Հոդված 1. «Տեղական ինքնակառավարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2002 թվականի մայիսի 7-ի ՀՕ-337 օրենքի 57-րդ հոդվածում 1-ին մասում «- հողի հարկ` համայնքի վարչական տարածքում գտնվող հողի համար, - գույքահարկ` համայնքի վարչական տարածքում գտնվող գույքի համար» բառերը փոխարինել «- անշարժ գույքի հարկ, - փոխադրամիջոցների գույքահարկ» բառերով:

Հոդված 2. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2015 թվականի հունվարի 1-ից:

Հիմնավորում

«Անշարժ գույքի հարկի մասին», «Փոխադրամիջոցների գույքահարկի մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին», «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթի վերաբերյալ

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը). «Անշարժ գույքի հարկի մասին» եւ «Փոխադրամիջոցների գույքահարկի մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի մշակման անհրաժեշտությունը բխում է ՀՀ կառավարության 2013 թվականի hունիսի 27-ի թիվ 25-11 արձանագրային որոշմամբ հաստատված` «Գույքահարկի հարկման համակարգի արդյունավետության բարձրացման ուղիները» հայեցակարգից, ինչպես նաեւ Գործարար միջավայրի բարելավման 2013 թվականի միջոցառումների ծրագրից: Միաժամանակ, «Բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին», «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի մշակման անհրաժեշտությունը բխում է «Անշարժ գույքի հարկի մասին» եւ «Փոխադրամիջոցների գույքահարկի մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերից:

Հայաստանի Հանրապետությունում անշարժ գույքի հարկի եւ փոխադրամիջոցների գույքահարկի ներդրման նպատակը գույքային հարկերով (հողի հարկով եւ գույքահարկով) հարկման համակարգի արդյունավետության բարձրացումն է, գույքահարկի եւ հողի հարկի մասով հարկային հաշվետվությունների վերացումը եւ համակարգի վարչարարության զգալի պարզեցումը:

2. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը եւ առկա խնդիրները.

Ներկայումս ֆիզիկական եւ իրավաբանական անձինք սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող գույքի համար գույքահարկը հաշվարկում եւ վճարում են «Գույքահարկի մասին» ՀՀ օրենքի դրույթներին համապատասխան, իսկ հողի սեփականատերերը հողի հարկը հաշվարկում եւ վճարում են «Հողի հարկի մասին»  ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով:

Գույքահարկի հաշվարկման համար հիմք են հանդիսանում շենքերի, շինությունների կադաստրային արժեքները, սակայն հողամասերի, մասնավորապես բնակելի կառուցապատման հողամասերի հարկի հաշվարկման համար քաղաքներում եւ քաղաքատիպ ավաններում հիմք են հանդիսանում կադաստրային արժեքները, իսկ գյուղական համայնքներում` զուտ եկամուտը: Հարկման նպատակով տարբեր արժեքային համակարգերի (զուտ եկամուտ եւ կադաստրային արժեք) առկայությունը խոչընդոտում է անշարժ գույքի շուկայական գնագոյացմանը, հետեւաբար նաեւ՝ անշարժ գույքի իրատեսական շուկայական արժեքների ձեւավորմանը:

3. Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները. Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է`

• հողամասերը եւ դրանց վրա կառուցված շինությունները ընդունել որպես միասնական հարկման օբյեկտ եւ դրանց համար սահմանել միասնական հարկ,

• անշարժ գույքի հարկը եւ փոխադրամիջոցների գույքահարկը սահմանել որպես Հայաստանի Հանրապետության համայնքների բյուջեներ վճարվող տեղական հարկ,

• որպես անշարժ գույքի հարկով հարկման բազա` ընդունել սահմանված կարգով գնահատված անշարժ գույքի համապատասխան կադաստրային արժեքները,

•  որպես անշարժ գույքի հարկի դրույքաչափեր սահմանել ներկայիս գործող գույքահարկի եւ հողի հարկի դրույքաչափերը,

• անշարժ գույքի հարկը հաշվարկել որպես անշարժ գույք հանդիսացող հողամասերի եւ շինությունների նկատմամբ սահմանված դրուքաչափերով հաշվարկված հարկի գումարների հանրագումար,

•  պահպանել ներկայումս գործող արտոնությունների համակարգը,

• վերացնել կազմակերպությունների կողմից գույքահարկի եւ հողի հարկի հաշվարկների ներկայացման պահանջը եւ սահմանել, որ կազմակերպությունների փոխարեն գույքային հարկերը հաշվարկում են համայնքները ու հարկային պարտավորության մասին ծանուցում են հարկ վճարողներին` դրանով իսկ կազմակերպությունների մասով գույքային հարկերի հարկագանձման համակարգը համապատասխանեցնելով ֆիզիկական անձանց մասով կիրառվող համակարգին,

•  կազմակերպությունների եւ ֆիզիկական անձանց համար սահմանել անշարժ գույքի հարկի եւ փոխադրամիջոցի գույքահարկի վճարման միասնական ժամկետներ եւ պարբերականություն,

• պահպանել փոխադրամիջոցների համար ներկայումս կիրառվող գույքահարկի դրույքաչափերը:

Միաժամանակ, առաջարկվում է համապատասխան փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարել «Հարկերի մասին», «Բյուջետային համակարգի մասին», «Տեղական ինքնակառավարման մասին», Հայաստանի Հանրապետության օրենքներում:

4.  Կարգավորման առարկան. Նախագծերի փաթեթի կարգավորման առարկան անշարժ գույքի հարկի եւ փոխադրամիջոցների գույքահարկի հաշվարկման եւ վճարման, ինչպես նաեւ տեղական հարկերի հետ կապված հարաբերություններն են:

5. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը. Նախագծերի փաթեթի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է`

• գույքային հարկերով հարկման համակարգի արդյունավետության բարձրացում,

• գույքահարկի, հողի հարկի մասով կազմակերպությունների կողմից ներկայացվող հաշվետվությունների վերացում,

•  գույքային հարկերի ոլորտում իրականացվող վարչարարության պարզեցում,

• գույքային հարկերի բնագավառում իրականացվող քաղաքականության մոտեցումների միասնականացում,

• տեղական հարկերի բնագավառում իրականացվող քաղաքականության մոտեցումների միասնականացում: