Հոդված 1. «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի մայիսի 14-ի ՀՕ-118 օրենքի (այսուհետ` Օրենք) 2-րդ հոդվածի 1-ին պարբերությունում «(այսուհետ` ան՟ձինք)» բառերից հետո լրաց՟նել «, բացառությամբ սույն հոդվածով եւ սույն օրենքի 3-րդ հոդվածով սահմանված դեպքերի» բա՟ռերը:
Հոդված 2. Օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ պարբերությունները փոխարինել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր պարբերություններով.
«Անձինք, որոնց կողմից նախորդ օրացուցային տարում իրականացված` սույն Օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին, 2-րդ եւ (կամ) 3-րդ կետերով սահ՟ման՟ված գործարքների (գործառնությունների) հարկվող շրջւանառությունը չի գերազանցել 50.0 մլն. դրա՟մը, տվ՟յալ օրացուցային տարում ԱԱՀ վճարող են համարվում այդ գործարքների հարկվող շրջանառությունը 50 մլն. դրամը գե՟րա՟զան՟ցելու պահից` 50.0 մլն. դրամը գերազանցող մասի համար:
Սույն հոդվածի 1-ին պարբերությունում նշված չափի որոշման նպատակով հաշվի է առնվում նաեւ ԱԱՀ-ին փոխա՟՟՟րի՟նող հաստատագրված վճարներով հարկվող օբյեկտ համարվող գործունեության տե՟սակ՟ների իրա՟կա՟նա՟ցումից ստաց՟՟ման ենթակա հասույթը:
Սույն հոդվածի 1-ին պարբերության դրույթները չեն տարածվում`
ա) ակցիզային հարկով հարկ՟ման ենթակա ապ՟րանք՟ներ արտադրող եւ ներմուծող անձանց նկատմամբ, կամ
բ) լիցենզավորման ենթակա այն գործունեություն իրականացնողների կամ լիցենզիա ունեցողնե՟րի նկատմամբ, որոնց գործունեության լիցենզիայի համար պետական տուրքի տարեկան գումարը սահ՟՟մանված է 100 հազար դրամ կամ ավելի, կամ
գ) այն կազմակերպությունների եւ անհատ ձեռնարկատերերի նկատմամբ, որոնց պատկանում է այլ անձանց կանոնադրական կամ բաժ՟նե՟հա՟վաք կապիտալի 20 տոկոս եւ ավելի մասը (բաժնետոմս, բաժնեմաս, փա՟յա՟բաժին), կամ
դ) այն կազմակերպությունների նկատմամբ, որոնց կանոնադրական կամ բաժնեհավաք կապիտալի 20 տոկոս եւ ավելի մասը (բաժնետոմս, բաժնեմաս, փա՟յա՟բաժին) պատ՟կա՟նում է այլ առեւտրային կազմակեր՟պութ՟յունների կամ անհատ ձեռնարկատերերի, կամ
ե) այն կազմակերպության նկատմամբ, որի կանոնադրական կամ բաժնեհավաք կա՟պի՟տա՟լի 20 տո՟կոս եւ ավելի մասը (բաժնետոմս, բաժնեմաս, փա՟յա՟բաժին) պատ՟կա՟նում է անհատ ձեռ՟նար՟կատեր չհան՟դիսացող այն ֆիզիկական անձին, որին միաժամանակ պատկանում է մեկ այլ կազմակերպության կանոնադրական կամ բաժնեհավաք կապի՟տա՟լի 20 տոկոս եւ ավելի մասը (բաժնե՟տոմս, բաժ՟նեմաս, փա՟յա՟բաժին), ընդ որում, այս դեպքում կազմակերպություններից ոչ մեկի նկատ՟մամբ չի կա՟րող տարածվել սույն մասի դրույթները կամ
զ) այն առեւտրային կազմակերպության կամ անհատ ձեռնարկատիրոջ նկատմամբ, որի կողմից նախորդ օրացուցային տարում ապ՟րանքների մատակարարումից հաշվարկված եկա՟՟մուտների առնվազն 80 տո՟կոսը վերաբերում է մեկ հարկ վճարողից ստացման ենթակա եկամուտներին եւ (կամ) որի կողմից նախորդ օրացուցային տարում ապրանքների ձեռքբեր՟ման համար կատարման ենթակա ծախսե՟րի առնվազն 80 տոկոսը վերաբերվում է մեկ հարկ վճա՟րո՟ղի:
Անձինք, ովքեր սույն հոդվածի համա՟ձայն չեն համարվում ԱԱՀ վճարողներ, սակայն իրենց հաշվառման վայրի հարկային մարմնին գրավոր հայտարարություն են ներկայացրել ԱԱՀ վճարող համարվելու վերաբերյալ, հայտարարությունում նշված օրվանից, բայց ոչ շուտ, քան հայտարարությունը ներկայացնելու հաշվետու ժամանակաշրջանի առաջին օրացուցային օրվանից, համարվում են ԱԱՀ վճարողներ:
Սույն հոդվածին համաձայն ԱԱՀ վճարող համարված անձինք համարվում են ԱԱՀ վճարողներ ԱԱՀ վճարող դառնալու պահից սկսած մինչեւ ԱԱՀ վճարող համարվելու օրացուցային տարվան հա՟ջորդող օրացուցային տարվա ավարտը: Նշված ժամկետի ավարտից հետո այդ անձինք ԱԱՀ վճարող կհամար՟վեն սույն հոդվածով սահմանված ընդհանուր կարգով:»:
Հոդված 3. Օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի երկրորդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`
«Ապրանքի մատակարարում է համարվում ֆիզիկական անձանց պատկանող` ձեռնարկատիրական գործունեության առարկա հանդիսացող գույքի, արտադրական, այլ առեւտրային եւ հասարակական նշանակության գույքի, ներառյալ` շենքերի, շինությունների (այդ թվում` անավարտ (կիսակառույց), արդյունաբերության, ընդերքoգտագործման եւ այլ արտադրական նշանակության հողերի (այդ թվում ընդհանուր սեփականություն հանդիսացող գույքի եւ հողերի) օտարումը (ներառյալ` իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալում դրանց ներդրումը):
Ապրանքի մատակարարում չի համարվում ձեռնարկատիրական գործունեության հետ չկապված (սպառողական նպատակներով օգտագործման ենթակա)` անձնական, ընտանեկան կամ տնային օգտագործման գույքի (այդ թվում` բնակարանի, առանձնատան (այդ թվում` անավարտ (կիսակառույց), գյուղատնտեսական նշանակության եւ բնակավայրերի հողերի, անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի) եւ գույքային իրավունքների ֆիզիկական անձանց կողմից օտարման տնտեսական գործունեություն համարվող գործարքը, բացառությամբ սույն մասում նշված դեպքի: Մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում երկու եւ ավելի թվով անգամ անձի սեփականությունը կամ ընդհանուր սեփականությունը հանդիսացող` նույն տեսակի հետեւյալ գույքի` բնակարանի, առանձնատան (այդ թվում` անավարտ (կիսակառույց), անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի, գյուղատնտեսական նշանակության եւ բնակավայրերի հողերի, ավտոտնակի, որեւէ ձեւով կատարվող հատուցման դիմաց օտարման դեպքերում` ԱԱՀ-ով ապրանքի մատակարարում է համարվում այդ ժամանակահատվածում երկրորդ եւ ավելի թվով նույն տեսակի գույքի օտարումը, եթե օտարումը կատարվում է տվյալ գույքի ձեռքբերմանը հաջորդող մեկ տարին չգերազանցող ժամանակահատվածում: Սույն մասում նշված` ԱԱՀ-ով հարկվող գործարքների մասով ԱԱՀ-ի պարզեցված հաշվարկների ներկայացման եւ գումարների վճարման կարգն ու ժամկետները սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:»:
Հոդված 4. Օրենքի 8-րդ հոդվածի 9-րդ կետում`
1) առաջին մասը «շեն՟քե՟րի, շի՟նութ՟յուն՟նե՟րի» բառերից հետո լրացնել «(այդ թվում` անավարտ` կիսակառույց) բնակելի կամ այլ տարածքների» բառերը.
2) առաջին մասից հետո կետը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր մասով`
«Շենքերի, շինությունների (այդ թվում` անավարտ` կիսակառույց), բնակելի կամ այլ տարածքների վարձակալության կամ անհատույց օգտագործման իրավունքով տրամադրման գործարքների մասով ԱԱՀ-ով հարկվող շրջանառությունն որոշվում է սույն հոդվածով սահմանված կարգով, բայց ոչ պակաս գույքահարկով հարկման նպատակով` օրենքով սահմանված կարգով որոշվող արժեքի, իսկ այդպիսի արժեքի բացակայության դեպքում` գույքահարկով հարկման օբյեկտի ընդհանուր մակերեսում վարձակալության կամ անհատույց օգտագործման հանձնված տարածքի մակերեսի տեսակարար կշռին համապատասխանող արժեքի հինգ տոկոսից` հաշվարկված տարեկան կտրվածքով: Այդ մեծությունն ըստ ԱԱՀ-ի հաշվետու ժամանակաշրջանների բաշխվում է հավասարաչափ:»:
Հոդված 5. Օրենքի 23-րդ հոդվածի`
1) 1-ին կետում «բանկային փոխանցմամբ» բառերը փոխարինել «բանկի կամ փոստի միջոցով մա՟տակարարի բանկային հաշվին» բառերով, իսկ նույն կետի 2-րդ նախադասությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`
«Արտադրական եւ այլ առեւտրային նպատակներով հանրապետության տարածքում ձեռք բեր՟ված ապրանքների եւ ստացված ծառայությունների դիմաց կանխիկ դրամով վճարված գումարները օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կարող են հաշվանցվել նաեւ հսկիչ-դրամարկղային մե՟քե՟նա՟նե՟րի կտրոններում եւ (կամ) կրճատ հաշիվ ապրանքագրերում առանձնացված ԱԱՀ-ի գու՟մար՟նե՟րի չա՟փով, եթե այդ գործարքների գումարը (ներառյալ ԱԱՀ-ն) յուրաքանչյուր միանվագ գործարքի համար չի գերա՟զան՟ցում 300 հազար դրամը, իսկ յու՟րաքանչյուր ամսվա ընթացքում բոլոր այդպիսի գործարք՟ների համար` 3 միլիոն դրամը:».
2) 1-ին կետը լրացնել նոր նախադասություններով` հետեւյալ բովանդակությամբ`
«Արտադրական եւ այլ առեւտրային նպատակներով հանրապետության տարածքում ձեռք բեր՟ված ապրանքների եւ ստացված ծառայությունների դիմաց բանկի կամ փոստի միջոցով մա՟տա՟կա՟րա՟րի բանկային հաշվին փոխանցումները մասնակիորեն կա՟տար՟վե՟լու դեպքում ԱԱՀ-ի հաշ՟վանցումները կա՟տար՟վում են վճարմանը համա՟մաս՟նորեն:
Միանվագ գործարքի գումարը (ներսռյալ ԱԱՀ-ն) 300 հա՟զար դրամը գերազանցելու դեպքում ԱԱՀ-ի հաշվանցումը սահմանված կարգով կատար՟վում է միայն բանկի կամ փոստի միջոցով մա՟տա՟կարարի բանկային հաշվին փո՟խանցումներով վճա՟րումների դեպքում, իսկ ամսվա ընթացքում 300 հազար դրա՟մը չգե՟րազանցող բո՟լոր միանվագ գործարքների ընդհանուր գումարը 3.0 մլն. դրամը գե՟րա՟զանցելու դեպքում սահ՟ման՟ված կարգով հաշվանցման ենթակա է այն գործարքի ԱԱՀ-ի ամբողջ գու՟մարը, որի արժեքի հանրա՟գումարով չի գե՟րա՟զանցվել 3 միլիոն դրամի սահմանաչափը:
Անկախ սույն հոդվածի դրույթներից 2008 թվականի հունվարի 1-ից օրենսդրական փո՟փո՟խութ՟յունների հետեւանքով պարզեցված հարկից հարկման ընդհանուր կարգին անցած հարկ վճարողները 2008 թվականի հաշվետու ժամանակաշրջաններում առանց հարկային հաշիվների կարող են հաշվանցել ար՟տադրական եւ այլ առեւտրային նպատակներով այդ հաշվետու ժամանակաշրջաններում ձեռք բերված ապրանքների, ինչպես նաեւ 2008 թվականի հունվարի 1-ի դրութ՟յամբ առկա ապրանքային մնացորդների (որի հաշվանցումը կատարվում է 2008 թվականի առաջին հաշվետու ժամանակաշրջանում) մասով մատակարարներին կանխիկ կամ բանկային փոխանցում՟նե՟րով վճարված գումարներում ներառված` ԱԱՀ-ի հաշվարկային դրույքաչափով հաշվարկված ԱԱՀ-ի գու՟մարները, եթե առ՟կա է որեւէ հաշ՟վար՟կային փաստաթուղթ կամ բանկային փո՟խան՟ցու՟մը կամ կան՟խիկ վճա՟րումների կատարված լինելը հիմ՟նավորող որեւէ փաս՟տաթ՟ուղթ (փաստաթղթեր):».
3) նախավերջին պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`
«Սույն օրենքի 3-րդ հոդվածի համաձայն ԱԱՀ վճարող համարվող անձինք այդպիսին համարվելու հաշվետու ժամանակաշրջանում սույն օրենքով սահմանված ընդհանուր կարգով կարող են հաշ՟վանցել ԱԱՀ վճարող համարվելու պահին առկա ապրանքային մնացորդի մասով մատակարարների կող՟մից տրամադրված հաշվարկային փաստաթղթերում (ներմուծման դեպքում` մաքսային հայտա՟րարագրերում) առանձնացված ԱԱՀ-ի գումարները:»:
Հոդված 6. Օրենքի 241 հոդվածում «բանկային փոխանցմամբ» բառերը փոխարինել «սույն օրենքի 23-րդ հոդվածով սահմանված կարգով» բառերով:
Հոդված 7. Օրենքի 26-րդ հոդվածում երեք դեպքերում «(ներմուծման դեպքում` մաքսային հայ՟տարա՟րագրե՟րում)» բա՟ռերից հետո լրացնել «, հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կտրոններում, կր՟ճատ հաշիվ ապ՟րան՟քա՟գրերում» բառերը, իսկ «Սույն կետում նշված» բառերը փոխարինել «Սույն հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ կե՟տերում նշված դեպքերում» բառերով:
Հոդված 8. Օրենքի 32-րդ հոդվածում «հասույթը» բառից հետո լրացնել «(առանց ԱԱՀ-ի)» բառերը, իսկ «60 միլիոն դրամը» բառերը փոխարինել «100 միլիոն դրամը» բառերով:
Հոդված 9. Օրենքի 431 հոդվածում «ենթակա չեն հաշվանցման» բառերից հետո լրացնել «(բա՟ցա՟ռությամբ սույն օրենքի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի վերջին պարբերությամբ սահմանված դեպ՟քի)» բա՟ռերը:
Հոդված 10. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2009 թվականի հունվարի 1-ից, բացառությամբ սույն օրենքի 5-րդ հոդվածով սահմանված` օրենքի 23-րդ հոդվածի 1-ին կետի վերջին պարբերության դրույթ՟ների, որոնք կիրառվում են 2008 թվականի հունվարի 1-ից:
Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու հետեւանքով 2009 թվականի հունվարի 1-ից պարզեցված հար՟կից հարկման ընդհանուր կարգին անցած հարկ վճարողների համար Օրենքի 3-րդ հոդվածով սահ՟մանված չափի հաշվարկման համար հաշվի է առնվում 2008 թվականի ընթացքում մատակարարված ապրանքների եւ մատուցված ծառայությունների իրացման շրջանառությունը` ներառյալ վարձավճարները:
Հիմնավորում
«Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի վերաբերյալ
1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը).
Ներկայումս գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն, ավելացված արժեքի հարկ վճարողներ են համարվում ինքնուրույն ձեռնարկատի՟րա՟կան գործունեություն վարող եւ ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարքներ իրա՟կա՟նաց՟նող անձինք, եթե նրանց օրենքով իրավասություն վերապահված չէ հա՟մարվելու պար՟զեց՟ված հարկ կամ հաստատագրված վճար վճարողներ: Խնդիրը կա՟յա՟նում է նրանում, որ 2008 թվա՟կա՟նի հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտած օրենսդրական փո՟փո՟խությունների հետեւանքով նախկի՟նում պարզեցված հարկի դաշ՟տում գործող հարկ վճա՟րողների մի զգալի հատ՟ված տե՟ղափոխ՟վեց հարկման ընդհանուր դաշտ: Նշյալ օրենսդրական փոփոխու՟թյուն՟նե՟րը տն՟տեսավա՟րող սուբյեկտների շրջանում հանգեցրե՟ցին հարկային բեռի ծանրության` կապ՟ված ձեռքբերումները հիմնավորող փաս՟տաթղթե՟րի ապահովման, ապրանքային մնա՟ցորդ՟ների իրացման, ինչպես նաեւ կան՟խիկ վճարում՟ների ձեւով կատարված ծախսերում ներառված ավելացված արժեքի հարկի գումարների հաշվանցման իրավունք չունենալու հետ, ինչպես նաեւ հանգեցրեցին հարկերի հաշվարկ՟ման, հաշվետվությունների կազմման եւ օրեն՟քով սահմանված ժամկետներում ներ՟կա՟յաց՟ման դժվարությունների:
1.2. Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները.
Նախագծով առաջարկվում է`
Նախագծի կարգավորման առարկան ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմի սահմանման, մատակարարներին վճարված ավելացված արժեքի հարկի գումարների հաշվանցման, ինչպես նաեւ 2008 թվականի օրենսդրական փոփոխությունների հետեւանքով պարզեցված հարկման կարգից հարկման ընդհանուր կարգին անցած հարկ վճարողների համար ան՟ցումային դրույթների հետ կապված հարաբերություններն են:
3. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը.
Սույն նախագծի ընդունման եւ դրանում տեղ գտած դրույթների գործնական կիրառության արդյունքում ակնկալվում է, որ
