ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Օրենքի գործողության ոլորտը

1. Սույն օրենքը կարգավորում է շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման ոլորտում առաջացող հարաբերությունները, սահմանում է շարժական գույքի գրանցում իրականացնող մարմնի իրավասությունները, շարժական գույքին առնչվող իրավունքների վերաբերյալ գրանցման առանձնահատկությունները եւ դրանց վերաբերյալ տեղեկություններ տրամադրելու պայմաններն ու կարգը:

2. Սույն օրենքը չի կարգավորում բանկային հաշիվների, ինչպես նաեւ դեպոզիտների նկատմամբ իրավունքների գրանցման հետ կապված հարաբերությունները:

3. Սույն օրենքը չի կարգավորում «Արժեթղթերի շուկայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված արժեթղթերի գրանցման հետ կապված հարաբերությունները:

4. Սույն օրենքի պահանջները չեն տարածվում  պետական, ծառայողական, բանկային եւ օրենքով պահպանվող այլ գաղտնիք համարվող տեղեկությունների վրա:

Հոդված 2.  Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին օրենսդրությունը

1. Շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման ոլորտում ծագող իրավահարաբերությունները կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքով, սույն օրենքով եւ այլ իրավական ակտերով:

2. Շարժական գույքի նկատմամբ գրավի եւ այլ իրավունքների պարտադիր գրանցման հետ կապված իրավահարաբերությունները կարգավորվում են այլ օրենքներով եւ իրավական ակտերով:

Հոդված 3. Օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները

Սույն օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացություններն ունեն հետեւյալ իմաստները.

1) շարժական գույք՝ անշարժ չհամարվող ցանկացած գույք, ներառյալ՝ կանխիկ դրամական միջոցները, ապագայում ձեռք բերվելիք շարժական գույքը եւ գույքային իրավունքները, մտավոր սեփականության օբյեկտի նկատմամբ գույքային իրավունքները, շարժական գույքի լիզինգի պայմանագրից ծագող վարձակալության իրավունքները, սեփականության իրավունքի պահպանմամբ առուվաճառքի իրավունքը, շրջանառության մեջ գտնվող ապրանքները, պահանջի իրավունքները, մեկ տարի եւ ավել ժամկետով կնքված շարժական գույքի վարձակալության իրավունքը, կոմիսիայի առարկա շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքները, օդանավերը, հաստոցները, սարքավորումները, գյուղատնտեսական տեխնիկան, գյուղատնտեսական մթերքները, կենդանիները եւ թռչունները, ներմուծված, սակայն չմաքսազերծված շարժական գույքը եւ այլ շարժական գույքը.

2) լիազոր մարմին՝  շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցում իրականացնող մարմին.

3) ծանրաբեռնում՝ պայմանագրի կամ օրենքի ուժով ծագած պարտապանի պարտավորության կատարման ապահովման միջոց, որն առաջացնում է շարժական գույքի նկատմամբ պարտատիրոջ գույքային իրավունք.

4) սահմանափակում՝ դատական ակտերի, դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող մարմինների, քրեական հետապնդում իրականացնող մարմինների, ինչպես նաեւ օրենքով նախատեսված դեպքերում այլ պետական մարմինների (այսուհետ՝ սահմանափակում կիրառող իրավասու մարմիններ) որոշումների հիման վրա օրենքով նախատեսված դեպքերում եւ կարգով ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձանց գույքային իրավունքների իրացման սահմանափակում.

5) գրանցում` շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցում, ներառյալ՝ իրավունքների փոփոխում, դադարեցում.

6) միասնական գրանցամատյան (այսուհետ՝ Գրանցամատյան)՝ էլեկտրոնային տվյալների համակարգ, որը պարունակում է սույն օրենքով նախատեսված տեղեկությունները շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների վերաբերյալ.

7) գույքացուցակ՝ պարտապանի՝ սույն օրենքով գրանցման ենթակա մեկից ավելի շարժական գույքի ցանկ.

8) առաջնային գրանցում՝ շարժական գույքը ծանրաբեռնելու վերաբերյալ Գրանցամատյանում կատարված գրանցում.

9) շարժական գույքի նույնականացում՝ շարժական գույքի տեսակների դասակարգմանը համապատասխանող թվային եւ այբբենական ձեւով շարժական գույքը համարակալող անփոփոխ համարանիշ.

10) դիմող անձի ստորագրություն՝ դիմող անձի կողմից դիմումի վրա կատարված էլեկտրոնային ստորագրություն կամ թղթային դիմումի հիման վրա սպասարկման գրասենյակի կողմից կատարված էլեկտրոնային ստորագրություն.

11) սպասարկման գրասենյակ՝ գրանցում իրականացնելու նպատակով Գործակալության սպասարկման գրասենյակի գործառույթներ իրականացնող նոտար, ինչպես նաեւ համացանցում հասանելի լիազոր մարմնի ապահովված տիրույթ:

Հոդված 4.  Գրանցման նպատակը

Գրանցման նպատակն է տեղեկատվություն հավաքագրելու միջոցով նպաստել՝

1) շարժական գույքի հետ կապված իրավահարաբերություններում անձանց իրավունքների եւ օրինական շահերի պաշտպանվածությանը.

2) շարժական գույքի հետ կապված տեղեկատվության հասանելիությանը.

3) շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների էլեկտրոնային տվյալների միասնական շտեմարանի ստեղծմանը.

4) շարժական գույքի հետ կապված իրավահարաբերությունների մասնակիցների իրավունքների գրանցման եւ տեղեկատվության պահպանմանը.

5) շարժական գույքի հետ կապված նախապատվության իրավունքի  իրացմանը.

6) վիճակագրական տվյալների հավաքագրմանը:

Հոդված 5. Գրանցամատյանում պահվող տեղեկությունների հրապարակայնությունը

1.Գրանցամատյանի տեղեկատվությունը հրապարակային է:

2. Գրանցամատյանի գրանցումներին կարող է ծանոթանալ ցանկացած անձ:

3. Գրանցամատյանի տեղեկատվությունը, ինչպես նաեւ քաղվածքները տրամադրվում են սույն օրենքով նախատեսված կարգով:

Հոդված 6. Գրանցամատյանի էլեկտրոնային վարումը եւ տեղեկությունների տրամադրումը

1. Գրանցամատյանը վարվում է լիազոր մարմնի կողմից էլեկտրոնային եղանակով։ Լիազոր մարմնի կողմից գրանցման գործընթացներն իրականացվում են էլեկտրոնային եղանակով:

2. Լիազոր մարմնի գործառույթների իրականացման արդյունքում կայացվող ակտերը, Գրանցամատյանի քաղվածքները տրամադրվում են էլեկտրոնային եղանակով:

3. Գրանցամատյանի տեղեկատվությունը թղթային կրիչի վրա տրամադրվում է անձի դիմումի հիման վրա՝ սույն օրենքով սահմանված կարգով։

Հոդված 7. Գրանցման համակարգի միասնականության սկզբունքը

Հայաստանի Հանրապետությունում գործում է շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքի գրանցման միասնական համակարգ՝ բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի: Յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի սույն օրենքով սահմանված կարգով, գրանցում իրականացնելու նպատակով սպասարկման գրասենյակի միջոցով դիմել  լիազորված մարմնին:

Հոդված 8. Գրանցամատյանի տվյալների արդիականացման սկզբունքը

1. Եթե Հայաստանի Հանրապետության կողմից էլեկտրոնային կարգով վարվող եւ պահվող տվյալները ենթակա են գրառման նաեւ Գրանցամատյանում, ապա այդ տվյալները փոփոխվելու դեպքում համապատասխան տեղեկատվությունը ինքնաշխատ կերպով արդիականանում է նաեւ Գրանցամատյանում:

2. Ինքնաշխատ կերպով արդիականացման ենթակա տվյալների ցանկը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 9.  Պետական տուրքը եւ Գործակալության կողմից հավելյալ ծառայությունների վճարովիությունը

1. Սույն օրենքով նախատեսված գրանցման եւ այլ ծառայությունների համար գանձվում է պետական տուրք «Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված չափով եւ կարգով:

2. Լրացուցիչ մատուցվող ծառայությունների տեսակները եւ ծառայությունների վճարների չափը սահմանում է ՀՀ կառավարությունը։

ԳԼՈՒԽ 2

ԼԻԱԶՈՐՎԱԾ ՄԱՐՆԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ ԵՎ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ

Հոդված 10. Լիազորված մարմնի գործառույթները գրանցման կազմակերպման գործում

1.  Լիազորված մարմինը՝

1) կազմակերպում եւ իրականացնում է շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցումը,

2) իրականացնում է Գրանցամատյանի վարումը` հավաքագրում, մշակում, տրամադրում, դասակարգում եւ արխիվացնում է շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման վերաբերյալ տեղեկատվությունը.

3) ապահովում է շարժական գույքի նույնականացումը.

4) սահմանված կարգով տրամադրում է տեղեկություններ Գրանցամատյանից.

5) ապահովում է իր գործունեությանն առնչվող օրենքներին եւ իրավական այլ ակտերին ծանոթանալու հնարավորությունը:

2. Լիազորված մարմինը չի կրում պատասխանատվություն լիազորված մարմին ներկայացված փաստաթղթերում ներառված տվյալների հավաստիության համար:

3. Սպասարկման գրասենյակների գործառույթներն իրականացնող նոտարն իր գործունեությունն իրականացնում է լիազորված մարմնի հետ կնքված պայմանագրի հիման վրա: Պայմանագրի օրինակելի ձեւը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հոդված 11. Հայաստանի Հանրապետության լիազոր մարմնի  գործառույթները

Հայաստանի Հանրապետության լիազոր մարմնի ղեկավարը.

1) հաստատում է Գրանցամատյանի տեղեկություններից օգտվելու կարգը, ներառյալ՝ տրամադրվող քաղվածքների ձեւերը.

2) հաստատում է Գրանցամատյանում լրացվող պարտադիր տեղեկությունների ցանկը.

3) վերահսկում է գրանցման գործընթացը.

4) սահմանում է Գործակալության կողմից արխիվային գործերի վարման եւ պահպանության կարգը:

ԳԼՈՒԽ 3

ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդված 12. Լիազորված մարմին փաստաթղթեր ներկայացնելը

1. Լիազորված մարմին են ներկայացվում հետեւյալ փաստաթղթերը.

1) դիմում գրանցում կատարելու վերաբերյալ, որը պետք է բովանդակի՝

ա. դիմողի անունը, ազգանունը (իրավաբանական անձի դեպքում՝ լրիվ անվանումը) .

բ. դիմող ֆիզիկական անձի անձնագրի կամ նույնականացման քարտի տվյալները, հանրային ծառայության համարանիշը կամ հանրային ծառայությունների համարանիշ չստանալու վերաբերյալ տեղեկանքի համարը, բնակության կամ հաշվառման հասցեն, իրավաբանական անձի գրանցման համարը եւ գտնվելու վայրը.

գ. նշում, որ դիմումը ներկայացվում է Գործակալություն.

դ. նշում գրանցվող իրավունքի մասին.

ե. շարժական գույքի նկարագիրը, իսկ որոշիչ հատկանիշներ պահանջվելու դեպքում` նաեւ լուսանկարները.

զ. գույքացուցակը.

է. դիմումին կցվող փաստաթղթերի ցանկը.

ը. դիմումը կազմելու տարին, ամիսը, ամսաթիվը.

թ. դիմող անձի ստորագրությունը.

ժ. ապահովված իրավունքի առարկայի նկարագիրը, պայմանները՝ գումարի չափը, ժամկետները, իսկ կողմերի համաձայնությամբ նաեւ կողմերի իրավունքները եւ պարտականությունները:

2) օրենքով սահմանված կարգով պետական տուրքի վճարումը հավաստող փաստաթուղթը:

4) եթե սույն օրենքով նախատեսված դեպքերում գրանցում կատարելու համար լիազորված մարմին է դիմում լիազորված անձը, ապա ներկայացվում է նաեւ օրենքով նախատեսված կարգով կազմված լիազորագիր, իսկ օրինական ներկայացուցիչ լինելու դեպքում՝ օրինական ներկայացուցիչ լինելը հաստատող փաստաթղթերը:

2. Կողմերի ցանկությամբ լիազորված մարմին կարող է ներկայացվել նաեւ պայմանագիրը եւ այլ փաստաթղթերը:

3. Այն դեպքերում, երբ հնարավոր է որոշիչ ճշգրիտ տվյալների միջոցով որոշակիացնել շարժական գույքը, ապա դիմողը պարտավոր է նշել այդ որոշիչ հատկանիշները՝ պայմանագրին համապատասխան։

Հոդված 13. Լիազորված մարմին դիմելու կարգը

1. Դիմում ներկայացնելու պահանջը համարվում է պատշաճ կատարված այն դեպքում, երբ անձը.

1) գրանցման էլեկտրոնային դիմումը լրացնում է պարտադիր վավերապայմանները նշելու, անհրաժեշտ փաստաթղթերը կցելու եւ դիմող անձի կողմից դիմումի եւ կից փաստաթղթերի վրա էլեկտրոնային ստորագրություն դնելու միջոցով,  կամ

2) նոտարական սպասարկման գրասենյակ է ներկայացնում դիմում լրացնելու համար օրենքով սահմանված անհրաժեշտ տեղեկատվություն կամ այդ տեղեկատվությունը պարունակող փաստաթղթեր եւ ստորագրում է նոտարական սպասարկման գրասենյակին հասցեագրած դիմումը:

 2. Գրանցման նպատակով պարտապանի նույնականացումը համարվում է պատշաճ կատարված, եթե՝

1) պարտապանը ֆիզիկական անձ է, եւ այդպիսի դիմումը պարունակում է, պարտապանի անձը հաստատող փաստաթղթի տվյալները, հանրային ծառայությունների համարանիշը կամ հանրային ծառայությունների չստանալու վերաբերյալ տեղեկանքի համարը եւ պարտապանի անունը.

2) պարտապանը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի չէ, այդպիսի դիմումը պարունակում է անձնագրում նշված նրա անունը, անձնագիրը տվող երկրի անվանումը եւ անձնագրի համարը.

3) պարտապանը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ստեղծված եւ գրանցված իրավաբանական անձ է, ապա այդպիսի դիմումը պարունակում է պարտապանի անվանումը եւ պետական գրանցման վկայականի համարը.

4) պարտապանը օտարերկրյա իրավաբանական անձ է, որը իրավասու է Հայաստանի Հանրապետությունում իրականացնել գործունեություն, այդպիսի դիմումը ներառում է Հայաստանում գործելու համար գործող օրենքի համաձայն տվյալ իրավաբանական անձի անվանումը, հարկ վճարողի հաշվառման համարը (առկայության դեպքում):

3. Պետական տուրքի վճարումը հավաստող փաստաթուղթ ներկայացնելու պարտականությունը համարվում է պատշաճ կատարված, երբ դիմողը`

1) ներկայացնում է բանկի կամ վճարահաշվարկային կազմակերպության կողմից տված անդորրագրի հաստատված վճարման հանձնարարականի բնօրինակը, կամ

2) ներկայացնում է համապատասխան գանձապետական հաշվին փոխանցումը հավաստող համապատասխան ծածկագիրը՝ տրամադրված վճարահաշվարկային կազմակերպության կողմից, կամ

3) կատարում է վճարում վճարային քարտի կամ վիրտուալ վճարային քարտի տվյալները տեղեկատվական համակարգ մուտքագրելու միջոցով:

Հոդված 14. Լիազորված մարմնի կողմից գրանցումը մերժելը

Սույն օրենքով նախատեսված հիմքերով եւ կարգով ներկայացված դիմումը ինքնաշխատ համակարգի միջոցով մերժվում է, եթե դիմումը չի բավարարում սույն օրենքի 12-րդ հոդվածով սահմանված պահանջերին:

Հոդված 15.  Գրանցում

1. Լիազորված մարմինը պարտավոր է իրականացնել  գրանցումը, եթե դիմումը բավարարում է սույն օրենքով սահմանված պահանջներին:

2.  Գրանցումը կարող է իրականացվել նախքան ապահովված իրավունքի ծագումը կամ դրանից հետո:  Գրանցման ավելի վաղ ներկայացված գույքի նկատմամբ իրավունքներն ունեն նախապատվություն ավելի ուշ ներկայացված իրավունքների նկատմամբ:

3. Յուրաքանչյուր գրանցման դեպքում լիազորված մարմինը իրականացնում է հետեւյալ գործողությունները.

1) իրականացնում է շարժական գույքի նույնականացում,

2) ստեղծում է գրառում, որը պարունակում է չկրկնվող նույնականացման համարը եւ գրանցման ամսաթիվը եւ ժամը,

3) ապահովում է գրանցման հասանելիությունը:

4. լիազորված մարմինը դիմող անձին տրամադրում է գրանցման էլեկտրոնային գրառման օրինակը՝ ներառյալ՝ գրանցման համարը, գրանցման ամսաթիվը եւ ժամը:

5. Գրանցումն ուժի մեջ է մտնում Գրանցամատյանում գրառում կատարելու պահից:

Հոդված 16. Գրանցամատյանի վարումը

1.Առաջնային գրառումը գրանցվում եւ դասակարգվում է Գրանցամատյանում՝ ըստ ապահովված իրավունքի առարկայի նույնականացման համարի:

2. Առաջնային գրանցումը եւ դրան առնչվող բոլոր գրանցումները Գրանցամատյանում դասակարգվում են դրանց միջեւ կապն ապահովելու միջոցով:

Հոդված 17. Գրանցում իրականացնելու իրավասությունը

1. Ապահովված անձի կողմից գրանցումը կարող է իրականացվել միայն պարտապանի գրավոր համաձայնության առկայության կամ գրավոր պայմանագրով նախատեսված դեպքերում: Գրանցում իրականացնելու համաձայնությունը կամ համապատասխան դրույթ պարունակող պայմանագիրը ստորագրելով՝ պարտապանը տալիս է դիմումի մեջ ներառված տեղեկությունները հրապարակելու վերաբերյալ համաձայնություն:

2. Սահմանափակման վերաբերյալ գրանցումը կարող է  իրականացվել առանց պարտապանի համաձայնության, սահմանափակում կիրառող իրավասու մարմինների կամ ապահովված անձի կողմից՝ շարժական գույքի նկատմամբ ապահովում կիրառելու կամ գույքի նկատմամբ բռնագանձում տարածելու դեպքերում:

Հոդված 18. Գրանցման բովանդակությունը

1. Գրանցումը պարունակում է հետեւյալ տեղեկությունները՝

1) գրանցման տեւողությունը.

2) ֆիզիկական անձ պարտապանի նույնականացման (անձը հաստատող փաստաթղթի, հանրային ծառայության համարանիշ կամ հանրային ծառայության համարանիշ չստանալու վերաբերյալ տեղեկանքը) տվյալները, անվանումը, հաշվառման վայրը.

3) իրավաբանական անձ պարտապանի անվանումը, գրանցման համարը, գտնվելու վայրը.

4) ապահովված անձի նույնականացման (անձը հաստատող փաստաթղթի, հանրային ծառայության համարանիշ կամ հանրային ծառայության համարանիշ չստանալու վերաբերյալ տեղեկանքը) տվյալները, անվանումը, բնակության կամ գտնվելու վայրը.

5) շարժական գույքի նկարագիրը, այդ թվում՝ որոշիչ հատկանիշները, նույնականացման համարը:

2. Գրանցման մեջ կարող է ներառվել մեկից ավելի պարտապանի եւ մեկից ավելի ապահովված անձի անուն:

3.Գրանցումը կարող է վերաբերվել մեկից ավելի ծանրաբեռնվածությունների կամ մեկից ավելի պայմանագրերի:

Հոդված 19. Գրանցման տեւողությունը եւ ժամկետի ավարտի հետեւանքները

1. Գրանցամատյանում գրանցումը ուժի մեջ է դրա մեջ նշված ժամանակահատվածում: Գրանցումն ուժը կորցնում է դրանում նշված ժամանակահատվածի ավարտին, եթե մինչեւ այդպիսի գրանցման ժամկետի ավարտը չի ներկայացվում դրա ժամկետը երկարաձգելու մասին դիմում:

2. Ապահովման իրավունքի առարկա շարժական գույքի վաճառքի, փոխանակման, այլ ձեւով օտարման կամ վարձակալության դեպքում ապահովված իրավունքի վերաբերյալ գրանցումը շարունակում է ուժի մեջ մնալ օտարումից հետո՝ անկախ ապահովված անձի՝ նման օտարմանը տեղյակ լինելու կամ համաձայնություն տալու հանգամանքից:

3. Գրանցման ժամկետը լրանալու դեպքում ապահովված իրավունքը չի համարվում այն անձի նկատմամբ ձեւակերպված, ով ապահովված իրավունքի առարկան, այդ ժամկետի լրանալուց առաջ կամ հետո, ձեռք է բերել հատուցման դիմաց:

Հոդված 20. Փոփոխությունների  գրանցումը եւ դրա ուժի մեջ մտնելը

1. Գրանցումը կարող է փոփոխվել մեկ կամ ավելի փոփոխություններով:

2. Գրանցման փոփոխությունը պետք է պարունակի հետեւյալ տեղեկությունները.

1) գրանցման համարը.

2) գրանցման մեջ առկա ապահովված անձի անունը կամ նույնականացման համարը.

3) սույն օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված տեղեկությունները:

3. Եթե գրանցման փոփոխությամբ ավելացվում է ապահովված իրավունքի նոր առարկա կամ պարտապան, ապա այդ փոփոխությունը պետք է հիմնված լինի ապահովման պայմանագրի կամ այլ գրավոր պայմանագրի վրա:

 4.Գրանցման մեջ մեկից ավելի ապահովված անձի մասին գրանցում կատարված լինելու դեպքում ՝ փոփոխությունը գործում է միայն համաձայնություն տված պարտատիրոջ նկատմամբ:

5.Գրանցման փոփոխությունը ուժի մեջ է մտնում գրանցելու պահից:

6. Գրանցման փոփոխությունը իրավական ուժ չունի, եթե բացակայում են ապահովված անձի տվյալները:

7.Փոփոխության գրանցմամբ գրանցման վավերականության ժամկետը չի երկարաձգվում, եթե ժամկետի երկարաձգման վերաբերյալ հատուկ այդ մասին  նշված չէ:

8. Այլ գրավոր համաձայնության բացակայության դեպքում, պարտապանի կողմից ապահովված իրավունքի առարկա հանդիսացող շրջանառության մեջ գտնվող գույքն օտարելու ժամանակ գրանցված ապահովված իրավունքը տարածվում է այդ առարկայի օտարումից ստացված միջոցների նկատմամբ, որի համար լրացուցիչ գրանցում չի պահանջվում։

9. Գրանցման եղանակով նախապատվության իրավունք ձեռք բերած անձի կողմից ապահովված իրավունքը զիջելու դեպքում, այն ձեռք բերած անձի համար նախապատվության իրավունքը շարունակվում է եւ լրացուցիչ գրանցում չի պահանջվում։

Հոդված 21. Ժամկետը երկարաձգելու դիմում

1. Գրանցման ժամկետը կարող է երկարաձգվել միայն դիմումի ներկայացմամբ, որում նշվում է՝

1) առաջնային գրանցման համարը եւ գույքի նույնականացման համարը.

2) գրանցման ժամկետը երկարաձգելու վերաբերյալ պարտապանի գրավոր համաձայնությունը, որն ենթակա է նոտարական վավերացման:

2. Ժամկետը երկարաձգելու մասին դիմումը կարող է ներկայացվել գրանցման ուժի մեջ լինելու ժամանակահատվածում։

3. ժամկետը երկարաձգելու մասին դիմում ներկայացնելու դեպքում գրանցումը շարունակում է մնալ ուժի մեջ մինչեւ դիմումում նշված ժամանակահատվածը կամ այլ հիմքերով դադարումը:

Հոդված 22. Առարկության գրանցում

1. Պարտապանը կարող է ներկայացնել իր նկատմամբ գրանցված ապահովված իրավունքի դեմ առարկելու մասին դիմում, եթե գրանցումը հիմնված չէ փաստերի վրա կամ սխալ է գրանցված: Ապահովված իրավունքի դեմ առարկելու մասին դիմումում նշվում են՝

1) շարժական գույքի նույնականացման համարը.

2) գրանցման ոչ ճիշտ լինելու վերաբերյալ հիմնավորումները։

2. Ապահովված իրավունքի դեմ առարկելու մասին դիմումին կցվում է   պահանջը հիմնավորող փաստաթուղթը:

3. Ապահովված իրավունքի դեմ առարկելու մասին դիմումի հիման վրա  լիազոր մարմինը գրանցում է առարկությունը։ Ապահովված իրավունքի դեմ առարկելու մասին դիմումի գրանցումն իրականացվում է այնպես, որ ապահովվի ապահովված իրավունքի գրանցման հետ համատեղ առարկության հասանելիությունը։

Հոդված 23. Գրանցումը դադարեցնելը

1. Գրանցման գործողության ժամկետը դադարեցվում է դիմումի հիման վրա, որում նշվում է գրանցման համարը եւ շարժական գույքի նույնականացման համարը: Դիմումը պարտապանի կողմից ներկայացնելու դեպքում դիմումին կցվում է ապահովված անձի գրավոր համաձայնությունը, որում նշվում է ապահովված իրավունքի առարկայի նկատմամբ իր իրավունքների ծավալը:

2. Գրանցման գործողության ժամկետը դադարեցնելու մասին պարտապանը կարող է գրավոր դիմել ապահովված անձին։ Պարտապանի դիմումը ստանալու պահից հինգ օրվա ընթացքում ապահովված անձը  պարտավոր է գրանցումը դադարեցնելու մասին դիմում ներկայացնել լիազորված մարմին, եթե՝ պարտավորությունը կատարված է։

3. Սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված ժամկետում ապահովված անձի կողմից համաձայնություն չտալու կամ իր առարկությունը պարտապանին եւ լիազորված մարմին չներկայացնելու դեպքում պարտապանն իրավունք ունի դիմել լիազորված մարմին՝ առանց ապահովված անձի  համաձայնության գրանցումը դադարեցնելու մասին պահանջով։

4. Առանց ապահովված անձի համաձայնության գրանցումը դադարեցնելու մասին պահանջով դիմումին կցվում է պարտավորությունը կատարված լինելու մասին ապացույց։

5.  Լիազորված մարմինը մերժում է առանց ապահովված անձի  համաձայնության գրանցումը դադարեցնելու մասին պահանջով դիմումը, եթե ներկայացված ապացույցը բավարար չէ պարտավորությունը կատարված համարելու համար կամ ներկայացված ապացույցները վիճելի են։

6. Գրանցված գրառումը դադարեցնում է գործողությունը եւ ճանաչվում է անվավեր դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած ակտի հիման վրա:

ԳԼՈՒԽ 4

ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԵՎ ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 24. Անցումային եւ եզրափակիչ դրույթներ

1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2015 թվականի հուլիսի 1-ին։

2. Մինչեւ օրենքի ուժի մեջ մտնելը շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցումները պահպանում են իրենց իրավաբանական ուժը եւ ենթակա չեն վերագրանցման:

3. Սույն օրենքով նախատեսված լիազորված մարմինը ստեղծվում է մինչեւ 2015 թվականի փետրվարի 1-ը։

4. Մինչեւ 2015 թվականի հուլիսի 1-ը շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների վերաբերյալ կատարված գրանցումների վերաբերյալ տեղեկությունները էլեկտրոնային եղանակով փոխանցվում են լիազորված մարմնին՝ ապահովելով համակարգի տվյալների թարմացումը ինքնաշխատ կարգով:

Հ Ի Մ Ն Ա Վ Ո Ր ՈՒ Մ

«ՇԱՐԺԱԿԱՆ ԳՈՒՅՔԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ, «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔՐԵԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԴԱՏԱԿԱՆ ԱԿՏԵՐԻ ՀԱՐԿԱԴԻՐ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ, ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ԱՌԱՆՁՆԱՑՎԱԾ ՍՏՈՐԱԲԱԺԱՆՈՒՄՆԵՐԻ, ՀԻՄՆԱՐԿՆԵՐԻ ԵՎ ԱՆՀԱՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐԵՐԻ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԳՈՒՅՔԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԲԱՆԿԵՐԻ ԵՎ ԲԱՆԿԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՍԱՀՄԱՆԱՓԱԿ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՄԲ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԸՆԴԵՐՔԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱՊՐԱՆՔԱՅԻՆ ՆՇԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱՎԻԱՑԻԱՅԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»,  «ՀԱՐԿԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔ,  «ՊԵՏԱԿԱՆ ՏՈՒՐՔԻ ՄԱՍԻՆ»  ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին» «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների ընդունումը պայմանավորված է, գրավով ապահովված գործարքների դերի էական բարձրացմամբ՝ վարկային ու ֆինանսական գործարքներ իրականացնելիս:  Արդյունավետ ապահովված գործարքների համակարգերը, որոնք ներառում են ժամանակակից իրավական դաշտը եւ կենտրոնացված համակարգ են, էլեկտրոնային ռեգիստրները, կարեւորագույն բաղադրիչ են առողջ ֆինանսական հատվածների եւ դինամիկ ձեռնարկատիրական միջավայրի: Կիրառված ամբողջ աշխարհում, այս համակարգերը դյուրացնում են այնպիսի շարժական գույքի օգտագործումը, ինչպիսիք են սարքավորումները, գույքացանկերը, դեբիտորական պարտքը, կենդանիները եւ մշակաբույսերը որպես փոխառության եւ վարկի գրավի առարկա: Էմպիրիկ տվյալները ցույց են տալիս, որ այս համակարգերը հատկապես օգտակար են փոքր եւ միջին ձեռնարկությունների (ՓՄՁ) վարկային կարիքների համար, որոնք, որպես կանոն, չունեն անշարժ գույք որպես գրավի առարկա օգտագործելու նպատակով: Որպես այդպիսին, ժամանակակից ապահովված գործարքների համակարգի ստեղծումը հատկապես կարեւոր հարց է Հայաստանում, որտեղ փոքր եւ միջին ձեռնարկությունների ոլորտը աշխատանք է տրամադրում աշխատաշուկայի 42%-ին:

Տվյալ օրենքով կարգավորվում է այն ոլորտը, որն առնչվում է ոչ անշարժ գույքի գրավի հետ, այսինքն գույք, որի նպատակը ֆինանսական պարտավորությունների կատարումն ապահովելն է: Իրավական դաշտը գրավով ապահովված գործարքների համար կարեւորագույն պայման է հանդիսանում ներդրողների համար նպաստավոր միջավայր ստեղծելու համար: Այն դեպքում, երբ ընկերություններին տրամադրվող ֆինանսավորման գլխավոր աղբյուր է հանդիսանում ոչ թե կառավարությունը, այլ անհատները, բանկերը, ապահովագրական ընկերությունները եւ այլ մասնավոր ընկերությունները, այդ ընկերություններն ու անհատները, որոնք այլ անձանց փոխառություն կամ գույք են տրամադրում ապագայում վճարում ստանալու ակնկալիքով, հաճախ դրա դիմաց պահանջում են վարկատուի կամ գնորդի կողմից գործարքի ապահովության երաշխիք:  Ներդրողը, որը գիտի, որ պարտապանի չվճարելու դեպքում ունի օրինական իրավունքներ վերջինիս գույքի նկատմամբ, կարող է այլ կերպ գնահատել ներդրման ռիսկը. նշված իրավունքների առկայությունը կարող է ազդել ներդրում կատարելու նրա որոշման վրա եւ կարող է նաեւ իջեցնել վարկի տոկոսադրույքը: Նմանատիպ նկատառումները հեշտացնում են նաեւ լայն սպառման ապրանքներ գնելու համար անհատների վարկի ստացումը:

Հայաստանում նման կարգի անհրաժեշտությունն ակնհայտ է:   Մասնավոր գործունեությունը Հայաստանում հիմնականում կազմված է նորաստեղծ փոքր եւ միջին կազմակերպություններից եւ որոշակի ծավալով արտաքին ներդրումներից: Ներկայումս  հիմնական դժվարություններից մեկը, որ դիմակայում են հայաստանյան փոքր ձեռնարկությունները, դա ֆինանսավորում ստանալու մեծ դժվարությունն է՝ բացառությամբ ոչ պաշտոնական հատվածի միջոցով:

Գոյություն ունեն ապահովված գործարքների բարեփոխումների երկու հիմնական մոտեցումներ: Առաջին եւ առավել հաճախ օգտագործվող մոտեցումը ներառում է համապարփակ օրենքի ընդունումը, որը կանդրադառնա ապահովված գործարքներին վերաբերող համակարգի յուրաքանչյուր հիմնական տարրին: Երկրորդ մոտեցումը ներառում է գործող օրենքի փոփոխությունը, Հայաստանի դեպքում, Քաղաքացիական օրենսգրքի 15-րդ գլուխը: Երկարատեւ քննարկումներից հետո, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ շատ առանցքային հասկացություններ արդեն իսկ Քաղաքացիական օրենսգրքով սահմանված են, որոշվեց, որ ավելի նախընտրելի մոտեցումը կլինի գրավին վերաբերող գործող օրենքի վերանայումը եւ ընդունել նոր օրենք, որը կապահովի ռեգիստրի հետ կապված իրավական կարգավորումը՝ «Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին» օրենք անվանմամբ (այսուհետ՝ Առաջարկվող իրավական ակտեր): Առաջարկվող իրավական ակտերի ներդնումը կպահանջի նաեւ զգալի թվով օժանդակ իրավական ակտերի վերանայում, որպեսզի ապահովի նոր դրույթների ներդաշնակ ներդնումը:

Այսպիսով, Առաջարկվող իրավական ակտերը նախատեսում են ստեղծել ժամանակակից ապահովված գործարքների համակարգ Հայաստանում, հետեւյալ հատկանիշներով՝

1) Կարգավորման շրջանակ. ընդլայնել ընթացիկ կարգավորման շրջանակի ծավալները՝ ներառելով ցանկացած շարժական գույք տեսակ (նյութական եւ ոչ նյութական, ներկա եւ ապագայում ձեռք բերվող, ինչպես նաեւ տատանվող արժեքով ակտիվներ), ինչպես նաեւ ցանկացած տեսակի պարտավորությունները եւ շահերը, որոնք ապահովում են պարտապանի մեկ կամ մի քանի պարտավորությունների կատարումը: «Անակնկալ շահերից» խուսափելու համար, համակարգում ներառվել են մի շարք շահերի տեսակներ ձեւակերպման եւ նախապատվության սահմանման նպատակով: Նշված շահերը ներառում են ֆինանսական վարձակալության որոշ տեսակներ, դեբիտորական պարտքը, դատարանի եւ վարչական մարմնի պարտապանի գույքի վրա կալանք դնելու իրավունքը:

2) Ստեղծում. արդյունավետ ապահովված գործարքների համակարգը կնախատեսի պարզ ընթացակարգեր ապահովված շահ–ի ստեղծման համար` փոխանցումների համար նախատեսված վճարը պահելով ցածր եւ խթանելով կիրառումը: Առաջարկվող փոփոխությունները Քաղաքացիական օրենսգրքում կնվազեցնեն ձեւակերպման հետ կապված բարդեցումները, ինչպես նաեւ առաջարկվող էլեկտրոնային ռեգիստրի ստեղծումը կնվազեցնի ձեւակերպումների հետ կապված ծախսերը:

3) Ձեւակերպում. Քաղաքացիական օրենսգրքի դրույթների ընդլայնում է նախատեսվել ձեւակերպման 2 մեթոդները հստակեցնելու նպատակով` գրանցում եւ տիրապետում: Փոփոխություններով նախատեսվել է ստեղծել նոր կենտրոնացված, էլեկտրոնային ռեգիստրը, որը կընդունի «ծանուցումները» ապահովված շահի եւ պարտապանի գույքի վրա կալանք դնելու իրավունքի:

4) Նախապատվություն. Հստակեցվել են նախապատվության պահանջների կանոնները` հիմնելով “«առաջին գրանցողը, առաջինն է իրավունքում» սկզբունքի վրա, որը տալիս է նախապատվություն առաջին պարտատիրոջը, ով ձեւակերպում է իր շահը, գրանցմամբ կամ տիրապետմամբ: Առաջարկվող բարեփոխումները նաեւ կնախատեսեն բացառություններ հիմնական կանոնի նկատմամբ, որպեսզի պաշտպանեն պարտատիրոջը եւ դյուրացնեն վարկը:

4) Կիրառում. Ամրացվել են այն դրույթները, որոնք սահմանում են ոչ դատական կարգով գույքի հարկադիր առգրավումն եւ օտարման ընթացքի արագացումը եւ հստակեցնել այն կանոնները, որոնք վերաբերում են գույքի բաշխմանն ու պարտապանի գույքային իրավունքներին:

Միաժամանակ, ներդրվող ինստիտուտի արդյունավետ գործարկման համար անհրաժեշտ է կատարել նաեւ լրացում Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենքով  փոփոխություններ ՀՀ քրեական օրենսգրքում, որի նպատակն է պարտատիրոջը վնաս պատճառելու նպատակով պարտապանի կողմից ապահովված իրավունքի առարկա գույքի նկատմամբ դիտավորությամբ կատարված գործողությունների կատարման կանխարգելումը նույնպես կրում է կարեւորագույն նշանակություն, որի նպատակով էլ սույն նախագծով ներկայացվել են համապատասխան փոփոխությունները նաեւ ՀՀ քրեական օրենսգրքում:

Ընթացիկ իրավիճակը եւ խնդիրները

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքով, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով նախատեսված ոլորտի առկայիս կարգավորումները կամ թերի են կամ ընդհանրապես բացակայում են: Հայաստանը նախկինում ձեռնարկել է ապահովված գործարքների ոլորտին վերաբերող բարեփոխումներ, սակայն ոչ միանշանակ արդյունքներով: Վերջին տասնամյակի ընթացքում բազմաթիվ էական փոփոխություններ են իրականացվել Քաղաքացիական օրենսգրքի 15-րդ գլխում, որոնք վերաբերում էին գրավին. մինչդեռ որոշ հիմնական հասկացություններ ներկայիս օրենսգրքում մասնատված են եւ թերի, եւ չեն համապատասխանում միջազգային լավագույն փորձին: Որպես արդյունք, ներկայիս իրավական դաշտը չի ապահովում վարկատուների վստահությունը եւ կանխատեսելիությունը, որոնք հարկավոր են ՓՄՁ-ներին տրամադրվող վարկերի մեծացմանն ու խրախուսմանը:

Տնտեսական խնդիրներից մեկը, որը նաեւ բարձրացնում են բանկերի եւ ձեռնարկությունների իրավաբաններն դա այն է, որ ընթացիկ իրավական համակարգը չի տրամադրում վստահելի կենտրոնացված ռեգիստրի համակարգ գրավի իրավունքը գրանցելու համար: Արդյունքում պարզ է դառնում, որ հայաստանյան ներդրողները ավելի քիչ են հակված գրավով ապահովված վարկեր տրամադրելուն: Բացի այդ, շարժական գույքի կենտրոնացված ռեգիստրի բացակայությունը վարկատուին մեծ դժվարությունների առաջ է կանգնեցնում որոշելու, թե որեւէ մեկն առաջնային իրավունք չունի արդյոք գրավի առարկա հանդիսացող գույքի նկատմամբ:

Պարտավորությունների կատարման ապահովման (գրավին վերաբերող) հիմնական դրույթները գտնվում են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 15-րդ գլխում՝ Գրավի իրավունք (հոդվածներ 226-259), սակայն շարժական գույքի հանդեպ պարտավորությունների կատարման վերաբերյալ հավելյալ դրույթները ցրված են օրենսդրական դաշտում: Միաժամանակ, շարժական գույքի հատկանշական տեսակների, ինչպիսիք են արժեթղթերը, մտավոր սեփականությունը, ինքնաթիռները եւ շարժական գույքի այլ տեսակները եւ դրանց վերաբերող գրավի հետ կապված դրույթները կարելի է գտնել գտնել տարբեր օրենքներում: Կան ավելին քան 30 իրավական ակտեր, որոնք կարգավորում են ապահովված շահի ստեղծման կանոնները: Արդյունքում Հայաստանի ապահովված գործարքները կարգավորող ներկայիս իրավական կառուցվածքը մասնատված է, թերի եւ անարդյունավետ:

Հայաստանի ինստիտուցիոնալ կառուցվածքը եւս համարժեքորեն մասնատված է եւ անարդյունավետ՝ ապահովված գործարքների ոլորտում: Շարժական գույքի գրանցումը, որը սահմանափակ է գրավի, կարգավորվում է «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքով, ըստ որի իրավունքները գրանցվում են ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի կողմից: Միաժամանակ, կան նաեւ այլ յոթ ռեգիստրեր, որոնց նպատակն է գրանցել այլ հատուկ տեսակների գույքային իրավունքները: Այս ռեգիստրներից յուրաքանչյուրը գործում է իր անձնական կարգի համաձայն, շատ դեպքերում առանց հանրային մատչելության եւ թափանցիկության: Նշված նախագիծը պատրաստվել է նպատակ ունենալով շտկելու նշված թերությունները:

Նախագծով ներկայացվել են նաեւ ՀՀ քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ: Վերջինիս կարեւորությունը պայմանավորված է հետեւյալով.

Ապահովված իրավունքի առարկան պարտապանի կողմից  դիտավորությամբ վնասելը, որը նպատակ է հետապնդել խոշոր կամ առանձնապես խոշոր չափերի վնաս պատճառել պարտատիրոջը, նախատեսված չէ որպես քրեորեն հետապնդելի արարք:

Առավել տարածված բնույթ են սկսում կրել այն դեպքերը, երբ պարտապանները չկարողանալով կատարել իրենց պարտավորությունները միաժամանակ ցանկանում են նաեւ խուսափել ապահովված իրավունքի առարկայի միջոցով այդ պարտավորությունները կատարելուց:

Դրա համար նրանք ապահովված իրավունքի առարկան մասնատում կամ ոչնչացնում կամ վնասում կամ վատնում կամ թաքցնում՝ արդյունքում հանգեցնելով նրան, որ պարտատերը ապահովված իրավունքի առարկայից բավարարում չի ստանում:

Պարտապանի այսպիսի չարամիտ ու հակաիրավական գործողությունների հանրային վտանգավորությունը հատկապես մեծանում է այնքանով, որքանով որ դրանց արդյունքում էական վնասներ են կրում նաեւ վարկ տրամադրող ֆինանսական կազմակերպությունները, որոնք չեն կարողանում վերադարձնել  տրամադրված գումարները: Սա ֆինանսական համակարգի կայունության համար իրական ու էական վտանգներ է պարունակում:

Պարտապանի չարամիտ գործողությունները վնասում են ոչ միայն ֆինանսական կազմակերպության, այլ նաեւ այն բազմաթիվ քաղաքացիների շահերը ովքեր իրենց գումարները հանձնել են բանկի կառավարմանը:

Կարգավորման նպատակը եւ ակնկալվող արդյունքը

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների ընդունմամբ կհստակեցվի օրենքներով նախատեսված գործողության ոլորտը:

Միաժամանակ, անհրաժեշտ է նշել, որ սպասարկման գրասենյակների ստեղծումը պետության համար կառաջացնի լրացուցիչ ֆինանսական բեռ, ուստի՝ հաշվի առնելով այն, սույն օրենքով նախատեսված կարգով սպասարկման գրասենյակի գործառույթներ կարող են իրականացնել նոտարները՝ որպես հասարակությանը հասանելի հանրային ցանց, ինչպես նաեւ այն, որ «Նոտարիատի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն՝ նոտարը վավերացնում է այն բոլոր փաստաթղթերի վրա եղած ֆիզիկական անձանց ստորագրությունների իսկությունը, որոնք չունեն գործարքի բնույթ:

Ապահովված գործարքների ժամանակակից ռեժիմի ընդունումը կարող է նշանակալից, դրական ազդեցություն ունենալ վարկի հասանելիության, հատկապես ՓՄՁ-ների նկատմամբ:

Գույքի անհամապատասխանության հասցեները. Սովորական վարկատուների մեծամասնությունը չի ցանկանում վարկ տրամադրել որեւէ տեսակի գրավի բացակայության դեպքում: Անշարժ գույքը գրավի ամենացանկալի տեսակն է, որը խնդրահարույց է փոքր եւ միջին ձեռնարկությունների համար, որոնց ակտիվները սովորաբար կազմում են տրանսպորտային միջոցներ, մեխանիկական սարքեր (մեքենաներ), սարքավորումներ եւ դեբիտորական պարտքեր: Արդյունքում առաջանում է լուրջ անհամապատասխանություն այն ակտիվների միջեւ, որոնք պետք է ընդունվեն բանկի կողմից որպես գրավ եւ այդպիսի ՓՄՁ-ների ակտիվների միջեւ: Հետեւաբար ՓՄՁ-ին հաճախ կամ ընդհանրապես մերժում են վարկը, կամ չեն կարողանում պարտք վերցնել, ինչը պայմանավորված է ներդրումների բարձր գներով:

Փոխառության ռիսկի նվազեցումը եւ ցածր գնի պահպանումը. Ժամանակակից ապահովված գործարքների կառուցվածքները նպաստում են շարժական ակտիվների օգտագործմանը, ներառյալ սարքավորումները, ներդրումները, տնային կենդանիները եւ բերքը, ինչը հավելում կլինի փոխառության եւ վարկի համար, ինչն էլ թույլ է տալիս ձեռնարկություններին օգուտ քաղել իրենց ակտիվներին բնորոշ ամբողջ արժեքով՝ վարկը ապահովելու համար: Արդյունավետ եւ օգտակար ռեժիմների բացակայության դեպքում վարկը ավելի ռիսկային է եւ բանկերն եւ այլ պարտատերերը պատասխանում են վարկ տրամադրելիս վարկի արժեքը փոքրիշատե բարձրացնելով՝ ռիսկերը ծածկելու նպատակով:

Փոխառության հաստատման եւ վարկի ծավալի աճը. Պրակտիկորեն, ժամանակակից ապահովված գործարքների ռեժիմը ապացուցել է իր արդյունավետությունը թե փոխառության հաստատման հնարավորության եւ թե վարկի լայնածավալ քանակի աճի նկատմամբ: Արդյունաբերական երկրներում ապահովված պարտապանները ստանում են մոտ 9 անգամ ավել վարկով նախատեսված գումար ի համեմատ այն պարտատերերի, որոնք նույն վարկը ստանում են առանց հավելյալ ապահովման: Այս ռեժիմները եւս նվազեցնում են փոխառության երաշխավորության ժամանակը եւ արժեքը, որը կարող է առաջնորդել դեպի ավելի լավ փոխառության պայմանների եւ բարելավված վարկի մատչելիության:

Բարելավվում է փոխառության պայմանները. Արդյունավետ ապահովված գործարքների ռեժիմ ունեցող երկրներում պարտապանները նաեւ շահում են երկարատեւ վճարման շրջանից, որը 11 անգամ ավելի երկար է եւ նշանակալիորեն ավելի ցածր տոկոսադրույքով: Արդյունավետ ապահովված գործարքների ռեժիմը ծառայում է նաեւ վարկի՝ գրավի ապահովման արժեքի բարելավման համար եւ մեծացնելու գրավի կիրառման հնարավորությունը: Բարելավված վարկատուի պաշտպանությունը ինչպես օրինակ արդյունավետ հարկադիր մեխանիզմներն են, նպաստում են փոխառության վճարման ավելի երկարատեւ ժամկետի նախատեսմանը եւ ավելի ցածր տոկոսադրույքերին: Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ վարկատուի ավելի թույլ պաշտպանությամբ իրավական դաշտերը խոչընդոտում են ավելի մեծ ծավալով վարկերի տրամադրմանը:

Որպես առանձին, սակայն կարեւոր հանգամանք, առաջարկվող իրավական ակտերը Համաշխարհային բանկի «Doing Business»-ի չափանիշների նկատմամբ կունենան հստակ եւ դրական ազդեցություն: Համաձայն «Doing Business» 2013թ. զեկույցի՝ Հայաստանը վարկային ցուցանիշներից հավաքել է 10-ից միայն 6-ը: Հայաստանի հավաքած 6 միավորը համեմատական կարգով ցածր է օրինակ Վրաստանի (9),Մոլդովայի (8) եւ Ուկրաինայի (9) հետ:

Միաժամանակ, Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի ընդունմամբ հնարավորինս կկանխվեն ապահովված իրավունքի առարկայի նկատմամբ դիտավորությամբ իրականացվող արարքները, որի հետեւանքով կպաշտպանվեն հանրության, ֆինանսական կազմակերպությունների, այնպես էլ մյուս պարտատերերի շահերը:

Սույն օրենքների ընդունման կապակցությամբ անհրաժեշտ է ընդունել հետեւյալ իրավական ակտերը.

1) «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի հոկտեմբերի 31-ի N 351 որոշման մեջ փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշում.

2) «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2010թ. նոյեմբերի 18-ի թիվ 1538-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշում.

3) «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի 2012 թվականի հոկտեմբերի 16-ի թիվ 272-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի որոշում.

4) «Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր քաղաքացիական ավիացիայի գլխավոր վարչության պետի 2004թ. դեկտեմբերի 08-ի թիվ 192-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում օդանավերի պետական գրանցման, օդանավերի ռեգիստրի վարման ու թռիչքային պիտանիության սերտիֆիկատների տրման եւ օտարերկրյա թռիչքային պիտանիության սերտիֆիկատների ճանաչման կարգում փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ կառավարությանն առընթեր քաղաքացիական ավիացիայի գլխավոր վարչության պետի հրաման.

5) Ճանաչել ուժը կորցրած Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի հոկտեմբերի 29-ի 1678-Ն որոշումը.

6) Ճանաչել ուժը կորցրած Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի դեկտեմբերի 30-ի 1948-Ն որոշումը:

Սույն իրավական ակտերը ուժի մեջ են մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը եւ վերջիններիս գործողությունը տարածվում է 2015 թվականի հուլիսի 1-ից հետո ծագած հարաբերությունների վրա:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«ՇԱՐԺԱԿԱՆ ԳՈՒՅՔԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ, «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔՐԵԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԴԱՏԱԿԱՆ ԱԿՏԵՐԻ ՀԱՐԿԱԴԻՐ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ, ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ԱՌԱՆՁՆԱՑՎԱԾ ՍՏՈՐԱԲԱԺԱՆՈՒՄՆԵՐԻ, ՀԻՄՆԱՐԿՆԵՐԻ ԵՎ ԱՆՀԱՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐԵՐԻ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԳՈՒՅՔԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԲԱՆԿԵՐԻ ԵՎ ԲԱՆԿԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՍԱՀՄԱՆԱՓԱԿ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՄԲ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԸՆԴԵՐՔԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱՊՐԱՆՔԱՅԻՆ ՆՇԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԱՎԻԱՑԻԱՅԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՐԿԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՊԵՏԱԿԱՆ ՏՈՒՐՔԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵՈՒՄ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ԿԱՄ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին»,    «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների ընդունման կապակցությամբ պետական բյուջեում եկամուտների էական նվազեցում կամ ծախսերի ավելացում չի նախատեսվում:

ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ  ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» եւ մի շարք այլ օրենքներում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների  նախագծերի բնապահպանության բնագավառում կարգավորման

1. «Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» եւ մի շարք այլ օրենքներում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների  նախագծերի (այսուհետ` օրենքներ) ընդունման արդյունքում մթնոլորտի, հողի, ջրային ռեսուրսների, ընդերքի, բուuական եւ կենդանական աշխարհի, հատուկ պահպանվող տարածքների վրա բացասական հետեւանքներ չեն առաջանա:

2. Օրենքների նախագծերի չընդունման դեպքում շրջակա միջավայրի oբյեկտների վրա բացասական հետեւանքներ չեն առաջանա:

3. Օրենքների նախագծերը բնապահպանության ոլորտին առնչվում են մասնակիորեն, այդ ոլորտը կանոնակարգող իրավական ակտերով ամրագրված uկզբունքներին եւ պահանջներին չեն հակասում:

Օրենքների կիրարկման արդյունքում բնապահպանության բնագավառում  կանխատեuվող հետեւանքների գնահատման եւ վարվող քաղաքականության համեմատական վիճակագրական վերլուծություններ կատարելու անհրաժեշտությունը բացակայում  է:

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին, «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման դեպքում

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին, «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունումն առողջապահության բնագավառի վրա ազդեցություն չի ունենա:

Եզրակացություն

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի վերաբերյալ սոցիալական պաշտպանության ոլորտում կարգավորման ազդեցության գնահատման

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի (այսուհետ` նախագծեր) սոցիալական պաշտպանության ոլորտում կարգավորման ազդեցության գնահատումը կատարվել է «Իրավական ակտերի մասին»  ՀՀ օրենքի 27.1 հոդվածի եւ ՀՀ Կառավարության 2010 թվականի հունվարի 14-ի թիվ 18-Ն որոշման համաձայն:

Նախագծերի սոցիալական պաշտպանության ոլորտում կարգավորման ազդեցության գնահատումը կատարվել է սոցիալական պաշտպանության  ոլորտի եւ դրա առանձին ենթաոլորտների իրավիճակի բնութագրիչների եւ դրանց ինդիկատորների հիման վրա:

Նախագծերը`

ա) ռազմավարական կարգավորման ազդեցության տեսանկյունից ունեն   չեզոք ազդեցություն.

բ) շահառուների վրա կարգավորման ազդեցության տեսանկյունից ունեն  դրական ազդեցություն:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

Մի շարք օրենքների նախագծերի մրցակցության բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերով (այսուհետ` Նախագծեր) կատարվում են մի շարք փոփոխություններ, մասնավորապես` կարգավորվում են շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման ոլորտում առաջացող հարաբերությունները, սահմանվում են շարժական գույքի պետական գրանցում իրականացնող մարմնի իրավասությունները, շարժական գույքին առնչվող իրավունքների վերաբերյալ գրանցման առանձնահատկությունները եւ դրանց վերաբերյալ տեղեկությունների տրամադրման պայմաններն ու կարգը:

Նախագծերով կարգավորվող շրջանակները չեն առնչվում որեւէ առանձին ապրանքային խմբի շուկայի հետ, ուստի եւ Նախագծերի ընդունմամբ որեւէ առանձին ապրանքային խմբի շուկայում մրցակցային դաշտի վրա ազդեցություն լինել չի կարող:

Հիմք ընդունելով նախնական փուլի արդյունքները` կարգավորման ազդեցության գնահատման աշխատանքները դադարեցվել են` արձանագրելով Նախագծերի ընդունմամբ մրցակցության միջավայրի վրա ազդեցություն չհայտնաբերվելու եզրակացություն:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին»  Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի տնտեսական, այդ թվում` փոքր եւ միջին ձեռնարկատիրության բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի փաթեթի (այսուհետ` Նախագիծ) գործարար եւ ներդրումային միջավայրի վրա կարգավորման ազդեցության գնահատման նպատակով իրականացվել են նախնական դիտարկումներ: Գնահատման նախնական փուլում պարզ է դարձել, որ Նախագծի ընդունման դեպքում, դրա կիրարկման արդյունքում գործարար եւ ներդրումային միջավայրի վրա նախատեսվում է դրական ազդեցություն`  հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Նախագծով  նախատեսվում է ստեղծել նոր կենտրոնացված, էլեկտրոնային ռեգիստր, որը կընդունի ապահովված շահի եւ պարտապանի գույքի վրա կալանք դնելու իրավունքի «ծանուցումները», ինչպես նաեւ ընդլայնվում է որպես գործարքի ապահովման առարկա օգտագործվող շարժական գույքի շրջանակը ու հստակեցվում են գույքի բաշխմանն ու պարտապանի գույքային իրավունքներին վերաբերող մի շարք դրույթներ, մասնավորապես`  շարժական գույքի պետական գրանցում իրականացնող մարմնի իրավասությունները, շարժական գույքին առնչվող իրավունքների վերաբերյալ գրանցման առանձնահատկությունները եւ դրանց վերաբերյալ տեղեկությունների տրամադրման պայմաններն ու կարգը:

Հաշվի առնելով վերոգրյալը` Նախագծի ընդունմամբ կբարելավվի ոլորտի կարգավորումը, մասնավորապես` կկրճատվի ավելորդ վարչարարությունը եւ կնվազեն տնտեսվարողների ծախսերը: Արդյունքում Նախագծով կբարելավվի նաեւ Հայաստանի դիրքը «Գործարարությամբ զբաղվելը» զեկույցի «Վարկերի ստացում» ցուցիչի մասով:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություն՟ներ եւ լրացում կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանց՟ման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ ան՟հատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում եւ փոփոխություն՟ներ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփո՟խու՟թ՟յուն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն՟նե՟րի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մա՟սին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մա՟սին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մա՟սին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծի «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի բյուջետային բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման վերաբերյալ

Վերը նշված օրենքների նախագծերի ընդունման ազդեցությունը պետական բյուջեի եկամուտների վրա կլինի դրական, քանի որ ընդլայնվում է պետական գրանցման ենթակա իրավունքների ծավալը, որոնց համար նախատեսվում է պետական տուրքի եւ վճարների գանձում: Միաժամանակ, հայտնում ենք, որ պետական բյուջեի եկամուտների վրա դրական ազդեցության չափը հնարավոր չէ հաշվարկել, քանի որ պարզ չեն նոր ծառայությունների դիմաց գանձվող պետական տուրքի եւ վճարների չափերը, ինչպես նաեւ հնարավոր գործարքների տեսակներն ու քանակը:

Նախագծի ընդունումը կարող է հանգեցնել ՀՀ պետական բյուջեի ծախսերի ավելացման, քանի որ գործակալության եւ սպասարկման գրասենյակների ստեղծումը կարող է ենթադրել լրացուցիչ ծախսերի առաջացում, որոնց մեծությունը հնարավոր չէ գնահատել տվյալների բացակայության  պատճառով:

ՀԱԿԱԿՈՌՈՒՊՑԻՈՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի վերաբերյալ

«Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաuտանի Հանրապետության օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների եւ անհատ ձեռնարկատերերի հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքում լրացում եւ փոփոխություններ կատարելու մասին», «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Բանկերի եւ բանկային գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապահովագրության եւ ապահովագրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Ապրանքային նշանների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին», «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերն իրենց մեջ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2009 թվականի հոկտեմբերի 22-ի «Նորմատիվ իրավական ակտերի նախագծերի հակակոռուպցիոն բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման իրականացման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1205-Ն որոշմամբ հաստատված Կարգի 9-րդ կետով նախատեսված որեւէ կոռուպցիոն գործոն չեն պարունակում: