրացում կատարելու մասին» եւ «Սնանկության մասին»  Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների ընդունման

«Վարկային տեղեկատվության շրջանառության եւ վարկային բյուրոների գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի ընդունումը պայմանավորված է վարկային բյուրոների գործունեության համար իրավական հիմքերի ստեղծմամբ, ինչպես նաեւ վարկային տեղեկատվության հավաքագրման եւ դրանց հիման վրա վարկային զեկույցների պատրաստման գործունեության կանոնակարգմամբ: Մասնավորապես, օրենքները հիմք կհանդիսանան

1. ներդնել եւ զարգացնել սկորինգային համակարգը Հայաստանի Հանրապետությունում.

2. ստեղծել ֆինանսական կազմակերպությունների կողմից վարկավորման ռիսկերի գնահատման մեխանիզմներ  եւ պաշտպանել վարկատուների շահերը.

3. Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսական շուկայում բարձրացնել ֆինանսական միջնորդային եւ վարկային  գործունեության ծավալները.

4. հնարավորություն ընձեռել սպառողներին վարկային պատմության ստեղծման միջոցով հասնել մեծ ծավալների վարկերի ստացմանը.

5. լրացուցիչ մեխանիզմներ ստեղծել ֆինանսական շուկայում սպառողների շահերի պաշտպանության համար:

Նշված օրենքի ընդունմամբ կկարգավորվի պրակտիկայում արդեն գործող վարկային բյուրոյի գործունեությունը եւ կլուծվեն նրա գործունեությանը խոչընդոտող իրավական խնդիրները, ինչպես նաեւ վարկավորում իրականացնող եւ օրենքի նախագծում նշված անձանց համար հնարավորություն կնձեռվի վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող ծառայությունների շնորհիվ կրճատել իրենց գործունեության ռիսկերը:

Սպառողների շահերի պաշտպանության տեսանկյունից օրենքը հնարավորություն է տալիս՝

1. վարկային բյուրոյի կողմից մատուցվող ծառայությունների մատչելիությունը սպառողներին, մասնավորապես՝ վարկային բյուրոյի կողմից վարկային զեկույցի անվճար տրամադրում անձին տարին մեկ անգամ, ինչպես նաեւ նրա համար անբարենպաստ հետեւանքներ  առաջացնող վարկային զեկույցների անվճար տրամադրում (օրինակ՝ բանկը մերժել է վարկ տրամադրել, քանի որ անձը ունի վատ վարկային պատմություն).

2. վարկային տեղեկատվության ճշգրտման, վիճարկման, փոփոխման ընթացակարգերի մանրամասն կարգավորում, որով անձը իրավունք է ստանում տեղեկանալ իր վերաբերյալ հավաքված ամբողջ ինֆորմացիային, սխալներ հայտնաբերելու դեպքում ուղղելու սխալ տեղեկատվությունը.

3. վարկային բյուրոյի թափանցիկ գործունեությունը (վարկային բյուրոյի ինտերնետային էջի պարտադիր առկայություն, որտեղ պետք է հրապարակվի ու թարմացնվի իր կողմից մատուցվող ծառայությունների, վեճերի լուծման ընթացակարգի, վարկային զեկույցների ստացման վերաբերյալ տեղեկատվությունը).

4. վարկային բյուրոյի գործունեության լիցենզավորում եւ վերահսկողություն՝ կոնկրետ պահանջներ ներկայացնելով վարկային բյուրոյի գործունեության համար եւ վերահսկել այդ գործունեությունը սպառողների շահերի պաշտպանության համար.

Նախագիծը մշակելիս հաշվի են առնվել միջազգային լավագույն փորձը, մասնավորապես, Կանադայի, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների, ԱՊՀ երկրների, Լատինական Ամերիկայի երկրների իրավական ակտերը:

Նախագիծը փորձաքննության է ենթարկվել նաեւ USAID FSDP ծրագրի օտարերկրյա փորձագետների կողմից:

Այլ օրենքների ընդունումը պայմանավորված է «Վարկային տեղեկատվության շրջանառության եւ վարկային բյուրոների գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի ընդունմամբ: