Հոդված 1. «Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին»Հայաստանի Հանրապետության 2010 թվականի հոկտեմբերի 27-ի ՀՕ-160-Ն օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) վերնագիրը «ԱՆԱՇԽԱՏՈՒՆԱԿՈՒԹՅԱՆ» բառից հետո լրացնել «ԵՎ ՄԱՅՐՈՒԹՅԱՆ» բառերով:

Հոդված 2. Օրենքի 1-ին հոդվածի`

1. 1-ին մասում «կարգավորում է ժամանակավոր անաշխատունակության» բառերը փոխարինել «կարգավորում է վարձու աշխատողներին եւ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության» բառերով, իսկ «տեսակները, դրա» բառերը փոխարինել «տեսակները, վարձու աշխատողների եւ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության նպաստների» բառերով.

2. 2-րդ մասում «դրամական եւ նյութական բավարարումները» բառերը փոխարինել «վարձատրությունը» բառով,

3. լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 3-րդ մասով.

«3. Չաշխատող (վարձու աշխատող եւ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձ չհանդիսացող) անձին մայրության նպաստի տրամադրման, նշանակման եւ վճարման հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են «Պետական նպաստների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով:»:

Հոդված 3. Օրենքի 2-րդ հոդվածի վերնագրում «Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի» բառերը փոխարինել «Ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության նպաստների» բառերով, 1-ին մասում` «Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստին» բառերը փոխարինել «Ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության նպաստներին» բառերով, իսկ «սույն օրենքով» բառը փոխարինել «Պետական նպաստների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով, սույն օրենքով» բառերով:

Հոդված 4 . Օրենքի 3-րդ հոդվածի`

1. վերնագիրը «տեսակները» բառից հետո լրացնել «, մայրության նպաստի հասկացությունը» բառերով.

2. 1-ին մասից հանել «կամ ամբողջությամբ» բառերը.

3. 2-րդ մասից հանել «(այսուհետ` նպաստ)»բառերը.

4. 2-րդ մասի 4-րդ կետը ճանաչել ուժը կորցրած.

5. լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 3-րդ մասով.

«3. Մայրության նպաստի միջոցով Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքով սահմանված` հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի (արձակուրդի իրավունք ունենալու) ժամանակահատվածում մասնակիորեն կամ ամբողջությամբ փոխհատուցվում է սույն օրենքի 4-րդ հոդվածով սահմանված անձանց հղիության եւ ծննդաբերության պատճառով առաջացած ժամանակավոր անաշխատունակության հետեւանքով կորցրած աշխատավարձը (եկամուտը), որն անձը ստանում էր կամ կարող էր ստանալ:»:

Հոդված 5. Օրենքի 4-րդ հոդվածի`

1. 1-ին մասում «Նպաստի» բառը փոխարինել «Սույն օրենքով սահմանված՝ ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության նպաստի (այսուհետ` նպաստ)» բառերով, իսկ 1-ին մասի 1-ին կետում «ֆիզիկական անձինք»բառերից հետո ավելացնել «,  բացառությամբ ընտանեկան ձեռնարկատիրության մեջ ներգրավված` վարձու աշխատող հանդիսացող ընտանիքի անդամների»բառերը.

2. 2-րդ մասում «նպաստի» բառը փոխարինել «սույն օրենքով սահմանված՝ ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության նպաստի » բառերով.

3. 3-րդ մասում «նպաստները» բառը փոխարինել «ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության նպաստները» բառերով, իսկ «դրանց ստանալու իրավունքն»բառերը փոխարինել «ժամանակավոր անաշխատունակությունն»բառերով.

4. 4-րդ մասում.

1) «ժամանակահատվածի» բառը փոխարինել «, իսկ մայրության նպաստը՝ Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքով սահմանված` հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի ժամանակահատվածի» բառերով, իսկ «(աշխատանքից ազատվելը),»բառերը փոխարինել «(աշխատանքից ազատվելը՝ անկախ աշխատանքային պայմանագրի տեսակից) կամ»բառերով,

2) լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր նախադասությամբ.

«Ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձին մայրության նպաստը տրվում է ժամանակավոր անաշխատունակության թերթիկով վավերացված հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի իրավունք ունենալու ժամանակահատվածում գործունեությունը ժամանակավորապես դադարեցնելու դեպքում՝ գործունեությունը ժամանակավորապես դադարեցնելու օրվանից:».

5. 6-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«6. Համատեղությամբ աշխատելու դեպքում ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստը հաշվարկվում, նշանակվում եւ վճարվում է յուրաքանչյուր գործատուի եւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական մարմնի (այսուհետ` լիազոր մարմին) կողմից` անկախ մյուսների կողմից նպաստը նշանակելու եւ վճարելու հանգամանքից: Համատեղությամբ աշխատելու դեպքում (այդ թվում` ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձ հանդիսացող վարձու աշխատողի դեպքում) մայրության նպաստը հաշվարկվում եւ վճարվում է հիմնական գործատուի կողմից:»:

Հոդված 6. Օրենքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասում`

1. «Բացառությամբ հղիության եւ ծննդաբերության նպաստի` վարձու աշխատողի նպաստը» բառերը փոխարինել «Վարձու աշխատողի ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստը» բառերով, իսկ «երեք» բառը փոխարինել «հինգ» բառով.

2. վերջին պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Ինքնուրույնաբար իրենց աշխատանքով ապահոված անձանց ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստները, ինչպես նաեւ սույն օրենքով սահմանված մայրության նպաստը վճարվում են պետական բյուջեի միջոցների հաշվին (բացառությամբ՝ սույն օրենքի 22-րդ հոդվածի 16-րդ մասով սահմանված դեպքերի):»:

Հոդված 7. Օրենքի 7-րդ հոդվածում, 11-րդ հոդվածի վերնագրում «հղիության ու ծննդաբերության» բառերը փոխարինել «մայրության» բառով:

Հոդված 8. Օրենքի 11-րդ հոդվածի`

1.3-րդ մասում «հղիության ու ծննդաբերության նպաստը» բառերը փոխարինել «մայրության նպաստը» բառերով,

2. 1-ին եւ 2-րդ մասերում, 5-րդ մասի առաջին եւ երկրորդ նախադասություններում «հղիության ու ծննդաբերության նպաստ» բառերը փոխարինել «մայրության նպաստ» բառերով,

3. 1-ին մասում, 2-րդ մասի առաջին եւ երկրորդ նախադասություններում, 3-րդ մասում «աշխատանքային օրերի» բառերը փոխարինել «օրացուցային օրերի» բառերով,

4. 5-րդ մասում «աշխատանքային օրերի համար` երեխայի ծնվելու օրվանից մինչեւ նորածնի 70 օրական դառնալը (երկու եւ ավելի երեխա ծնվելու դեպքում՝ մինչեւ 110 օրական դառնալը)» բառերը փոխարինել «օրացուցային օրերի համար` երեխայի ծնվելու օրվանից մինչեւ նորածնի 70 օրական դառնալը (երկու եւ ավելի երեխա ծնվելու դեպքում՝ մինչեւ 110 օրական դառնալը)» բառերով:

Հոդված 9. Օրենքի 13-րդ հոդվածի`

1. 1-ին մասում «նպաստ չի տրվում, բացառությամբ հղիության եւ ծննդաբերության նպաստի» բառերը փոխարինել «ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստ չի տրվում» բառերով, իսկ «նպաստը»բառը` «ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստը»բառերով.

 2. 2-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«2. Մինչեւ երեք տարեկան երեխայի խնամքի արձակուրդում գտնվելու դեպքում վարձու աշխատողներին մայրության նպաստը տրվում է ընդհանուր հիմունքներով՝ հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի իրավունք ունենալու ժամանակահատվածի համար, բայց ոչ ավելի, քան մինչեւ աշխատողի աշխատանքի անցնելը:»:

Հոդված 10. Օրենքի 14-րդ հոդվածի`

1. 1-ին մասում «աշխատողին նպաստ» բառերը փոխարինել «աշխատողին ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստ» բառերով,

2.  լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 2-րդ մասով.

«2. Աշխատանքից ազատման օրինականության մասին վեճի դեպքում վարձու աշխատողին մայրության նպաստ տրվում է ժամանակավոր անաշխատունակության` գործատուի որոշման կամ դատարանի վճռի հիման վրա վարձու աշխատողին աշխատանքում վերականգնվելու օրվանից սկսած ժամանակահատվածի օրացուցային օրերի համար:»:

Հոդված 12 . Օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասում հանել «աշխատանքային օրերի» բառերը:

Հոդված 13 . Օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասը ուժը կորցրած ճանաչել:

Հոդված 14. Օրենքի 17-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետում «հղիության եւ ծննդաբերության» բառերը փոխարինել «մայրության» բառով:

Հոդված 15. Օրենքի 20-րդ հոդվածի վերնագրում եւ 1-ին մասում «հղիության ու ծննդաբերության» բառերը փոխարինել «մայրության» բառով:

Հոդված 16. Օրենքի 22-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հոդված 22. Ժամանակավոր անաշխատունակության, մայրության նպաստը եւ միջին ամսական աշխատավարձը (եկամուտը) հաշվարկելու կարգը

1. Վարձու աշխատողի եւ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի մայրության նպաստը հաշվարկվում է սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված միջին ամսական աշխատավարձից (եկամտից):

2. Վարձու աշխատողի եւ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստը հաշվարկվում է սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված միջին ամսական աշխատավարձի (եկամտի) ութսուն տոկոսից:

3. Եթե սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված՝ վարձու աշխատողի ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծությունը (սույն հոդվածով սահմանված կարգով հաշվարկված միջին ամսական աշխատավարձից հաշվարկված տոկոսաչափը) գերազանցում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ «Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 1-ին հոդվածով սահմանված չափի եւ նվազագույն ամսական աշխատավարձի նկատմամբ հաշվարկված եկամտային հարկի հանրագումարի (այսուհետ` նվազագույն ամսական աշխատավարձ) տասնապատիկը, ապա ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստը հաշվարկվում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ սահմանված նվազագույն ամսական աշխատավարձի տասնապատիկից:

4. Եթե սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված՝ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի մայրության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական եկամուտը կամ ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական եկամտից հաշվարկված տոկոսաչափը գերազանցում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ սահմանված նվազագույն ամսական աշխատավարձի հնգապատիկը, ապա ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի նպաստը հաշվարկվում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ սահմանված նվազագույն ամսական աշխատավարձի հնգապատիկից:

5. Եթե սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված՝  վարձու աշխատողին տրվող մայրության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձը գերազանցում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ սահմանված նվազագույն ամսական աշխատավարձի տասնհինգապատիկը, ապա վարձու աշխատողի մայրության նպաստը հաշվարկվում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ սահմանված նվազագույն ամսական աշխատավարձի տասնհինգապատիկից:

6. Եթե սույն օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված՝ վարձու աշխատողի կամ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի մայրության նպաստը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձը կամ եկամուտը պակաս է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած մեծությունից, ապա մայրության նպաստը հաշվարկվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած մեծությունից: Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը սույն մասում նշված մեծությունը սահմանում է որպես նվազագույն ամսական աշխատավարձի չափի նկատմամբ հաշվարկված տոկոսաչափ: Սույն մասով սահմանված մեծությունը (նվազագույն ամսական աշխատավարձի չափի նկատմամբ հաշվարկվող տոկոսաչափը) չի կարող պակաս լինել նախկինում սահմանված չափից:

7. Վարձու աշխատողի միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկվում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու ամսվան նախորդող տասներկու հերթական օրացուցային ամիսների (այսուհետ` հաշվարկային ժամանակահատված) համար տվյալ գործատուի կողմից վարձու աշխատողին վճարված «վճարման ենթակա» եկամուտը տասներկուսի բաժանելու միջոցով: Սույն մասի իմաստով եկամուտ են համարվում սույն օրենքով սահմանված նպաստը, ինչպես նաեւ եկամտային հարկի հաշվարկման օբյեկտ համարվող՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված աշխատավարձը եւ դրան հավասարեցված այլ վճարումները:

8. Սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված դեպքում մայրության նպաստը նշանակելու (հաշվարկելու) համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկելիս սույն հոդվածի 7-րդ մասով սահմանված եկամտում հաշվի են առնվում նաեւ մնացած գործատուների կողմից հաշվարկային ժամանակահատվածի համար վարձու աշխատողին վճարված «վճարման ենթակա» եկամուտը (իսկ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձ հանդիսացող վարձու աշխատողի դեպքում` նաեւ սույն հոդվածի 11-րդ մասով սահմանված եկամուտը), եթե վարձու աշխատողը ժամանակավոր անաշխատունակությունը առաջանալու օրվա դրությամբ այդ գործատուի հետ աշխատանքային հարաբերությունների մեջ է (կամ ժամանակավոր անաշխատունակությունը առաջանալու օրվա դրությամբ հանդիսացել է ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձ): Այլ գործատուի վճարած եկամտի մասին տեղեկատվությունը հիմնական (նպաստը հաշվարկող եւ նշանակող) գործատուին է ներկայացնում է վարձու աշխատողը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով լիազոր մարմնի տված տեղեկանքի հիման վրա: Ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձ հանդիսացող վարձու աշխատողը սույն հոդվածի 11-րդ մասով սահմանված եկամտի մասին տեղեկատվությունը հիմնական (նպաստը հաշվարկող եւ նշանակող) գործատուին է ներկայացնում է սույն օրենքի 25-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված տեղեկանքի հիման վրա: Սույն մասով սահմանված դեպքում այլ գործատուի վճարած եկամուտը եւ սույն հոդվածի 11-րդ մասով սահմանված եկամուտը միջին ամսական աշխատավարձում հաշվառելու պայմաններն ու կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

9. Հաշվարկային ժամանակահատվածի այն ամիսների համար, որոնց ընթացքում վարձու աշխատողը եղել է մինչեւ երեք տարեկան երեխայի խնամքի արձակուրդում (այսուհետ՝ խնամքի արձակուրդ), որպես եկամուտ հաշվառվում է խնամքի արձակուրդն սկսվելու ամսվան նախորդող ամսին աշխատանքային պայմանագրով կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ տվյալ վարձու աշխատողի համար սահմանված հիմնական աշխատավարձը:

10. Մայրության նպաստը հաշվարկելիս, եթե ժամանակավոր անաշխատունակությունը առաջանալու օրվա դրությամբ վարձու աշխատողի` տվյալ գործատուի մոտ աշխատելու ժամանակահատվածը պակաս է տասներկու ամսից, ապա  վարձու աշխատողի միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկելիս հաշվի է առնվում նաեւ հաշվարկային ժամանակահատվածում այլ գործատուի` մինչեւ տվյալ գործատուի մոտ աշխատանքի անցնելը վճարված եկամուտը, եթե վարձու աշխատողը ժամանակավոր անաշխատունակությունը առաջանալու օրվա դրությամբ այդ գործատուի հետ աշխատանքային հարաբերությունների մեջ չէ: Ընդ որում, հաշվարկային ժամանակահատվածի մեկ ամսվա համար կարող է հաշվառվել մեկ գործատուի կողմից վարձու աշխատողին վճարված եկամուտը: Այլ գործատուի վճարած եկամտի մասին տեղեկատվությունը ներկայացնում է վարձու աշխատողը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով լիազոր մարմնի տված տեղեկանքի հիման վրա:

11.Ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի միջին ամսական եկամուտը հաշվարկվում է ժամանակավոր անաշխատունակության դեպքի տարվան նախորդող տարվա` օրենքով սահմանված եկամտային հարկով հարկվող օբյեկտ համարվող եկամուտը, բացառությամբ «Եկամտային հարկի մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 9-րդ հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված եկամուտների, տասներկուսի բաժանելու միջոցով: Ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի կողմից ժամանակավոր անաշխատունակության դեպքի տարվան նախորդող տարվա ընթացքում «Եկամտային հարկի մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 10-րդ հոդվածի 8-րդ մասի համաձայն` եկամտային հարկ վճարած յուրաքանչյուր ամսվա համար որպես եկամտային հարկով հարկվող օբյեկտ համարվող եկամուտ ընդունվում է ժամանակավոր անաշխատունակությունն առաջանալու օրվա դրությամբ սահմանված նվազագույն ամսական աշխատավարձը:

12.Վեցօրյա աշխատանքային շաբաթվա դեպքում վարձու աշխատողի ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծությունը (սույն հոդվածով սահմանված կարգով հաշվարկված միջին ամսական աշխատավարձից հաշվարկված տոկոսաչափը կամ սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված չափը) բաժանվում է 25-ի եւ բազմապատկվում ժամանակավոր անաշխատունակության ժամանակահատվածի երկրորդ աշխատանքային օրվանից սկսած աշխատանքային օրերի թվով:

13.Հնգօրյա աշխատանքային շաբաթվա դեպքում վարձու աշխատողի ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծությունը (միջին ամսական աշխատավարձից հաշվարկված տոկոսաչափը կամ սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված չափը) բաժանվում է 21-ի եւ բազմապատկվում ժամանակավոր անաշխատունակության ժամանակահատվածի երկրորդ աշխատանքային օրվանից սկսած աշխատանքային օրերի թվով:

14.Ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծությունը (սույն հոդվածով սահմանված կարգով հաշվարկված միջին ամսական եկամտից հաշվարկված տոկոսաչափը կամ սույն հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված չափը) բաժանվում է 30.4-ի (մեկ ամսվա միջին օրերի) եւ բազմապատկվում ժամանակավոր անաշխատունակության օրացուցային օրերի թվով:

15.Մայրության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծությունը (սույն հոդվածով սահմանված կարգով հաշվարկված միջին ամսական աշխատավարձը կամ եկամուտը, կամ սույն օրենքով սահմանված դեպքերում` սույն հոդվածի 4-րդ, 5-րդ եւ 6-րդ մասերով սահմանված համապատասխան չափը) բաժանվում է 30.4-ի (մեկ ամսվա միջին օրերի) եւ բազմապատկվում հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի ժամանակահատվածի (ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձին մայրության նպաստ նշանակելու դեպքում՝ հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի իրավունք ունենալու ժամանակահատվածի) օրացուցային օրերի թվով:

16.Սույն հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված չափը գերազանցող գումարից մայրության նպաստը նշանակելու (հաշվարկելու) եւ գործատուի միջոցներից վճարելու հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են գործատուների կնքած կոլեկտիվ եւ աշխատանքային պայմանագրերով կամ աշխատանքի ընդունման մասին անհատական իրավական ակտով:»:

Հոդված 17. Օրենքի 25-րդ հոդվածի`

1, 1-ին մասում «3-րդ մասով»բառերը փոխարինել «10-րդ մասով»բառերով.

2, 2-րդ մասում «դեպքում նպաստի» բառերը փոխարինել «դեպքում ընտանիքի հիվանդ անդամի խնամքի նպաստի» բառերով:

Հոդված 18. Օրենքի 27-րդ հոդվածի 5-րդ մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ`

«5. Վարձու աշխատողի հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդն ընդհատվելու կամ ինքնուրույնաբար իրեն աշխատանքով ապահոված անձի գործունեությունը վերսկսելու դեպքում վճարված մայրության նպաստը վերահաշվարկվում է, եւ ավել վճարված մայրության նպաստի գումարի հետպահումը կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով՝ բացառությամբ այն դեպքերի, երբ վարձու աշխատողի մայրության նպաստը հաշվարկվել է սույն օրենքի 22-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված մեծությունից:»:

Հոդված 19. Օրենքի 28-րդ հոդվածի`

1.  1-ին մասի 1-ին կետում «նկատմամբ» բառը փոխարինել «նկատմամբ, այդ թվում՝ սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված մայրության նպաստի հաշվարկման, նշանակման եւ վճարման ճշտության նկատմամբ» բառերով,

2.  2-րդ մասի 1-ին կետում «2-րդ մասի հինգերորդ պարբերությամբ» բառերը փոխարինել «8-րդ եւ 10-րդ մասերով» բառերով:

Հոդված 20. Եզրափակիչ մաս եւ անցումային դրույթներ

1.   Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2015 թվականի հունվարի 1-ին եւ տարածվում է 2015 թվականի հունվարի 1-ին եւ դրանից հետո ծագած իրավահարաբերությունների վրա (այն դեպքերի վրա, երբ ժամանակավոր անաշխատունակությունը կամ հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի իրավունքն առաջացել է 2015 թվականի հունվարի 1-ին եւ դրանից հետո):

2.   Եթե ժամանակավոր անաշխատունակությունը «հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի իրավունքը» առաջացել է մինչեւ սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը, ապա ժամանակավոր անաշխատունակության «մայրության» նպաստը եւ նպաստը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկվում են մինչեւ սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը սահմանված կարգով (պայմաններով):    
 

Հիմնավորում

«Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասինե, «Պետական նպաստների մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասինե, «Եկամտային հարկի մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասինե, «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասինե, «Պետական կենսաթոշակների մասին»Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասինե, «Եկամտային հարկի եւ սոցիալական վճարի անձնավորված հաշվառման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին»ՀՀ օրենքների նախագծերի ընդունման

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը

Ներկայացվող նախագծերի փաթեթի անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների բնագավառում իրավակիրառական պրակտիկայում առաջացած խնդիրներով եւ նպատակ ունի բարձրացնել սոցիալական պաշտպանության բնագավառի ծախսարդյունավետությունը:

Բացի այդ, «Պետական նպաստների մասին»ՀՀ օրենքն ուժի մեջ է մտել 2014 թվականի հունվարի 1-ից եւ դրա կիրառման ընթացքում առաջացել են որոշակի իրավակիրառական խնդիրներ, որոնց լուծմանը եւս անդրադարձ է կատարվել  ««Պետական նպաստների մասին»ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին»ՀՀ օրենքի նախագծով:

2.  Ընթացիկ իրավիճակը եւ խնդիրները

«Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին» ՀՀ օրենքով կարգավորում է ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների տրամադրման հետ կապված հարաբերությունները, սահմանում է ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի հասկացությունը, տեսակները, դրա հաշվարկման, նշանակման եւ վճարման պայմաններն ու կարգը:

Օրենքի համաձայն՝ սահմանված է հետեւյալ տեսակի նպաստները.

1) հիվանդության.

2) պրոթեզավորման.

3) առողջարանային բուժման.

4) հղիության ու ծննդաբերության.

5) ընտանիքի հիվանդ անդամի խնամքի:

Նպաստը տրվում է, եթե դրա ստանալու իրավունքն առաջացել է աշխատանքային հարաբերությունների մեջ գտնվելու կամ ձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնելու կամ նոտարի պաշտոնավարման ժամանակահատվածում:

Նպաստը հաշվարկվում է միջին ամսական աշխատավարձից:

Գործող իրավակարգավորումների արդյունքում էապես նվազում է ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների ուղղությամբ կատարվող ծախսերի հասցեականությունը:

Մասնավորապես, կորցրած եկամուտը երբեմն փոխհատուցվում է ավելին, քան աշխատողի աշխատավարձն է, որը նա կստանար, եթե ժամանակավոր անաշխատունակության ժամանակահատվածում աշխատեր:

Խնդրո առարկա է նաեւ այն հանգամանքը, որ անձին, որպես վարձու աշխատող գրանցելու եւ նրան մեկ-երկու ամիս ամիս հետո նպաստ վճարելու համար որեւէ օրենսդրական արգելք չկա (ինչից ակնհայտորեն օգտվում են գործատուները), իսկ նպաստը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձի հաշվարկման կարգը եւ առավելագույն շեմի բացակայությունը առանձին դեպքերում ետին պլան է մղում նպաստի սոցիալական էությունը:

Ընդ որում, հարկ է նկատի ունենալ, որ այս պարագայում ֆորմալ իմաստով օրենք չի խախտվում:

Միաժամանակ, ՀՀ գործող օրենսդրությամբ չաշխատող մայրերի համար հղիության եւ ծննդաբերության ժամանակահատվածի համար որեւէ դրամական վճար սահմանված չէ: Այսինքն, պետությունը չաշխատող կնոջը հղիության ընթացքում ուղղակի ֆինանսական աջակցություն չի ցուցաբերում:

Բացի վերը նշվածը, «Պետական նպաստների մասին»ՀՀ օրենքն ընտանեկան, սոցիալական  նպաստների, հրատապ օգնության վճարման դադարեցման հիմքերը սահմանող 15-րդ, 17-րդ եւ 23-րդ հոդվածներում հղումներն այլ հոդվածի համապատասխան մասին չեն կատարված, ինչպես նաեւ հստակ սահմանված չեն կերակրողին կորցնելու դեպքում նպաստ ստացող անձանց շրջանակը, հրատապ օգնության վճարման, ծերության, հաշմանդամության, կերակրողին կորցնելու դեպքում նպաստները նշանակելու եւ հաշմանդամության նպաստի վճարումը վերսկսելու ժամկետները: Երեխայի ծննդյան միանվագ նպաստ չի նշանակվում, եթե երեխան ծնվել է մահացած:

3. Առկա խնդիրներին առաջադրվող լուծումները

Հաշվի առնելով ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների ոլորտում առկա խնդիրները եւ հղիության եւ ծննդաբերության ժամանակահատվածի համար չաշխատող մայրերին սոցիալական աջակցություն տրամադրելու անհրաժեշտությունը՝ առաջարկվում է.

1. Հղիության եւ ծննդաբերության նպաստը վերանվանել մայրության նպաստի,

2.  Պահպանել մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստի չափը եւ միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկելու կարգը՝ սահմանելով մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձի առավելագույն շեմ՝ նվազագույն ամսական աշխատավարձի 15-ապատիկի չափով (սա կազմում է շուրջ 1 մլն դրամ՝ 2015 թվականին եւ շուրջ 1.2 մլն դրամ՝ 2016 թվականին, համաձայն առկա տեղեկատվության՝ ամսական 1 մլն. դրամից ավելի եկամուտ է ստանում 1974 թվականի հունվարի 1-ից հետո ծնված (ֆիրտիլ տարիքի) աշխատող շուրջ 400 կին, կամ այդ տարիքի աշխատող կանանց (շուրջ 110 000 անձ) շուրջ 0,35 տոկոսը, այսինքն, հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի համար 99,65 տոկոսի համար կապահովվի 100 տոկոս փոխհատուցման գործակից»:

3.  Բարձր (առավելագույն շեմը գերազանցող) եկամուտներ ունեցողների համար եւս 100 տոկոս փոխհատուցման գործակից ապահովելու նպատակով սահմանել, որ մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձի առավելագույն շեմը գերազանցող գումարից մայրության նպաստը նշանակելու (հաշվարկելու) եւ գործատուի միջոցներից վճարելու հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են գործատուներիի կնքած կոլեկտիվ եւ աշխատանքային պայմանագրերով կամ աշխատանքի ընդունման մասին անհատական իրավական ակտով:

4.  Սահմանել մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծության նվազագույն շեմ՝ այն սահմանելու իրավասությունը տալով կառավարությանը (նախատեսվում է, որ մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծության նվազագույն չափը կսահմանվի «Պետական նպաստների մասին» ՀՀ օրենքով չաշխատող անձի մայրության նպաստը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող մեծության չափով՝ բացառելով, որ աշխատող կինը ստանա ավելի պակաս, քան չաշխատող անձին տրվող նպաստի չափն է):

5.  Սահմանել, որ Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստը հաշվարկվում է միջին ամսական աշխատավարձի 80%-ից: Ընդ որում՝ սահմանվում է նաեւ ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող միջին ամսական աշխատավարձի առավելագույն շեմ՝ նվազագույն ամսական աշխատավարձի 10-ապատիկի չափով, եւ պահպանվում է միջին ամսական աշխատավարձը հաշվարկելու կարգը:

6.  Իրականացնել տարբեր գործատուների մոտից մայրության հղիության եւ ծննդաբերության նպաստի իրավունք ունեցող անձանց եկամուտների կոնսոլիդացիա՝ մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող նվազագույն եւ առավելագույն շեմը կիրառելով կոնսոլիդացված եկամուտների նկատմամբ (մասնավորապես, առաջարկվում է սահմանել, որ այս դեպքում նպաստը հաշվարկում է հիմնական գործատուն՝ հաշվի առնելով նաեւ այլ գործատուների վճարած եկամուտները):

7. Պահպանել ինքնուրույնաբար իրեն ապահոված անձի ժամանակավոր անաշխատունակության եւ մայրության «հղիության եւ ծննդաբերության» նպաստի չափը հաշվարկելու համար հիմք ընդունվող առավելագույն շեմը՝ նվազագույն ամսական աշխատավարձի 5-ապատիկի չափով:

8. «Պետական նպաստների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանել, որ հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի ժամանակահատվածի համար մայրության նպաստ է նշանակվում նաեւ չաշխատող կնոջը:

Ընդ որում, հաշվի առնելով նաեւ հղիության որոշակի տեւողությունից հետո պարտադիր բժշկական հսկողության կանգնելու անհրաժեշտությունը, առաջարկվում է սահմանել, որ

1) Երեխայի ծննդյան օրվա դրությամբ ծննդօգնության պետական հավաստագիրը չստացած կնոջը մայրության նպաստ չի նշանակվում՝ բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած դեպքերի,

2) Չաշխատող անձին մայրության նպաստ նշանակվում է, եթե դիմումը եւ անհրաժեշտ փաստաթղթերը ներկայացվել են հղիության եւ ծննդաբերության արձակուրդի իրավունք ունենալու ժամանակահատվածի «140 օրվա» ընթացքում:

9. Չաշխատող կնոջը տրվող մայրության նպաստը հաշվարկել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած մեծությունից, որը Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը պետք է սահմանի որպես նվազագույն ամսական աշխատավարձի չափի նկատմամբ հաշվարկված տոկոսաչափ (նախատեսվում է` նվազագույն ամսական աշխատավարձի 50%-ի չափով): Այս դեպքում չաշխատող կնոջը տրվող մայրության նպաստը 60000 դրամ նվազագույն աշխատավարձի դեպքում 4,6 ամսվա համար կկազմի շուրջ 138000 դրամ (30000/30.4x140):

10.  ««Պետական նպաստների մասին»ՀՀ օրենքի օրենքի 15-րդ, 17-րդ եւ 23-րդ հոդվածներում ճշտել հղումները, հստակ սահմանել կերակրողին կորցնելու դեպքում նպաստ ստացող անձանց շրջանակը, հրատապ օգնության վճարման, ծերության, հաշմանդամության, կերակրողին կորցնելու դեպքում նպաստները նշանակելու եւ հաշմանդամության նպաստի վճարումը վերսկսելու ժամկետները, հստակեցնել օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթը:

11. Երեխայի ծննդյան միանվագ նպաստ նշանակել նաեւ այն դեպքում, երբ երեխան ծնվել է մահացած: Առաջարկության համար հիմք է ընդունվել ՀՀ կառավարության 2005 թվականի հունիսի 16-ի «Մանկական մահացության ու ծնունդների գրանցման եւ դասակարգման հիմնախնդիրների հետ կապված իրավիճակը բարելավելու մասին»N 949-Ն որոշումը, ըստ որի երեխայի ծնունդը 500 գրամ եւ ավելի քաշով (22 շաբաթ եւ ավելի հղիության ժամկետով) մահացած պտղի (մեռելածնության դեպքում) կամ անկախ հղիության ժամկետից կենդանի պտղի (կենդանածնության դեպքում) ամբողջական արտամղումն է կամ դուրսբերումը մոր օրգանիզմից:

12. «Եկամտային հարկի մասին»ՀՀ օրենքում նախատեսվող փոփոխությամբ սահմանվում է, որ աշխատող կնոջը տրվող մայրության (հղիության եւ ծննդաբերության) նպաստը հարկվում է եկամտային հարկով (չաշխատող մայրերին տրվող նպաստը չի հարկվում, սակայն կհաշվարկվի հարկված նվազագույն աշխատավարձի չափից, իսկ աշխատողինը՝ չհարկված նվազագույն աշխատավարձի չափից):

13. Ավելացնել հիվանդության նպաստի` գործատուի կողմից վճարվող ժամանակահատվածը` 3 օրից դարձնելով 5 օր: Այս միջոցով կներդրվեն որոշակի կառուցակարգեր՝ հավասարակշռելու վարձու աշխատողի, գործատուի եւ պետության` աշխատողի հիվանդանալու դեպքում սոցիալական պարտավորությունների շրջանակը:

14. «Պետական կենսաթոշակների մասինե, «Եկամտային հարկի եւ սոցիալական վճարի անձնավորված հաշվառման մասին»ՀՀ օրենքներում հստակեցվում է «Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին»ՀՀ օրենքին կատարված հղումները` օրենքի նախագծով առաջարկվող անվանումը կամ ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստի անվանումը:

3. Ակնկալվող արդյունքը

Ներկայացվող նախագիծն ընդունվելու դեպքում էապես կբարելավվի սոցիալական  պաշտպանության ոլորտում իրականացվող քաղաքականությունը՝ սկսած 2016 թվականից, հղիության եւ ծննդաբերության ժամանակահատվածի համար լրացուցիչ սոցիալական աջակցություն տրամադրելով շուրջ 30 000 չաշխատող կնոջ, ինչը կարող է դրական ազդել ծնելիության ցուցանիշի վրա:

Միաժամանակ, բժշկական հաշվառման կանգնելը կարեւոր խթան կհանդիսանա առողջ սերունդ ունենալու համար:

Առաջարկվող մեխանիզմի դեպքում, պահպանելով աշխատավարձի 100 տոկոսանոց փոխհատուցումը աշխատող կանանց մոտ, կներդրվեն տնտեսական խթաններ հնարավոր չարաշահումները կանխարգելելու համար (ուղղակի տնտեսապես ձեռնտու չի լինի անձին միայն նպաստ վճարելու համար աշխատանքի ընդունելը (ձեւակերպելը):

Կհստակեցվեն պետական նպաստների նշանակման եւ վճարման իրավակիրառական որոշ դրույթներ: