Հոդված 1. Օրենքի կարգավորման առարկան
1. Սույն օրենքը սահմանում է տրանսֆերային գնագոյացման հասկացությունը, մեթոդները, որոնց վրա հիմնվում է տրանսֆերային գնագոյացումը, փաստաթղթավորման ընթացակարգերը, ինչպես նաեւ կարգավորում է տրանսֆերային գնագոյացման հետ կապված մյուս հարաբերությունները:
2. Սույն օրենքը կիրառվում է «Շահութահարկի մասին» ՀՀ օրենքի, «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի եւ «Բնապահպանական եւ բնօգտագործման վճարների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կորգով հաշվարկվող պարտավորությունների ճշգրտման նպատակով եւ եւ նպատակ ունի կանխարգելել պետական եկամուտների կորուստը` պայմանավորված միջազգային գործարքների կամ միջազգային գործարքներին առնչվող գործարքների կատարման հետ:
3. Եթե առանձին հարկատեսակների կամ վճարների հաշվարկման եւ վճարման համար սահմանվել են ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) գնի որոշման այլ կանոններ, ապա կիրառվում են առանձին հարկատեսակների կամ վճարների մասին օրենքներով սահմանված դրույթները:
4. Եթե Հայաստանի Հանրապետության կողմից վավերացված միջազգային պայմանագրերով սահմանվում են այլ նորմեր, քան նախատեսված են սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրերի նորմերը:
Հոդված 2. Օրենքում կիրառվող հիմնական հասկացությունները
1. Սույն օրենքում կիրառվում են հետեւյալ հիմնական հասկացությունները.
1) փոխկապակցված չհամարվող անձինք - սույն օրենքի իմաստով անձինք չեն համարվում փոխկապակցված, եթե նրանք փոխկապակցված չեն սույն օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն,
2) համադրելի չվերահսկվող գործարք - չվերահսկվող գործարք, որը սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի դրույթների համաձայն համադրելի է վերահսկվող գործարքին,
3) մետաղական օգտակար հանածոների համար վճարվող ռոյալթի - արդյունահանված մետաղական օգտակար հանածոների եւ դրանց վերամշակման արդյունքում ստացված արտադրանքի իրացման համար «Բնապահպանական եւ բնօգտագործման վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի «դ» կետով սահմանված ռոյալթի,
4) օտարերկրյա համադրելի գործարք - համադրելի չվերահսկվող գործարք, որը բավարարում է սույն օրենքի 6-րդ հոդվածով սահմանված համադրելիության պայմաններին,
5) շուկայական գին - ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) գին, որն առաջացել է շուկայում նույնական (իսկ նրանց բացակայության դեպքում նմանանատիպ) ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) առաջարկի եւ պահանջարկի փոխհարաբերության ընթացքում` համադրելի տնտեսական պայմաններում, որոնք որոշվում են «պարզած ձեռքի հեռավորության» սկզբունքին համապատասխան,
6) նույնական ապրանքներ (աշխատանքներ, ծառայություններ) - ապրանքներ (աշխատանքներ, ծառայություններ), որոնք ունեն իրենց բնորոշ նույնանման հիմնական հատկանիշներ. ֆիզիկական բնութագրեր, որակ եւ շուկայում հեղինակություն, ծագման եւ արտադրող երկիր,
7) նմանատիպ ապրանքներ (աշխատանքներ, ծառայություններ) - ապրանքներ (աշխատանքներ, ծառայություններ) որոնք նույնական չլինելով, ունեն նման բնութագրեր եւ բաղկացած են նման բաղադրիչներից, ինչը հնարավորություն է տալիս նրանց կատարել նույն գործառույթները, եւ լինել փոխարինելի,
8) միջազգային բիզնես գործարքներ - ապրանքների առք ու վաճառքի արտահանման եւ (կամ) ներմուծման գործարքներ, աշխատանքների իրականացման եւ ծառայությունների մատուցման հետ կապված գործարքներ, որտեղ կողմերից մեկը համարվում է ոչ ռեզիդենտ եւ իրականացնում է գործունեություն ՀՀ-ում առանց մշտական ??հաստատության, ՀՀ բնակիչների կողմից երկրի տարածքից դուրս իրականցվող՝ ապրանքների առք ու վաճառքի, աշխատանքների իրականացման եւ ծառայությունների մատուցման գործարքներ,
9) տրանսֆերային գին (տրանսֆերային գնագոյացում) - գին, որը ձեւավորվում է փոխկապակցված անձանց միջեւ եւ (կամ) տարբերվում է օբյեկտիվորեն ձեւավորվող շուկայական գնից` հաշվի առնելով անկախ կողմերի միջեւ իրականացվող գործարքների գների միջակայքը,
10) վերլուծության ենթակա կողմ - վերահսկվող գործարքի կողմ, որի համար ֆինանսական ցուցանիշը վերլուծվում է վերավաճառքի գնի, «ծախսումներ պլյուս» եւ զուտ շահույթի մեթոդները կիրառելիս,
11) վերլուծության ենթակա օտարերկրյա կողմ - վերլուծության ենթակա կողմ, որը չի համարվում ՀՀ ռեզիդենտ կամ ՀՀ ոչ ռեզիդենտի առանձնացված ստորաբաժանում,
12) հարկային արտոնություն - «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 13-րդ հոդվածով սահմանված արտոնություն,
13) ՀՀ հարկ վճարող - «Շահութահարկի մասին» եւ «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքներով սահմանված հարկ վճարողներ, ինչպես նաեւ «Բնապահպանական եւ բնօգտագործման վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 13.2-րդ հոդվածով սահմանված ռոյալթի վճարողներ,
14) օֆշորային գոտի (երկիր) - ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված գոտիների ցանկում ներառված գոտի (երկիր),
15) ազատ տնտեսական գոտի - «Ազատ տնտեսական գոտիների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված հատուկ տարածք,
16) իրավասու մարմին - եկամուտների եւ գույքի կրկնակի հարկումը բացառելու եւ հարկումից խուսափելը կանխելու մասին համաձայնագրերով (այսուհետ` կրկնակի հարկման համաձայնագրեր) սահմանված իրավասու մարմիններ,
17) ՀՀ ռեզիդենտ - «Շահութահարկի մասին» եւ «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքներով սահմանված կարգով ռեզիդենտ համարվող անձինք,
18) ՀՀ ոչ ռեզիդենտ - «Շահութահարկի մասին» եւ «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքներով սահմանված կարգով ոչ ռեզիդենտ համարվող անձինք,
19) առանձնացված ստորաբաժանում - «Շահութահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 54-րդ հոդվածով սահմանված ստորաբաժանում,
20) միջին կետ - չվերահսկվող գործարքների արդյունքում պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթը ձեւավորող ցուցանիշների միջին կետ, կամ դրա բացակայության դեպքում` պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթի մեջտեղում տեղակայված երկու ցուցանիշների արժեքների միջին թվաբանական,
21) լիազոր մարմին - Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտե:
Հոդված 3. Փոխկապակցված անձինք
1. Սույն օրենքի իմաստով փոխկապակցված են համարվում`
1) ֆիզիկական անձինք, եթե նրանցից որեւէ մեկը հանդիսանում է մյուս անձի ամուսինը (կինը), ծնողը, երեխան, եղբայրը կամ քույրը,
2) իրավաբանական անձինք, եթե նրանցից որեւէ մեկը ուղղակի կամ անուղղակի կերպով տնօրինում է կամ իրավունք ունի տնօրինել, մյուս անձի կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի 25 եւ ավելի տոկոսը,
3) ֆիզիկական անձը եւ իրավաբանական անձը, եթե ֆիզիկական անձը ուղղակի կամ անուղղակի կերպով տնօրինում է կամ իրավունք ունի տնօրինել իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի 25 եւ ավելի տոկոսը,
4) իրավաբանական անձինք, եթե միեւնույն անձը ուղղակի կամ անուղղակի կերպով տնօրինում է կամ իրավունք ունի տնօրինել իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի 25 եւ ավելի տոկոսը,
5) իրավաբանական անձինք, եթե միեւնույն ֆիզիկական անձը կամ սույն մասի 1-ին կետով սահմանված փոխկապակցված ֆիզիկական անձը իրավունք ունի նշանակելու միանձնյա գործադիր մարմնին կամ ընտրել համատեղ գործադիր մարմնին կամ տնօրենների խորհրդի 50 եւ ավելի տոկոսին կամ եթե ղեկավարության 50 եւ ավելի տոկոսը ընտրվել է այդ անձի կամ երկու իրավաբանական անձանց փոխկապակցված ֆիզիկական անձի երաշխավորությամբ,
6) իրավաբանական անձինք, եթե երկու իրավաբանական անձանց գործադիր խորհրդի կամ տնօրենների խորհրդի 50 եւ ավելի տոկոսը կազմվել է միեւնույն ֆիզիկական անձանց կամ նրանց սույն մասի 1-ին ենթակետով սահմանված փոխկապակցված անձանց կողմից,
7) իրավաբանական անձը եւ ֆիզիկական անձը, եթե ֆիզիկական անձը միանձնյա կատարում է տվյալ իրավաբանական անձի գործադիր մարմնի լիազորությունները,
8) իրավաբանական անձինք, եթե նրանց գործադիր մարմնի լիազորությունները միանձնյա կատարում է միեւնույն ֆիզիկական անձը,
9) անձինք, եթե մյուս անձի կողմից տրամադրված եւ երաշխավորված փոխառությունը կազմում է մյուս անձի ընդհանուր ակտիվների հաշվեկշռային արժեքի ավելի քան 51 տոկոսըը,
10) անձինք, եթե օրացուցային տարում անձի եկամուտների 80 տոկոսից ավելին ստացվել է մյուս անձին ապրանքների մատակարարումից կամ ծառայությունների մատուցումից (բացառությամբ գույքի վարձակալության, անհատույց օգտագործման, ոչ նյութական ակտիվների օտարման գործարքներից ստացվող եկամուտների եւ տոկոսների),
11) անձինք, եթե օրացուցային տարում անձի ծախսերի 80 տոկոսից ավելին կատարվել է մյուս անձին ապրանքների մատակարարման կամ ծառայությունների մատուցուման (բացառությամբ գույքի վարձակալության, անհատույց օգտագործման, ոչ նյութական ակտիվների օտարման եւ տոկոսների ստացման) համար,
12) անձինք, եթե նրանց հարաբերությունների առանձնահատկությունները, բացի վերը նշվածներից, ազդում են նրանց միջեւ կատարվող գործարքների պայմանների եւ (կամ) այդ անձանց տնտեսական գործունեության արդյունքների վրա եւ`
ա. սույն օրենքի իմաստով անձինք կարող են համարվել փոխկապակցված` սեփական նախաձեռնությամբ, կամ
բ. եթե դատարանը որոշում է, որ առկա են նման առանձնահատկություններ եւ որոշում է, որ անձինք համարվելու են փոխկապակցված սույն օրենքի իմաստով:
2. Որոշելու համար, թե արդյոք ֆիզիկական անձը սույն օրենքի իմաստով տնօրինում է կամ իրավունք ունի տնօրինել իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի 25 եւ ավելի տոկոսը, հաշվի է առնվում նաեւ ֆիզիկական անձանց սույն հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով սահմանված` փոխկապակցված անձանց կողմից տնօրինվող կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի մեծությունը:
3. Որոշելու համար, թե արդյոք անձը սույն օրենքի իմաստով անուղղակի կերպով տնօրինում է կամ իրավունք ունի տնօրինել իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի 25 եւ ավելի տոկոսը, հաշվի է առնվում անձանց փոխկապակցված անձանց կողմից տնօրինվող սեփականությունը:
4. Պետության կամ համայնքի կողմից իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալի կամ քվեարկող փայաբաժնի 25 եւ ավելի տոկոս սեփականությունը հիմք չի հանդիսանում իրավաբանական անձանց սույն օրենքի իմաստով փոխկապակցված համարելու համար:
Հոդված 4. Վերահսկվող գործարքներ
1. Սույն օրենքի իմաստով գործարքը (ֆինանսական կամ առեւտրային) համարվում է վերահսկվող, եթե գործարքը կատարվում է փոխկապակցված անձանց միջեւ:
2. ՀՀ ռեզիդենտ համարվող փոխկապակցված անձանց միջեւ իրականացված գործարքները սույն օրենքի իմաստով չեն համարվում վերահսկվող, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ`
1) գործարքի կողմերից առնվազն մեկը հանդիսանում է «Բնապահպանական եւ բնօգտագործման վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 13.2-րդ հոդվածով սահմանված կարգով ռոյալթի վճարող,
2) գործարքի կողմերից մեկը օգտվում է հարկային արտոնություններից կամ տնտեսական գործունեություն է իրականացնում ազատ տնտեսական գոտում:
3. Սույն օրենքի իմաստով գործարքը համարվում է վերահսկվող, եթե այն իրականացվել է ՀՀ հարկ վճարող եւ օֆշորային գոտիներում գրանցված անձանց միջեւ:
4. Սույն օրենքի իմաստով գործարքը (ֆինանսական կամ առեւտրային) համարվում է չվերահսկվող, եթե այն իրականացվել է փոխկապակցված չհամարվող անձանց միջեւ:
Հոդված 5. Պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունք
1. Եթե սույն օրենքի իմաստով ՀՀ հարկ վճարողը իրականացնում է վերահսկվող գործարք, ապա ՀՀ հարկ վճարողի հարկվող եկամուտը (շահույթը) եւ արդյունահանված մետաղական օգտակար հանածոների եւ դրանց վերամշակման արդյունքում ստացված արտադրանքի իրացման համար ռոյալթին (այսուհետ` ռոյալթի) որոշվում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքի համաձայն:
2. Մեկ կամ ավելի վերահսկվող գործարքներում ներգրավված ՀՀ հարկ վճարողի հարկվող եկամուտը (շահույթը) եւ ռոյալթին համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին, եթե այդ գործարքների պայմանները չեն տարբերվում այն պայմաններից, որոնք կկիրառվեին համադրելի չվերահսկվող գործարքներում:
3. Եթե վերահսկվող գործարքներում ստեղծվում կամ առաջանում են այնպիսի պայմաններ, որոնք չեն համապատասխանում պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին, ապա`
1) եկամտի (շահույթի) ցանկացած լրացուցիչ գումար, որը կարող էր առաջանալ ՀՀ հարկ վճարողի մոտ, եթե վերահսկվող գործարքների պայմանները համապատասխանեին պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին, սակայն կողմը չի ստացել` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին անհամապատասխանության պատճառով, ՀՀ հարկային մարմինները կարող են կատարել ճշգրտում` այն ներառելով տվյալ կողմի հարկվող եկամտի (շահույթի) մեջ եւ հարկել համապատասխանաբար, եւ (կամ)
2) ռոյալթիի ցանկացած լրացուցիչ գումար, որը կարող էր վճարվել ՀՀ ռոյալթի վճարողի կողմից, եթե վերահսկվող գործարքների պայմանները համապատասխանեին պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին, սակայն չի վճարվել` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին անհամապատասխանության պատճառով, ՀՀ հարկային մարմինները կարող են համապատասխանաբար ավելացնել մետաղական օգտակար հանածոների համար վճարվելիք ռոյալթիի գումարը:
4. Գործարքի պայմանները ընդգրկում, բայց չեն սահմանափակվում ֆինանսական ցուցանիշով, որը գնահատվում է տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդով (գործարքի գին, գործարքի կողմերից մեկի ստացած համախառն շահույթ կամ զուտ շահույթ կամ գործարքի կողմերի միջեւ շահույթի բաշխում եւ այլն):
5. Վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության որոշումը եւ սույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին եւ 2-րդ կետերին համապատասխան ճշգրտումը կատարվում է սույն օրենքով սահմանված կարգով:
6. Հարկվող եկամտի (շահույթի) կամ մետաղական օգտակար հանածոների ռոյալթիի նկատմամբ սույն հոդվածի 3-րդ մասին համապատախան կատարված ճշգրտումները, որոնք պետք է վճարվեն ՀՀ հարկ վճարողի կողմից, կարող են կատարվել միայն հարկային մարմնի ղեկավարի կամ նրա լիազորած ներկայացուցչի կողմից այն հաստատելուց հետո:
Հոդված 6. Գործարքների համադրելիությունը
1. Չվերահսկվող գործարքը համադրելի է վերահսկվող գործարքի հետ, եթե դրանց միջեւ սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված համադրելիության գործոնների մասով չկան այնպիսի էական տարբերություններ, որոնք կարող են էապես ազդել տրանսֆերային գնագոյացման համապատասխան մեթոդով քննության ենթակա ֆինանսական ցուցանիշների վրա, կամ եթե նման տարբերություններ առկա են, եւ չվերահսկվող գործարքի համապատասխան ֆինանսական ցուցանիշը ենթարկվել է ճշգրտման` համադրելիության նպատակով:
2. Երկու կամ ավելի գործարքի համադրելիությունը պարզելու համար հաշվի են առնվում հետեւյալ գործոններն այնքանով, որքանով դրանք տնտեսական առումով վերաբերում են գործարքների փաստերին ու հանգամանքներին.
1) գործարքի առարկայի բնույթը,
2) գործարքի կողմերի իրականացրած գործառույթները (հաշվի առնելով օգտագործված ակտիվներն ու կրած ռիսկերը),
3) գործարքների պայմանագրային պայմանները,
4) տնտեսական հանգամանքները, որոնց պայմաններում գործարքներն իրականացվել են,
5) գործարքների մասով փոխկապակցված անձանց կողմից որդեգրված գործարար ռազմավարությունները:
Հոդված 7. Չվերահսկվող գործարքների մասին տեղեկատվության աղբյուրները
Չվերահսկվող գործարքների մասին տեղեկատվության աղբյուրները կարող են ներառել ներքին չվերահսկվող գործարքները եւ արտաքին չվերահսկվող գործարքները:
1) ներքին չվերահսկվող գործարքը վերահսկվող գործարքի կողմերից մեկի եւ փոխկապակցված չհամարվող կողմի միջեւ իրականացված գործարքն է,
2) արտաքին չվերահսկվող գործարքը փոխկապակցված չհամարվող անձանց միջեւ գործարքն է, որի կողմերից ոչ մեկը չի հանդիսանում վերահսկվող գործարքի կողմ:
2. Հարկային մարմինը չի կարող հիմնվել արտաքին չվերահսկվող գործարքի վրա` սույն օրենքի 5-րդ hոդվածի 3-րդ մասի դրույթների համաձայն ճշգրտումներ կատարելու նպատակով, եթե սույն oրենքի 6-րդ hոդվածի համաձայն իրականացվող համադրելիության գնահատման մանրամասները պարունակում են հարկային գաղտնիք:
3. Հայաստանյան կողմի ներգրավվածությամբ համադրելի գործարքների վերաբերյալ տեղեկությունների բացակայության դեպքում օտարերկրյա համադրելիների օգտագործումը ընդունելի է, երբ բավարվարվում են սույն օրենքի 6-րդ հոդվածով սահմանված դրույթները:
4. Սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի դրույթներին համապատասխան համադրելիությունը գնահատելիս օգտագործվող տեղեկատվությունը պետք է առնչվի այն հաշվետու տարվան, որում տեղի է ունեցել վերահսկվող գործարքը, բացառությամբ`
1) եթե վերահսկվող գործարքի իրականացման հաշվետու տարվա վերաբերյալ տեղեկությունները հայտնի չեն այն ժամանակ, երբ գնահատվում է չվերահսկվող գործարքի համադրելիությունը վերահսկվող գործարքի հետ (այդ դեպքում կարող է օգտագործվել նախորդ տարվա տեղեկատվությունը` սույն օրենքի 6-րդ հոդվածով սահմանված համադրելիության պահանջները բավարարելու դեպքում), կամ
2) եթե տվյալները, որոնք վերաբերում են վերահսկվող գործարքի կատարմանը նախորդող ոչ ավելի, քան հինգ հաշվետու տարիներին, բացահայտում են այնպիսի փաստեր, որոնք կարող են ազդել համեմատվող գործարքների համադրելիությունը որոշելու վրա (ազդեցությունը ապրանքի, ոլորտի կամ տնտեսական (ձեռնարկատիրական) գործունեության վրա):
Հոդված 8. Տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդները
1. Վերահսկվող գործարքի պայմանների համապատասխանությունը պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին որոշվում է տվյալ պարագայում առավել համապատասխան տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդը կիրառելով: Տրանսֆերային գնագոյացման առավել համապատասխան մեթոդը ընտրվում է տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդներից` հաշվի առնելով հետեւյալ չափանիշները.
1) մեթոդի համապատասխանությունը` նկատի ունենալով վերահսկվող գործարքի բնույթը,
2) տրանսֆերային գնագոյացման ընտրված մեթոդը եւ (կամ) այլ մեթոդներ կիրառելու համար անհրաժեշտ հավաստի տեղեկատվության առկայությունը,
3) վերահսկվող եւ չվերահսկվող գործարքների համադրելիության աստիճանը` ներառյալ համադրման արդյունքում սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն կատարված ճշգրտումները:
2. Տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդներն են.
1) համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը. այս մեթոդը ենթադրում է, որ վերահսկվող գործարքի գինը համադրվում է չվերահսկվող մեկ կամ ավելի գործարքների գների հետ,
2) վերավաճառքի գնի մեթոդը. այս մեթոդի դեպքում ենթադրվում է, որ վերահսկվող գործարքի առարկայի վերավաճառքից ստացած հավելագինը համադրվում է չվերահսկվող մեկ կամ ավելի գործարքներից ստացված հավելագնի հետ,
3) «ծախսումներ պլյուս» մեթոդը. այս մեթոդի դեպքում վերահսկվող գործարքի ընթացքում մատակարարի կողմից կատարված ծախսերի եւ հավելագնի հանրագումարը համադրվում է չվերահսկվող մեկ կամ ավելի գործարքների ընթացքում մատակարարի կողմից կատարված ծախսերի եւ հավելագնի հանրագումարի հետ,
4) զուտ շահույթի մեթոդը. այս մեթոդի ժամանակ վերահսկվող գործարքի արդյունքում համապատասխան բազայի (ծախսումերի, իրացումների, ակտիվների) նկատմամբ ստացած զուտ շահույթը (եկամուտը) համադրվում է չվերահսկվող մեկ կամ ավելի գործարքների արդյունքում միեւնույն բազայի նկատմամբ ստացած զուտ շահույթի (եկամտի) հետ,
5) շահույթի բաշխման մեթոդը. այս մեթոդը նախատեսում է, որ վերահսկվող գործարքին մասնակցող փոխկապակցված անձանցից յուրաքանչյուրին հատկացվում է տվյալ գործարքից ստացած ընդհանուր շահույթի (եկամտի կամ կրած վնասի) այնպիսի մասնաբաժինը, որը փոխկապակցված չհամարվող անձը կարող էր ակնկալել համադրելի չվերահսկվող գործարքին մասնակցելիս:
3. Եթե, հաշվի առնելով սույն հոդվածի 1-ին մասում նշված չափանիշները, կարելի է հավասարաչափ վստահությամբ կիրառել սույն հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետում նշված համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը եւ սույն հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ եւ 5-րդ կետերում նշված մեթոդները, ապա պարզած ձեռքի հեռավորության պայմանները որոշելիս օգտագործվում է համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը: Եթե, հաշվի առնելով սույն հոդվածի 1-ին մասում նկարագրված չափանիշները, կարելի է հավասարաչափ վստահությամբ կիրառել սույն հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ եւ 3-րդ կետերում նշված մեթոդները եւ սույն հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ եւ 5-րդ կետերում նշված մեթոդները, ապա պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանությունը որոշելիս օգտագործվում են սույն հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ եւ 3-րդ կետերում նշված մեթոդները:
4. Վերահսկվող գործարքի պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատաս-խանությունը որոշելու համար ՀՀ հարկ վճարողի կողմից մեկից ավելի մեթոդների կիրառումը պարտադիր չէ:
5. ՀՀ հարկ վճարողը կարող է կիրառել սույն հոդվածի 2-րդ մասում նշված տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդներից տարբեր մեթոդ, եթե կարող է ապացուցել, որ`
1) մեթոդներից որեւէ մեկը չի կարող պատշաճ կերպով կիրառվել վերահսկվող գործարքի պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանությունը որոշելու համար, եւ
2) կիրառված այլ մեթոդը հանգեցնում է այնպիսի արդյունքի, որը համապատասխանում է համադրելի չվերահսկվող գործարքում ներգրավված փոխկապակցված չհամարվող անձանց ձեռք բերած արդյունքներին:
Եթե հարկ վճարողը ցանկանում է կիրառել սույն հոդվածի 2-րդ մասում նշված մեթոդներից տարբերվող մեթոդ, ապա հարկ վճարողն է կրում սույն մասի պահանջներին համապատասխանության ապացուցման պարտավորությունը:
6. Եթե ՀՀ հարկ վճարողը իր վերահսկվող գործարքների պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանությունը որոշելու նպատակով կիրառել է տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդ, եւ եթե տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդը համապատասխանում է սույն հոդածի դրույթներին, ապա հարկային մարմիների կողմից հարկ վճարողի վերահսկվող գործարքների պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասախանության որոշումը հիմնվում է հարկ վճարողի կողմից կիրառված տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդի վրա:
7. Սույն հոդվածով նշված մեթոդների մանրամասն նկարագրությունը եւ կիրառության կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:
Հոդված 9. Վերլուծության ենթակա կողմի ընտրություն
1. Սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ, 3-րդ եւ 4-րդ կետերում նշված` տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդներից որեւէ մեկը կիրառելիս անհրաժեշտ է ընտրել վերլուծության ենթակա կողմ:
2. Վերլուծության ենթակա կողմը կարող է լինել վերահսկվող գործարքի այն կողմը, որի`
1) որի նկատմամբ արժանահավատ ձեւով կարելի է կիրառել տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդը, եւ
2) որի համար հնարավոր է գտնել առավել արժանահավատ համադրելի չվերահսկվող գործարքներ:
3. Վերլուծության ենթակա օտարերկրյա կողմի ընտրությունը ընդունելի է, եթե`
1) կիրառված տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդը համապատասխանում է սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի դրույթներին,
2) վերլուծության ենթակա կողմը ընտրվել է սույն հոդվածի համաձայն,
3) ՀՀ հարկ վճարողը լիազոր մարմիններին է ներկայացնում բավարար տեղեկություններ վերլուծության ենթակա օտարերկրյա կողմի մասին, ինչը թույլ է տալիս գնահատել վերահսկվող գործարքի` սույն օրենքի 5-րդ հոդված 1-ին մասի համապատասխանությունը:
Սույն կետում նշված տեղեկատվությունը լիազոր մարմին է ներկայացվում լիազոր մարմնի կողմից գրավոր պահանջը ստանալուց հետո 30-օրյա ժամկետում:
Հոդված 10. Հարկ վճարողի համակցված վերահսկվող գործարքների գնահատումը
Եթե հարկ վճարողը նույն կամ նման իրադրությունում իրականացնում է երկու կամ ավելի վերահսկվող գործարքներ, որոնք տնտեսապես սերտորեն առնչվում են միմյանց հետ կամ հանդիսանում են մեկը մյուսի շարունակություն այնպես, որ հաստատապես չեն կարող առանձին վերլուծվել, ապա այդ վերահսկվող գործարքները կարող են միավորվել` սույն օրենքի 6-րդ հոդվածում նշված համադրելիության վերլուծությունն իրականացնելու եւ սույն օրենքի 8-րդ հոդվածում նշված` տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդները կիրառելու նպատակով:
Հոդված 11. Պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթ
1. Պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթը համապատասխան ֆինանսական ցուցանիշների տիրույթն է (գին, հավելագին, հասույթ կամ շահույթի մասնաբաժին), որը ձեւավորվում է համադրելի չվերահսկվող գործարքների նկատմամբ սույն օրենքի 8-րդ հոդվածում նշված առավել համապատասխան տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդը կիրառելիս:
2. Վերահսկվող գործարքը կամ սույն օրենքի 10-րդ հոդվածի համաձայն համակցված գործարքները ենթակա չեն ճշգրտումների, սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն, եթե վերահսկվող գործարքի ֆինանսական ցուցանիշը, որը ստացվել է համապատասխան տրանսֆերային մեթոդի կիրառմամբ, գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթում:
3. Եթե վերահսկվող կամ սույն օրենքի 10-րդ հոդվածի համաձայն համակցված գործարքներից ստացված ֆինանսական ցուցանիշը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթից դուրս, ապա հարկային մարմինը կարող է ճշգրտել այն` համաձայն սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 3-րդ մասի, եւ ցանկացած նման ճշգրտում կլինի պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթի միջին կետ, եթե փաստերը եւ հանգամանքները այլ բան չեն վկայում:
4. Այլ փաստերի եւ հանգամանքների ապացուցման բեռը, որոնք վկայում են պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթի ցուցանիշների միջին կետից տարբեր ցուցանիշի օգտագործումը` ճշգրտման նպատակով, կրում է`
1) ՀՀ հարկ վճարողը, եթե նա հայտարարում է, որ փաստերը եւ հանգամանքները այլ բան են վկայում,
2) հարկային մարմինները, եթե նրանք հայտարարում են, որ փաստերը եւ հանգամանքները այլ բան են վկայում:
Հոդված 12. Փաստացի տեղի ունեցած գործարքների ճանաչումը
1. Վերահսկվող գործարքների` սույն օրենքի 5-րդ հոդված 1-ին մասի դրույթներին համապատասխանության ստուգումը հարկային մարմինների կողմից պետք է հիմնված լինի փաստացի տեղի ունեցած եւ այն գործարքի վրա, որի շուրջ կողմերը ձեռք են բերել պայմանավորվածություն, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ`
1) վերահսկվող գործարքի տնտեսական բովանդակությունը տարբերվում է դրա իրավական ձեւից,
2) վերահսկվող գործարքի մասով ձեռք բերված պայմանավորվածությունները` իրենց ամբողջականության մեջ դիտարկելիս տարբերվում են այն պայմանավորվածություններից, որոնք կարող էին որդեգրել փոխկապակցված չհամարվող կողմերը խելամիտ առեւտրային վարքագծի դեպքում, եւ գործարքի փաստացի պայմանները գործնականում խոչընդոտում են հարկային մարմիններին վերահսկվող գործարքների` սույն օրենքի 5-րդ հոդված 1-ին մասի դրույթներին համապատասխանության որոշմանը:
2. Լիազոր մարմինները իրականացնում են տրանսֆերային գնագոյացման ստուգումներ, եթե`
1) հաստատվում է շուկայական գնից գործարքի գնի շեղման փաստը,
2) պետական մարմիններից տեղեկություններ են ստանում տրանսֆերային գների կիրառման փաստերի մասին,
3) ստուգումներ իրականացնելիս շուկայական գների վերաբերյալ տեղեկատվություն առկա չէ:
3. Վերահսկողությունն իրականացվում է լիազորված մարմինների կողմից` հետեւյալ ձեւերով.
1) գործարքների մոնիտորինգ,
2) տրանսֆերային գնագոյացման դեպքերի հայտնաբերմանն ուղղված ստուգումներ (ուսումնասիրություններ),
3) ՀՀ օրենքներով սահմանված այլ հսկողական գործողություններ:
4. Տրանսֆերային գնագոյացման ընթացքում վերահսկողությունն իրականացվում է հետեւյալ գործարքների համար.
1) միջազգային գործարքներ (ապրանքների արտահանում եւ (կամ) ներմուծում)
2) ՀՀ տարածքում կատարվող գործարքներ, որոնք անմիջականորեն փոխկապակցված են միջազգային գործարքների հետ,
3) օգտակար հանածոների կամ դրանց վերամշակման արդյունքում ստացված արտադրանքի իրացում, որոնք ձեռք են բերվել արդյունահանողի կողմից, երբ վերջինս հանդիսանում է կողմերից մեկը,
4) գործարք, որի կողմերից մեկն ունի հարկային արտոնություններ, կամ կողմերից մեկն ունի հարկային կորուստներ` ըստ վերջին երկու հաշվետու ժամանակաշրջանների համար հարկային մարմիններին ներկայացված հաշվետվությունների:
Հոդված 13. Վերահսկվող գործարք համարվող ծառայություններ
1. Վերահսկվող գործարքներ համարվող ծառայությունների համար վճարները համարվում են սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված պայմաններին համապատասխանող, եթե`
1) վճարը գանձվել է փաստացի մատուցված ծառայության դիմաց,
2) ստացողը ծառայության մատուցմամբ ստացել կամ ակնկալում է ստանալ տնտեսական կամ առեւտրային շահ` սեփական առեւտրային դիրքերը բարելավելու համար,
3) վճարը գանձվում է այնպիսի ծառայության համար, որի դիմաց փոխկապակցված չհամարվող անձը նույնանման իրադրությունում պատրաստ կլիներ վճարել, եթե այն մատուցվեր փոխկապակցված չհամարվող անձի կողմից կամ եթե այդ ծառայությունը մատուցվեր սեփական ուժերով,
4) վճարի գումարը համապատասխանում է այն գումարին, որի շուրջ փոխկապակցված չհամարվող անձինք համաձայնություն ձեռք կբերեին համադրելի իրադրությունում` համադրելի ծառայությունների համար:
2. Փոխկապակցված անձանցից ստացված ծառայության վճարը համարվում է սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված պայմաններին չհամապատասխանող, եթե փոխկապակցված իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձը վճարը գանձել է բացառապես բաժնետիրական շահագրգռվածության պատճառով, ներառյալ ստորեւ թվարկված ծախսերը կամ կատարված գործողությունները.
1) մայր ընկերության բաժնետերերի ժողովների, բաժնեմասերի տրամադրման, ինչպես նաեւ վերահսկիչ խորհրդի հետ կապված ծախսերը կամ գործողությունները,
2) մայր ընկերության հաշվետվողական պահանջների հետ կապված ծախսերը կամ գործողությունները, ներառյալ` հաշվետվությունների համախմբումը,
3) այլ ընկերություններում մասնակցություն (բաժնեմաս) ձեռք բերելու նպատակով մայր ընկերության կողմից միջոցներ հայթայթելու հետ կապված ծախսերը կամ գործողությունները, եթե այդ միջոցների ներգրավման արդյունքում մայր ընկերությունն ստացել կամ ակնկալում է օգուտ ստանալ:
3. Այն դեպքերում, երբ անձը ծառայությունները մատուցել է միաժամանակ մի քանի փոխկապակցված անձանց, եւ հնարավոր չէ պարզել նրանցից յուրաքանչյուրին մատուցված առանձին ծառայությունները, ծառայությունների ընդհանուր վճարը պետք է բաշխվի այն փոխկապակցված անձանց միջեւ, որոնք օգուտ են ստացել կամ ակնկալում են օգուտ ստանալ այդ ծառայություններից ըստ խելամիտ բաշխման հիմքերի` հաշվի առնելով ծառայությունների բնույթը, այն հանգամանքները, որոնց պայմաններում մատուցվել են ծառայությունները եւ կողմերի ստացած կամ ակնկալվող օգուտները, որոնց համար այդ ծառայությունները նախատեսված են եղել:
Հոդված 14. Հարկ վճարողի կողմից ինքնուրույն իրականացվող ճշգրտումներ
1. Եթե ՀՀ հարկ վճարողը իրականցնում է այնպիսի վերահսկվող գործարքներ, որոնց պայմաննները չեն համապատասխանում սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դրույթներին եւ եթե այդ պայմանների` սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դրույթներին համապատասխանության դեպքում կարող էր ձեւավորվել լրացուցիչ հարկվող եկամուտ (շահույթ) կամ ռոյալթիի, ապա հարկ վճարողը կարող է ինքնուրույն վերահաշվարկել հարկվող եկամտի (շահույթի) կամ ռոյալթիի մասով պարտավորությունները` դրանք ներառելով այն հաշվետու ժամանակաշրջանի հաշվետվությունում, որին վերաբերում է ճշգրտումը:
2. Սույն հոդվածի 1-ին մասում նշված պարտավորությունները, որոնք ծագում են սույն հոդվածի համաձայն հարկ վճարողի կողմից ինքնուրույն իրականացվող ճշգրտումների արդյունքում, վճարվում են ՀՀ հարկային օրենսդրությամբ տվյալ հարկի (վճարի) համար սահմանված ժամկետներում:
Հոդված 15. Վերահսկվող գործարքների մասին հաշվետվություն
1. Եթե ՀՀ հարկ վճարողի վերահսկվող գործարքների ընդհանուր գումարը հաշվետու տարվա ընթացքում գերազանցում է 200 մլն ՀՀ դրամը (առանց անուղղակի հարկերի), ապա ՀՀ հարկ վճարողը պարտավոր է վերահսկվող գործարքների մասին հաշվետվություն ներկայացնել լիազոր մարմիններ` հաշվետվության մեջ ներառելով հետեւյալ տեղեկությունները.
1) ՀՀ հարկ վճարողի գործունեության տեսակի հակիրճ նկարագրությունը,
2) հարկ վճարողի վերաբերյալ անձնական տեղեկությունները (անվանում, ՀՎՀՀ)
3) վերահսկվող գործարքների ընդհանուր մեծությունը` ըստ հաշվետու ժամանակաշրջանի ընթացքում իրականացված գործարքների տեսակների,
4) հաշվետու ժամանակաշրջանի ընթացքում իրականացված վերահսկող գործարքների կողմերի ռեզիդենտության երկրները,
5) հաշվետու տարվա ընթացքում իրականացված վերահսկվող գործարքների պայմանների` սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթներին համապատասխանությունը որոշելու նպատակով կիրառված տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդների մասին տեղեկատվությունը (այդ թվում` կիրառված տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդների տեսակարար կշիռը վերահսկվող գործարքներում),
6) տրանսֆերային գնագոյացման փաստաթղթերի առկայության մասին տեղեկատվությունը (այդ թվում` փաստաթղթավորված վերհսկվող գործարքների տեսակարար կշիռը ընդհանուր գործարքներում):
2. Վերահսկվող գործարքների հաշվետվության ձեւը սահմանվում է համապատասխան լիազոր մարմնի կողմից:
3. Հարկ վճարողը վերահսկվող գործարքների մասին հաշվետվությունը լրացնում եւ համապատասխան լիազոր մարմին է ներկայացնում մինչեւ հաշվետու տարվան հաջորդող տարվա ապրիլի 15-ը:
Հոդված 16. Տրանսֆերային գնագոյացման փաստաթղթավորում
1. Սույն օրենքի կիրառության իմաստով տրանսֆերային գնագոյացման փաստաթղթավորումը այն փաստաթուղթը կամ փաստաթղթերն են, որոնք ցույց են տալիս ՀՀ հարկ վճարողի վերահսկվող գործարքի (գործարքների) համապատասխանությունը սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթներին եւ ներառում են`
1) ՀՀ հարկ վճարողի վերահսկվող գործարքներին առնչվող գործունեության տեսակների նկարագրությունը,
2) վերահսկվող գործարքի (գործարքների) մյուս կողմերի ցանկը` ներառյալ տեղեկատվություն հարկման նպատակով ռեզիդենտության վերաբերյալ,
3) վերահսկվող գործարքի (գործարքների) նկարագրությունը` հղում կատարելով սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված գործոններին եւ մասնավորապես, վերահսկվող գործարքի (գործարքների) առնչությամբ կողմերի իրականացրած գործառույթները, օգտագործված ակտիվները եւ կրած ռիսկերը,
4) տեղեկատվական աղբյուրների նկարագրությունը, որոնք օգտագործվել եւ հետագայում մշակվել են համադրելի չվերահսկվող գործարքը (գործարքները) նույնականացնելու համար, ինչպես նաեւ չվերահսկվող գործարքի (գործարքների) եւ վերահսկվող գործարքի (գործարքների) համադրելիության վերլուծությունը,
5) տրանսֆերային գնագոյացման օգտագործված մեթոդի (մեթոդների) նկարագրությունը, ներառյալ բացատրություն` տվյալ տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդի ընտրության մասին,
6) պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթի հաշվարկը (այն դեպքում, երբ կիրառելի է),
7) վերլուծության ենթակա կողմի ֆինանսական արդյունքների մասին հաշվետվությունը եւ այլ համապատասխան ֆինանսական տեղեկություններ,
8) վերահսկվող գործարքների իրականացման պայմանների` սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթներին համապատասխանության վերաբերյալ եզրակացությունը,
9) սույն օրենքի 14-րդ հոդվածի համաձայն, հարկ վճարողի կողմից ինքնուրույն իրականացվող ճշգրտումների վերաբերյալ մանրամասն տեղեկությունները` վերահսկվող գործարքի (գործարքների) մասով,
10) ցանկացած այլ տեղեկություն, որ հարկ վճարողը համարում է կարեւոր վերահսկվող գործարքների իրականացման պայմանների` սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթներին համապատասխանությունը ցույց տալու համար:
2. Հաշվետու տարվա ընթացքում վերահսկվող գործարքների կողմ հանդիսացող ՀՀ հարկ վճարողի մոտ պետք է առկա լինեն տրանսֆերային գնագոյացման վերաբերյալ սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված փաստաթղթերը` մինչեւ հաշվետու ժամանակաշրջանին հաջորդող տարվա ապրիլի 15-ը ներառյալ`
1) թղթային կամ էլեկտրոնային տարբերակով,
2) հայերեն, անգլերեն կամ ռուսերեն լեզուներով, պայմանով, որ դրանք սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված ժամկետներում պետք է հարկային մարմիններ ներկայացվեն հայերեն լեզվով:
3. Եթե հարկ վճարողը ներկայացնում է տրանսֆերային գնագոյացման վերաբերյալ փաստաթղթեր, որոնք պարունակում են սխալ տեղեկատվություն, ապա սույն հոդվածի 1-ին մասի պահանջները համարվում են չբավարարված:
Հոդված 17. Համապատասխան ճշգրտումներ
1. Համապատասխան ճշգրտումներ կատարվում են, եթե`
1) վերահսկվող գործարքի պայմանների ճշգրտումը, սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի դրույթներին համապատասխան, կատարվում կամ առաջարկվում է մեկ այլ երկրի հարկային մարմինի կողմից,
2) ճշգրտումը հանգեցնում է այնպիսի եկամտի հարկման մեկ այլ երկրում, որի համար ՀՀ հարկ վճարողը արդեն իսկ հարկ է վճարել,
3) ճշգրտումը կատարող կամ առաջարկող երկիրը Հայաստանի Հանրապետության հետ ունի կրկնակի հարկումը բացառելու համաձայնագիր:
Այս դեպքում հարկային մարմինը ՀՀ հարկ վճարողի դիմումի հիման վրա քննության է առնում տվյալ ճշգրտման համապատասխանությունը պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին` անհրաժեշտության դեպքում խորհրդակցելով մյուս երկրի իրավասու մարմնի հետ: Եթե մյուս երկրի առաջարկած կամ կատարած ճշգրտումը թե' սկզբունքորեն, եւ թե' գումարի առումով համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին, ապա ՀՀ հարկային մարմինը վերանայում է Հայաստանի Հանրապետությունում տվյալ կողմի հարկված գումարի չափը` կրկնակի հարկումը վերացնելու նպատակով, որը կառաջանար միեւնույն եկամուտը երկու կողմերի հարկման ենթակա եկամուտներում ներառելու դեպքում:
2. Համապատասխան ճշգրտումներ կատարվում են նաեւ, եթե`
1) վերահսկվող գործարքի պայմանների ճշգրտումը` սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի դրույթներին համապատասխան, կատարվում է հարկային մարմինների կողմից, եւ
2) ճշգրտումը հանգեցնում է այնպիսի եկամտի հարկմանը Հայաստանի Հանրապետությունում, որի համար մեկ այլ հարկ վճարող արդեն իսկ հարկվել է Հայաստանի Հանրապետությունում,
Այս դեպքում Հայաստանի Հանրապետության հարկային մարմինը, ՀՀ հարկ վճարողի դիմումի հիման վրա նվազեցնում է մյուս կողմի հարկվող եկամուտը (շահույթը) համապատասխան գումարի չափով` կրկնակի հարկումը վերացնելու նպատակով, որը կառաջանար միեւնույն եկամուտը (շահույթը) երկու փոխկապակցված անձանց հարկվող եկամուտներում ներառելու դեպքում:
3. ՀՀ հարկ վճարողը սույն հոդվածի 1-ին մասի դրույթների համաձայն ներկայացրած համապատասխան ճշգրտման դիմումը գրավոր ներկայացնում է ՀՀ հարկային մարմիններին` դիմումում ներառելով հետեւյալ տեղեկությունները`
ա. փոխկապակցված անձանց անվանումները, գրանցման հասցեները, իսկ առկայության դեպքում` նաեւ ապրանքանշանը(ները),
բ. ճշգրտված վերահսկվող գործարքների իրականացման տարին (տարիները),
գ. պահանջվող համապատասխան ճշգրտման գումարը` ՀՀ դրամով եւ կրկնակի հարկման համաձայնագրի կողմ հանդիսացող պետության հարկային մարմնի կողմից կատարված ճշգրտման գումարը` այդ պետությունում կիրառված արժույթով,
դ. ապացույց` փոխկապակցված կողմի ռեզիդենտ լինելու վերաբերյալ, կրկնակի հարկման համաձայնագրի կողմ հանդիսացող պետության հարկային մարմնի կողմից տրամադրված նամակ կամ տեղեկանք` բնակության վայրի մասին (ռեզիդենտության սերտիֆիկատ),
ե. ապացույց` կրկնակի հարկման համաձայնագրի կողմ հանդիսացող մյուս պետության հարկային մարմնի կողմից կատարված ճշգրտման մասին եւ ճշգրտման հիմքերի մանրամասները, ինչպիսիք են` հարկի չափի մասին ծանուցման պատճենը կամ համանման այլ փաստաթուղթ եւ վերլուծություն,
զ. ձեռնարկված ցանկացած վարչական բողոք կամ դատական վարույթ, եթե այդպիսիք կան կամ դեռեւս առկա են,
է. համադրելիության վերլուծության մանրամասները եւ տրանսֆերային գնագոյացման կիրառված մեթոդը,
ը. ցանկացած այլ տեղեկություն, որը կարող է էական լինել հարկային մարմինների կողմից պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համաձայն ճշգրտման համապատասխանությունը քննելու համար:
Սույն մասով նախատեսված դիմումը ներկայացվում է գործող կրկնակի հարկման համաձայնագրի փոխադարձ համաձայնության ընթացակարգի միջոցով գործը լուծելու համար դիմումը ներկայացնելու պատշաճ ժամկետում:
4. Հարկային մարմինները սույն հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն ներկայացված դիմումը ստանալու օրվանից հետո` 3 ամսվա ընթացքում, տվյալ անձին տեղեկացնում են իրենց որոշման մասին: Եթե հարկային մարմինները մասնակիորեն կամ ամբողջովին մերժում են տվյալ անձի` համապատասխան ճշգրտում կատարելու դիմումը, ապա տվյալ անձին տրամադրվող որոշման ծանուցման մեջ գրավոր շարադրում են մերժման պատճառները:
5. Հարկային մարմինները կարող են ծանուցել սույն հոդվածին համապատասխան ճշգրտում կատարելու դիմումի համար անհրաժեշտ ընթացակարգի լրացուցիչ պարզաբանումներ:
Հարկվող եւ (կամ) հարկման հետ կապված օբյեկտների ճշգրտումն իրականացվում է, եթե այդպիսի ճշգրտումը հանգեցնում է կամ կարող է ապագայում հանգեցնել պետական բյուջե հարկերի եւ այլ պարտադիր վճարների գումարների ավելացմանը:
6. Հարկվող եւ (կամ) հարկման հետ կապված օբյեկտների ճշգրտում չի իրականացվում, եթե գործարքի գինը շեղված է շուկայականից` հաշվի առնելով գների միջակայքը հետեւյալ դեպքերում`
1) ՀՀ կողմից վավերացված միջազգային պայմանագրում գործարքի գնի հաստատման կամ սահմանման եւ (կամ) գնագոյացման կարգի (մեթոդաբանության) ժամանակ,
2) ՀՀ կառավարության եւ օտարերկրյա պետությունների կառավարությունների միջեւ կնքված պայմանագրերում գործարքի գնի հաստատման ժամանակ,
3) ՀՀ կառավարության որոշմամբ գործարքի գնի եւ (կամ) գնագոյացման կարգի (մեթոդաբանության) սահմանման ժամանակ:
7. Եթե ապրանքները վաճառվում են մրցույթի, աճուրդի, բորսային առաջարկի կամ արժեթղթերի առաջարկի արդյունքում եւ (կամ) եթե դա պարտադրված է ՀՀ օրենսդրությամբ, ապա շուկայական սովորաբար կիրառվող գին է համարվում այդպիսի վաճառքների համար կիրառվող գինը:
8. Եթե ՀՀ օրենսդրության համաձայն, ապրանքների, ծառայությունների, աշխատանքների վաճառքը ենթակա է պետական կարգավորման, ապա շուկայական սովորաբար կիրառվող գին է համարվում այդպիսի կարգավորման արդյունքում կիրառվող գինը:
Հոդված 18. Տեղեկատվության աղբյուրներ, որոնք կիրառվում են շուկայական գնի որոշման համար
1. Շուկայական գնի որոշման մեթոդների կիրառման համար անհրաժեշտ ապրանքի (աշխատանքի, ծառայության) եւ այլ տվյալների շուկայական գինը որոշելու համար օգտագործվում է հետեւյալ տեղեկատվությունը.
1) պաշտոնապես ճանաչված շուկայական գները,
2) արժեթղթերի գնանշումները,
3) պետական մարմինների, այլ պետությունների եւ կազմակերպությունների կողմից տրամադրվող գները, ծախսերի եւ պայմանների մասին տվյալները, որոնք ազդում են շուկայական գնից գործարքի գների շեղման վրա,
4) օրենքով սահմանված կարգով լիազոր մարմնին ներկայացվող տեղեկությունները,
5) տեղեկատվական ծրագրերը, որոնք օգտագործվում են տրանսֆերային գնագոյացման նպատակով,
6) գործարքի մասնակիցների կողմից տրամադրվող տեղեկատվությունը եւ այլ տեղեկատվություն:
2. Շուկայական գների մասին պաշտոնապես ճանաչված տեղեկատվության աղբյուրների ցանկը հաստատում է ՀՀ կառավարությունը: Պաշտոնապես ճանաչված տեղեկատվության աղբյուրների ցանկը պետք է պարունակի մեկից ավելի տեղեկատվական աղբյուրներ:
Հոդված 19. Փոխադարձ համաձայնության ընթացակարգ
1. Այն դեպքում, երբ գործող կրկնակի հարկման համաձայնագրի դրույթների համաձայն, ՀՀ հարկ վճարողը տեղեկանում է, որ սույն օրենքի համաձայն հարկային մարմինների գործողությունները կամ կրկնակի հարկման համաձայնագրի գործընկերոջ գործողությունների արդյունքում վերահսկվող գործարքի հարկումը կարող է չհամապատասխանել տվյալ կրկնակի հարկման համաձայնագրին, ապա տվյալ կողմը կարող է գործը ներկայացնել ՀՀ լիազոր մարմնին եւ խնդրել, որ գործը լուծվի փոխադարձ համաձայնության ընթացակարգով:
2. Սույն օրենքի կիրառման հետ կապված հարկային մարմիների գործողությունները, որոնք կարող են հանգեցնել ՀՀ կրկնակի հարկման համաձայնագրերի դրույթներին չհամապատասխանող հարկման, ընդգրկում, բայց չեն սահմանափակվում հետեւյալով.
1) սույն օրենքի 5-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն ՀՀ-ում հարկ վճարողի հարկվող շահույթի ճշգրտմամբ,
2) ՀՀ հարկ վճարողի համապատասխան ճշգրտում կատարելու վերաբերյալ հարկային մարմինների մերժման ծանուցման ստացմամբ:
3. Փոխադարձ համաձայնության ընթացակարգի միջոցով հարցի լուծման դիմումի համար պահանջվող ընթացակարգի մասին ծանուցում է ՀՀ լիազոր մարմինը:
Հոդված 20. Լիազոր մարմինների իրավունքները եւ պարտականությունները
1. Լիազոր մարմինները վերահսկողության իրականացման նպատակով իրավունք ունեն.
1) իրականացնել ստուգումներ կապված տրանսֆերային գնագոյացման հետ,
2) հարցում կատարել գործարքի մասնակիցներին, պետական մարմիններին եւ երրորդ անձանց ու ստանալ տեղեկություններ` շուկայական գնի, տեղեկատվության աղբյուրից ստացվող գնի կամ գործարքի գնի ճշգրտման չափի որոշման նպատակով, ինչպես նաեւ այլ տվյալներ հսկողության իրականացման նպատակով,
3) իրենց լիազորությունների շրջանակներում տալ բացատրություններ եւ պարզաբանումներ տրանսֆերային գնագոյացման հարցերի շուրջ.
4) տրանսֆերային գնագոյացման կիրառման վերաբերյալ հարկ վճարողի հետ կնքել համաձայնագիր,
5) ստուգման գործընթացներում ներգրավել պետական մարմինների մասնագետներ,
6) լիազոր մարմիններն ունեն ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված այլ իրավունքներ:
2. Լիազոր մարմինները պարտավոր են`
1) պահպանել գործարքի կողմերի իրավունքները,
2) պաշտպանել պետական շահերը,
3) քննարկել կիրառվող գնի տնտեսական հիմնավորումը, այդ թվում` գործարքի գինը հաստատող փաստաթղթերը, տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդի համապատասխանության վերաբերյալ տվյալները,
4) պահպանել վերահսկողության ընթացքում ձեռք բերված տեղեկությունների գաղտնիությունը,
5) պարզաբանել հաշվետվության ձեւի լրացման կարգը,
6) ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխան իրականացնել գործարքի մասնակիցների գանգատների քննարկումը,
7) լիազոր մարմինները կատարում են սույն օրենքով եւ ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված այլ պարտականություններ:
Հոդված 21. Գործարքի կողմերի իրավունքներն ու պարտականությունները
1. Գործարքի կողմերն իրավունք ունեն.
1) իրավասու մարմիններին տրամադրել սույն օրենքով սահմանված տեղեկությունները,
2) ստանալ լիազոր մարմիններից տեղեկատվություն եւ բացատրություններ ՀՀ տրանսֆերային գնագոյացման օրենսդրության մասին,
3) ներկայացնել իրենց շահերը կապված վերահսկողության իրականացման հարցերի հետ` անձամբ կամ իրենց ներկայացուցիչների, կամ հարկային խորհրդատուի միջոցով,
4) ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով բողոքարկել ստուգումների ակտերը եւ լիազոր մարմինների պաշտոնատար անձանց գործողությունները (անգործությունը),
5) լիազոր մարմիններին տրամադրել սույն օրենքով սահմանված տեղեկությունները,
6) հարկային մարմնի հետ կնքել տրանսֆերային գնագոյացման կիրառման վերաբերյալ գրավոր համաձայնություն,
7) մինչեւ ստուգման իրականացումն ինքնուրույն ճշգրտել գործարքի գինը եւ (կամ) հարկման ենթակա օբյեկտները,
8) գործարքի կողմերն ունեն ՀՀ օրենքներով սահմանված այլ իրավունքներ:
2. Գործարքի կողմերը պարտավոր են`
1) ժամանակին եւ ամբողջությամբ կատարել սույն օրենքով սահմանված պարտականությունները,
2) իրականացնել լիազոր մարմինների իրավասություններից բխող պահանջները,
3) պահպանել հաշվետվողականությունը եւ փաստաթղթավորումը,
4) լիազոր մարմնի կողմից իրականացվող ստուգումների ընթացքում լիազոր մարմնի պահանջով ներկայացնել կիրառված գների վերաբերյալ տնտեսական հիմնավորումները, այդ թվում` փաստաթղթեր, որոնք հիմնավորում են գործարքի գինը, տեղեկատվության աղբյուրից ստացվող գնի կամ գործարքի գնի ճշգրտման չափը, տեղեկություններ շուկայական գնի որոշման ժամանակ կիրառված մեթոդի եւ կիրառված գների վերաբերյալ,
5) գործարքների մասնակիցները կատարում են սույն օրենքով սահմանված այլ պարտավորություններ:
Հոդված 22. Սույն օրենքը խախտելու համար պատասխանատվությունը
1. Սույն օրենքի խախտումն առաջացնում է պատասխանատվություն ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով:
2. Վերահսկվող գործարքների մասին հաշվետվությունը չներկայացնելը կամ թերի կամ ոչ ճիշտ հաշվետվություն ներկայացնելը առաջացնում է տուգանք` 200000 ՀՀ դրամի չափով:
Հոդված 23. Օրենքի կիրառման վերաբերյալ գերատեսչական նորմատիվ ակտերը
Սույն օրենքի կիրառման վերաբերյալ գերատեսչական նորմատիվ ակտերն ընդունում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեն` համաձայնեցնելով Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության հետ:
Հոդված 24. Օրենքն ուժի մեջ մտնելը
1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2014 թվականի հունվարի 1-ից:
2. ՀՀ հարկ վճարողներն առաջին անգամ տրանսֆերային գնագոյացման վերաբերյալ տեղեկություններ ներկայացնում են 2014 թվականի հաշվետու տարվա վերաբերյալ:
Հիմնավորում
«Տրանսֆերային գնագոյացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի վերաբերյալ
1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը). «Տրանսֆերային գնագոյացման մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի նպատակը փոխկապակցված անձանց միջեւ իրականացվող գործարքների պայմանների կարգավորման համար տրանսֆերային գնագոյացման համակարգի ներդրումն է: Մասնավորապես, նախագծի նպատակն է ներդնել պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքը, որը կիրառվող միջազգային ստանդարտ է եւ հաստատված է ՏՀԶԿ-ի, Եվրոպական միության եւ կրկնակի հարկումը բացառելու ՀՀ հարկային համաձայնագրերում ներառված պետությունների կողմից:
1.1. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը եւ առկա խնդիրները.
3. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը. նախագծի ընդունման արդյունքում`
