ՀՈԴՎԱԾ 1. «Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» Հայաuտանի Հանրապետության 2003 թվականի ապրիլի 11-ի ՀՕ-532-Ն օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 19-րդ հոդվածի 7-րդ մասից հանել 2-րդ, 3-րդ եւ 4-րդ նախադասությունները։

ՀՈԴՎԱԾ 2. Օրենքի 22-րդ հոդվածի 3-րդ մասում «պահպանվում են» բառը փոխարինել «պահպանվում է» բառով, իսկ «ամսական դրամական բավարարումը եւ այլ լրացուցիչ վճարներ» բառերը փոխարինել «պաշտոնային դրույքաչափը» բառերով:

ՀՈԴՎԱԾ 3. Օրենքի 26-րդ հոդվածի`

1. 2-րդ մասը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր խմբագրությամբ.

«2. Սույն հոդվածի առաջին մասի 1-ին եւ 3-րդ կետերով նախատեսված դեպքերում կադրերի տրամադրության տակ գտնվելու ամբողջ ժամանակահատվածում ծառայողին վճարվում է նրա զբաղեցրած վերջին պաշտոնի համար սահմանված պաշտոնային դրույքաչափը:»

2. 3-րդ մասում «դրամական բավարարումն» բառերը փոխարինել «վարձատրությունն» բառերով, իսկ «համար» բառից հետո լրացնել «` զբաղեցրած վերջին պաշտոնի համար սահմանված պաշտոնային դրույքաչափի չափով» բառերը:

ՀՈԴՎԱԾ 4. Օրենքի 29-րդ հոդվածի 1-ին մասում`

1. 6-րդ կետից հանել «դրամական բավարարումը» բառերը.

2. լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր 6.1 կետ.

«6.1) ծառայության համար համարժեք վարձատրություն ստանալը.»:

ՀՈԴՎԱԾ 5. Օրենքի 31-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր խմբագրությամբ.

«ՀՈԴՎԱԾ 31. ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐՈՒՄ ԾԱՌԱՅՈՂԻ ՎԱՐՁԱՏՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Ազգային անվտանգության մարմինների յուրաքանչյուր ծառայող (սույն օրենքով սահմանված դեպքերում նաեւ կադրերի տրամադրության տակ գտնվողները) ունի վարձատրության իրավունք:

2. Ազգային անվտանգության մարմինների ծառայողների վարձատրության հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով:»:

ՀՈԴՎԱԾ 6. Օրենքի 34-րդ հոդվածի 2-րդ մասից հանել վերջին նախադասությունը:

ՀՈԴՎԱԾ 7. Ուժը կորցրած ճանաչել Օրենքի 36-րդ հոդվածի 2-րդ մասը:

ՀՈԴՎԱԾ 8. Օրենքի 37-րդ հոդվածում «դրամական բավարարման» բառերը փոխարինել «վարձատրության» բառով:

ՀՈԴՎԱԾ 9. Օրենքի 42-րդ հոդվածի 2-րդ մասից հանել «երկարամյա ծառայության համար հավելավճար տալու,» բառերը:

ՀՈԴՎԱԾ 10. Օրենքի 47-րդ հոդվածի 2-րդ մասը «արձակվելու օրը» բառերից հետո շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ. «ստանում է վերջնահաշվարկ:»:

ՀՈԴՎԱԾ 11. Օրենքի 48-րդ հոդվածը «օրենքներով» բառից հետո լրացնել «, «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով» բառերով:

ՀՈԴՎԱԾ 12. Օրենքի 50-րդ հոդվածի`

1. 1-ին մասից հանել «, տոկոսային հավելավճարը հաշվարկելիս» բառերը.

2. 2-րդ մասում «դրամական բավարարման» բառերը փոխարինել «աշխատավարձի» բառով.

3. 3-րդ մասը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր խմբագրությամբ.

«3. Կոչումը կամ պաշտոնն անհիմն կամ անօրինական իջեցված ծառայողներին մինչեւ դրանց վերականգնումն ընկած ժամանակահատվածի համար տրվում է դրամական փոխհատուցում` նրանց չվճարված աշխատավարձի չափով:»:

ՀՈԴՎԱԾ 13. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2014 թվականի հուլիսի 1-ից:
 

1. Անհրաժեշտությունը

«Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» ՀՀ օրենքի եւ դրանից բխող մի շարք օրենքներում համապատասխան փոփոխությունների նախագծերի փաթեթը (այսուհետ՝ նաեւ Փաթեթ) մշակվել է «Հանրային ծառայության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված պետական պաշտոն զբաղեցնող անձանց վարձատրության միասնական եւ արդարացի համակարգ ներդնելու, պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության չափերի հիմնավորված տարբերակում, պետական ծառայության տարբեր ոլորտներում աշխատավարձերի սանդղակների համադրելիություն ապահովելու, ինչպես նաեւ պետական պաշտոն զբաղեցնող անձանց վարձատրության սկզբունքները, նրանց հիմնական եւ լրացուցիչ աշխատավարձերի,պարգեւատրման, դրամական օգնության կազմակերպման եւ վարձատրության հետ կապված այլ հարաբերություններ կանոնակարգելու նպատակով։

Փաթեթում ներառված «Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի փոփոխություններով նախատեսված է նվազագույն ամսական աշխատավարձի չափի բարձրացում` 2014-2016թթ. Պետական միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրին համապատասխան:

Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության միասնական համակարգի ներդրման, վարձատրության հետ կապված հարաբերությունների ամբողջական կանոնակարգման նպատակով, ինչպես նաեւ այդ շրջանակներում հիմնական աշխատավարձերի սահմանման ճկունությունը ապահովելու համար Փաթեթով առաջարկված է վերացնել պետական եւ համայնքային ենթակայության նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների մանկավարժների, առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների խնամքն ու դաստիարակությունն իրականացնող պետական մասնագիտացված կազմակերպությունների աշխատողների հիմնական աշխատավարձերի ուղղակի կապը նվազագույն աշխատավարձի հետ: Հետեւաբար, համապատասխան փոփոխություններ են նախատեսված «Նախադպրոցական կրթության մասին», «Առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների սոցիալական պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքներում։

«Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 18-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանվում է հարկային պետական ծառայության, մաքսային պետական մարմնի եւ անշարժ գույքի պետական միասնական կադաստրի համակարգի՝խրախուսման եւ զարգացման ֆոնդի հետ կապված հարաբերությունները, ֆոնդի միջոցների ձեւավորմանը եւ ծախսմանը ներկայացվող հիմնական պահանջները:

Հարկ է նկատի ունենալ, որ սոցիալական ապահովության ոլորտի միջոցով իրականացվում է ՀՀ պետական բյուջեի ծախսերի հիմնական մասը: Սակայն, ոլորտի պահպանման ծախսերը եւ աշխատավարձի ֆոնդը բավարար չեն ոլորտի արդյունավետ կառավարումն իրականացնելու, կառավարման համակարգի շարունակական կատարելագործումն ապահովելու համար:

Արդյունքում, չնայած վերջին տարիներին իրականացված աշխատանքներին, սոցիալական ապահովության ոլորտում դեռեւս պահպանվում են կոռուպցիոն ռիսկերը, ինչպես նաեւ՝ բավարար մակարդակի վրա չէ շահառուներին մատուցվող ծառայությունների որակը:

Հաշվի առնելով վերը նշվածը՝ Փաթեթով առաջարկվում է նաեւ ներդնել պետական կենսաթոշակային համակարգի խրախուսման եւ զարգացման ֆոնդ:

2. Ընթացիկ իրավիճակը եւ տվյալ բնագավառում իրականացվող քաղաքականությունը

2002 թվականին Հայաստանի Հանրապետությունում ներդրվեց պետական ծառայության համակարգը, որին զուգընթաց պետական հատվածում ձեւավորվեցին աշխատանքի վարձատրության համակարգեր։

Հիմնական աշխատավարձի որոշման համար ներդրվեցին աշխատավարձի տարիֆային համակարգեր` պաշտոնների դասակարգմամբ եւ յուրաքանչյուր պաշտոնի համար պաշտոնային դրույքաչափի սահմանմամբ` հաշվի առնելով յուրաքանչյուր պաշտոնի համար նախատեսված պարտականությունների եւ պատասխանատվության շրջանակը: Ծառայությունների հիմնական մասում տարիֆային համակարգը ներդրվեց սանդղակների տեսքով, մյուս մասում` յուրաքանչյուր պաշտոնի համար սահմանվեցին նվազագույն եւ առավելագույն դրույքաչափեր, իսկ երրորդ խմբում` պաշտոնային դրույքաչափերը սահմանվեցին որեւէ ելակետային պաշտոնային դրույքաչափի նկատմամբ տոկոսային արտահայտությամբ:

Բարեփոխումների առաջին փուլում հիմնականում պահպանվում էին աշխատանքի կազմակերպման գիտափորձնական մոտեցումները: Սակայն բարեփոխումների հետագա ընթացքում, երբ բացակայում էր առկա խնդիրների լուծման ուղղությամբ միասնական մոտեցումը, որոշակի ծառայությունների այս կամ այն հիմքով կարեւորման արդյունքում, խախտելով աշխատավարձի միասնական համակարգի ապահովման հիմնական սկզբունքները, աստիճանաբար խարխլվեց ներդրված համակարգը: Արդյունքում, պարտականությունների ավելի նեղ շրջանակ եւ պատասխանատվության ավելի ցածր մակարդակ ունեցող պաշտոնյաների համար սահմանվեցին ավելի բարձր աշխատավարձեր, որն էլ առաջ բերեց համակարգային հետեւյալ խնդիրները.

• պաշտոնների դասակարգման հիերարխիկ համակարգում իրար հաջորդող պաշտոնների համար նախատեսված աշխատավարձերի չափերի միջեւ տնտեսագիտական հիմնավորվածության բացակայություն (անհամաչափ դիսպերսիա),

• աշխատավարձերի կառուցվածքների անհամապատասխանություն` հիմնական եւ լրացուցիչ աշխատավարձերի ոչ արդյունավետ հարաբերակցություն,

• լրացուցիչ աշխատավարձի եւ դրա որոշման սկզբունքների ու մեխանիզմների բազմազանություն, անհամապատասխանություն եւ ոչ հստակություն,

• աշխատանքի խրախուսման (պարգեւատրումների) միասնական մոտեցումների բացակայություն,

• սոցիալական երաշխիքների ոչ լիարժեք համակարգի առկայություն:

Միեւնույն ժամանակ, վերջին տարիներին տնտեսությունում առկա գնաճը նվազագույնի հասցրեց համակարգում աշխատողների աշխատավարձի հիմնական գործառույթներից մեկի` վերարտադրողական գործառույթի դերը:

Ներկա կարգավորման պարագայում, պետական կառավարման տարբեր ոլորտներում աշխատավարձերի համակարգերի ներդրմանը զուգընթաց, բյուջետային ոլորտի մյուս ճյուղերում եւս սահմանվում են աշխատավարձերի որոշման մեխանիզմներ, որոնց հիմքում, որպես կողմնորոշիչ` ընդունվում է նվազագույն աշխատավարձը։ Աշխատավարձերի որոշարկման այս կանոնակարգումներն իրականում ավելի շատ դրսեւորում են աշխատողների համար բարեկեցիչ աշխատավարձեր սահմանելու մոտեցումներ, քան աշխատավարձի որոշման մեխանիզմներ։

3. Կարգավորման նպատակը եւ բնույթը

Նվազագույն աշխատավարձի աստիճանական բարձրացման աճին զուգընթաց, պետական պաշտոն զբաղեցնողների աշխատավարձերի աստիճանական բարձրացումը ՀՀ կառավարությունը համարում է որպես կարեւորագույն նախապայման երկրում իրականացվող բարեփոխումների եւ հակակոռուպցիոն քաղաքականության իրագործման արդյունավետության բարձրացման առումով:

Փաթեթի ընդունմամբ նախատեսվում է պետական պաշտոնյաների եւ ծառայողների համար ներդնել աշխատավարձերի միասնական սանդղակներ, միեւնույն ժամանակ, համադրելի դարձնել տարբեր համակարգերում աշխատողների աշխատավարձի չափերը՝ աստիճանաբար վերացնելով դրանց միջեւ տարիների ընթացքում առաջացած չհիմնավորված անհամամասնությունները: Այդ ճշգրտման ընթացքում կպահպանվեն գործող աշխատավարձերը. եթե աշխատողի նոր համակարգով հաշվարկված պաշտոնային դրույքաչափը ցածր է գործող պաշտոնային դրույքաչափից, ապա կպահպանվի գործող դրույքաչափը: Հաշվարկների համաձայն, այս մեխանիզմով 5 տարվա ընթացքում միասնական համակարգը լիարժեք կսկսի գործել, այսինքն՝ բոլոր առկա տարբերությունները կվերանան նվազագույն աշխատավարձի աճին զուգընթաց փոփոխվող սանդղակի աճերով:

Միեւնույն ժամանակ, ՀՀ կառավարության ծրագրով նախատեսված նվազագույն աշխատավարձի աստիճանական բարձրացման աճին զուգընթաց, կբարձրանան նաեւ «Պետական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրությանմասին» ՀՀ օրենքի նախագծով նախատեսված` պետական պաշտոն զբաղեցնող անձանց աշխատավարձերը, որը համարվում է որպես կարեւորագույն նախապայման երկրում իրականացվող բարեփոխումների եւ հակակոռուպցիոն քաղաքականության
իրագործման արդյունավետության բարձրացման առումով:

Աշխատավարձերի բարձրացումից զատ, պետության կողմից տրամադրվող սոցիալական փաթեթը նախատեսվում է տրամադրել նաեւ պետական պաշտոն զբաղեցնող բոլոր անձանց:

Հաշվի առնելով առաջիկա տարիների համար ծրագրված նվազագույն աշխատավարձի բարձրացումը, որը կնպաստի նվազագույն աշխատավարձի հիմնական գործառույթների վերականգնմանը, նախագծով նախատեսվում է անջատել որոշ ոլորտներում աշխատավարձի հետ առկա անուղղակի կապերը։

4. Ակնկալվող արդյունքը

Փաթեթի ընդունմամբ ակնկալվում է պետական կառավարման բոլոր ճյուղերում բարձրացնել աշխատանքի եւ մատուցվող ծառայությունների որակը, աշխատավարձի մակարդակը` միաժամանակ ապահովելով կադրային ներուժի հետեւողական ամրապնդում (մասնագիտական որակավորման պահանջների բարձրացում, որակյալ մասնագետների ներգրավում), ինչպես նաեւ աշխատավարձերի առաջարկվող բարձրացմամբ մասնավոր հատվածի նկատմամբ մրցունակության ապահովում:

Փաթեթն ընդունվելու դեպքում, սկսած 2014 թվականի հունվարի 1-ից, կսահմանվի սոցիալական ապահովության ոլորտի խրախուսման եւ զարգացման ֆոնդ:

Խրախուսման եւ զարգացման ֆոնդի առկայությունը էապես կնվազեցնի կոռուպցիոն ռիսկերը, կնպաստի սոցիալական ապահովության ոլորտի կառավարման համակարգի արդյունավետությանն ու ենթակառուցվածքների զարգացմանը, շահառուներին մատուցվող ծառայությունների որակի բարելավմանը՝ ապահովելով սոցիալական ապահովության ոլորտում իրականացվող ծրագրերի հասցեականության բարձրացմանը:

Փաթեթն ընդունվելուց հետո կմշակվեն եւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության քննարկմանը կներկայացվեն Փաթեթի կիրարկումն ապահովող իրավական ակտերի նախագծերը` Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի որոշմամբ նախապես հաստատվող օրենքի կիրարկումն ապահովող միջոցառումների ցանկին համապատասխան։

---

Դեպի վեր