Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության 1998 թվականի հունիսի 17-ի քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 208-րդ հոդվածի 2-րդ մասում՝

1) «հիսնապատիկը» բառը փոխարինել «երեսունհինգապատիկը» բառով,

2) ավելացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր երկրորդ պարբերություն.

«Քաղաքացիական գործերով վերաքննությունը թույլատրելի է անկախ սույն մասի առաջին պարբերությամբ սահմանված՝ վեճի առարկայի արժեքի չափից, այն դեպքում, երբ առաջին ատյանի դատարանը թույլ է տվել արդար դատաքննության իրավունքի բուն էությունը խաթարող դատական սխալ:»:

Հոդված 2. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

Հիմնավորում

«Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում լրացում եւ փոփոխություն կատարելու մասին» եւ «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքում լրացում եւ փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման

1.1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը. Սույն նախագծի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 208-րդ հոդվածի 2-րդ մասը եւ Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի 45-րդ հոդվածի 2-րդ մասը Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 18-րդ եւ 19-րդ հոդվածներին համապատասխանեցնելու պահանջով:

1.2. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը եւ առկա խնդիրները. Ներկայումս Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 208-րդ հոդվածի 2-րդ մասով եւ Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի 45-րդ հոդվածի 2-րդ մասով վերաքննիչ բողոք բերելու շեմ է նախատեսվում նվազագույն աշխատավարձի հիսնապատիկը եւ այդ դրույթից որեւէ բացառություն չի նախատեսվում:

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրական դատարանն իր 2012 թվականի հուլիսի 18-ի ՍԴՈ-1037 որոշմամբ հոդվածի այդ մասը ճանաչել է «Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 18-րդ եւ 19-րդ հոդվածներին հակասող եւ անվավեր` այնքանով, որքանով չի նախատեսում բողոքարկման իրավունքի սահմանափակումից բացառություններ բոլոր այն դեպքերում, երբ առաջին ատյանի դատարանը թույլ է տվել արդար դատաքննության իրավունքի բուն էությունը խաթարող դատական սխալ, մասնավորապես, երբ չեն պահպանվել ՀՀ Սահմանադրության 19-րդ հոդվածի 1-ին մասով եւ Մարդու իրավունքների եւ հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին 1950թ. նոյեմբերի 4-ի կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված դատավարական երաշխիքները»: Նույն որոշման պատճառաբանական մասում նշվում է, որ բողոքարկման ոչ ենթակա գումարային սահմանը պետք է որոշվի նվազագույն ամսական աշխատավարձի, նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքի, քրեական օրենսգրքով սահմանվող հափշտակության զգալի չափի հետ արդարացի եւ ողջամիտ հարաբերակցություն ապահովելու նպատակից ելնելով:

«Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին» օրենքի 1-ին հոդվածով նվազագույն ամսական աշխատավարձ սահմանվում է 35 000 դրամը: Այսինքն վերաքննիչ բողոք ներկայացնելու շեմը 30%-ով գերազանցում է նվազագույն աշխատավարձը, ինչը տրամաբանական չէ, քանի որ պետք է լիներ հակառակը, այսինքն, կա՛մ այդ երկուսը պետք է լինեն հավասար, կա՛մ վերաքննիչ բողոքի շեմը պետք է նվազագույն աշխատավարձից պակաս լինի: Այսպիսով, հաշվի առնելով մի կողմից սոցիալական պետության հատկանիշները, մյուս կողմից Հանրապետությունում դատարանների գերբեռնվածության խնդիրը, նախագծով առաջարկվում է հավասարեցնել այս երկու կատեգորիաները:

Հաջորդ կարեւոր խնդիրը, որ լուծվում է սույն նախագծով՝ առաջին ատյանի դատարանի կողմից թույլ տրված արդար դատաքննության իրավունքի բուն էությունը խաթարող դատական սխալի առկայության դեպքում վերաքննիչ բողոք բերելու սահմանափակումը վերացնելն է: Ինչպես նշում է Սահմանադրական դատարանը, «վերաքննության իրավունքի սահմանափակումը կարող է իրավաչափ համարվել միայն այն դեպքում, երբ չի խաթարվում արդար դատաքննության իրավունքի բուն էությունը»:

1.3. Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները. Սույն նախագծով առաջարկվում է վերաքննիչ բողոք բերելու համար գործով վեճի առարկայի արժեքի հիսնապատիկը դարձնել երեսունհինգապատիկ՝ հաշվի առնելով, որ Հայաստանի Հանրապետությունում նվազագույն ամսական աշխատավարձը «Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին» օրենքով սահմանված է 35 000 դրամ; ինչպես նաեւ սահմանել վերաքննիչ բողոք բերելու սահմանափակումներից բացառություն, այն է՝ առաջին ատյանի դատարանի՝ արդար դատաքննության իրավունքի բուն էությունը խաթարող դատական սխալը:

2. Կարգավորման առարկան. Նախագծի կարգավորման առարկան են Հայաստանի Հանրապետությունում քաղաքացիական գործերով վերաքննիչ բողոք բերելու սահմանափակումներ եւ դրանցից բացառություններ սահմանելու հետ կապված իրավահարաբերությունները:

3. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը. Նախագծի ընդունման արդյունքում քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 208-րդ հոդվածի 2-րդ մասը եւ դատական օրենսգրքի 45-րդ հոդվածի 2-րդ մասը համահունչ կլինեն Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը: