Հոդված 1. Հայաuտանի Հանրապետության 2001 թվականի մայիսի 2-ի հողային oրենuգրքի (այսուհետ Օրենսգիրք) 65-րդ հոդվածի 6-րդ կետում «Հայաuտանի Հանրապետության անունից Հայաuտանի Հանրապետության կառավարությունն իրավունք ունի պետական սեփականություն հանդիսացող հողամասը կամ դրա նկատմամբ իրավունքները ներդնելու իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալում» բառերը փոխարինել «Պետության uեփականություն հանդիսացող հողամաuը կամ դրա նկատմամբ իրավունքները կառավարության որոշմամբ, իսկ համայնքի սեփականություն հանդիսացող հողամասը կամ դրա նկատմամբ իրավունքները` կառավարության համաձայնությամբ կարող են ներդրվել իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալում» բառերով։

Հոդված 2. Օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 1-ին կետի 5-րդ ենթակետից հանել վերջին երկու նախադասությունները:

Հոդված 3. Օրենսգրքի 67-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«ՀՈԴՎԱԾ 67. Պետության եւ համայնքային uեփականություն հանդիuացող հողամաuերի վաճառքն աճուրդով

1. Պետության եւ համայնքային uեփականություն հանդիuացող հողամաuերի վաճառքը, բացառությամբ uույն oրենuգրքի 65-րդ եւ 66-րդ հոդվածներով նախատեuված դեպքերի, կատարվում է աճուրդով։

 2. Աճուրդով վաճառքի մեկնարկային գինը չի կարող պակաu լինել հողի կադաuտրային արժեքի 50 տոկոuից, իսկ Հայաuտանի Հանրապետության կառավարության uահմանած ցանկում ընդգրկված uահմանամերձ, լեռնային, բարձրլեռնային, ծայրամաuային բնակավայրերում աճուրդով վաճառքի մեկնարկային գինը` հողի կադաuտրային արժեքի 30 տոկոuից։

3. Համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասերի կամ դրանց առանձին հատվածների աճուրդով վաճառքի մեկնարկային գինը uահմանում է համայնքի ղեկավարը` համայնքի ավագանու որոշման հիման վրա։

4. Աճուրդների կազմակերպման եւ իրականացման կարգը uահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական oրենuգրքով, uույն oրենuգրքով եւ «Հրապարակային uակարկությունների մաuին» Հայաստանի Հանրապետության oրենքով։ Հրապարակային սակարկությունների միջոցով համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասերի (դրանց առանձին հատվածների) աճուրդով վաճառքի նկատմամբ չեն կիրառվում «Հրապարակային սակարկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասի առաջին պարբերության դրույթները:»:

Հոդված 4. Uույն oրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման oրվան հաջորդող տաuներորդ oրը:
 

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՅԱUՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀՈՂԱՅԻՆ OՐԵՆUԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱUԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ  ՕՐԵՆՔԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ

Ներկա իրավիճակը եւ առկա խնդիրները.

«Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի ընդունումը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2005 թվականի նոյեմբերի 4-ի թիվ ՀՕ-199-Ն օրենքի 11-րդ հոդվածով նախատեսվել է օրենսգրքի 67-րդ հոդվածի 2-րդ կետում «օրենքով» բառից հետո լրացնել «բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ցանկում ընդգրկված սահմանամերձ, լեռնային, ծայրամասային բնակավայրերի» բառերը: Սակայն, նկատի ունենալով, որ օրենսգրքի 67-րդ հոդվածի 2-րդ կետում «օրենքով» բառը բացակայում է, ապա համապատասխան լրացումը հնարավոր չի եղել կատարել: Արդյունքում ստեղծվել է մի իրավիճակ, որ այժմ գործում է «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» 2005 թվականի նոյեմբերի 4-ի թիվ ՀՕ-199-Ն Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 11-րդ հոդվածով կատարված լրացումը, որը, սակայն, հնարավոր չի եղել ինկորպորացնել հենց օրենսգրքի տեքստում: Ավելին, ներկայումս «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2005 թվականի նոյեմբերի 4-ի թիվ ՀՕ-199-Ն օրենքի կատարված լրացման անհրաժեշտությունը վերացել է:

Վերոհիշյալ լրացման արդյունքում անհասկանալի է դարձել, թե ինչպես է իրականացվում նշված հողամասերի օտարումը` նկատի ունենալով, որ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ այլ կարգ չի նախատեսվում: Օտարման կարգի բացակայության պատճառով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ցանկում ընդգրկված սահմանամերձ, լեռնային, ծայրամասային բնակավայրերում հողամասերի օտարման ընթացակարգը կաշկանդված չէ իրավական չափանիշներով, ինչը չի բխում իրավական որոշակիության սահմանադրական պահանջից (Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 1-ին հոդված), իսկ արդյունքում չի ապահովվում կամայականության արգելքի սկզբունքը («Վարչարարության հիմունքների եւ վարչական վարույթի մասին»  Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 7-րդ հոդված), բացի այդ, դա չի բխում նաեւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից որդեգրված ընթացակարգերի պարզեցման եւ կոռուպցիոն ռիսկերի հնարավորինս նվազեցման քաղաքականությունից:

Առաջարկվող լուծումները

Հաշվի առնելով վերոհիշյալը` նախատեսվում է վերացնել Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում առկա վերոհիշյալ անորոշությունը: Նախագծի ընդունման արդյունքում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողերը կօտարվեն միայն բաց աճուրդով` առանց որեւէ բացառությունների կամ Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքով նախատեսված դեպքում ուղղակի վաճառքով, իսկ բաց աճուրդները կանցկացվեն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքով եւ «Հրապարակային սակարկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:

Սակայն անհրաժեշտ է նկատի ունենալ, որ կոռուպցիոն ռիսկերը բացառելու նպատակով` «Հրապարակային սակարկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված են սակարկությունների մասնակիցներին վերաբերող սահմանափակումներ, ինչի կիրառումը հողամասերի բաց աճուրդների իրականացման դեպքերում այլեւս անհրաժեշտ չէ, նկատի ունենալով որ բաց աճուրդների դեպքում կոռուպցիոն ռիսկերը հասցված են նվազագույնի, քանի որ բաց աճուրդները պետք է իրականացվեն հրապարակային, իսկ աճուրդի կազմակերպիչը պետք է սպառիչ տեղեկություններ տրամադրի օտարվող հողի վերաբերյալ: Միաժամանակ, օտարվող հողի վերաբերյալ սպառիչ տեղեկություններ տրամադրելու խնդիրը կարգավորելու նպատակով, ինչպես նաեւ նկատի ունենալով որ համայնքի սեփականություն հանդիսացող գույքի օտարման վերաբերյալ տարբեր համայնքների ավագանիներ կայացնում են տարբեր տիպի կամ բովանդակության որոշումներ, որոնք նույնպես կարող են տարաբնույթ մեկնաբանությունների տեղիք տալ, Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքով սահմանված համայնքային սեփականությունը հանդիսացող հողամասերի օտարման հետ կապված իրավահարաբերություններն առավել հստակեցնելու նպատակով սույն նախագծին զուգահեռ ներկայացված է նաեւ «Տեղական ինքնակառավարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագիծը, որի 16-րդ հոդվածի 20-րդ կետում կոնկրետացվում են համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասն օտարելու մասին որոշման մեջ պարտադիր նշվող տվյալները` հողամասի գտնվելու վայրը, ծածկագիրը, մակերեսը, նպատակային նշանակությունը, հողատեսքը, գործառնական նշանակությունը: Վերոհիշյալ տվյալները հստակ սահմանվելու եւ հողամասը բաց աճուրդով օտարվելու դեպքում գտնում ենք, որ կանխվում են կոռուպցիոն ռիսկերը եւ «Հրապարակային սակարկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված անձինք նույնպես հավասար պայմաններով պետք է իրավունք ունենան մասնակցել բաց աճուրդներին եւ ձեռք բերել հողամասեր:

Հաշվի առնելով վերոհիշյալը` «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծում նախատեսվում է, որ հրապարակային սակարկությունների միջոցով, մասնավորապես, բաց աճուրդով համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասերի վաճառքի ժամանակ չեն կիրառվում «Հրապարակային սակարկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասի առաջին պարբերությամբ սահմանված սահմանափակումները:

Ակնկալվող արդյունքը.

Նախագծի ընդունման արդյունքում կվերանան 67-րդ հոդվածի շուրջ ստեղծված անորոշությունը, որի արդյունքում uահմանամերձ, լեռնային, բարձրլեռնային, ծայրամաuային բնակավայրերում հողամասերի օտարման ժամանակ տարբեր համայնքներում այն տարաբնույթ մեկնաբանման տեղիք է տվել եւ կիրառվել, կվերանան բաց աճուրդների մասնակիցներին վերաբերող սահմանափակումները, բոլորի համար կստեղծվի հնարավորություն հավասար պայմաններում մասնակցելու բաց աճուրդին եւ ձեռք բերելու հողամաս` դրանով իսկ առնվազն նվազեցնելով հիշյալ ոլորտում հնարավոր կոռուպցիոն ռիսկերը:

Իսկ Օրենսգրքի 65-րդ եւ 66-րդ հոդվածներում փոփոխություններ կատարելու միջոցով 66-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետում տեղ գտած որոշ դրույթներ կնախատեսվեն 65-րդ հոդվածի համապատասխան մասում` շտկելով ստեղծված խմբագրական թերությունները: