ԳԼՈւԽ I.

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Օրենքի կարգավորման առարկան եւ խնդիրները

Սույն օրենքով կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հետ կապված հարաբերությունները:

Սույն օրենքի խնդիրներն են՝ ճանապարհատրանսպորտային պատահարների կանխարգելման եւ դրանց հետեւանքների ծանրության աստիճանի նվազեցման միջոցով պաշտպանել քաղաքացիների կյանքը, առողջությունն ու գույքը, երթեւեկության մասնակիցների,հասարակության եւ պետության իրավունքներն ու օրինական շահերը:

Հոդված 2. Հիմնական հասկացությունները

Սույն օրենքում օգտագործվում են հետեւյալ հիմնական հասկացությունները.

ա/ «Ան՟բա՟վա՟րար տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյուն» - ճա՟նա՟պար՟հի տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյու՟նը 300 մետ՟րից պակաս՝ մա՟ռա՟խու՟ղի, անձ՟րեւ՟ի, ձյու՟նա՟թա՟փի եւ այլն, ինչ՟պես նա՟եւ առա՟վոտ՟յան եւ երե՟կո՟յան՝ աղ՟ջա՟մուղ՟ջիու մթնշա՟ղի պայ՟ման՟նե՟րում:

բ/ «Ավտոդրոմ» - տրնսպորտային միջոցների վարման ուսուցման կամ հմտության ձեռք բերման նպատակով վարժություններ կատարելու համար անշարժ տեղակայված կառույցներով, սարքերով եւ տարրերով կահավորված, ցանկապատված, առանձնացված փակ տարածք:

գ/ «Ավտոհրապարակ» - տրանսպորտային միջոցների վարման ուսուցման նպատակով վարժություններ կատարելու համար շարժական սարքերով եւ տարրերով կահավորված առանձնացված տարածք:

դ/ «Բնա՟կա՟վայր» - կա՟ռու՟ցա՟պատ տա՟րածք, որի մուտքն ու ել՟քը նշված ենհամապատաս՟խա՟ն ճանապարհային նշան՟նե՟րով կամ, որի սահմանները համարվում են ճանապարհի մեկ կամ երկու կողմերի բնակելի շինությունները:

ե/ «Եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մաս» - ճա՟նա՟պար՟հի տարր, նա՟խա՟տես՟ված ոչ ռել՟սա՟գնաց տրանսպորտա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար:

զ/ «Եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան գո՟տի» -եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի ցան՟կա՟ցած գծանշ՟ված կամ չգծանշ՟ված եւ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի մեկ շար՟քով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լու հա՟մար բա՟վա՟րար լայ՟նու՟թյուն ու՟նե՟ցող եր՟կայ՟նա՟կան գո՟տի:

է/ «Եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծանց» - նույն մա՟կար՟դա՟կի վրա ճա՟նա՟պար՟հի հա՟տու՟մը երկաթուղա՟յին գծե՟րի հետ:

ը/ «Ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց» - քաղաքացիների եւ իրավաբանական անձանց պահանջով ուղեւորներ եւ/կամ բեռներտեղափոխելու համար նախատեսված տրանսպորտային միջոց, ինչպես նաեւ կանգառի կետեր (կան՟գառ՟ներ) ու՟նե՟ցողերթուղիներով շարժվող, ուղեւորներ եւ/կամ բեռներփոխադրող տրանսպորտային միջոց (տրամ՟վայ, տրո՟լեյ՟բուս, ավ՟տո՟բուս):

թ/ «Թույ՟լատ՟րե՟լի առա՟վե՟լա՟գույն զանգ՟ված» - վա՟րոր՟դով, ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րով եւ բե՟ռով բեռնված, լրա՟կազմ՟ված ու լից՟քա՟վոր՟ված տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի զանգ՟ված, որն արտադրող կազմակերպության կող՟մից սահ՟ման՟ված է որ՟պես առա՟վե՟լա՟գույն թու՟յլատ՟րե՟լի: Որ՟պես մեկ ամ՟բող՟ջու՟թյուն՝ շարժ՟վող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի մի՟ակց՟ված շար՟ժա՟կազ՟մի թույլատ՟րե՟լի առա՟վե՟լա՟գույն զանգ՟ված է հա՟մար՟վում դրա կազ՟մում գտնվող բո՟լոր տրանսպորտա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի թույ՟լատ՟րե՟լի ա՟ռավե՟լա՟գույն զանգ՟ված՟նե՟րի գու՟մա՟րը:

ժ/ «Խաչ՟մե՟րուկ» - մի՟եւ՟նույն մա՟կար՟դա՟կի վրա ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի հատ՟ման, մի՟աց՟ման կամ ան՟ջատ՟ման տա՟րածք, որը սահ՟մա՟նա՟փակ՟ված է այդ ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սե՟րի հատ՟ման կենտ՟րո՟նից առա՟վե՟լա՟գույն հե՟ռա՟վո՟րու՟թյան վրա գտնվող ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի կորացման հա՟մա՟պա՟տաս՟խա՟նա՟բար հա՟կա՟դիր սկզբնա՟կե՟տե՟րը մի՟աց՟նող երեւ՟ա՟կա՟յա՟կան գծե՟րով: Մեր՟ձա՟կա տա՟րած՟քից ել՟քը ճա՟նա՟պարհ խաչ՟մե՟րուկ չի հա՟մար՟վում:

ժա/ «Կազ՟մա՟կերպ՟ված հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին շա՟րաս՟յուն» - ճա՟նա՟պար՟հով շարժ՟վող մարդ՟կանց խումբ:

ժբ/ «Կար՟գա՟վո՟րող» - ոս՟տի՟կան, զին՟վո՟րա՟կան կար՟գա՟վո՟րող կամ ճա՟նա՟պար՟հա՟յին մարմ՟նի, եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծան՟ցի կամ լաս՟տա՟նա՟վի հեր՟թա՟պահ, որոնք ու՟նեն հա՟մա՟պա՟տաս՟խան լիազորություններ, ծա՟ռա՟յո՟ղա՟կան վկա՟յա՟կան եւ հան՟դեր՟ձանք (հա՟մազ՟գեստ կամ տար՟բե՟րիչ նշան՝ թեւ՟կապ, ցուցա՟ձող, այդ թվում՝ կար՟միր ազ՟դան՟շա՟նով կամ լու՟սանդ՟րա՟դար՟ձիչ սկա՟վա՟ռա՟կով, կար՟միր լապ՟տեր կամ դրոշ՟ակ):

ժգ/ «Կող՟նակ» - եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սե՟րի եզ՟րե՟րից տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի կան՟գա՟ռի կամ ճա՟նա՟պար՟հի նո՟րոգ՟ման շի՟նան՟յու՟թե՟րի տե՟ղա՟վոր՟ման եւ այլ սահ՟ման՟ված դեպ՟քե՟րի հա՟մար նա՟խա՟տես՟ված ճա՟նա՟պար՟հի տարր:

ժդ/ «Կցորդ» (կի՟սակ՟ցորդ) - շար՟ժի՟չով չկա՟հա՟վոր՟ված տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՝ նա՟խա՟տես՟ված մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի հետ հա՟մա՟տեղ շար՟ժա՟կազ՟մում շա՟հա՟գործ՟վե՟լու հա՟մար:

ժե/ «Հար՟կադր՟ված կան՟գառ» - տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան ընդ՟հա՟տում՝ կապ՟ված դրա տեխ՟նի՟կա՟կան ան՟սար՟քու՟թյան, փո՟խադր՟վող բե՟ռի, ճա՟նա՟պար՟հին ի հայտ եկած խո՟չըն՟դո՟տի, ինչ՟պես նա՟եւ վա՟րոր՟դի կամ ու՟ղեւ՟ո՟րի ֆի՟զի՟կա՟կան կամ հո՟գե՟կան վի՟ճա՟կի հետ:

ժզ/ «Հե՟ծա՟նիվ» - եր՟կու եւ ավե՟լի անիվ ու՟նե՟ցող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց (բա՟ցի հաշ՟ման՟դա՟մա՟յին սայ՟լակ՟նե՟րից), որը շարժ՟ման մեջ է դրվում դրանց վրա գտնվող մարդ՟կանց մկա՟նա՟յին ու՟ժի օգ՟նու՟թյամբ:

ժէ/ «Հե՟տի՟ոտն» - տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցից դուրս՝ ճա՟նա՟պար՟հին գտնվող եւ դրա վրա աշ՟խա՟տանք չկա՟տա՟րող անձ: Հե՟տի՟ոտ՟նե՟րին են հա՟վա՟սա՟րեց՟վում այն ան՟ձինք, որոնք տեղաշ՟արժ՟վում են առանց շար՟ժի՟չի հաշ՟ման՟դա՟մա՟յին սայ՟լակ՟նե՟րով, տա՟նում են հե՟ծա՟նիվ, մո՟պեդ, մո՟տո՟ցիկ՟լետ եւ քաշ՟ում (հրում) բեռ՟նա՟սայ՟լակ,սահ՟նակ, ման՟կա՟սայ՟լակ կամ հաշմանդա՟մա՟յին սայ՟լակ:

ժը/ «Հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին ան՟ցում» - Ճանապարհային նշան՟նե՟րով կամ գծան՟շում՟նե՟րով նշված ճա՟նա՟պար՟հը հետիոտնի կողմից հա՟տե՟լու հա՟մար եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի առանձ՟նաց՟ված հատ՟ված:

ժթ/ «Ճանապարհային երթեւեկություն» - հասարակական հարաբերություններ, որոնք առաջանում են ճանապարհներին տրանսպորտային միջոցների տեղաշարժի, տրանսպորտային միջոցներով կամ առանց դրանց՝ մարդկանց եւ բեռների փոխադրման ընթացքում.

ի/ «Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգություն» - իրադրություն, որն արտացոլում է ճանապարհատրանսպորտային պատահարներից եւ դրանցհետեւանքներից ճանապարհային երթեւեկության մասնակիցների պաշտպանվածության աստիճանը.

իա/ «Ճանապարհատրանսպորտային պատահար» - ճանապարհով տրանսպորտային միջոցի շարժման ընթացքում ու դրա մասնակցությամբ առաջացած դեպք, որի հետեւանքով զոհվել կամ մարմնական վնասվածք են ստացել մարդիկ կամ վնասվել են տրանսպորտային միջոցներ, բեռներ, կառույցներ կամ պատճառվել է այլ նյութական վնաս:

Ճանապարհատրանսպորտային պատահար չի համարվում այն դեպքը, որը առաջացել է տրանսպորտային միջոցի անսարքության հետեւանքով, ինչը չի խոչընդոտում ճանապարհային երթեւեկությանը կամ վնաս չի հասցնում այլ անձանց գույքին եւ առողջությանը.

իբ/ «Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովում »- գործունեություն, որն ուղղված է ճանապարհատրանսպորտային պատահարների առաջացման պատճառների կանխարգելմանը, դրանց հետեւանքների ծանրության նվազեցմանը.

իգ/ «Ճանապարհային երթեւեկության մասնակից (այսուհետեւ՝ երթեւեկության մասնակից)» - ճանապարհայիներթեւեկությանը անմիջականորեն մասնակցող անձ՝ վարորդ, հետիոտն կամ ուղեւոր.

իդ/ «Ճանապարհային երթեւեկության կազմակերպում» - ճանապարհներին երթեւեկության կառավարման ուղղությամբ կազմակերպական-իրավական, կազմակերպական-տեխնիկական եւ կարգադրիչ միջոցառումների ամբողջություն.

իե/ «Ճանապարհ» - երթեւեկության մասնակիցների եւ տրանսպորտային միջոցների համար նախատեսված, երթեւեկության համար կահավորված կամ հարմարեցվածգոտի կամ արհեստական կառույցի մակերես: Ճանապարհն իր մեջ ներառում է մեկ կամ մի քանի երթեւեկելի մասեր, մայթեր, կողնակներ, իսկ առկայության դեպքում նաեւ՝ տրամվայի գծեր եւ բաժանիչ գոտիներ.

իզ/ «Մայթ» - հե՟տի՟ոտ՟նե՟րի շարժ՟ման հա՟մար նա՟խա՟տես՟ված, եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սին հա՟րող կամ դրա՟նից կա՟նա՟չա՟պատ՟ված գո՟տի՟ով առանձ՟նաց՟ված ճա՟նա՟պար՟հի տարր:

իէ/ «Մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց» - շար՟ժի՟չով շարժ՟ման մեջ դրվող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց (բա՟ցա՟ռու՟թյամբ մո՟պե՟դի): Մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին միջոց են հա՟մար՟վում նա՟եւ տրակ՟տոր՟նե՟րը եւ ինք՟նագ՟նաց մե՟քե՟նա՟նե՟րը:

«Ավտոմոբիլ» են կոչվում այն մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րը, որոնք նա՟խա՟տես՟ված են ու՟ղեւ՟որ՟ներ եւ բեռ՟ներ փո՟խադ՟րե՟լու, ինչ՟պես նա՟եւ հիմ՟նա՟կա՟նում ոչ տրանս՟պոր՟տա՟յին աշ՟խա՟տանք՟ներ կատա՟րե՟լու հա՟մար (ավ՟տոկ՟ռունկ, հրշեջ մե՟քե՟նա եւ այլն):

Մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րը, կախ՟ված տե՟սա՟կից, նշա՟նա՟կու՟թյու՟նից եւ ղե՟կա՟վար՟ման առանձ՟նա՟հատ՟կու՟թյուն՟նե՟րից, բա՟ժան՟վում են կար՟գե՟րի՝

1) «A» կարգ - մո՟տոտ՟րանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟ներ (բացի մոպեդը).

2) «B» կարգ - 3500 կգ ոչ ավե՟լի թույ՟լատ՟րե՟լի առա՟վե՟լա՟գույն զանգ՟ված կամ 8-ից ոչ ավե՟լի քա՟նա՟կով ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րի նստա՟տեղ ու՟նե՟ցող ավ՟տո՟մո՟բիլ՟ներ.

3) «C» կարգ - 3500 կգ ավե՟լի թույ՟լատ՟րե՟լի առա՟վե՟լա՟գույն զանգ՟ված ու՟նե՟ցող ավտոմոբիլ՟ներ.

4) «D» կարգ - ու՟թից ավե՟լի քա՟նա՟կով ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րի նստա՟տեղ ու՟նե՟ցող ավ՟տո՟մո՟բիլ՟ներ.

5) «E» կարգ - «B», «C» կամ «D» կար՟գի քար՟շա՟կով շար՟ժա՟կազ՟մեր.

6) «Տրամ՟վայ», «Տրո՟լեյ՟բուս» եւ «Մո՟տո՟սայ՟լակ» :

իը/ «Մեր՟ձա՟կա տա՟րածք» - ճա՟նա՟պար՟հին ան՟մի՟ջա՟կա՟նո՟րեն սահ՟մա՟նա՟կից տա՟րածք, որը նա՟խա՟տես՟ված չէ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի մի՟ջան՟ցիկ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար (բա՟կեր, կա՟յա՟նա՟տե՟ղեր, փակ տա՟րածք՟ներ, ավ՟տո՟լից՟քա՟վոր՟ման կա՟յան՟ներ եւ այլն):

իթ/ «Մո՟պեդ» - մին՟չեւ 50 սմ³ աշխատանքային ծա՟վա՟լի շար՟ժիչ եւ 50 կմ/ժ ոչ ավե՟լի կա՟ռուց՟ված՟քա՟յին առա՟վե՟լա՟գույն արա՟գու՟թյուն ու՟նե՟ցող եր՟կա՟նիվ կամ եռա՟նիվ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց: Մո՟պեդ՟նե՟րին են հա՟վա՟սա՟րեց՟վում կա՟խո՟վի շար՟ժի՟չով հե՟ծա՟նիվ՟նե՟րը եւ նմա՟նա՟տիպ տեխ՟նի՟կա՟կան բնու՟թա՟գրեր ու՟նե՟ցող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րը:

իժ/ «Մո՟տո՟ցիկ՟լետ» - կո՟ղա՟յին կցոր՟դով կամ առանց դրա եր՟կա՟նիվ մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց: Մո՟տո՟ցիկ՟լետ՟նե՟րին են հա՟վա՟սա՟րեց՟վում եռա՟նիվ եւ քա՟ռա՟նիվ մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րը, որոնց զանգ՟վա՟ծը լրա՟կազմ՟ված եւ լից՟քա՟վոր՟ված վի՟ճա՟կում, առանց վա՟րոր՟դի, բե՟ռի եւ ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րի, չի գե՟րա՟զան՟ցում 400 կգ:

լ/ «Վա՟զանց» - շարժ՟ման մեջ գտնվող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցից կամ միջոցներից առաջ անց՟նե՟լը՝ կապ՟ված զբա՟ղեց՟րած գո՟տուց դուրս գա՟լու եւ մա՟նեւ՟րը ավար՟տե՟լուց հե՟տո նախ՟կի՟նում զբա՟ղեց՟րած գո՟տի վե՟րա՟դառ՟նա՟լու հետ:

Մեկ գո՟տի՟ով շարժ՟վող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի նկատ՟մամբ հա՟րեւան գո՟տի՟ով ավե՟լի բարձր արա՟գու՟թյամբ ըն՟թա՟նա՟լը վա՟զանց չի հա՟մար՟վում:

լա/ «Վա՟րորդ» - որեւ՟է տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց ղե՟կա՟վա՟րող, ճա՟նա՟պար՟հով բեռ՟նա՟կիր եւ հեծ՟կան կեն՟դա՟նի՟ներ կամ անա՟սուն՟ներ քշող անձ: Վա՟րոր՟դին է հա՟վա՟սա՟րեց՟վում վա՟րել սովորեց՟նո՟ղը:

լբ/ «Վթարային իրավիճակ» - երթեւեկության մասնակիցների գործողությունների հետեւանքով ստեղծված իրավիճակ, որի ժամանակ առաջանում է ճանապարհատրանսպորտային պատահարի իրական վտանգ:

լգ/ «Տրանսպորտային միջոց» - ճանապարհներովմարդիկ, բեռներ կամ վրան տեղադրված սարքավորումներ փոխադրելու համար նախատեսված սարք:

լդ/ «Ու՟ղեւ՟որ» - եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան պրո՟ցե՟սում տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի մեջ գտնվող անձ, բա՟ցի վա՟րոր՟դից: Ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րին են հա՟վա՟սա՟րեց՟վում տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի մեջ գտնվող (բա՟ցա՟ռու՟թյամբ վա՟րել սո՟վո՟րեց՟նո՟ղ) եւ որոշ՟ա՟կի աշ՟խա՟տանք կա՟տա՟րող ան՟ձինք (տոմսավաճառ, հսկիչ եւ այլն):

լե/ «Տեսական քննություն» - համապատասխան տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունք ձեռքբերելու համար, ուսումնական ծրագրերին համապատասխան անցկացվող քննություն:

լզ/ «Օր՟վա մութ ժա՟մա՟նակ» - մթնշա՟ղի վեր՟ջի եւ աղ՟ջա՟մուղ՟ջի սկզբի մի՟ջեւ ըն՟կած ժա՟մա՟նա՟կա՟հատ՟ված:

Հոդված 3. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական սկզբունքները

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական սկզբունքներն են`

ա) երթեւեկությանը մասնակցող քաղաքացիների կյանքի եւառողջության գերակայությունը տնտեսվարման գործունեության արդյունքների նկատմամբ.

բ) ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման ժամանակքաղաքացիների, հասարակության եւ պետության իրավունքների եւ օրինական շահերի պաշտպանումը.

գ) ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովմանն ուղղված գործունեության նկատմամբ ծրագրային-նպատակային մոտեցումը:

դ ) ճանապարհային երթեւեկության իրականացման միասնական կարգի սահմանում:

Հոդված 4. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը եւ միջազգային պայմանագրերը

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը բաղկացած է սույն օրենքից եւ այլ նորմատիվ-իրավական ակտերից:

Ճանապարհային երթեւեկության եւ դրաանվտանգության ապահովման հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են նաեւ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով:

Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրերի նորմերը:

ԳԼՈւԽ II.

ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՅԻՆ ԵՐԹԵՎԵԿՈւԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈւԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՈԼՈՐՏՈւՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈւԹՅՈւՆԸ

Հոդված 5. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական ուղղությունները

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովումն իրականացվում է`

ա) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության, պետական կառավարման եւ տեղական ինքնակառավարման մարմինների լիազորություններն ու պատասխանատվությունը սահմանելու միջոցով.

բ) ճանապարհատրանսպորտային պատահարների կանխարգելման եւ դրանց հետեւանքների ծանրության աստիճանի նվազեցման նպատակով պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմինների, իրավաբանական ու ֆիզիկական անձանց գործունեությունը կանոնակարգելու միջոցով.

գ) ավտոմոբիլային, քաղաքային վերգետնյա էլեկտրական տրանսպորտում եւ ճանապարհային տնտեսության (տարածքի բարեկարգման ուղղությամբ միջոցառումների, ինժեներական ցանցերի, հաղորդակցության ուղիների տեղաբաշխման եւ այլն) ոլորտում գործունեությունը կարգավորելու միջոցով.

դ) ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հարցերին վերաբերող օրենքներ, այլ իրավական ակտեր սահմանված կարգով մշակելու եւ ընդունելու միջոցով.

ե) ճանապարհային երթեւեկությունը կազմակերպելումիջոցով.

զ) ճանապարհային երթեւեկության կարգավորման միջոցով, որի կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը.

է) ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ուղղությամբ միջոցառումների նյութական եւ ֆինանսական ապահովման միջոցով.

ը) տրանսպորտային միջոցների վարորդների պատրաստման եւ քաղաքացիներին ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության կանոնների ու պահանջների ուսուցումը կազմակերպելու միջոցով.

թ) ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության բժշկական ապահովման ուղղությամբ համալիր միջոցառումներն իրականացնելու միջոցով.

ժ) ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման ոլորտում տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված պահանջների պահպանման (ապահովման) նկատմամբ պետական հսկողություն իրականացնելու, երթեւեկության անվտանգության ապահովման նպատակով պարտադիր կատարման կարգադրագրեր տալու միջոցով.

ժա) ապահովագրական իրավահարաբերությունների մեջ երթեւեկության մասնակիցներին առավելագույնս ընդգրկելու միջոցով:

Հոդված 6. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության վիճակի հիմնական ցուցանիշների պետական հաշվառման կազմակերպումը                  

1. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում իրականացվում է ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության վիճակը բնութագրող հիմնական ցուցանիշների՝ ճանապարհատրանսպորտային պատահարների, դրանց հետեւանքով տուժած անձանց, ճանապարհային երթեւեկության բնագավառում վարչական իրավախախտումների եւ քրեական հանցագործությունների քանակի, ինչպես նաեւ ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության վիճակն արտացոլող այլ ցուցանիշների պետական հաշվառում, որոնց կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

2. Պետական հաշվառման համակարգն ապահովում է պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման ոլորտում պետական քաղաքականության ձեւավորման եւ իրագործման աշխատանքների կազմակերպումն ու իրականացումը:

Հոդված 7. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման ծրագրերը

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման ոլորտում պետական քաղաքականության իրականացման նպատակով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմիցմշակվում են ճանապարհատրանսպորտային պատահարների քանակի կրճատմանը եւ այդ պատահարներից առաջացած վնասների նվազեցմանն ուղղված համապետական ծրագրեր:

ԳԼՈւԽ III.

ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՅԻՆ ԵՐԹԵՎԵԿՈւԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈւԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

Հոդված 8. Ճանապարհների, ճանապարհային կառույցների, երկաթուղային գծանցների, քաղաքային էլեկտրատրանսպորտի գծերի նախագծման, կառուցման, վերակառուցման, նորոգման եւ պահպանման ժամանակ երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական պահանջները

1.Ճանապարհների, ճանապարհային կառույցների, երկաթուղային գծանցների, քաղաքային էլեկտրատրանսպորտի գծերի նախագծումը, կառուցումը, վերակառուցումը, նորոգումն ու պահպանումն իրականացնում են օրենսդրությամբ սահմանված կարգով նման իրավունք ունեցող իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձինք, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմինները, պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմինները՝ իրենց իրավասության սահմաններում, ինչպես նաեւ ճանապարհների սեփականատերերը:

2. Ճանապարհների, ճանապարհային կառույցների, երկաթուղային գծանցների, քաղաքային էլեկտրատրանսպորտի գծերի, նախագծման, կառուցման, վերակառուցման, նորոգման եւ պահպանման, ինչպես նաեւ ճանապարհամերձ օբյեկտների տեղաբաշխման ժամանակ երթեւեկության անվտանգության ապահովման եւ ճանապարհային աշխատանքների կատարման ժամանակ երթեւեկության կազմակերպման սխեմաների համաձայնեցման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

3. Ճանապարհների նախագծման, կառուցման եւ վերակառուցման ժամանակ ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության վրա բացասաբար ազդող ինժեներական լուծումների հաշվին կապիտալ ծախսերի նվազեցում չի թույլատրվում:

Հոդված 9. Ճանապարհներին երթեւեկության սահմանափակումը կամ դադարեցումը

Ճանապարհներին երթեւեկության անվտանգության ապահովման նպատակով տրանսպորտային միջոցների երթեւեկության ժամանակավոր սահմանափակումը կամ դադարեցումը իրականացվում են սույն օրենքով եւ Հայաստանի Հանրապետության այլ օրենքներով սահմանված կարգով:

Հոդված 10. Տրանսպորտային միջոցների շահագործման թույլտվությունը

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործմանճանապարհներով երթեւեկությանը մասնակցող տրանսպորտային միջոցների, բացառությամբ այլ երկրներում գրանցված՝ միջազգային երթեւեկությանը մասնակցող կամ մինչեւ 2 ամիս ժամանակով Հայաստանի Հանրապետության տարածք ներմուծված տրանսպորտային միջոցների, շահագործման թույլտվությունն իրականացվում է ոստիկանության մարմիններում՝ դրանց պետական գրանցման, գրանցման համարանիշերի ու համապատասխան փաստաթղթեր տալու միջոցով:

Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված տրանսպորտային միջոցների միջազգային երթեւեկությունն իրականացվում է միջազգային պայմանագրերի եւ տվյալ երկրի օրենսդրության համաձայն:

Տրանսպորտային միջոցների պետական գրանցման, փաստաթղթեր եւ գրանցման համարանիշեր տալու կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 11.Տրանսպորտային միջոցների շահագործման ժամանակ ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական պահանջները

1. Ճանապարհային երթեւեկությանը մասնակցող տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական վիճակը եւ կահավորումը պետք է ապահովեն ճանապարհային երթեւեկության անվտանգությունը:

2. Ճանապարհային երթեւեկությանը մասնակցող տրանսպորտային միջոցները տեխնիկապես սարքին վիճակում պահպանելու պատասխանատվությունը դրվում է տրանսպորտային միջոցների սեփականատերերի կամ տրանսպորտային միջոցները շահագործողանձանց վրա:

3. Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտային միջոցների կառուցման, արտադրման շահագործման եւ տեխնիկական վիճակի պայմանները սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 12.Տրանսպորտային միջոցների պետական տեխնիկական զննությունը

1. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում շահագործման մեջ գտնվող եւսույն օրենքով սահմանված կարգով գրանցված տրանսպորտային միջոցները ենթակա են պարտադիր պետական տեխնիկական զննության:

2. Տրանսպորտային միջոցների պարտադիր պետական տեխնիկական զննությունն անցկացվում է տարին մեկ անգամ, իսկ ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոցներինը` տարին երկու անգամ:

3. Տրանսպորտային միջոցների պարտադիր պետական տեխնիկական զննությունն անցկացնելու առավելագույն ժամկետը սահմանում է` մինչեւ տվյալ տարվա սեպտեմբերի 30-ը ներառյալ, իսկ ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոցներինը` մարտի 31-ը եւ հոկտեմբերի 31-ը:

4. Տրանսպորտային միջոցների պարտադիր պետական տեխնիկական զննություն անցկացնելու կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 13. Տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական սպասարկման եւ նորոգման ժամանակ ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական պահանջները

Տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական սպասարկման եւ նորոգման նորմերը, կանոնները եւ ընթացակարգը սահմանվում են տրանսպորտային միջոց արտադրող կազմակերպության կողմից՝ հաշվի առնելով դրանց շահագործման պայմանները:

Տեխնիկական սպասարկում եւ նորոգում անցած տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական վիճակը՝ ճանապարհային երթեւեկության անվտանգությանը վերաբերող մասով, պետք է համապատասխանի ճանապարհային երթեւեկությանը մասնակցող տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական վիճակն ու կահավորումը կանոնակարգողՀայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված պահանջներին:

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման նպատակով առանձին կարգի տրանսպորտային միջոցներ կահավորվում են կարմիր, կապույտ, դեղին (նարնջագույն) առկայծող փարոսիկներով: Կարմիր, կապույտ, դեղին (նարնջագույն ) առկայծող փարոսիկներով կահավորման ենթակա տրանսպորտային միջոցների ցանկը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 14.Ընդհանուր օգտագործմանճանապարհներում տրանսպորտային միջոցների շահագործումն արգելելու հիմքերը եւ կարգը

Ընդհանուր օգտագործման ճանապարհներում տրանսպորտային միջոցների շահագործումն արգելելու հիմքերն են՝

ա) սահմանված ժամկետում պետական տեխնիկական զննություն չանցած տրանսպորտային միջոցը վարելը.

բ) սույն օրենքի 18-րդ հոդվածի 6-րդ մասի բ) կետի երկրորդ պարբերությամբ եւ 20-րդ հոդվածի 3-րդ մասի «ե» կետով սահմանված անսարքություն ունեցող կամ երթեւեկության անվտանգության համար ակնհայտորեն վտանգ ստեղծող տրանսպորտային միջոցները վարելը.

գ) առանցգրանցման փաստաթղթերի տվյալ կարգի տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունքի վկայականի եւ օրենքով սահմանված փաստաթղթերի բացակայությամբ տրանսպորտային միջոցը վարելը.

դ) հետախուզման մեջ գտնվող տրանսպորտային միջոցը վարելը,

ե) ոչ սթափ վիճակում վարորդների կողմից վարվող տրանսպորտային միջոցը վարելը,

զ) հիվանդ կամ հոգնած վիճակում վարորդների կողմից վարվող տրանսպորտային միջոցը վարելը:

Սույն օրենքի իմաստով վարորդի հոգնած կամ հիվանդվիճակը հիմք է հանդիսանում տրանսպորտային միջոցի շահագործումն արգելելու համար, եթե վարորդը թույլ տված ճանապարհային երթեւեկության կանոնների խախտման հետեւանքով խոչընդոտ է ստեղծում երթեւեկության մյուս մասնակիցներին, որով ակնհայտ վտանգ է առաջացնում ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության համար:

Երթեւեկության մասնակիցների համար խոչընդոտ ստեղծող, կայանումն արգելված տեղերում կանգնած տրանսպորտային միջոցների հետագա շահագործումն արգելվում է` դրանք պահպանվող հատուկ տարածք տեղափոխելու միջոցով:

Վարորդի ոչ սթափ, հոգնած կամ հիվանդ վիճակը տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելուց հետո որոշվում է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության մարմինների սահմանված չափանիշներով` սույն օրենքի 1-րդ հոդվածի պահանջների համաձայն:

Սույն հոդվածի 1-ին մասի «ա» եւ «բ» կետերում նշված հիմքերի առկայության պայմաններում տրանսպորտային միջոցների շահագործումն արգելվում է գրանցման համարանիշերը հանելու միջոցով:

Հանված համարանիշներն անմիջապես վերադարձվում են պետական տեխնիկական զննությունն անցնելուց կամ անսարքությունները, երթեւեկության անվտանգության համար ակնհայտ վտանգը(եթե տեղում վերացման ենթակա չեն) վերացնելուց հետո:

Սույն հոդվածի առաջին մասի «գ», «դ» եւ «ե» կետերում նշված հիմքերի առկայության դեպքում տրանսպորտային միջոցների շահագործումն արգելվում է պահպանվող հատուկ տարածք բերման ենթարկելու եւ արգելանքի տակ դնելու միջոցով:

Ոստիկանությունը, տրանսպորտային միջոցը սեփականատիրոջ կողմից (տրանսպորտային միջոցների շահագործման համար պատասխանատու անձի կողմից) սույն հոդվածի 1-ին մասում նախատեսված խախտումները վերացնելուց հետո, անմիջապես տրանսպորտային միջոցը հատուկ տարածքից եւ արգելանքից հանում է: Տրանսպորտային միջոցների սեփականատերերից տրանսպորտային միջոցի պահպանման ծախսերը մարելու նպատակով 5-օրյա ժամկետը լրանալուց հետո դրան հաջորդող յուրաքանչյուր օրվա համար գանձվում է վճար՝ Հայաստանի Հանրապետությունում սահմանված նվազագույն աշխատավարձի 50%-ի չափով, որը մուտքագրվում է ոստիկանության արտաբյուջետային ֆոնդ(հաշվին):

Տրանսպորտային միջոցների սեփականատերերի կողմից կամավոր կերպով պահպանման ծախսերը չվճարելու դեպքում դրանք բռնագանձվում են օրենքով սահմանված կարգով:

Սույնմասի 4-րդ եւ 5-րդ պարբերություններով նախատեսված պարտականությունները չեն տարածվում սույն հոդվածի 1-ին մասի «դ» կետում նշված տրանսպորտային միջոցների սեփականատերերի վրա:

Տրանսպորտային միջոցների գրանցման համարանիշերը հանելու կամ հատուկ տարածք բերման ենթարկելու եւ արգելանքի տակ դրված տրանսպորտային միջոցների ձեւակերպման, պահպանման ու բացթողնման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 15. Տրանսպորտային միջոցների շահագործման հետ կապվածգործունեություն իրականացնելիս իրավաբանական անձանց եւ անհատ ձեռնարկատերերին ներկայացվող ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման հիմնական պահանջները

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում տրանսպորտային միջոցների շահագործման հետ կապված գործունեություն իրականացնող իրավաբանական անձինքեւ անհատ ձեռնարկատերերը պարտավոր են՝

ա) կազմակերպել վարորդների աշխատանքը ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման պահանջներին համապատասխան.

բ) պահպանել Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված՝վարորդների աշխատանքի եւ հանգստի ռեժիմը.

գ) վերլուծել եւ վերացնել իրենց պատկանող տրանսպորտային միջոցների մասնակցությամբ ճանապարհատրանսպորտային պատահարների ու ճանապարհային երթեւեկության կանոնների խախտման պատճառները.

դ) ապահովել ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության պահանջներին տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական վիճակի համապատասխանությունը եւ չթույլատրել անսարքություններ ունեցող տրանսպորտային միջոցների շահագործումը:

Հոդված 16.Ճանապարհային երթեւեկության կազմակերպման միջոցառումները եւ դրա ընթացքում անվտանգության ապահովման պահանջները

1. Ճանապարհային երթեւեկության կազմակերպման միջոցառումներն իրականացվում են ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության եւ ճանապարհների թողունակության բարձրացման նպատակով՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված պետական մարմինների, տեղական ինքնակառավարման մարմինների, այն անձանց կողմից, որոնց տնօրինության տակ են գտնվում ճանապարհները:

Սույն մասով նախատեսված միջոցառումների մշակումը եւ անցկացումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին համապատասխան՝ սահմանված կարգով հաստատված նախագծերի, սխեմաների եւ այլ փաստաթղթերի հիման վրա:

2. Ճանապարհային երթեւեկության կազմակերպման հետ կապված գործունեությունն իրականացվում է այնպիսի տեխնիկական միջոցների ու կառույցների համալիր օգտագործման միջոցով, որոնք նախատեսված են ՀայաստանիՀանրապետության ստանդարտներով ու նորմատիվ տեխնիկական փաստաթղթերով:

3. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության մակարդակի իջեցման հաշվին ճանապարհների թողունակության բարձրացման եւ այլ նպատակների համար՝ ճանապարհային երթեւեկության կազմակերպման փոփոխություններ չեն թույլատրվում:

4.Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության համար իրական սպառնալիք առաջանալիս, անհետաձգելի դեպքերում տրանսպորտային միջոցների եւ հետիոտների երթեւեկության կազմակերպման փոփոխություն իրականացնում են օրենքով լիազորված պաշտոնատար անձինք՝ այդ մասին անհապաղ տեղեկացնելով համապատասխան մարմիններին:

5. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ճանապարհային երթեւեկության միասնական կարգը սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված ճանապարհային երթեւեկության կանոններով:

6. Հայաստանի Հանրապետության ճանապարհներին սահմանվում է աջակողմյան երթեւեկություն:

Հոդված 17.Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության բժշկական ապահովումը

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության բժշկական ապահովումն իրականացվում է առողջապահական, դրա համար լիազորված այլ մարմինների կամ համապատասխան լիցենզիա ունեցող անձանց կողմից օրենքով սահմանած կարգով:

Հոդված 18. Ընդհանուր օգտագործման ճանապարհային երթեւեկության մասնակիցների իրավունքներն ու պարտականությունները

1. Հայաստանի Հանրապետության ընդհանուր օգտագործման ճանապարհներով քաղաքացիների անվտանգ երթեւեկելու իրավունքը ապահովվում է պետության կողմից Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ ու միջազգային պայմանագրերով սահմանված կարգերով:

2. Ճանապարհային երթեւեկության մասնակիցների կողմից իրենց իրավունքների իրականացումը չպետք է սահմանափակի կամ խախտի ճանապարհային երթեւեկության մյուս մասնակիցների իրավունքները:

3. Ճանապարհային երթեւեկության մասնակիցներն իրավունք ունեն՝

ա) ազատ եւ անարգել, Հայաստանի Հանրապետության ճանապարհային երթեւեկության կանոններին համապատասխան եւ դրանց հիման վրա, տեղաշարժվելու ճանապարհներով.

բ) պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններից, ինչպես նաեւ այն անձանցից, ում տնօրինության տակ է գտնվում տվյալ ճանապարհը,ստանալու ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության պայմանների վերաբերյալ հավաստի տեղեկատվություն.

գ) համապատասխանպաշտոնատարանձանցից ստանալու տեղեկատվություն՝ճանապարհներինսահմանվածսահմանափակումներիկամ երթեւեկության արգելման պատճառների մասին.

դ) ճանապարհատրանսպորտային պատահարների ժամանակ ստանալու անվճարբժշկական, փրկարարական եւ այլ առաջնահերթ օգնություն այն կազմակերպություններից կամ պաշտոնատար անձանցից, որոնց վրա օրենքներով նման օգնություն ցույց տալու պարտականություն է դրված.

ե) բողոքարկելու ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման բնագավառում լիազորություններ իրականացնող պաշտոնատար անձանց գործողությունները:

4. Ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան մաս՟նա՟կից՟նե՟րը պար՟տա՟վոր են ան՟շեղո՟րեն պահ՟պա՟նել Ճանապարհային երթեւեկության կա՟նոն՟նե՟րը:

5. Ար՟գել՟վում է ապօրինի վնա՟սել կամ աղ՟տո՟տել ճա՟նա՟պար՟հի ծած՟կույ՟թը, վնա՟սել, փա՟կել, հա՟նել կամ տե՟ղադ՟րել ճանապարհային նշան՟ներ, լու՟սա՟ցույց՟ներ եւ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան կազ՟մա՟կերպ՟ման այլ տեխ՟նի՟կա՟կան մի՟ջոց՟ներ, ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին թող՟նել շի՟նա՟րա՟րա՟կան նյու՟թեր կամ այլ իրեր ու առար՟կա՟ներ, որոնք կա՟րող են խո՟չըն՟դոտ հան՟դի՟սա՟նալ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար:

6. Տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի վա՟րոր՟դը պար՟տա՟վոր է՝

ա/ կանգնեցնել տրանսպորտային միջոցը ոստիկանության լիազորված մարմնի ծառայողի կողմից սույն օրենքի 20-րդ հոդվածի 4-րդ կետով սահմանված կարգով տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելու մասին տրվող ազդանշանի դեպքում:

բ/ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը սկսե՟լուց առաջ ստու՟գել եւ ճա՟նա՟պար՟հին ապա՟հո՟վել տրանսպորտային մի՟ջո՟ցի տեխ՟նի՟կա՟պես սար՟քին վի՟ճա՟կը:

Տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյունն ար՟գել՟վում է, եթե այն անօրինական վերասարքավորված է կամ չեն գոր՟ծումար՟գե՟լա՟կա՟յին հա՟մա՟կար՟գը, ղե՟կա՟յին կա՟ռա՟վա՟րու՟մը, ան՟սարք է կցման հար՟մա՟րան՟քը (ավտոգ՟նաց՟քի կազ՟մում), անվադողերի պահպանաշերտի նախշանկարի մնացորդային բարձրությունը պակաս է սահմանված նորմերից, լապ՟տեր՟նե՟րը եւ հե՟տին եզ՟րա՟չա՟փա՟յին լույ՟սե՟րը (օր՟վա մութ ժամանակ, ան՟բա՟վա՟րար տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան պայ՟ման՟նե՟րում),վա՟րոր՟դի դի՟մա՟ցի ապակեմաքրի՟չը (անձ՟րեւ՟ի կամ ձյու՟նա՟թա՟փի ժա՟մա՟նակ):

Ճանապարհին երթեւեկությանը խոչընդոտող այլ ան՟սար՟քու՟թյուն՟ներ առա՟ջա՟նա՟լու դեպ՟քում վա՟րոր՟դը պար՟տա՟վոր է վե՟րաց՟նել դրանք, իսկ եթե դա հնա՟րա՟վոր չէ, ձեռ՟նար՟կե՟լով նա՟խազ՟գուշ՟ա՟կան մի՟ջոց՟ներ, մեկ՟նել կա՟յան՟ման կամ նո՟րոգ՟ման վայր.

գ) օրենքով սահմանված կարգով են՟թարկ՟վել հա՟մա՟պա՟տաս՟խան ստուգ՟ման՝ սթա՟փու՟թյան վի՟ճա՟կը որոշ՟ե՟լու հա՟մար.

դ) ճա՟նա՟պար՟հատ՟րանս՟պոր՟տա՟յին պա՟տա՟հա՟րին մասնակցություն ունենալու դեպքում՝

1) ձեռ՟նար՟կել անհ՟րա՟ժեշտ մի՟ջոց՟ներ՝ տու՟ժած՟նե՟րին առա՟ջին բժշկա՟կան օգ՟նու՟թյուն ցույց տա՟լու, «Շտապ բժշկա՟կան օգ՟նու՟թյուն» կամ մաս՟նա՟գի՟տաց՟ված այլ ծա՟ռա՟յու՟թյուն կան՟չե՟լու հա՟մար, իսկ ծայ՟րա՟հեղ դեպ՟քե՟րում՝ հա՟մըն՟թաց շարժ՟վող կամ իր տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցով տու՟ժած՟նե՟րին մո՟տա՟կա բուժ՟հիմ՟նարկ տե՟ղա՟փո՟խել, որ՟տեղ հայտ՟նելտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի գրանց՟ման հա՟մա՟րա՟նիշ՟ը, ներ՟կա՟յաց՟նե՟լով ան՟ձը հաս՟տա՟տող փաս՟տա՟թուղթ կամ վա՟րոր՟դա՟կան իրա՟վուն՟քի վկա՟յա՟կան եւտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի գրանց՟ման վկա՟յա՟գիր, որից հե՟տո վե՟րա՟դառ՟նալ պա՟տա՟հա՟րի վայր.

2) պա՟տա՟հա՟րի մա՟սին հայտ՟նել ոս՟տի՟կա՟նու՟թյուն եւ սպա՟սել ոս՟տի՟կա՟նու՟թյան ծառայող՟՟նե՟րի ներ՟կա՟յա՟նա՟լուն:

Ճա՟նա՟պար՟հատ՟րանս՟պոր՟տա՟յին պա՟տա՟հա՟րի դեպ՟քում, ետվ՟թա՟րա՟յին անվ՟տան՟գու՟թյունն ապա՟հո՟վե՟լու նպա՟տա՟կով, պետք է մի՟աց՟ված լի՟նեն նա՟եւ օգ՟նու՟թյան հա՟մար դեպ՟քի վայ՟րին ան՟մի՟ջա՟պես մոտ կանգ՟նեց՟ված տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի վթա՟րա՟յին լու՟սա՟յին ազ՟դան՟շան՟նե՟րը:

Եթե ճա՟նա՟պար՟հատ՟րանս՟պոր՟տա՟յին պա՟տա՟հա՟րի հե՟տեւ՟ան՟քով տու՟ժող՟ներ չկան, վա՟րորդ՟նե՟րը, պա՟տա՟հա՟րի իրա՟վի՟ճա՟կի գնա՟հատ՟ման փոխ՟հա՟մա՟ձայ՟նու՟թյամբ, կա՟րող են նա՟խօ՟րոք կազ՟մել ու ստո՟րագ՟րել վթա՟րի սխե՟ման, ներ՟կա՟յա՟նալ մո՟տա՟կա ճա՟նա՟պար՟հա՟պա՟րե՟կա՟յին ծա՟ռա՟յու՟թյան պա՟հա՟կետ կամ ոս՟տի՟կա՟նու՟թյան տա՟րած՟քա՟յին մար՟մին՝ պա՟տա՟հա՟րը սահ՟ման՟ված կար՟գով ձեւ՟ա՟կեր՟պե՟լու հա՟մար:

ե) Ճանապարհը զիջել կապույտ գույնի առկայծող փարոսիկներ եւ հատուկ ձայնային ազդանշան միացրած տրանսպորտային միջոցներին՝ ապահովելով դրանց եւ դրանցով ուղեկցվող մյուս տրանսպորտային միջոցների անարգել երթեւեկությունը, իսկ երբ կապույտ գույնի առկայծող փարոսիկի հետ միացված է նաեւ կարմիր գույնի առկայծող փարոսիկ, ապա համընթաց, իսկ բաժանարար գոտու բացակայության դեպքում նաեւ հանդիպակաց ուղղությամբ երթեւեկող տրանսպորտային միջոների վարորդները պետք է կանգ առնեն մայթի մոտ կամ ճամփեզրին: Երթեւեկությունը թույլատրվում է վերսկսել միայն շարասյունը եզրափակող կապույտ եւ կանաչ լուսային առկայծող փարոսիկները միացրած տրանսպորտային միջոցն անցնելուց հետո.

զ) կանգնած վիճակում գտնվող եւ կապույտ գույնի առկայծող փարոսիկներ միացրած տրանպորտային միջոցներին մոտենալիս իջեցնել արագությունը, որպեսզի անհրաժեշտության դեպքում հնարավորություն ունենան անմիջապես կանգնել.

է) երթեւեկությունը սկսելուց, վերադասավորվելուց, շրջադարձից (հետադարձից) եւ կանգնելուց առաջ տալ ազդանշան համապատասխան ուղղության շրջադարձի լույսային ցուցիչով, իսկ դրա բացակայության կամ անսարքության դեպքում՝ ձեռքով.

ը) համընթաց ուղղությամբ շարժվող տրանսպորտային միջոցների միաժամանակյա վերադասավորման դեպքում ճանապարհը զիջել աջից ընթացող տրանսպորտային միջոցին.

թ) խաչմերուկից դուրս ձախ շրջադարձի եւ հետադարձի ժամանակ ճանապարհը զիջել հանդիպակաց տրանսպորտային միջոցներին եւ համընթաց երթեւեկող տրամվային.

ժ) բնակավայրերից դուրս, ինչպես նաեւ բնակավայրերում, որտեղ թույլատրվում է երթեւեկել 80 կմ/ժ-ից ավելի արագությամբ, տրանսպորտային միջոցները վարել երթեւեկելի մասի աջ եզրին հնարավորին չափ մոտ.

ժա) արագության սահմանափակում կամ 7 մ-ից ավելի երկարություն ունեցող տրանսպորտային միջոցներով բնակավայրերից դուրս երկու գոտի ունեցող երկկողմանի երթեւեկությամբ ճանապարհներին առջեւից ընթացող տրանսպորտային միջոցի միջեւ ապահովել այնպիսի տարածություն, որպիսզի իրենց վազանցող տրանսպորտային միջոցների վարորդներին հնարավորություն տրվի առանց խոչընդոտի վերադասավորվել նախկինում զբաղեցրած գոտի: Այս պահանջը չի գործում վազանցն արգելված ճանապարհահատվածներում, ինչպես նաեւ ինտենսիվ երթեւեկության ժամանակ եւ կազմակերպված տրանսպորտային շարասյան կազմում երթեւեկելիս.

ժբ)վա՟րել սահ՟ման՟ված արա՟գու՟թյու՟նը չգե՟րա՟զան՟ցող արա՟գու՟թյամբ՝ հաշ՟վի առ՟նե՟լով երթեւ՟ե՟կու՟թյան ին՟տեն՟սի՟վու՟թյունն ու տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի եւ բե՟ռի վի՟ճակն ու առանձ՟նա՟հատ՟կու՟թյուն՟նե՟րը, ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եւ օդե՟րեւ՟ու՟թա՟բա՟նա՟կան պայ՟ման՟նե՟րը, մաս՟նա՟վո՟րա՟պես՝ ճա՟նա՟պար՟հա՟յին ծած՟կույ՟թի վի՟ճակն ու տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյու՟նը եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան ուղ՟ղու՟թյամբ:

Վա՟րոր՟դի կող՟մից ընտր՟ված արա՟գու՟թյու՟նը, Ճանապարհային երթեւեկության կա՟նոն՟նե՟րի պա՟հանջ՟նե՟րը կա՟տա՟րե՟լու հա՟մար, պետք է ապա՟հո՟վի տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի շարժ՟ման նկատ՟մամբ մշտա՟կան հսկո՟ղու՟թյան հնա՟րա՟վո՟րու՟թյուն:

Եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար վտանգ առա՟ջա՟նա՟լու դեպ՟քում, որը վա՟րորդն ի վի՟ճա՟կի էր հայտ՟նա՟բե՟րել, նա պետք է մի՟ջոց՟ներ ձեռ՟նար՟կի արա՟գու՟թյունն իջեց՟նե՟լու, իսկ անհ՟րա՟ժեշ՟տու՟թյան դեպ՟քում, ընդ՟հուպ մին՟չեւ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը կանգ՟նեց՟նե՟լու հա՟մար.

ժգ) չգերազանցել տվյալ տրանսպորտային միջոցի տեխնիկական բնութագրով սահմանված առավելագույն արագությունը.

ժդ) չգերազանցել մեծ եզրաչափերով, վտանգավոր կամ ծանրաքաշ բեռի փոխադրման համաձայնեցման պայմաններով որոշված արագությունը.

ժե) առանց անհրաժեշտության չերթեւեկել շատ ցածր արագությամբ՝ խոչընդոտելով մյուս տրանսպորտային միջոցների երթեւեկությանը.

ժզ) կտրուկ չարգելակել, եթե դա անհրաժեշտ չէ ճանապարհատրանսպորտային պատահար կանխելու համար.

ժէ)վա՟զանց սկսե՟լուց առաջ հա՟մոզ՟վել, որ՝

1) եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան գո՟տին, որը նա պատ՟րաստ՟վում է զբա՟ղեց՟նել, բա՟վա՟րար տա՟րա՟ծու՟թյամբ ազատ է վա՟զան՟ցի հա՟մար եւ որ դրա՟նով խո՟չըն՟դոտ չի ստեղ՟ծի ինչ՟պես հան՟դի՟պա՟կաց, այն՟պես էլ հա՟մըն՟թաց ըն՟թա՟ցող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟ր՟՟ին.

2) իր հե՟տեւ՟ից նույն գո՟տի՟ով ըն՟թա՟ցող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը վա՟զանց չի սկսել, իսկ առ՟ջեւ՟ից ըն՟թա՟ցո՟ղը վա՟զան՟ցի, ձախ շրջա՟դար՟ձի (վե՟րա՟դա՟սա՟վոր՟ման) ազ՟դան՟շան չի տվել.

3) վա՟զանցն ավար՟տե՟լիս, անհ՟րա՟ժեշ՟տու՟թյան դեպ՟քում կա՟րող է առանց վա՟զանց՟վող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի հա՟մար խո՟չըն՟դոտ ստեղ՟ծե՟լու, վե՟րա՟դառ՟նալ նախ՟կի՟նում զբա՟ղեց՟րած գո՟տի.

ժը) վա՟զանց՟վող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցից առաջ անց՟նե՟լուց հե՟տո (բա՟ցի աջ կող՟մից թույ՟լատ՟րե՟լի վա՟զան՟ցի դեպ՟քե՟րը)` վե՟րա՟դառ՟նալ նախ՟կի՟նում զբա՟ղեց՟րած գո՟տի: Սա՟կայն, տվյալ ուղ՟ղու՟թյամբ եր՟կու եւ ավե՟լի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան գո՟տի՟նե՟րի առ՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում, վա՟զանց կա՟տա՟րող վա՟րոր՟դը կա՟րող է եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը շա՟րու՟նա՟կել ձախ գո՟տի՟ով, եթե դա խո՟չըն՟դոտ չի հան՟դի՟սա՟նա իր հե՟տեւ՟ից ավե՟լի բարձր արա՟գու՟թյամբ եր՟թեւ՟ե՟կող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի հա՟մար կամ եթե նախ՟կի՟նում զբա՟ղեց՟րած գո՟տի վե՟րա՟դառ՟նա՟լուն պես, նա ստիպ՟ված կլի՟նի ան՟մի՟ջա՟պես սկսել նոր վա՟զանց.

ժթ) բնակավայրերից դուրս երկարատեւ հանգստի, գիշերակացի եւ այլ նպատակներով կայանել միայն դրա համար նախատեսված հրապարակներում կամ ճանապարհի սահմաններից դուրս:

Կանգառն արգելված վայրերում հարկադրված կանգառ կատարելու դեպքում, վթարային լուսային ազդանշանները միացնելուց եւ վթարային կանգառի նշանը տեղադրելուց հետո, ձեռնարկել բոլոր հնարավոր միջոցներըտրանսպորտային միջոցն այդ վայրից դուրս բերելու համար.

ի) լուսացույցի կանաչ ազդանշանի դեպքում ձախ շրջադարձ կամ հետադարձ կատարելիս ճանապարհը զիջել հանդիպակաց ուղղությունից ուղիղ եւ դեպի աջ ընթացող տրանսպորտային միջոցներին.

իա)լուսացույցի դեղին կամ կարմիր ազդանշանի հետ միաժամանակ միացված լրացուցիչ սեկցիայի սլաքի ուղղությամբ երթեւեկելիս ճանապարհը զիջել այլ ուղղություններից ընթացող տրանսպորտային միջոցներին.

իբ) ճանապարհը զիջել խաչմերուկի անցումը եւ երթեւեկելի մասի հատումը դեռեւս չավարտած հետիոտներին եւ տրանսպորտային միջոցներին, եթե անգամ արդեն միացել է լուսացույցի թույլատրող ազդանշանը.

իգ) հավասարազոր ճանապարհների խաչմերուկում ճանապարհը զիջել աջ կողմից մոտեցող տրանսպորտային միջոցների վարորդներին.

իդ) ձախ շրջադարձի կամ հետադարձի ժամանակ ճանապարհը զիջել հավասարազոր ճանապարհով հանդիպակաց ուղղությունից ուղիղ կամ դեպի աջ ընթացող տրանսպորտային միջոցներին.

իե) ճանապարհը զիջել չկարգավորվող հետիոտնային անցումներով երթեւեկելի մասը հատող հետիոտներին:

Բոլոր դեպքերում, այդ թվում նաեւ՝ հետիոտնային անցումներից դուրս, ճանապարհը զիջել երթեւեկելի մասը հատող կույր հետիոտներին.

իզ) եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծան՟ցին մո՟տե՟նա՟լիս` ղե՟կա՟վար՟վել գծան՟ցի հեր՟թա՟պա՟հի ցու՟ցում՟նե՟րով, լու՟սա՟ցույ՟ցնե՟րի, նշան՟նե՟րի, գծան՟շում՟նե՟րի պա՟հանջ՟նե՟րով, ու՟ղե՟փա՟կո՟ցի դիր՟քով եւ հա՟մոզ՟վել, որ գծան՟ցին գնացք (լո՟կո՟մո՟տիվ, եր՟կա՟թու՟ղա՟սայ՟լակ) չի մո՟տե՟նում.

իէ) գծան՟ցի վրա հար՟կադր՟ված կան՟գառ կա՟տա՟րե՟լու դեպ՟քում՝

1) ան՟հա՟պաղ իջեց՟նել ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րին եւ մի՟ջոց՟ներ ձեռ՟նար՟կել գծանցն ազա՟տե՟լու հա՟մար.

2) հնա՟րա՟վո՟րու՟թյան դեպ՟քում գծի եր՟կայն՟քով եր՟կու մարդ ու՟ղար՟կել գծան՟ցի ամեն մի կող՟մը 1000մ հե՟ռա՟վո՟րու՟թյան վրա (եթե մե՟կին, ապա վատ տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան կող՟մը)՝ նրանց բա՟ցատ՟րե՟լով մո՟տե՟ցող գնաց՟քի մե՟քե՟նա՟վա՟րին կան՟գա՟ռի ազ՟դան՟շան տա՟լու կա՟նոն՟նե՟րը.

3) մնալտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի մոտ եւ տալ ընդ՟հա՟նուր տագ՟նա՟պի ազ՟դան՟շան.

4) գնացք երեւ՟ա՟լու դեպ՟քում ըն՟դա՟ռաջ վա՟զել՝ տա՟լով կան՟գա՟ռի ազ՟դա՟նշան.

իը) դռնե՟րը փակ պա՟հել մին՟չեւ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի լրիվ կանգ՟նե՟լը, որից հե՟տո մի՟այն հնա՟րա՟վո՟րու՟թյուն տալ ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րին նստել կամ իջ՟նել, իսկ շար՟ժու՟մն սկսել դռնե՟րը փա՟կե՟լուց հե՟տո.

իթ) շարժումը սկսելուց առաջ եւ երթեւեկության ընթացքում հսկել բեռի վիճակը, տեղաբաշխումը եւ ամրացումը՝ վայր ընկնելուց եւ որեւե այլ կերպ երթեւեկությանը խոչընդոտ ստեղծելուց խուսափելու համար:

7. Մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի վա՟րոր՟դը, բա՟ցի սույն հոդվածի 6-րդ կե՟տում նշվա՟ծից, պար՟տա՟վոր է՝

ա/ իր մոտ ու՟նե՟նալ եւ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան կար՟գա՟վոր՟ման հա՟մար լի՟ա՟զոր՟ված ան՟ձանց պա՟հան՟ջով ներ՟կա՟յաց՟նել ստուգ՟ման՝

1) տվյալ կար՟գի տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց վա՟րե՟լու իրա՟վուն՟քի վկա՟յա՟կա՟նը կամ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟ներ վա՟րե՟լու ժա՟մա՟նա՟կա՟վոր թույլ՟տվու՟թյուն՝ ան՟ձը հաս՟տա՟տող փաս՟տաթղ՟թե՟րի հետ մի՟ա՟սին.

2) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի գրանց՟ման փաս՟տաթղ՟թե՟րը.

3) տրանսպորտային միջոցի տեխնիկական սարքին վիճակը եւ վարորդի առողջական վիճակը հավաստող` տրանսպորտային միջոցի շահագործման համար պատասխանատու պաշտոնատար անձանց նշագրումով փաստաթուղթ.

բ/ կա՟ռուց՟ված՟քով նա՟խա՟տես՟ված անվ՟տան՟գու՟թյան գո՟տի՟նե՟րով կա՟հա՟վոր՟ված տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լիս, լի՟նել ամ՟րա՟կապ՟ված եւ չփո՟խադ՟րելանվ՟տան՟գու՟թյան գո՟տի՟նե՟րով չամ՟րա՟կապ՟ված ու՟ղեւ՟որ՟ներ: Թույ՟լատր՟վում է գո՟տի՟նե՟րով չամ՟րա՟կապ՟վել մին՟չեւ 12 տա՟րե՟կան երե՟խա՟նե՟րին, ինչ՟պես նա՟եւ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը վա՟րել սո՟վո՟րեց՟նո՟ղին, երբ այն վա՟րում է սո՟վո՟րո՟ղը, իսկ բնա՟կա՟վայ՟րե՟րում, բա՟ցի այդ, օպե՟րա՟տիվ ծա՟ռա՟յու՟թյուն՟նե՟րի՝ թափ՟քի գու՟նագ՟րա՟ֆիկ երան՟գա՟վո՟րում ու՟նե՟ցող ավ՟տո՟մո՟բիլ՟նե՟րի վա՟րորդ՟նե՟րին եւ ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րին:

Մո՟տո՟ցիկ՟լե՟տով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լիս լի՟նել կոճկ՟ված սա՟ղա՟վար՟տով եւ չփո՟խադ՟րելչկոճկ՟ված սա՟ղա՟վար՟տով ու՟ղեւ՟որ՟ներ:

8. Մի՟ջազ՟գա՟յին ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյա՟նը մաս՟նակ՟ցող մե՟խա՟նի՟կա՟կան տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի վա՟րոր՟դը պար՟տա՟վոր է՝

ա) իր մոտ ու՟նե՟նալ մի՟ջազ՟գա՟յին ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար նա՟խա՟տես՟ված փաս՟տաթղ՟թե՟րին ներ՟կա՟յաց՟վող պա՟հանջ՟նե՟րին հա՟մա՟պա՟տաս՟խա՟նող վա՟րոր՟դա՟կան իրա՟վուն՟քի վկա՟յա՟կան, տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի գրանց՟ման վկա՟յա՟գիր, իսկ Հա՟յաս՟տա՟նի Հան՟րա՟պե՟տու՟թյան կող՟մից այլ պե՟տու՟թյուն՟նե՟րի հետ կնքված միջ՟պե՟տա՟կան հա՟մա՟ձայ՟նա՟գրե՟րի առ՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում՝ նա՟եւ այլ փաս՟տաթղ՟թեր.

բ) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի վրա ու՟նե՟նալ լա՟տի՟նա՟կան տա՟ռե՟րով եւ արա՟բա՟կան թվե՟րով հա՟մա՟րա՟նիշ՟եր եւ այն երկ՟րի տար՟բե՟րան՟շա՟նը, որ՟տեղ գրանց՟ված է տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը:

9. Մո՟պեդ՟նե՟րը, հե՟ծա՟նիվ՟նե՟րը կամ լծա՟սայ՟լե՟րը (լծա՟սահ՟նակ՟նե՟րը) պետք է վա՟րել, իսկ բեռ՟նա՟կիր եւ հեծ՟կան կեն՟դա՟նի՟նե՟րը քշել մեկ շար՟քով, ճա՟նա՟պար՟հի եզ՟րա՟յին գո՟տի՟ով, հնա՟րա՟վո՟րին չափ աջով: Թույ՟լատր՟վում է շարժ՟վել կող՟նակ՟նե՟րով, եթե դա խո՟չըն՟դոտ չի հան՟դի՟սա՟նա հե՟տի՟ոտ՟նե՟րին:

Հե՟ծան՟վորդ՟նե՟րի, լծա՟սայ՟լե՟րի (լծա՟սահ՟նակ՟նե՟րի), բեռ՟նա՟կիր եւ հեծ՟կան կեն՟դա՟նի՟նե՟րի շա՟րաս՟յու՟նե՟րը եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սով շարժ՟վե՟լիս պետք է բա՟ժան՟ված լի՟նեն խմբե՟րի, յու՟րա՟քանչ՟յու՟րում՝ մինչեւ 10-ա՟կան հե՟ծան՟վորդ, բեռ՟նա՟կիր կամ հեծ՟կան կեն՟դա՟նի կամ էլհնգա՟կան լծա՟սայլ (լծա՟սահ՟նակ): Խմբե՟րը վա՟զան՟ցե՟լը հեշ՟տաց՟նե՟լու հա՟մար դրանց մի՟ջեւ հե՟ռա՟վո՟րու՟թյու՟նը պետք է լի՟նի 80 - 100մ:

Մո՟պեդ վա՟րել թույ՟լատր՟վում է 16 տա՟րին, իսկ հե՟ծա՟նիվ, լծա՟սայլ (լծա՟սահ՟նակ) վա՟րել, բեռ՟նա՟կիր, հեծ՟կան կեն՟դա՟նի՟ներ կամ անա՟սուն՟ներ քշել 14 տա՟րին լրա՟ցած ան՟ձանց:

Խաչ՟մե՟րուկ՟նե՟րից դուրս գտնվող հե՟ծան՟վա՟յին արա՟հե՟տի եւ ճա՟նա՟պար՟հի չկար՟գա՟վոր՟վող փոխ՟հատ՟ման վրա մո՟պեդ՟նե՟րի վա՟րորդ՟նե՟րը եւ հե՟ծան՟վորդ՟նե՟րը պետք է զի՟ջեն ճա՟նա՟պար՟հով եր՟թեւ՟ե՟կող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րին:

10. Լծա՟սայ՟լի (լծա՟սահ՟նա՟կի) վա՟րոր՟դը, մեր՟ձա՟կա տա՟րած՟քից կամ երկ՟րոր՟դա՟կան ճա՟նա՟պար՟հից դուրս գա՟լիս, սահ՟մա՟նա՟փակ տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան տե՟ղե՟րում կեն՟դա՟նի՟նե՟րին պետք է տա՟նի սան՟ձից բռնած:

Կեն՟դա՟նի՟նե՟րին ճա՟նա՟պար՟հով, որ՟պես կա՟նոն, պետք է քշել օր՟վա լու՟սա՟վոր ժա՟մե՟րին, ընդ որում՝ հնա՟րա՟վո՟րին չափ ճա՟նա՟պար՟հի աջ եզ՟րով:

Եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծանց՟նե՟րով կեն՟դա՟նի՟ներ քշե՟լիս՝ անա՟սուն՟նե՟րը պետք է բա՟ժան՟վեն այն՟պի՟սի թվա՟քա՟նա՟կով խմբե՟րի, որ՟պես՟զի անաս՟նա՟վար՟նե՟րի քա՟նա՟կից ել՟նե՟լով հնա՟րա՟վոր լի՟նի ապա՟հո՟վել անց՟ման անվ՟տան՟գու՟թյու՟նը:

11. Վա՟րոր՟դին ար՟գել՟վում է՝

ա) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը վա՟րել ալ՟կո՟հո՟լա՟յին (թմրա՟դե՟ղա՟յին կամ այլ) հար՟բա՟ծու՟թյան վի՟ճա՟կում, ինչ՟պես նա՟եւ ռե՟ակ՟՟ցիան եւ ուշ՟ադ՟րու՟թյու՟նը վա՟տաց՟նող հիվանդության, հոգնածության կամ այլ ազդեցության տակ.

բ) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի ղե՟կա՟վա՟րու՟մը հանձ՟նել ոչ սթափ, հի՟վանդ կամ հոգ՟նած վիճակում կամ էլ իրենց մոտ տվյալ կար՟գի տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց վա՟րե՟լու հա՟մար վա՟րոր՟դա՟կան իրա՟վուն՟քի վկա՟յա՟կան չու՟նե՟ցող ան՟ձանց.

գ) լքել իր տե՟ղը կամ թող՟նել տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը, եթե նրա կող՟մից չեն ձեռ՟նարկ՟վել բո՟լոր հնարավոր մի՟ջոց՟նե՟րը, որոնք բա՟ցա՟ռում են տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի ինք՟նա՟բե՟րա՟բար շար՟ժու՟մը կամ դրա օգ՟տա՟գոր՟ծու՟մը վա՟րոր՟դի բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան ժա՟մա՟նակ.

դ) բա՟ցել տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի դռնե՟րը ըն՟թաց՟քի ժա՟մա՟նակ.

ե) բա՟ցել տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի դռնե՟րը նույ՟նիսկ կան՟գա՟ռի ժա՟մա՟նակ, եթե դա կխո՟չըն՟դո՟տի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան մյուս մաս՟նա՟կից՟նե՟րին.

զ) ըն՟թաց՟քի ժա՟մա՟նակ օգտ՟վել ռա՟դի՟ո՟կա՟պից եւ հե՟ռա՟խո՟սա՟կա՟պից, եթե դրանք կա՟հա՟վոր՟ված չեն առանց ձեռ՟քե՟րի օգ՟տա՟գործ՟ման այդ սար՟քե՟րից օգտ՟վե՟լու սար՟քա՟վո՟րում՟նե՟րով (բա՟ցա՟ռու՟թյամբ ծա՟ռա՟յո՟ղա՟կան առա՟ջադ՟րանք՟ներ կա՟տա՟րող, օպե՟րա՟տիվ ծա՟ռա՟յու՟թյուն՟նե՟րի տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի վա՟րորդ՟նե՟րի).

է) չորս եւ ավե՟լի գո՟տի ու՟նե՟ցող երկ՟կող՟մա՟նի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյամբ ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին դուրս գալ ճա՟նա՟պար՟հի հան՟դի՟պա՟կաց եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար նա՟խա՟տես՟ված կող՟մը.

ը) երթեւեկելմայ՟թե՟րով եւ հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին արա՟հետ՟նե՟րով. երթեւեկել կողնակներով թույլատրվում է եթե դա խոչընդոտ չիստեղծում հետիոտների համար: Թույ՟լատր՟վում է, այլ հնա՟րա՟վո՟րու՟թյան բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում, ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եւ կո՟մու՟նալ սպա՟սարկ՟ման ծա՟ռա՟յու՟թյուն՟նե՟րի մե՟քե՟նա՟նե՟րին եր՟թեւ՟ե՟կել, իսկ ան՟մի՟ջա՟պես ճա՟նա՟պար՟հի կող՟նակ՟նե՟րի, մայ՟թե՟րի կամ հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին արա՟հետ՟նե՟րի մոտ տե՟ղա՟կայ՟ված առեւտ՟րի եւ այլ օբ՟յեկտ՟ներ սպա՟սար՟կող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րին՝ ամե՟նա՟կարճ ճա՟նա՟պար՟հով մո՟տե՟նալ դրանց՝ ապա՟հո՟վե՟լով եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան անվ՟տան՟գու՟թյու՟նը:

թ) մուտք գործել ձախ եզրային գոտի, որը նախատեսված է միայն հանդիպակաց երթեւեկության համար.

ժ) զբաղեցնել երթեւեկության ձախ գոտիները՝ ազատ աջ գոտիների դեպքում.

ժա) դուրս գալ հանդիպակաց ուղղությամբ տրամվայի գծեր.

ժբ) կատարել վազանց՝

1) կարգավորվող խաչմերուկներում, երբ վազանցը կատարվում է դուրս գալով հանդիպակաց երթեւեկելի գոտի.

2) չկարգավորվող խաչմերումներում, երբ երթեւեկությունն իրականացվում է գլխավոր չհանդիսացող ճանապարհով.

3) հետիոտնային անցումների վրա.

4) երկաթուղային գծանցների վրա եւ մինչեւ 100 մ դրանցից առաջ.

5) վազանց կամ արգելքի շրջանցում կատարող տրանսպորտային միջոցներին.

6) վերելքի վերջում եւ ճանապարհների սահմանափակ տեսանելիության այլ հատվածներում, երբ վազանցը կատարվում է դուրս գալով հանդիպակաց երթեւեկության գոտի.

ժգ) կատարել կանգառ՝

1) տրամ՟վա՟յի գծե՟րի վրա, ինչ՟պես նա՟եւ ան՟մի՟ջա՟պես դրանց մոտ, եթե դա կխո՟չըն՟դո՟տի տրամ՟վայ՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյա՟նը.

2) եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծանց՟նե՟րի վրա, թու՟նել՟նե՟րում, ինչ՟պես նա՟եւ էս՟տա՟կադ՟նե՟րի, կա՟մուրջ՟նե՟րի, ու՟ղե՟անց՟նե՟րի վրա եւ դրանց տակ.

3) այն վայ՟րե՟րում,որ՟տեղ կանգ՟նած տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի եւ հոծ գծի (բա՟ցա՟ռու՟թյամբ եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի եզ՟րը ցույց տվող) կամ բա՟ժա՟նա՟րար գո՟տու մի՟ջեւ տա՟րա՟ծու՟թյու՟նը3մպա՟կաս է.

4) հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին ան՟ցում՟նե՟րի վրա եւ մին՟չեւ 5մ դրան՟ցից առաջ.

5) ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի վրա, ինչ՟պես վտան՟գա՟վոր շրջա՟դար՟ձե՟րի, այն՟պես էլ եր՟կա՟յ՟նա՟կան պրո՟ֆի՟լի ու՟ռու՟ցիկ բեկ՟վածք՟նե՟րին մո՟տիկ՝ թե՟կուզ մեկ ուղ՟ղու՟թյամբ 100մ պա՟կաս տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան դեպ՟քում.

6) եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սե՟րի հատ՟ման վրա եւ հատ՟վող եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի եզ՟րից 5մ մոտ, բա՟ցա՟ռու՟թյամբ եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սե՟րի եռա՟կողմ հատ՟ման հոծ գծով կամ բա՟ժա՟նա՟րար գո՟տի՟ով առանձ՟նաց՟ված կող՟մի վրա (շա՟րու՟նա՟կու՟թյուն չու՟նե՟ցող կող՟մի դի՟մաց).

7) կան՟գա՟ռի հար՟թակ՟նե՟րից կամ դրանց բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի կամ տաք՟սինե՟րի կան՟գա՟ռի կե՟տե՟րի ցու՟ցիչ՟նե՟րից 15մ մոտ, եթե դա կխո՟չըն՟դո՟տի կան՟գա՟ռի կե՟տե՟րին մո՟տե՟ցող կամ դրա՟նից հե՟ռա՟ցող ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի եւ տաք՟սի՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյա՟նը.

8) այն վայ՟րե՟րում, որ՟տեղ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցը եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան մաս՟նա՟կից՟նե՟րից կծած՟կի լու՟սա՟ցույ՟ցի ազ՟դան՟շան՟նե՟րը, ճա՟նա՟պար՟հա՟յին նշան՟նե՟րը կամ կխո՟չըն՟դո՟տի մյուս տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի եւ հե՟՟տիոտ՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյա՟նը:

ժդ) կատարել կայանում՝

1) կանգառն արգելված վայրերում.

2) բնակավայրերից դուրս գլխավոր ճանապարհների երթեւեկելի մասերում.

3) երկաթուղային գծանցներին 50 մ-ից մոտ.

ժե) մուտք գործել խաչմերուկ կամ երթեւեկելի մասերի փոխհատում, եթե այնտեղ առաջացել է խցանում, որը վարորդին կհարկադրի այնտեղ կանգ առնել՝ խոչընդոտելով այլ տրանսպորտային միջոցների երթեւեկությանը.

ժզ) մուտք գոր՟ծել գծանց՝

1) փակ կամ փակ՟վող ու՟ղե՟փա՟կո՟ցի դեպ՟քում (ան՟կախ լու՟սա՟ցույ՟ցի ազ՟դան՟շա՟նից).

2) լու՟սա՟ցույ՟ցի ար՟գե՟լող ազ՟դան՟շա՟նի դեպ՟քում (ան՟կախ ու՟ղե՟փա՟կո՟ցի առ՟կա՟յու՟թյու՟նից եւ դիր՟քից).

3) գծան՟ցի հեր՟թա՟պա՟հի ար՟գե՟լող ազ՟դան՟շա՟նի դեպ՟քում: Գծան՟ցի հեր՟թա՟պա՟հի ար՟գե՟լող ազ՟դան՟շան է հան՟դի՟սա՟նում հեր՟թա՟պա՟հի կրծքով կամ մեջ՟քով դե՟պի վա՟րորդն ուղղ՟ված դիր՟քը, ցու՟ցա՟ձո՟ղը, կար՟միր լապ՟տե՟րը կամ դրոշ՟ա՟կը գլխից վեր բարձ՟րաց՟րած կամ ձեռ՟քե՟րը կողմ պար՟զած.

4) եթե գծան՟ցից հե՟տո առա՟ջա՟ցել է խցա՟նում, որը վա՟րոր՟դին կհար՟կադ՟րի կանգ՟նել գծան՟ցի վրա.

5) եթե տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան սահ՟ման՟նե՟րում գծան՟ցին մո՟տե՟նում է գնացք (լո՟կո՟մո՟տիվ, եր՟կա՟թու՟ղա՟սայ՟լակ).

6) հան՟դի՟պա՟կաց եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան գո՟տի դուրս գա՟լով՝ շրջան՟ցել գծան՟ցից առաջ կանգ՟նած տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րը.

7) տվյալ տրանսպորտային միջոցի շահագործման հրահանգի համաձայն ոչ տրանսպոր՟տա՟յին վի՟ճա՟կում գտնվող գյու՟ղատն՟տե՟սա՟կան, ճա՟նա՟պար՟հա՟յին, շի՟նա՟րա՟րա՟կան եւ այլ մե՟քե՟նա՟ներին ու մե՟խա՟նիզմ՟ներին.

8) առանց եր՟կաթգ՟ծի ու՟ղե՟մա՟սի պե՟տի թույլտ՟վու՟թյան, 8 կմ/ժ-ից ցածր արա՟գու՟թյամբ երթեւեկող դան՟դա՟ղըն՟թաց մե՟քե՟նա՟նե՟րով եւ քար՟շա՟կվող տրակ՟տո՟րա՟յին քար՟շա՟տա՟փան՟ներով.

ժէ) ինք՟նա՟կամ բա՟ցել ու՟ղե՟փա՟կո՟ցը.

ժը) մարդկանց փոխադրել՝

1) ավտոմոբիլի (բացի կողավոր հարթակով բեռնատար ավտոմոբիլի թափքում եւ ֆուրգոն թափքում մարդկանց փոխադրելու դեպքերից), տրակտորի, այլ ինքնագնաց մեքենաների խցիկներից դուրս, բեռնատար կցորդում, կցորդ-ամառանոցում, բեռնատար մոտոտրանսպորտային միջոցի թափքում եւ մոտոցիկլետի կառուցվածքով նախատեսված նստատեղերից դուրս.

2) տրանսպորտային միջոցի տեխնիկական բնութագրով նախատեսված քանակից ավելի, չհաշված մինչեւ 12 տարեկան երեխաները: Այդ դեպքում տրանսպորտային միջոցի փաստացի զանգվածը չպետք է գերազանցի արտադրող գործարանի կողմից սահմանված թույլատրելի առավելագույն զանգվածի մեծությունը:

Արգելվում է մինչեւ 12 տարեկան երեխանմերին փոխադրել մոտոցիկլետի հետեւի, ինչպես նաեւ թեթեւ մարդատար ավտոմոբիլի առջեւի նստատեղերին, բացառությամբ, եթե ավտոմոբիլը կահավորված է երեխաների համար հատուկ պահող հարմարանքով.

ժթ) բեռը փոխադրել, եթե՝

1) սահմանափակում է վարորդի տեսադաշտը.

2) դժվարացնում է տրանսպորտային միջոցի ղեկավարումը եւ վատացնում կայունությունը.

3) ծածկում է արտաքին լուսաին սարքերն ու լուսանդրադարձիչները, համարանիշերը կամ թափքերի նշումները, ինչպեսնաեւ խանգարում ձեռքով տրվող ազդանշանների ընկալմանը.

4) գերազանցում է ստանդարտով նախատեսված աղմուկի թույլատրելի սահմանը, փոշի առաջացնում կամ աղտոտում ճանապարհը:

12. Մո՟պեդ՟նե՟րի վա՟րորդ՟նե՟րին եւ հե՟ծան՟վորդ՟նե՟րին ար՟գել՟վում է՝

ա) եր՟թեւ՟ե՟կել առանց ղե՟կը բռնե՟լու.

բ) փո՟խադ՟րել ու՟ղեւ՟որ՟ներ (բա՟ցա՟ռու՟թյամբ հու՟սա՟լի ոտ՟նա՟տե՟ղե՟րով կա՟հա՟վոր՟ված լրա՟ցու՟ցիչ նստա՟տե՟ղե՟րի վրա մին՟չեւ 7 տա՟րե՟կան երե՟խա՟նե՟րի).

գ) փո՟խադ՟րել բեռ, եթե այն խան՟գա՟րում է վա՟րե՟լուն կամ եթե բե՟ռը ավե՟լի քան 0,5մ գե՟րա՟զան՟ցում է այդ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի եզ՟րա՟չա՟փը եր՟կա՟րու՟թյամբ կամ լայ՟նու՟թյամբ.

դ) հե՟ծան՟վա՟յին արա՟հե՟տի առ՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում եր՟թեւ՟ե՟կել ճա՟նա՟պար՟հով.

ե) կա՟տա՟րել ձախ շրջա՟դարձ կամ հե՟տա՟դարձ տրամ՟վա՟յի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյամբ, ինչ՟պես նա՟եւ տվյալ ուղ՟ղու՟թյամբ մե՟կից ավե՟լի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան գո՟տի ու՟նե՟ցող ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին:

Ար՟գել՟վում է մո՟պեդ՟նե՟րի եւ հե՟ծա՟նիվ՟նե՟րի քար՟շա՟կու՟մը, ինչ՟պես նա՟եւ քար՟շա՟կու՟մը դրան՟ցով, բա՟ցա՟ռու՟թյամբ կա՟ռուց՟ված՟քով նա՟խա՟տես՟ված հա՟մա՟տեղ շա՟հա՟գործ՟վող կցորդ՟նե՟րի.

13. Լծա՟սայ՟լե՟րի (լծա՟սահ՟նակ՟նե՟րի) վա՟րորդ՟նե՟րին, բեռ՟նա՟կիր, հեծ՟կան կեն՟դա՟նի՟ներ եւ անա՟սուն՟ներ քշող՟նե՟րին ար՟գել՟վում է՝

ա) կեն՟դա՟նի՟նե՟րը թող՟նել ճա՟նա՟պար՟հին առանց հսկո՟ղու՟թյան.

բ) կեն՟դա՟նի՟նե՟րն արա՟ծեց՟նել ճա՟նա՟պար՟հի կա՟նա՟չա՟պատ՟ված բա՟ժա՟նիչ գո՟տում, ճա՟նա՟պար՟հին 50մ մոտ մեր՟ձա՟կա տա՟րածք՟նե՟րում, ինչ՟պես նա՟եւ դրանց կու՟տա՟կել եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սե՟րում եւ մայ՟թե՟րին.

գ) օր՟վա մութ ժա՟մա՟նակ եւ ան՟բա՟վա՟րար տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյուն պայ՟ման՟նե՟րում անա՟սուն՟ներ անց՟կաց՟նել եր՟կաթգ՟ծե՟րով եւ ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րով, իսկ մնա՟ցած ժա՟մա՟նակ՝ դրա հա՟մար նա՟խա՟տես՟ված տե՟ղե՟րից դուրս.

դ) այլ ու՟ղի՟նե՟րի առ՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում կեն՟դա՟նի՟նե՟րը քշել աս՟ֆալտ՟բե՟տո՟նե եւ ցե՟մենտ՟բե՟տո՟նե ծած՟կույ՟թով ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րով:

Ար՟գել՟վում է վա՟րել լծա՟սայլ, եթե այն կա՟հա՟վոր՟ված չէ սարքին կայանման արգելակով, հակագլորման հենակներով, սարքին լուսավորությամբ:

14. Հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը պար՟տա՟վոր են շարժ՟վել մայ՟թե՟րով կամ հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին արա՟հետ՟նե՟րով, իսկ դրանց բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում՝ կող՟նակ՟նե՟րով: Մե՟ծա՟ծա՟վալ իրեր տե՟ղա՟փո՟խող հետիոտ՟նե՟րը, ինչ՟պես նա՟եւ առանց շար՟ժի՟չի հաշ՟ման՟դա՟մա՟յին սայ՟լակ՟նե՟րով եր՟թեւ՟ե՟կող՟նե՟րը կա՟րող են շարժ՟վել եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի եզ՟րով, եթե դրանց եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը խո՟չըն՟դո՟տում է մայ՟թե՟րով եւ արա՟հետ՟նե՟րով շարժ՟վող այլ հե՟տի՟ոտ՟նե՟րին:

Մայ՟թե՟րի, հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին արա՟հետ՟նե՟րի կամ կող՟նակ՟նե՟րի բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան, ինչ՟պես նա՟եւ նրան՟ցով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լու անհ՟նա՟րի՟նու՟թյան դեպ՟քում հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը կա՟րող են շարժ՟վել հե՟ծան՟վա՟յին արա՟հե՟տով կամ ճա՟նա՟պար՟հի եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի եզ՟րով, մեկ շար՟քով (բա՟ժա՟նիչ գո՟տի՟ներ ու՟նե՟ցող ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին՝ եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի ար՟տա՟քին եզ՟րով):

Բնա՟կա՟վայ՟րե՟րից դուրս հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սով շարժ՟վե՟լիս պետք է քայ՟լենտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի հոս՟քին հան՟դի՟պա՟կաց, իսկ առանց շար՟ժի՟չի հաշ՟ման՟դա՟մա՟յին սայ՟լակ՟նե՟րով տե՟ղաշ՟արժ՟վող՟նե՟րը, ինչ՟պես նա՟եւ մո՟տո՟ցիկ՟լետ, մո՟պեդ կամ հե՟ծա՟նիվ տա՟նող ան՟ձինք՝ տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի հոս՟քին հա՟մըն՟թաց:

Եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սով կազ՟մա՟կերպ՟ված հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին շա՟րաս՟յունե՟րի շարժ՟վե՟լը թույ՟լատր՟վում է մի՟այն աջ կող՟մով, շար՟քում՝ ոչ ավե՟լի քան 4 մարդ, տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի հոս՟քին հա՟մըն՟թաց: Շա՟րաս՟յան ձախ կող՟մում, առ՟ջեւ՟ից եւ ետեւ՟ից պետք է գտնվեն կար՟միր դրոշ՟ակ՟նե՟րով ու՟ղեկ՟ցող՟ներ, իսկ օր՟վա մութ ժա՟մա՟նակ եւ ան՟բա՟վա՟րար տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան պայ՟ման՟նե՟րում՝ առ՟ջեւ՟ից սպի՟տակ, իսկ ետեւ՟ից՝ կար՟միր գույ՟նիմի՟աց՟ված լապ՟տե՟րիկ՟նե՟րով:

Երե՟խա՟նե՟րի խմբե՟րը թույ՟լատր՟վում է տա՟նել մի՟այն մայ՟թե՟րով եւ հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին արա՟հետ՟նե՟րով, իսկ դրանց բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում՝ կող՟նակ՟նե՟րով, բայց մի՟այն օր՟վա լու՟սա՟վոր ժա՟մե՟րին եւ չա՟փա՟հաս՟նե՟րի ու՟ղեկ՟ցու՟թյամբ:

Հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը պետք է եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սը հա՟տենհե՟տի՟ոտ՟նա՟յին ան՟ցում՟նե՟րով, իսկ դրանց բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում՝ խաչ՟մե՟րուկ՟նե՟րում՝ մայ՟թե՟րի կամ կող՟նակ՟նե՟րի ուղ՟ղու՟թյամբ:

Եթե տե՟սա՟դաշ՟տում բա՟ցա՟կա՟յում են հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին ան՟ցում եւ խաչ՟մե՟րուկ, ապա բա՟ժանիչ գո՟տի կամ պատ՟նեշ չու՟նե՟ցող ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րը թույ՟լատր՟վում է հա՟տել եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի եզ՟րին ուղ՟ղա՟հա՟յաց, եր՟կու կող՟մե՟րից լավ տե՟սա՟նե՟լի հատ՟ված՟նե՟րում:

Այն տե՟ղե՟րում, որ՟տեղ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը կար՟գա՟վոր՟վում է, հե՟՟տիոտ՟նե՟րը պետք է ղե՟կա՟վար՟վեն կար՟գա՟վո՟րո՟ղի կամ հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին լու՟սա՟ցույ՟ցի, իսկ դրանց բա՟ցա՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում՝ տրանս՟պոր՟տա՟յին լու՟սա՟ցույ՟ցի ազ՟դան՟շան՟նե՟րով:

Չկար՟գա՟վոր՟վող հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին ան՟ցում՟նե՟րում հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը կա՟րող են դուրս գալ եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մաս մի՟այն գնա՟հա՟տե՟լով մո՟տե՟ցողտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի արա՟գու՟թյունն ու իրենցմի՟ջեւ եղած հե՟ռա՟վո՟րու՟թյու՟նը, եւ հա՟մոզ՟վե՟լով, որ ան՟ցու՟մը անվ՟տանգ է իրենց հա՟մար:

Հե՟տի՟ոտ՟նա՟յին ան՟ցում՟նե՟րից դուրս եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սը հա՟տող հե՟՟տիոտ՟նե՟րը չպետք է խո՟չըն՟դոտ ստեղ՟ծեն եր՟թեւ՟ե՟կողտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի հա՟մար, իսկ կանգ՟նածտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի կամ տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյու՟նը սահ՟մա՟նա՟փա՟կող այլ խո՟չըն՟դո՟տի հե՟տեւ՟իցկա՟րող են դուրս գալ՝ մի՟այն հա՟մոզ՟ված լի՟նե՟լով, որ մո՟տե՟ցողտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟ներ չկան:

Դուրս գա՟լով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մաս՝ հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը չպետք է այն՟տեղ կանգ՟նեն կամ հա՟պա՟ղեն, եթե ան՟ցումն անվ՟տանգ է: Հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը, որոնք չեն հասց՟րել ավար՟տել ան՟ցու՟մը, պետք է կանգ առ՟նեն անվ՟տան՟գու՟թյան կղզյա՟կի կամ հա՟կա՟դիր ուղ՟ղու՟թյուն՟նե՟րի տրանս՟պոր՟տա՟յին հոս՟քե՟րը բա՟ժա՟նող գծի վրա: Ան՟ցու՟մը կա՟րե՟լի է շա՟րու՟նա՟կել մի՟այն հե՟տա՟գա եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան անվ՟տան՟գու՟թյան մեջ հա՟մոզ՟վե՟լուց հե՟տո:

Կա՟պույտ գույ՟նի առ՟կայ՟ծող փա՟րո՟սիկ՟ներ եւ հա՟տուկ ձայ՟նա՟յին ազ՟դան՟շան մի՟աց՟րած տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի մո՟տե՟նա՟լու դեպ՟քում հե՟տի՟ոտ՟նե՟րը չպետք էսկսեն եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի հա՟տու՟մը, իսկ այն՟տեղ գտնվող՟նե՟րը պետք է զի՟ջեն ճա՟նա՟պար՟հը նշված տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րին՝ ան՟հա՟պաղ ազա՟տե՟լով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սը:

Ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟ներ եւ «տաք՟սի» թույ՟լատր՟վում է սպա՟սել մի՟այն եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սից բարձ՟րաց՟ված սպա՟սա՟հար՟թակ՟նե՟րի վրա, իսկ դրանց բացակա՟յու՟թյան դեպ՟քում՝ մայ՟թե՟րին կամ կող՟նակ՟նե՟րին: Բարձ՟րաց՟ված սպաահարթակներով չկա՟հա՟վոր՟ված կան՟գա՟ռի կե՟տե՟րում թույ՟լատր՟վում է դուրս գալ երթեւեկելի մաս մի՟այն մո՟տե՟ցող տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի կանգ՟նե՟լուց հե՟տո: Տրանսպորտային մի՟ջո՟ցից իջ՟նե՟լուց հե՟տո պետք է ան՟հա՟պաղ ազա՟տել եր՟թեւեկ՟ե՟լի մա՟սը:

15. Ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րը պար՟տա՟վոր են՝

1) կա՟ռուց՟ված՟քով նա՟խա՟տես՟ված անվ՟տան՟գու՟թյան գո՟տի՟նե՟րով տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լիս լի՟նել ամ՟րա՟կապ՟ված դրան՟ցով, իսկ մո՟տո՟ցիկ՟լե՟տով եր՟թեւ՟ե՟կե՟լիս՝ կոճկ՟ված սա՟ղա՟վար՟տով.

2) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի լրիվ կանգ՟նե՟լուց հե՟տո նստել եւ իջ՟նել մի՟այն մայ՟թի կամ կող՟նա՟կի կող՟մից, իսկ եթե դա անհ՟նար է՝ եր՟թեւ՟ե՟կե՟լի մա՟սի կող՟մից, պայ՟մա՟նով, որ այն կկա՟տար՟վի անվ՟տանգ եւ խո՟չըն՟դոտ չի ստեղ՟ծի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան մյուս մաս՟նա՟կից՟նե՟րի հա՟մար:

16. Ու՟ղեւ՟որ՟նե՟րին ար՟գել՟վում է՝

1) վա՟րոր՟դի ուշ՟ադ՟րու՟թյու՟նը շե՟ղելտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի ղե՟կա՟վա՟րու՟մից.

2) կո՟ղա՟վոր թափ՟քով բեռ՟նա՟տար ավ՟տո՟մո՟բի՟լի թափ՟քում եր՟թեւ՟ե՟կե՟լիս կանգ՟նել, նստել թափ՟քի կո՟ղե՟րին կամ դրան՟ցից բարձր գտնվող բե՟ռի վրա.

3) եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան ըն՟թաց՟քում բա՟ցելտրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցի դռնե՟րը.

4) եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան ըն՟թաց՟քում դուրս կախ՟վել տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջո՟ցից կամ դուրս նե՟տել առար՟կա՟ներ:

Հոդված 19. Տրանսպորտային միջողներ շահագործող կազմակերպությունների պաշտոնատար եւ այլ անձանց պարտականությունները ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովման ուղղությամբ

1. Տրանսպորտային միջոցներ շահագործող կազմակերպություններում տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական վիճակի ու շահագործման համար պատասխանատու է կազմակերպության ղեկավարի կողմից նշանակված պաշտոնատար անձը, իսկ նրա բացակայության դեպքում` կազմակերպության ղեկավարը:

Տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի տեխ՟նի՟կա՟կան վի՟ճա՟կի ու շա՟հա՟գործ՟ման հա՟մար պա՟տաս՟խա՟նա՟տու պաշ՟տո՟նա՟տար ան՟ձանց ար՟գել՟վում է՝

ա) եր՟թու՟ղի բաց թող՟նել տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րը այն՟պի՟սի ան՟սար՟քու՟թյուն՟նե՟րով, որոնց առ՟կա՟յու՟թյան դեպ՟քում ար՟գել՟վում է դրանց շա՟հա՟գոր՟ծու՟մը, կամ որոնք վե՟րա՟սար՟քա՟վոր՟ված են առանց հա՟մա՟պա՟տաս՟խան թույլտ՟վու՟թյան, կամ գրանց՟ված չեն սահ՟ման՟ված կար՟գով, կամ էլ սահմանված ժամկետում չեն ան՟ցել պե՟տա՟կան տեխ՟նի՟կա՟կան զննու՟թյուն.

բ) թույ՟լատ՟րել տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟ներ վա՟րել ալ՟կո՟հո՟լա՟յին (թմրա՟դե՟ղա՟յին կամ այլ) հար՟բա՟ծու՟թյան վի՟ճա՟կում, ինչ՟պես նա՟եւ ռե՟ակ՟ցի՟ան եւ ուշ՟ադ՟րու՟թյու՟նը վա՟տաց՟նող հիվանդության, հոգնածության կամ այլ ազդեցության տակ գտնվող կամ այն ան՟ձանց, որոնք չու՟նեն տվյալ կար՟գի տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց վա՟րե՟լու իրա՟վունք, կամ էլ սահ՟ման՟ված կար՟գով չեն ան՟ցել պար՟բե՟րա՟կան բժշկա՟կան զննու՟թյուն.

գ) ու՟ղար՟կել եր՟թեւ՟ե՟կե՟լու տրակ՟տոր՟ներ, ինք՟նագ՟նաց եւ թրթու՟րա՟վոր այլ մե՟քե՟նա՟ներ աս՟ֆալ՟տե եւ ցե՟մենտ՟բե՟տո՟նե ծած՟կույթ ու՟նե՟ցող ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րով.

դ) երթուղի բաց թողնել առանց տրանսպորտային միջոցի տեխնիկական վիճակը եւ վարորդի առողջական վիճակը հավաստող նշագրումով փաստաթղթի:

2. Ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի, եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծանց՟նե՟րի ու ճա՟նա՟պար՟հա՟յին մյուս կա՟ռույց՟նե՟րի վի՟ճա՟կի հա՟մար պա՟տաս՟խա՟նա՟տու պաշ՟տո՟նա՟տար եւ այլ ան՟ձինք պար՟տա՟վոր են՝

ա) ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րը, եր՟կա՟թու՟ղա՟յին գծանց՟նե՟րը եւ ճա՟նա՟պար՟հա՟յին մյուս կա՟ռույց՟նե՟րը պահ՟պա՟նել եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար անվ՟տանգ վի՟ճա՟կում՝ ստան՟դարտ՟նե՟րի, նոր՟մե՟րի եւ կա՟նոն՟նե՟րի պա՟հանջ՟նե՟րին հա՟մա՟պա՟տաս՟խան.

բ) մի՟ջոց՟ներ ձեռ՟նար՟կել ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան հա՟մար խոչ՟ըն՟դոտ՟նե՟րը ժա՟մա՟նա՟կին վե՟րաց՟նե՟լու,ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի առան՟ձին հատ՟ված՟նե՟րում եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը սահ՟մա՟նա՟փա՟կե՟լու կամ ար՟գե՟լե՟լու ուղ՟ղու՟թյամբ, երբ դրան՟ցից օգտ՟վե՟լը սպառ՟նում է եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան անվ՟տան՟գու՟թյա՟նը.

գ) հա՟մա՟պա՟տաս՟խան տեխ՟նի՟կա՟կան մի՟ջոց՟նե՟րի, տե՟ղե՟կա՟տու վա՟հա՟նակ՟նե՟րի օգ՟տա՟գործ՟մամբ եւ (կամ) զանգ՟վա՟ծա՟յին լրատ՟վու՟թյան մի՟ջոց՟նե՟րով եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան մաս՟նա՟կից՟նե՟րին տե՟ղե՟կաց՟նել ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան կազ՟մա՟կերպ՟ման փո՟փո՟խու՟թյուն՟նե՟րի եւ սահ՟մա՟նա՟փա՟կում՟նե՟րի մա՟սին:

3. Ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին աշ՟խա՟տանք՟ներ կա՟տա՟րե՟լու հա՟մար պա՟տաս՟խա՟նա՟տուպաշ՟տո՟նա՟տար ան՟ձինք պար՟տա՟վոր են աշ՟խա՟տանք՟նե՟րի կա՟տար՟ման տե՟ղե՟րում ապա՟հո՟վել եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան անվ՟տան՟գու՟թյու՟նը: Այդ տե՟ղե՟րը, ինչ՟պես նա՟եւ չաշ՟խա՟տող ճա՟նա՟պար՟հա՟յին մե՟քե՟նա՟նե՟րը, շի՟նա՟րա՟րա՟կան նյու՟թե՟րը, կա՟ռուց՟վածք՟նե՟րը եւ այլն, որոնք չեն կա՟րող հե՟ռաց՟վել ճա՟նա՟պար՟հի սահ՟ման՟նե՟րից դուրս, պետք է նշվեն հա՟մա՟պա՟տաս՟խան ճանապարհային նշան՟նե՟րով, ուղ՟ղորդ կամ ցան՟կա՟պա՟տող սար՟քա՟վո՟րում՟նե՟րով, իսկ օր՟վա մութ ժա՟մա՟նակ եւ ան՟բա՟վա՟րար տե՟սա՟նե՟լի՟ու՟թյան պայ՟ման՟նե՟րում՝ նա՟եւ կար՟միր կամ դե՟ղին ազ՟դան՟շա՟նա՟յին լույ՟սե՟րով:

Ճա՟նա՟պար՟հա՟յին աշ՟խա՟տանք՟ներն ավար՟տե՟լուն պես պետք է ապա՟հով՟վի տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի եւ հե՟տի՟ոտ՟նե՟րի անվ՟տանգ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը:

4. Իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձինք Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով ոստիկանության եւ շահագրգիռ մարմիրնների հետ համաձայնեցնում են՝

ա) ան՟մի՟ջա՟պես ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի վրա եւ դրանց մոտ` դեպի ճանապարհ մուտք եւ ելք ունեցող կրպակ՟նե՟րի, գո՟վազ՟դա՟յին վա՟հա՟նակ՟նե՟րի եւ այլ՟նի տե՟ղադ՟րու՟մը, որոնք վատ՟թա՟րաց՟նում են տե՟սա՟նե՟լիու՟թյու՟նը կամ որեւ՟է այլ ձեւ՟ով խո՟չըն՟դո՟տում հե՟տի՟ոտ՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյա՟նը.

բ) ծան՟րա՟քաշ, վտան՟գա՟վոր եւ մեծ եզ՟րա՟չա՟փե՟րով բեռ՟նե՟րի փո՟խադ՟րու՟մը.

գ) 20մ ավե՟լի եր՟կա՟րու՟թյամբ կամ եր՟կու եւ ավե՟լի կցորդ՟նե՟րով ավ՟տո՟գնացք՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյու՟նը.

դ) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի վե՟րա՟սար՟քա՟վո՟րու՟մը եւ դրանց կա՟ռուց՟վածք՟նե՟րի այն փո՟փո՟խու՟թյուն՟նե՟րը, որոնք ազ՟դում են եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան անվ՟տան՟գու՟թյան ապա՟հով՟ման վրա:

5. Հա՟մա՟պա՟տաս՟խան պաշ՟տո՟նա՟տար ան՟ձինք բացի սույն հոդվածի 4-րդ կետում նշված դեպ՟քե՟րի, ոստիկանության եւ շա՟հագր՟գիռ մար՟մին՟նե՟րի հետ համաձայնեցնում են նաեւ՝

ա) ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան կազ՟մա՟կերպ՟ման նա՟խագ՟ծե՟րը եւ եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան կազ՟մա՟կերպ՟ման տեխ՟նի՟կա՟կան մի՟ջոց՟նե՟րով ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի կա՟հա՟վո՟րու՟մը.

բ) ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի, ճա՟նա՟պար՟հա՟յինեւ ճա՟նա՟պար՟հա՟մերձ կա՟ռույց՟նե՟րի շի՟նա՟րա՟րու՟թյան, վե՟րա՟կա՟ռուց՟ման եւ նո՟րոգ՟ման նա՟խագ՟ծե՟րը.

գ) տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի կամ հե՟տի՟ոտ՟նե՟րի եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյա՟նը խո՟չըն՟դո՟տող ցան՟կա՟ցած աշ՟խա՟տանք՟նե՟րի կա՟տա՟րու՟մը ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին.

դ) ընդ՟հա՟նուր օգ՟տա՟գործ՟ման տրանս՟պոր՟տա՟յին մի՟ջոց՟նե՟րի կան՟գա՟ռի կե՟տե՟րի դա՟սա՟վո՟րու՟թյու՟նը եր՟թու՟ղի՟նե՟րում եւ այդ եր՟թու՟ղի՟նե՟րը.

ե) ճա՟նա՟պար՟հա՟յին եր՟թեւ՟ե՟կու՟թյան անվ՟տան՟գու՟թյան գծով մաս՟նա՟գետ՟նե՟րի, վա՟րորդ-հրա՟հան՟գիչ՟նե՟րի եւ վա՟րորդ՟նե՟րի պատ՟րաստ՟ման ու՟սում՟նա՟կան ծրագ՟րե՟րը.

զ) այն ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րի ցան՟կը, որ՟տեղ թույ՟լատր՟վում է ու՟սում՟նա՟կան վա՟րու՟մը.

է) զանգ՟վա՟ծա՟յին, սպոր՟տա՟յին եւ այլ մի՟ջո՟ցա՟ռում՟նե՟րի անց՟կա՟ցու՟մը ճա՟նա՟պարհ՟նե՟րին:

Հոդված 20.Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պարտականությունները ճանապարհային երթեւեկության անվտանգությունն ապահովելիս եւ երթեւեկությունը կարգավորելիս

1. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգությունն ապահովելիս Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության լիազորված մարմինները պարտավոր են իրենց իրավասության սահմաններում օժանդակել ճանապարհային երթեւեկության մասնակիցներին, եթե խոչընդոտ է հարուցվում նրանց անվտանգությանն ու անխափան երթեւեկությանը:

2. Ճանապարհային երթեւեկությունը կարգավորելիս ոստիկանության լիազորված մարմինները (այսուհետեւ՝ ոստիկանության ծառայողներ) պարտավոր են՝

ա) հետեւել ճանապարհային երթեւեկությանը եւ, անհարժեշտության դեպքում, առաջարկություներ ներկայացնելայն վերակազմակերպելու ուղղությամբ.

բ) հետեւել ճանապարհային երթեւեկության կազմակերպման տեխնիկական միջոցների (ճանապարհային նշաններ, լուսացույցներ, պաշտպանիչներ, գծանշումներ եւ այլն) տեխնիկապես սարքին վիճակում պահպանելուն.

գ) հետեւել ճանապարհների եւ դրանց ինժեներական կառույցների (կանգառներ, ավտոտաղավարներ, տրանսպորտային միջոցների կայանավայրեր, հանգստյան գոտիներ, ձյունապաշտպան անտառաշերտեր, տնկիներ, օտարման շերտից դուրս գտնվող շրջանցող ուղիներ, հակահեղեղային եւ հակաձնահոսային կառույցներ, հակավթարային գրպաններ, ճանապարհային կապ, լուսավորություն եւ այլն) սարքին վիճակում պահպանելուն.

դ) ճանապարհներին վտանգ, խցանում, այլ խոչընդոտներ առաջանալու կամ աղետների դեպքում ժամանակավորապես սահմանափակել կամ դադարեցնել երթեւեկությունը, հնարավորության դեպքում վերացնել խոչընդոտները, իսկ եթե դա
հնարավոր չէ, կազմակերպել վտանգավոր տեղամասերի շրջանցումը, անհրաժեշտության դեպքում խաչմերուկները կամ հատումները կարգավորել ձեռքով.

ե) ապահովել կազմակերպված շարասյուների եւ հատուկ նշանակության ավտոմոբիլների երթեւեկությունը եւ ուղեկցումը.

զ) ապահովել ճանապարհներին առաջացած իրավիճակի մասին անհրաժեշտ տեղեկատվությունը:

3. Ոստիկանության ծառայողները տրանսպորտային միջոցները պարտավոր են կանգնեցնել՝

ա) երբ ակնհայտ կամ տեխնիկական միջոցների օգտագործմամբ երեւում է, որ վարորդը խախտել է ճանապարհային երթեւեկության կանոնների պահանջները.

բ) երբ հիմքեր կան կասկածելու, որ վարորդը գտնվում է ոչ սթափ, հիվանդ կամ հոգնած վիճակում, եթե իր վարքագծով ակնհայտորեն վտանգ է ստեղծում երթեւեկության անվտանգության համար.

գ) երբ հիմքեր կան կասկածելու, որ տրանսպորտային միջոցը կամ դրա ներսում գտնվող անձինք գտնվում են հետախուզման մեջ.

դ) երբ անհրաժեշտություն կա տեղեկություններ ստանալու ճանապարհի վիճակի կամ տեղի ունեցած պատահարների մասին կամ վարորդներին տեղեկացնել ճանապարհներին առաջացած վտանգների, անբավարար պայմանների մասին.

ե) երբ հիմքեր կան կասկածելու, որ տրանսպորտային միջոցի ընթացքը կամ տեղափոխվող բեռը, կամ վարորդը, ուղեւորներն իրենց վարքագծով ակնհայտորեն վտանգ են ստեղծում երթեւեկության անվտանգության համար:

4. Ոստիկանության ծառայողները տրանսպորտային միջոցները կանգնեցնելու մասին պահանջը կարող են տալ դեպի տրանսպորտային միջոցն ուղղված ձեռքի շարժումով կամ բարձրախոս հարմարանքի միջոցով: Ազդանշանի լավ տեսանելիության համար ոստիկանության ծառայողը կարող է օգտագործել ցուցաձող, այդ թվում՝ կարմիր ազդանշանով կամ լուսաանդրադարձիչ սկավառակով, իսկ երթեւեկության մասնակիցների ուշադրությունն իր վրա հրավիրելու համար՝ ազդանշան տալ նաեւսուլիչով:

5. Ոստիկանության ծառայողներըտրանսպորտային միջոցները կանգնեցնելուց հետո պարտավոր են մոտենալ վարորդին, ներկայանալ եւ հայտնել կանգնեցնելու պատճառը, այնուհետեւ գործել ըստ իրավիճակի՝ հաշվի առնելով վարորդի վիճակը, նրա վարքագիծը:

Ոստիկանության ծառայողները տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելու իրական պատճառը կարող է չհայտնելվարորդին, եթե՝

ա) վարորդը կամ ուղեւորները կասկածվում են հանցագործություն կատարելու կամ ճանապարհատրանսպորտային պատահարին մասնակից լինելու մեջ.

բ) վարորդը կասկածվում է, որ գտնվում է ոչ սթափ վիճակում:

6. Ոստիկանության ծառայողները տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելուց հետո վարորդին կարող են առաջարկել դուրս գալ տրանսպորտային միջոցի խցիկից կամ սրահից՝

ա) տրանսպորտային միջոցի տեխնիկական անսարքությունները կամ բեռների փոխադրման կանոնների խախտումները վերացնելու համար.

բ) երբ առկա են բավարար հիմքեր ենթադրելու, որ վարորդը գտնվում է ոչ սթափ վիճակում.

գ) վարորդի ներկայությամբ համեմատելու տրանսպորտային միջոցի համարակիր մասերի (շարժիչ, թափք, հենասարք) համարները գրանցման փաստաթղթի գրառումների հետ.

դ) երբ վարորդը կամ ուղեւորները կասկածվում են հանցագործություն կատարելու մեջ.

ե) այլ դեպքերում, երբ պահանջվում է վարորդների մասնակցությունը անհրաժեշտ փաստաթղթերի ձեւակերպման համար կամ ճանապարհային երթեւեկության մյուս մասնակիցներին օգնություն ցույց տալու նպատակով.

Հոդված 21.Տրանսպորտային միջոցների վարորդների ուսուցման հիմնական պահանջները

1. Տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունք ստանալու համար որակավորման քննության են թույլատրվումվարորդական գործունեության բժշկական կամ այլ սահմանափակում չունեցող այն քաղաքացիները, որոնք տեսական ուսուցումը եւ գործնական վարումը անցել են համապատասխան ուսումնական պլաններով եւ ծրագրերով, որոնք հաստատվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորված մարմնի կողմից:

Սույն օրենքի 2-րդ հոդվածի «Մեխանիկական տրանսպորտային միջոցներ» հասկացության մեջ նշված «A» եւ «B» կարգի տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքի վկայական ստանալու համար տեսական քննության թույլատրվում են նաեւ ինքնուրույն սովորած անձինք, իսկ գործնական քննության, բոլոր կարգերի համար, թույլատրվում են վարորդի թեկնածուները:

Որակավորման քննությունների (տեսական եւ գործնական) հանձնման եւ երթեւեկությանը մասնակցելու համար ազգային ու միջազգային վարորդական վկայականներ տալու կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունք անձը կարող է ստանալ համապատասխան որակավորման քննություններ հանձնելու եւվարորդական վկայական ստանալու պահից:

2. Վարորդի թեկնածու է համարվում տեսական քննությունը դրական հանձնած եւ համապատասխան փաստաթուղթ ստացած յուրաքանչյուր ոք:

Թեկնածուի փաստաթուղթը ուժի մեջ է տեսական քննությունը դրական հանձնելու օրվանից 90 օրվա ընթացքում: Նշված ժամկետում տրանսպորտային միջոցների գործնական վարման քննությանը չմասնակցած կամ այն դրական չհանձնած վարորդի թեկնածուն պետք է կրկին հանձնի տեսական քննություն:

Ճանապարհային երթեւեկության կանոնները կամ գործնական վարման քննությունները դրական չհանձնած անձինք քննություններին կրկին կարող են
մասնակցել՝ ուսումնական կազմակերպությունում ավարտածները 5 օրից, իսկ ինքնուրույն սովորածները՝ 10 օրից ոչ շուտ:

Անհատական կարգով գործնական վարում սովորեցնողը պետք է ունենա տվյալ կարգի տրանսպորտային միջոց վարելու վարորդական վկայական եւ առնվազն երեք տարվա վարորդական ստաժ:

3. Տրանսպորտային միջոցների վարման սկզբնական ուսուցումը պետք է կատարվի ավտոդրոմներում կամ ավտոհրապարակներում:

Ավտոդրոմի կամ ավտոհրապարակի բացակայության դեպքում կարող են օգտագործվել երթեւեկությունից մեկուսացված փակ տարածքներ՝ կահավորելով դրանք տրանսպորտային միջոցների սկզբնական վարման վարժանքների նախնական ուսուցմանը նպաստողշարժական էլեմենտներով:

Գործնական վարման ուսուցումն իրականացվում է այն ճանապարհներին, որոնց ցանկը սահմանում եւ հաստատում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները (Երեւանում՝ Երեւանի քաղաքապետը):

Գործնական վարման ուսուցման նպատակով օգտագործվող տրանսպորտային միջոցը պետք է ունենա համապատասխան ճանաչման նշան եւ սովորեցնողի համար կահավորված լինի հետին տեսանելիության հայելիով ու կցորդման եւ արգելակման լրացուցիչ ոտնակներով:

4. Ավտոմոբիլի վարորդի թեկնածուն կարող է լինել առնվազն 17 տարեկան, իսկ մոտոցիկլետի վարորդի թեկնածուն 16 տարեկան:

5. Ուսումնական հիմնարկի վարորդ-հրահանգիչը կամ անհատական կարգով գործնական վարում սովորեցնողը պատասխանատվություն է կրում գործնական վարման ուսուցումն անցնող վարորդի թեկնածուի կողմից ճանապարհային երթեւեկության կանոնները խախտելու դեպքում:

6. Տրանսպորտային միջոցների վարորդների ուսուցում իրականացնող ուսումնական կազմակերպություններում ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ապահովմանն ուղղված ուսումնական ծրագրերի կազմակերպման եւ իրականացման նկատմամբ հսկողությունն իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմինը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:

7. Ընդհանուր օգտագործման տրանսպորտային միջոցների եւ «E» կարգի շարժակազմերի վարձու աշխատանքի իրավունքով վարորդների համար տվյալ տրանսպորտային միջոցներ վարելու սահմանային տարիք է համարվում օրենսդրությամբ սահմանված կենսաթոշակային տարիքը, եթե առողջապահության մարմինների կողմից վարորդը չունի այլ սահմանափակում:

Հոդված 22.Տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունք ստանալու հիմնական պահանջները

1. Սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված տարիքի հասած, վարորդական գործունեության սահմանափակում չունեցող, համապատասխան ուսուցում ստացած վարորդի թեկնածուն տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունք ձեռք բերելու համար կարող է մասնակցել որակավորման քննություններին, դրանք հանձնելուց հետո ստանալ վարելուիրավունքի վկայական:

2. Տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքի վկայական տրվում է՝

ա) մոտոցիկլետներ, մոտոռոլլերներ եւ այլ մոտոտրանսպորտային միջոցներ («A» կարգ)՝ 16 տարին լրացած անձանց.

բ) 3500 կգ թույլատրելի առավելագույն զանգվածը չգերազանցող, ինչպես նաեւ առանց վարորդի նստատեղի 8 տեղից ոչ ավելի նստատեղ ունեցող ավտոմոբիլներ («B» կարգ), ինչպես նաեւ 3500 կգ-ից ավելի թույլատրելի առավելագույն զանգված ունեցող (բացառությամբ «D» կարգին վերաբերող) ավտոմոբիլներ («C» կարգ)՝ 18 տարին լրացած անձանց.

գ) ուղեւորներփոխադրելու համար նախատեսված եւ առանց վարորդի նստատեղի 8 տեղից ավելի նստատեղ ունեցող ավտոմոբիլներ («D») կարգ՝ 21 տարին լրացած անձանց, ովքեր ունեն «B» եւ (կամ) «C» կարգի վարորդական վկայական եւ առնվազն 12 ամիս համապատասխան տրանսպորտային միջոց վարելու փորձ, ինչպես նաեւ Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժեր եւ այլ զորքեր զորակոչված 19 տարին լրացած անձանց, ովքեր ունեն «B» եւ (կամ) «C» կարգի վարորդական վկայական եւ առնվազն 12 ամիս համապատասխան տրանսպորտային միջոց վարելու փորձ.

դ) տրանսպորտային միջոցների շարժակազմեր («E» կարգ)՝ տրանսպորտային միջոցներ վարելու «B», «C» կամ «D» կարգերի իրավունք ունեցող անձանց՝ համապատասխան կարգի տրանսպորտային միջոց վարելու ոչ պակաս քան 12 ամսվա ստաժ ունենալու առկայությամբ.

ե) տրամվայներ եւ տրոլեյբուսներ՝ 20 տարին լրացած անձանց:

3. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործում են Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի պահանջներին համապատասխանող ազգային եւ միջազգային վարորդական վկայականներ:

Հոդված 23.Տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքի գործողության դադարեցման հիմքերը

1. Տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքի դադարեցման հիմք են հանդիսանում՝

ա) տրանսպորտային միջոցները անվտանգ վարելուն խոչընդոտող բժշկական եզրակացությամբ հաստատված վարորդի առողջության վատթարացումը.

բ) տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքից զրկումը:

2. Վարորդական գործունեության սահմանափակումները, տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքից զրկելու կամ այդպիսի իրավունքը սահմանափակելու տեսքով պատասխանատվություն առաջ բերող իրավախախտումների ցանկը սահմանվում է օրենքով:

3. Սույն օրեքնով սահմանված դեպքերում վարելու իրավունքից անձի զրկվելու դեպքում վարորդական վկայականը զրկման ժամկետում անվավեր է:

Հոդված 24.Ավտոմոբիլային ճանապարհներին անվտանգ վարքագծի կանոնների ուսուցումը քաղաքացիներին

1. Քաղաքացիներին ավտոմոբիլային ճանապարհներին անվտանգ վարքագծի կանոնների ուսուցումն անց է կացվում նախադպրոցական, հանրակրթական, տարբեր կազմակերպական-իրավական ձեւերի մասնագիտական կրթական հաստատություններում, որոնք սահմանված կարգով ունեն կրթական գործունեություն իրականացնելու իրավունք:

2. Քաղաքացիներին ավտոմոբիլային ճանապարհներին անվտանգ վարքագծի կանոնների ուսուցումն անց է կացվում պետական կառավարման տարածքային մարմինների եւ տրանսպորտի, կրթության, առողջապահության, բնապահպանության ու բնակչության սոցիալական պաշտպանության բնագավառների պետական մարմինների հետ համատեղ մշակված օրինակելի ծրագրերի համաձայն:

3. Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունը եւ զանգվածային լրատվության պետական միջոցները պետական պատվերի կարգով համապատասխան պետական մարմիններին օգնություն են ցուցաբերում քաղաքացիներին` ճանապարհներին անվտանգ վարքագծի կանոններիուսուցման հարցում:

ԳԼՈւԽ IV.

ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՅԻՆԵՐԹԵՎԵԿՈւԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈւԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈւՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈւԹՅՈւՆԸ ԵՎ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈւԹՅՈւՆԸ

Հոդված 25.Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ոլորտում պ ետական հսկողությունը եւ վերահսկողությունը

1. Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ոլորտում պետական հսկողությունըկազմակերպվում եւ իրականացվում են օրենքով սահմանված կարգով:

2. Պետական հսկողությունը եւ վերահսկողությունն իրականացվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենքների եւ այլ իրավական ակտերի պահանջների պահպանումն ապահովելու նպատակներով:

ԳԼՈւԽ V.

ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՅԻՆԵՐԹԵՎԵԿՈւԹՅԱՆԱՆՎՏԱՆԳՈւԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈւԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԴՐՈւԹՅԱՆ ԽԱԽՏՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈւԹՅՈւՆԸ

Հոդված 26.Ճանապարհայիներթեւեկությանանվտանգության մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության խախտման համար պատասխանատվությունը

Ճանապարհային երթեւեկության անվտանգության ոլորտում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության խախտումն առաջ է բերում օրենքով նախատեսված պատասխանատվություն:

ԳԼՈւԽ VI.
 
ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈւՅԹՆԵՐ

Հոդված 27. Սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը

Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող տասներորդ օրը: