Հոդված 1. «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի ապրիլի 4-ի ՀՕ-107 օրենքի (այսուհետ` Օրենք)`

1) 11.1-րդ հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր պարբերություններով.

«Իրավաբանական եւ (կամ) ֆիզիկական անձինք համարվում են փոխկապակցված նաեւ այն դեպքերում, եթե նրանք գործել են համաձայնեցված` ելնելով ընդհանուր տնտեսական շահերից:

Սույն օրենքի, հարկային հարաբերությունները կարգավորող այլ օրենքների եւ այլ իրավական ակտերի իմաստով իրավաբանական եւ (կամ) ֆիզիկական անձանց` ընդհանուր տնտեսական շահերից ելնելով համաձայնեցված գործելու, ինչպես նաեւ սույն հոդվածի երկրորդ մասի երկրորդ, հինգերորդ կետերով, երրորդ մասի առաջին կետով, չորրորդ մասի առաջին եւ երկրորդ կետերով սահմանված դեպքերում հարկ վճարողները ճանաչվում են փոխկապակցված հարկային մարմնի ղեկավարի որոշմամբ` հիմք ընդունելով երրորդ անձանցից (այդ թվում` պետական մարմիններից) ստացված կամ օպերատիվ-հետախուզական գործողությունների արդյունքում ձեռք բերված տեղեկությունները: Սույն հոդվածով սահմանված հիմքերով ընդունված հարկային մարմնի ղեկավարի որոշումը չեղյալ կարող է համարվել միայն դատարանի վճռով:»:

2) 22.1-րդ հոդվածում «Ավելացված արժեքի հարկ (կամ դրան փոխարինող հաստատագրված վճար) վճարողների (այսուհետ սույն հոդվածի իմաստով` հարկ վճարողներ)» բառերը փոխարինել «Հարկ վճարողների» բառերով:

Հոդված 2. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2011 թվականի հունվարի 1-ից:

Հիմնավորում

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» եւ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը. Նախագծերի փաթեթի ներկայացման անհրաժեշտությունը բխում է հարկումից խուսափելու հնարավարությունների սահմանափակման քաղաքականությունից:

2.  Ընթացիկ իրավիճակը եւ խնդիրները. Ներկայումս գործող օրենսդրության համաձայն`

ա) թեեւ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 3-րդ հոդվածով սահմանված են տնտեսավարող սուբյեկտների փոխկապակցվածության որոշ դեպքեր (որոնց պարագայում ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմը չի կիրառվում), այնուամենայնիվ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ կիրառական հարթության վրա տնտեսավարող սուբյեկտները, ունենալով փոխկապակցվածության այլ դրսեւորումներ (որոնք ներկայումս սահմանված չեն «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով), օգտվում են ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմից,

բ) ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմի կիրառությունը կարող է տարածվել նաեւ այն կազմակերպությունների եւ անհատ ձեռնարկատերերի նկատմամբ, որոնք «Ներմուծում ազատ շրջանառության համար» մաքսային ռեժիմով Հայաստանի Հանրապետություն են ներմուծում այնպիսի ապրանքներ, որոնց համար մաքսային սահմանին ավելացված արժեքի հարկ չի հաշվարկվում եւ չի գանձվում: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ ներկայումս կան բազմաթիվ տնտեսավարող սուբյեկտներ, որոնք զբաղվում են վերոնշյալ ապրանքների ներմուծմամբ` միաժամանակ օգտվելով ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմից: Այսինքն, ստացվում է, որ նշյալ տնտեսավարող սուբյեկտները ավելացված արժեքի հարկի վճարումից ազատվում են ինչպես ներմուծման ժամանակ, այնպես էլ` հետագա իրացումների փուլում` հարկվող շրջանառության 58.35 մլն. դրամի չափով: Արդյունքում, ստեղծվում են հարկումից խուսափելու իրական հնարավորություններ,

գ) ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմի չափի որոշման համար հաշվի չի առնվում ապրանքների կոմիսիոն վաճառքից ստացված հասույթը, ինչի արդյունքում նույնպես ստեղծվում են հարկումից խուսափելու իրական հնարավորություններ:

3. Տվյալ բնագավառում իրականացվող քաղաքականությունը. Նախագծերի փաթեթի ներկայացման անհրաժեշտությունը բխում է հարկումից խուսափելու հնարավորությունների սահմանափակման քաղաքականությունից:

Նախագծով առաջարկվում է`

ա) ավելացված արժեքի հարկի շեմի կիրառության իմաստով կիրառել «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 11.1-րդ հոդվածով սահմանված` փոխկապակցվածության դեպքերը, որոնք իրենց չափանիշներով ավելի խիստ են եւ հետեւաբար, դրանց կիրառությունը էլ ավելի կսահմանափակի փոխկապակցված անձանց` ավելացված արժեքի հարկի չհարկվող շեմից օգտվելու հնարավորությունները,

բ) սահմանել, որ ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմի կիրառությունը չի տարածվում այն առեւտրային կազմակերպության կամ անհատ ձեռնարկատիրոջ նկատմամբ, որոնց մոտ հաշվետու տարվա որեւէ պահին «Ներմուծում ազատ շրջանառության համար» մաքսային ռեժիմով առեւտրային գործունեության (վաճառքի) նպատակներով Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված` օրենքով հաստատված ցանկում ընդգրկված ապրանքների, որոնցից ավելացված արժեքի հարկը մաքսային մարմինների կողմից չի հաշվարկվում եւ չի գանձվում, իրացման գործարքներից առաջացող հարկվող շրջանառությունը գերազանցում է մեկ մլն. դրամը,

գ) սահմանել, որ ավելացված արժեքի հարկով չհարկվող շեմի չափի որոշման ժամանակ հաշվի է առնվում նաեւ կազմակերպությունների եւ անհատ ձեռնարկատերերի կողմից ապրանքների կոմիսիոն վաճառքից ստացված հասույթը,

դ) որպես փոխկապակցված անձինք դիտարկել ընդհանուր տնտեսական շահերից ելնելով համաձայնեցված գործունեություն իրականացնող իրավաբանական եւ (կամ) ֆիզիկական անձանց,

ե) «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22.1-րդ հոդվածով սահմանված` չափագրման արդյունքներն օգտագործելու վերաբերյալ դրույթները տարածել ոչ միայն ավելացված արժեքի հարկ վճարող համարվող հարկ վճարողների (կամ դրան փոխարինող հաստատագրված վճար վճարողների) վրա այլ բոլոր հարկ վճարողների վրա ընդհանրապես:

4. Կարգավորման նպատակը եւ բնույթը. Նախագծերի փաթեթի կարգավորման նպատակը հարկումից խուսափելու հնարավորությունների սահմանափակումն է: Նախագծերի ընդունումը հնարավորություն կընձեռի հասնելու դրա կարգավորման նպատակին, քանի որ նախագծերով նախատեսվում է կիրառել հարկումից խուսափելու դեմ պայքարի նոր գործիքներ` դրանով իսկ սահմանափակելով հարկումից խուսափելու հնարավորությունները:

5. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք. Նախագիծը մշակվել է Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության կողմից: Նախագծի մշակմանը մասնակցել են նաեւ Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարության եւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի համապատասխան մասնագետները:

6. Ակնկալվող արդյունքը. Նախագծի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է, որ կսահմանափակվեն հարկումից խուսափելու հնարավորությունները: