Հոդված 1. «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի ապրիլի 14-ի ՀՕ-107 օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 22-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.

«Հոդված 22. Օրենքով նախատեսված հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտները ճիշտ հաշվարկելու, ժամանակին վճարելու եւ օրենսդրության մյուս պահանջները պահպանելու պատասխանատվությունը, օրենսդրությամբ այլ բան սահմանված չլինելու դեպքում, կրում են հարկ վճարողները եւ դրանց (կազմակերպությունների)՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պաշտոնատար անձիք:

Սույն օրենքի N5 հավելվածով սահմանված կարգով հարկային մարմինը անուղղակի եղանակով գնահատում (վերագնահատում) է իր կողմից վերահսկվող եկամուտների մասով հարկվող օբյեկտները եւ հաշվարկում է հարկ վճարողի պարտավորությունները հետեւյալ հիմքերից որեւէ մեկի առկայության դեպքում.

1) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվապահական հաշվառման կամ հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտներին առնչվող հաշվառման բացակայության.

2) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվապահական հաշվառման կամ հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտներին առնչվող հաշվառման համար սահմանված տեղեկությունները կամ փաստաթղթերը չներկայացման կամ օրենքով սահմանված դեպքերում վարվող հաշվապահական հաշվառման համակարգչային ծրագրի միջոցով ստեղծված ֆայլի պատճենը ստուգում իրականացնող պաշտոնատար անձանց էլեկտրոնային կրիչով չտրամադրման,

3) հարկային մարմին ներկայացրած հաշվետվություններում, հաշվարկներում, հայտարարագրերում, տեղեկություններում եւ այլ փաստաթղթերում ոչ հավաստի տվյալների ներառման:

Սույն հոդվածի կիրառման իմաստով հարկային մարմին ներկայացրած հաշվետվություններում, հաշվարկներում, հայտարարագրերում, տեղեկություններում եւ այլ փաստաթղթերում ներառված տվյալները համարվում են ոչ հավաստի, եթե.

ա. հարկ վճարողի մոտ որեւէ հաշվետու ժամանակաշրջանի ընթացքում օրենքով սահմանված կարգով իրականացված չափագրումների արդյունքների եւ հարկ վճարողի կողմից նույն հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ներկայացված հաշվետվությունների, հաշվարկների, հայտարարագրերի, տեղեկությունների ու այլ փաստաթղթերի տվյալների հարկվող օբյեկտների հաշվարկված մեծությունների միջեւ առկա է 20 եւ ավել տոկոսի չափով դրական տարբերություն,

բ. հարկ վճարողի մոտ որեւէ հաշվետու ժամանակաշրջանի ընթացքում օրենքով սահմանված կարգով իրականացված հսկիչ գնման արդյունքների եւ հարկ վճարողի կողմից նույն հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ներկայացված հաշվետվությունների կազմման համար հիմք հանդիսացած (այդ թվում` հաշվապահական հաշվառման) տվյալներով գների միջեւ առկա է 20 եւ ավել տոկոսի չափով դրական տարբերություն,

գ. սույն օրենքի 20-րդ հոդվածին համապատասխան հարկային մարմին ներկայացված տեղեկությունների եւ հարկ վճարողի կողմից նույն ժամանակաշրջանի համար ներկայացված հաշվետվությունների, հաշվարկների, հայտարարագրերի, տեղեկությունների ու այլ փաստաթղթերի հարկվող օբյեկտների տվյալների միջեւ առկա է 20 եւ ավել տոկոսի չափով դրական տարբերություն,

դ. սույն օրենքի N5 հավելվածով սահմանված կախյալ հարկ վճարողների միջեւ իրականացված՝ հարկման համար հիմք հանդիսացած գործարքների մասով առկա է նույնանման պայմաններում համադրելի գներից 20 եւ ավել տոկոսի չափով դրական տարբերություն:

4) սույն օրենքի 26-րդ եւ 28-րդ հոդվածներով նախատեսված դեպքերում ու կարգով:»:

Հոդված 2. «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի ապրիլի 14-ի NՀՕ-107 օրենքը լրացնել N5 հավելվածով` համաձայն հավելվածի:

Հոդված 3. Ուժը կորցրած ճանաչել օրենքի 22.1-րդ հոդվածը:

Հոդված 4. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2016 թվականի հունվարի 1-ից:

ԿԱՐԳ
ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄՆԻ ԿՈՂՄԻՑ ԱՆՈՒՂՂԱԿԻ ԵՂԱՆԱԿՈՎ ՀԱՐԿ ՎՃԱՐՈՂԻ ՀԱՐԿՎՈՂ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ (ՎԵՐԱԳՆԱՀԱՏՄԱՆ) ԵՎ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով կարգավորվում են «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված հիմքերով հարկային մարմնի կողմից անուղղակի եղանակով հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) եւ պարտավորությունների հաշվարկման կարգի հետ կապված հարաբերությունները:

2. Սույն կարգում օգտագործված հասկացությունները կիրառվում են հետեւյալ իմաստներով`

1) կախյալ հարկ վճարող` հարկ վճարող, որի որոշումները օրենքով չարգելված ձեւով կանխորոշվում են մեկ այլ հարկ վճարողի կողմից (այդ թվում՝ «Շրջանառության հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 4-րդ եւ 5-րդ կետերով նախատեսված անձինք),

2) ակտիվներ, պարտավորություններ, եկամուտներ, ծախսեր, նվազեցումներ հասկացություններն ունեն նույն իմաստը, ինչ «Շահութահարկի մասին» եւ «Եկամտային հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքներում,

3) շուկայական գին՝ արտադրանքի, ապրանքների, աշխատանքների, ծառայությունների եւ այլ ակտիվների գին (սակագին), որն առաջացել է շուկայում նույնական (իսկ նրանց բացակայության դեպքում նմանատիպ) ապրանքների, աշխատանքների, ծառայությունների եւ այլ ակտիվների առաջարկի եւ պահանջարկի փոխհարաբերության արդյունքում,

4) նույնական ակտիվներ՝ արտադրանք, ապրանքներ, աշխատանքներ, ծառայություններ եւ այլ ակտիվներ, որոնք ունեն իրենց բնորոշ նույնանման հիմնական հատկանիշները, ֆիզիկական բնութագրերը, որակը, գործարար համբավը, ծագման եւ արտադրող երկիրը,

5) նմանատիպ ակտիվներ՝ արտադրանք, ապրանքներ, աշխատանքներ, ծառայություններ եւ այլ ակտիվներ, որոնք նույնական չլինելով, ունեն նման բնութագրեր եւ բաղկացած են նման բաղադրիչներից, ինչը հնարավորություն է տալիս նրանց կատարել նույն գործառույթները եւ լինել փոխարինելի,

6) նույնանման պայմաններ՝ երբ նույնական (իսկ նրանց բացակայության դեպքում նմանանատիպ) են գործունեության տեսակը եւ ստորեւ նշվածներից առնվազն ցանկացած երեքը՝ ակտիվները, գործունեության իրականացման վայրը, ժամանակաշրջանը, աշխատողների թիվը, մասնագիտացումը, շրջանառության ծավալները, ծախսերը, եկամուտները, շահութաբերությունը:

II. ԱՆՈՒՂՂԱԿԻ ԵՂԱՆԱԿՈՎ ՀԱՐԿ ՎՃԱՐՈՂԻ ՀԱՐԿՎՈՂ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ (ՎԵՐԱԳՆԱՀԱՏՄԱՆ) ԵՎ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ

3. Հարկային մարմնի կողմից անուղղակի եղանակով հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) ու պարտավորությունների հաշվարկման ժամանակ կիրառվում են հետեւյալ մեթոդները.

1) համադրելի գների մեթոդ` հարկվող օբյեկտները գնահատվում (վերագնահատվում) են նույնական (դրա բացակայության դեպքում` նմանատիպ) ակտիվների համար նույնանման պայմաններում շուկայական գների հետ համադրելու միջոցով: Համադրելի գների մեթոդի կիրառման հիմնական պայման է հանդիսանում նույնական (դրա բացակայության դեպքում` նմանատիպ) ակտիվների համար նույնանման պայմաններում համադրելի շուկայական գների վերաբերյալ սույն կարգին համապատասխան ելակետային տվյալների (դրանցից որեւէ մեկի) առկայությունը:

Համադրելի գների մեթոդի կիրառման ժամանակ դիտարկվող գործարքի շուկայական գնի որոշման նպատակով կարող են կատարվել համադրելի շուկայական գնի ճշգրտումներ, հաշվի առնելով դիտարկվող գործարքի եւ համադրվող գործարքների պայմանները, գործունեության իրականացման վայրը, աշխատողների թիվը, մասնագիտացումը, շրջանառության ծավալները, ծախսերը, եկամուտները, շահութաբերությունը, սակայն ճշգրտման արդյունքում համադրելի շուկայական գինը կարող է նվազեցվել ոչ ավելի, քան 10 տոկոսի չափով:

2) ծախսային մեթոդ՝ հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար ակտիվների շուկայական գինը որոշվում է որպես տվյալ ակտիվի գծով ծախս ճանաչվող՝ ձեռքբերման, վերամշակման եւ այլ ծախսումների ու հավելագնի հանրագումար: Ծախսային մեթոդի կիրառման հիմնական պայման է հանդիսանում նույնանման պայմաններում նույնական (դրա բացակայության դեպքում` նմանատիպ) ակտիվների մասով մեկ կամ ավելի գործարքների ընթացքում կատարված ծախսերի եւ հավելագնի վերաբերյալ սույն կարգին համապատասխան ելակետային տվյալների (դրանցից որեւէ մեկի) առկայությունը:

Ծախսային մեթոդի կիրառման ժամանակ դիտարկվող գործարքի շուկայական գնի որոշման նպատակով կարող են կատարվել համադրելի հավելագնի հիման վրա որոշված շուկայական գնի ճշգրտումներ, հաշվի առնելով դիտարկվող գործարքի եւ համադրվող գործարքների պայմանները, գործունեության իրականացման վայրը, աշխատողների թիվը, մասնագիտացումը, շրջանառության ծավալները, ծախսերը, եկամուտները, շահութաբերությունը, սակայն ճշգրտման արդյունքում համադրելի հավելագնի հիման վրա որոշված շուկայական գինը կարող է նվազեցվել ոչ ավելի, քան 10 տոկոսի չափով:

3) վերավաճառքի գնի մեթոդ՝ հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար ակտիվների շուկայական գինը որոշվում է որպես նույն ակտիվի հետագա վաճառքի (վերավաճառքի) գնի եւ վերավաճառողի կողմից տվյալ ակտիվի իրացման ծախսերի ու վերավաճառքի հավելագնի տարբերություն, առանց հաշվի առնելու վերավաճառողի կողմից տվյալ ակտիվի ձեռքբերման գինը:

Վերավաճառքի գնի մեթոդի կիրառման ժամանակ համադրելի վերավաճառողի հավելագինը հաշվի է առնվում պայմանով, որ ապահովվի նույնական (դրա բացակայության դեպքում` նմանատիպ) մեկ կամ ավելի համադրելի ակտիվների մասով գործարքների դեպքում տվյալ ոլորտի համար սովորաբար կիրառելի շահութաբերությունը:

Վերավաճառքի գնի մեթոդի կիրառման հիմնական պայմաններն են տվյալ ակտիվի վաճառքի գնի վերաբերյալ տեղեկատվության բացակայությունը կամ ոչ հավաստի տվյալը, տվյալ ակտիվի վերավաճառքի գնի եւ վերավաճառողի իրացման ծախսերի առկայությունը.

4) շահույթի բաշխման մեթոդ՝ կախյալ հարկ վճարողների հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար որոշվում է շահույթի այն չափը, որը պետք է բաշխվեր գործարքի մասնակիցների միջեւ, եթե չլինեին կախյալ: Գործարքից ստացված շահույթի բաշխման մեթոդը նախատեսում է, որ գործարքին մասնակցող կախյալ հարկ վճարողներից յուրաքանչյուրին հատկացվում է տվյալ գործարքից ստացած ընդհանուր շահույթի (եկամտի կամ կրած վնասի) այնպիսի մաս, որը կախյալ չհամարվող անձը կարող էր ակնկալել համադրելի անկախ գործարքին մասնակցելիս:

Շահույթի բաշխման մեթոդը կիրառվում է այն դեպքում, երբ գործարքների փոխկապակցությամբ պայմանավորված հնարավոր չէ դրանք գնահատել առանձին:

5) զուտ շահույթի մեթոդ՝ կախյալ հարկ վճարողների հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար որոշվում է այն զուտ շահույթը, որ պետք է ստանային գործարքի անկախ մասնակիցները` նույնանման տնտեսական պայմաններում:

Կախյալ հարկ վճարողների միջեւ կատարված գործարքների դեպքում համապատասխան բազայի (ծախսումների, իրացումների, ակտիվների) պայմաններում ստացած զուտ շահույթը (եկամուտը) համադրվում է անկախ եւ նույնական (դրա բացակայության դեպքում` նմանատիպ) ակտիվների մասով մեկ կամ մի քանի գործարքների միեւնույն բազայի պայմաններում ստացած զուտ շահույթի (եկամտի) հետ:

6) վարձու աշխատողների թվաքանակի մեթոդ՝ հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար որոշվում է տարբեր գործունեության տեսակի աշխատողների թվաքանակի տեսակարար կշիռը (տոկոսային արտահայտությամբ) աշխատողների ընդհանուր թվաքանակի կազմում եւ այն բազմապատկվում է իրականացված գործունեության ընդհանուր արդյունքում ձեւավորված համախառն եկամտի գումարով:

Վարձու աշխատողների թվաքանակի մեթոդը կիրառվում է այն ժամանակ, երբ հարկ վճարողի կողմից տարբեր գործունեության տեսակների իրականացման արդյունքում ձեւավորված համախառն եկամտի կազմում հստակ չէ, թե կոնկրետ գործունեության տեսակի արդյունքում ստացված եկամուտը ինչ տեսակարար կշիռ է կազմում:

7) չափագրման արդյունքների կիրառման մեթոդ՝ կիրառվում է հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար hարկ վճարողի մոտ որեւէ հաշվետու ժամանակաշրջանի ընթացքում օրենքով սահմանված կարգով իրականացված չափագրումների արդյունքների եւ հարկ վճարողի կողմից նույն հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ներկայացված հաշվետվությունների, հաշվարկների, հայտարարագրերի, տեղեկությունների ու այլ փաստաթղթերի (այսուհետ՝ հաշվետվությունների) հարկվող օբյեկտների հաշվարկված մեծությունների միջեւ 20 եւ ավել տոկոսի չափով դրական տարբերության դեպքում.

ա. չափագրումների արդյունքների հիման վրա դրական տարբերության չափով ճշգրտվում են այն ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների հարկային մարմնի կողմից վերահսվող եկամուտները, որոնց ընթացքում կատարվել են չափագրումներ, իսկ տարեկան հաշվետու ժամանակաշրջաններ ունեցող եկամուտների վերահաշվարկման համար հաշվի են առնվում միայն սույն պարբերությունում նշված ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների ճշգրտումները.

բ. չափագրման արդյունքների հիման վրա ճշգրտվում են նաեւ հաշվետու տարվա այն ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտները, որոնց ընթացքում չեն կատարվել չափագրումներ, սակայն հաշվետու տարվա ընթացքում հարկ վճարողի մոտ առնվազն երեք անգամ կատարվել են չափագրումներ ու դրանց միջինացված (միջին թվաբանականով) արդյունքների եւ հարկ վճարողի կողմից նույն ժամանակաշրջանների համար ներկայացված հաշվետվություններով հաշվարկված հարկվող օբյեկտների միջինացված (միջին թվաբանականով) մեծությունների միջեւ առկա է 20 եւ ավել տոկոսի չափով դրական տարբերություն: Տարեկան հաշվետու ժամանակաշրջաններ ունեցող եկամուտների մասով վերահաշվարկման համար չափագրումներ չկատարված ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների ճշգրտումները կատարվում են սույն պարբերությունում նշված տարբերությունների չափով.

գ. ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների ընթացքում կատարված չափագրումների արդյունքները միջինացվում են չափագրման իրականացման մեկ ժամվա (րոպեները հաշվի չեն առնվում) միջին թվաբականով եւ հաշվարկվում են համապատասխանաբար ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների բոլոր աշխատանքային օրերի համար (հաշվի առնելով հարկ վճարողի աշխատանքային ռեժիմը): Սույն ենթակետի «բ» պարբերությունում նշված դեպքում չափագրումների միջինացված արդյունքները հաշվարկվում են համապատասխան ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների համար սույն պարբերությամբ սահմանված կարգով հաշվարկված մեծությունների միջին թվաբանակով:

Հաշվետու ժամանակաշրջանների հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտների ճշգրտման նպատակով տոնական օրերին կատարված չափագրման արդյունքները, ինչպես նաեւ հաշվետու ժամանակաշրջանում հարկ վճարողի գործունեության սահմանված կարգով դադարեցման ժամանակահատվածները հաշվի չեն առնվում:

8) հսկիչ գնումների արդյունքների կիրառման մեթոդ՝ կիրառվում է հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) համար hարկ վճարողի մոտ որեւէ հաշվետու ժամանակաշրջանի ընթացքում օրենքով սահմանված կարգով իրականացված հսկիչ գնման արդյունքների եւ հարկ վճարողի կողմից նույն հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ներկայացված հաշվետվությունների կազմման համար հիմք հանդիսացած (այդ թվում` հաշվապահական հաշվառման) տվյալներով գների միջեւ 20 եւ ավելի տոկոսի չափով դրական տարբերության դեպքում:

Հսկիչ գնման արդյունքների հիման վրա դրական տարբերության չափով ճշգրտվում են այն ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտները, որոնց ընթացքում կատարվել են հսկիչ գնումներ, իսկ տարեկան հաշվետու ժամանակաշրջանների եկամուտների վերահաշվարկման մասով հիմք են ընդունվում միայն սույն ենթակետում նշված ամսական կամ եռամսյակային հաշվետու ժամանակաշրջանների ճշգրտումները: Հսկիչ գնման արդյունքների հիման վրա սույն ենթակետում նշված ճշգրտումները կատարվում են միայն այն ակտիվների գծով, որոնց մասով կատարվել են հսկիչ գնումներ:

4. Սույն կարգով նախատեսված մեթոդները կիրառվում են օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված հիմքերով, բացառությամբ 3-րդ կետի «ա» եւ «գ» ենթակետերի, որոնց դեպքում կիրառվում են սույն կարգի 3-րդ կետի 7-րդ եւ 8-րդ ենթակետերով նախատեսված մեթոդները:

5. Սույն կարգով նախատեսված մեթոդների կիրառման առումով.

1) վաճառքի գծով որպես ծախս ճանաչվող՝ ձեռքբերման, վերամշակման եւ այլ փաստաթղթավորված ծախսումների բացակայության դեպքում հիմք է ընդունվում համախառն եկամտի մեջ 25 տոկոս հարկվող շահույթի կամ հարկվող եկամտի հաշվարկային ցուցանիշը:

2) վաճառքի գծով եկամուտների բացակայության դեպքում հիմք է ընդունվում ձեռքբերման, վերամշակման եւ այլ ծախսումների նկատմամբ 33.3 տոկոս վերադիրի հաշվարկային ցուցանիշը:

6. Այն դեպքում, երբ բացակայում է հարկ վճարողի կողմից ակտիվների` այլ հաշվետու ժամանակաշրջանում ձեռքբերումը (ստեղծումը) հիմնավորող փաստաթղթերը (տեղեկությունները, տվյալները), այդ ակտիվները համարվում են ձեռք բերված (ստեղծված) ստուգվող ժամանակաշրջանի վերջին հաշվետու (ամիս կամ եռամսյակ) ժամանակաշրջանում, բայց ոչ ուշ, քան այդ ակտիվների օտարման (օգտագործման, ծախսման) հաշվետու ժամանակաշրջանը, հաշվի առնելով նաեւ ակտիվների ստեղծման առանձնահատկությունները:

7. Այն դեպքում, երբ բացակայում են հարկ վճարողի կողմից ակտիվների` հաշվետու ժամանակաշրջանում օտարումը հիմնավորող փաստաթղթերը (տեղեկությունները, տվյալները), այդ ակտիվները համարվում են օտարված ստուգվող ժամանակաշրջանի վերջին հաշվետու (ամիս կամ եռամսյակ) ժամանակաշրջանում, բայց ոչ շուտ, քան այդ ակտիվների ձեռք բերման հաշվետու ժամանակաշրջանը:

III. ԱՆՈՒՂՂԱԿԻ ԵՂԱՆԱԿՈՎ ՀԱՐԿ ՎՃԱՐՈՂԻ ՀԱՐԿՎՈՂ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ (ՎԵՐԱԳՆԱՀԱՏՄԱՆ) ԵՎ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ ԵԼԱԿԵՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐԸ

8. Անուղղակի եղանակով հարկ վճարողի հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) եւ պարտավորությունների հաշվարկման մեթոդների կիրառման համար հիմք են ընդունվում հետեւյալ ելակետային տվյալները`

1) հարկային եւ մաքսային մարմինների տեղեկատվական բազայում, ինչպես նաեւ հարկ վճարողի հարկային (մաքսային) գործում առկա տեղեկատվությունը, մասնավորապես՝

ա. հարկ վճարողի օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ներկայացրած հաշվարկներում, հաշվետվություններում, հայտարարագրերում, տեղեկանքներում եւ այլ փաստաթղթերում արտացոլված տվյալները,

բ. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ցանկում ընդգրկված օգտակար հանածոների եւ դրանց արտադրատեսակների, ապրանքների արտադրության եւ շրջանառության ֆիզիկական ծավալները, ինչպես նաեւ իրացման փաստացի գները (այդ թվում` միջին),

գ. հսկիչ-դրամարկղային մեքենաներով իրականացված դրամական հաշվարկների հանրագումարը,

դ. հարկային հաշիվների, առաքման գրքերի, ուղեկցող փաստաթղթերի էլեկտրոնային եղանակով դուրս գրման (վարման) համակարգում առկա տվյալները,

ե. ստուգումների եւ (կամ) ուսումնասիրությունների (այդ թվում` հսկիչ գնման արդյունքները), գույքագրման եւ չափագրման տվյալները,

զ. մաքսային մարմինների կողմից մաքսային ձեւակերպումների ժամանակ որոշված մաքսային արժեքը,

2) օրենքով սահմանված կարգով հարկային մարմին ներկայացվող (այդ թվում՝ երրորդ անձանցից ստացված) տեղեկությունները,

3) նույնական (դրա բացակայության դեպքում` նմանատիպ) ակտիվների համար նույնանման պայմաններում համադրելի շուկայական գների որոշման համար անհրաժեշտ տեղեկատվությունը, մասնավորապես`

ա. գույքի գնահատման գործունեություն իրականացնող սուբյեկտների, այլ մասնագիտական (փորձագիտական) կազմակերպությունների (բրոքերների, բորսաների) կողմից ծառայությունների կամ գույքի գնահատված արժեքը,

բ. պետական գնումների եւ բյուջետային ծախսերի նախահաշվի կազմման ժամանակ հիմք ընդունված գները, շինարարական պատվերների (այդ թվում` մրցույթների) շրջանակներում նախատեսված շահույթը,

գ. գնացուցակային (կատալոգային) գները, ինտերնետային կայքում տեղադրված, հեռահաղորդակցության, մամուլի եւ զանգվածային լրատվության միջոցների կողմից հրապարակված, ինչպես նաեւ գովազդային տեղեկությունները,

դ. նույնական (դրանց բացակայության դեպքում՝ նմանատիպ) ապրանքների աճուրդային կարգով ձեւավորված իրացման գինը,

ե. Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի տեղեկությունները` տնտեսության տարբեր ճյուղերում գերիշխող դիրք գրավող կազմակերպությունների կողմից ակտիվների իրացման գները,

զ. Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության (այսուհետ` ծառայություն) կողմից սահմանված կարգով տրամադրված ապրանքների իրացման միջին գները,

4) քրեական վարույթ իրականացնող մարմինների կողմից տրամադրված՝ հարկման համար հիմք հանդիսացող տվյալները,

5) նույնանման պայմաններում գործող սուբյեկտների կողմից կամ նրանց միջեւ համապատասխան ժամանակաշրջանում կիրառված գների ու հարկման համար հիմք հանդիսացող այլ ցուցանիշների (այդ թվում՝ ծախսերի, եկամուտների հավելագների, վերադիրների) մասին տվյալները, նույնական (իսկ դրանց բացակայության դեպքում նմանանատիպ) ապրանքների, աշխատանքների, ծառայությունների գները,

6) օրենքով սահմանված կարգով ստացված ցանկացած տեղեկություն, որի օգտագործումը օրենսդրությամբ արգելված չէ:

IV. ԱՆՈՒՂՂԱԿԻ ԵՂԱՆԱԿՈՎ ՀԱՐԿ ՎՃԱՐՈՂԻ ՀԱՐԿՎՈՂ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ (ՎԵՐԱԳՆԱՀԱՏՄԱՆ) ԵՎ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԱՄՓՈՓՈՒՄԸ

9. Սույն կարգով սահմանված ելակետային տվյալների հիման վրա կիրառված որեւէ մեթոդի արդյունքը հանդիսանում է հարկային մարմնի կողմից գնահատված (վերագնահատված) հարկվող օբյեկտ:

Հարկային մարմնի կողմից տարբեր մեթոդների կամ միեւնույն մեթոդով տարբեր ելակետային տվյալների կիրառմամբ իրարից զգալիորեն տարբերվող արդյունքներ (գնահատված (վերագնահատված) հարկվող օբյեկտ) ստանալու դեպքում, հարկային մարմինը դրանցից ընտրում է նվազագույնը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ անուղղակի եղանակներով հարկային պարտավորությունների հաշվարկը կատարվում է օրենքով սահմանված կարգով քրեական վարույթ իրականացնող եւ ստուգման իրավասություն ունեցող այլ մարմինների կողմից հարկային մարմին ներկայացվող՝ հարկման համար հիմք հանդիսացող հարկվող օբյեկտի (օբյեկտների) հիման վրա, երբ հիմք են ընդունվում միայն այդ տվյալները:

10. Սույն կարգի 9-րդ կետին համապատասխան հարկ վճարողի հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) արդյունքների կիրառման վերաբերյալ որոշումը (եզրակացությունը) ընդունում է հարկային մարմնի՝ ստուգումն իրականացնող կառուցվածքային ստորաբաժանման ղեկավարը: Այդ որոշումը կարող է ընդունվել ստուգումը փաստացի սկսվելու օրվանից մինչեւ ստուգման ավարտի օրն ընկած ժամանակահատվածում:

11. Սույն կարգին համապատասխան գնահատված (վերագնահատված) հարկվող օբյեկտի (օբյեկտների) հիման վրա հարկ վճարողի (այդ թվում` հարկային գործակալի) հարկային պարտավորությունները հաշվարկվում են հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտների գծով հարաբերությունները կարգավորող օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

12. Հարկ վճարողի կողմից հարկային մարմին ներկայացրած հաշվետվություններում, հաշվարկներում, հայտարարագրերում եւ այլ փաստաթղթերում արտացոլված հարկվող օբյեկտները, սույն կարգին համապատասխան որոշված հարկվող օբյեկտի չափը գերազանցելու դեպքում՝ հիմք է ընդունվում հարկ վճարողի ներկայացրած տվյալները:

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՐԿԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը)

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածով սահմանված դեպքերում, հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտների գծով` անուղղակի եղանակով հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) եւ հարկային պարտավորությունների հաշվարկման մեխանիզի կատարելագործում:

1.1. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը եւ առկա խնդիրները

«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի համաձայն հարկ վճարողների կողմից համապատասխան հաշվառում չվարելու կամ կոպիտ խախտումներով վարելու կամ ակնհայտ կեղծ տվյալներով հաշվարկներ հարկային մարմին ներկայացնելու դեպքերում հարկային պարտավորությունները հաշվարկում է հարկային մարմինը: Անուղղակի եղանակով հարկային պարտավորությունների հաշվարկման կարգը սահմանված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվականի սեպտեմբերի 18-ի «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերում հարկային մարմնի կողմից հարկվող օբյեկտների եւ հարկային պարտավորությունների հաշվարկման (գնահատման) կարգը հաստատելու եւ Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերում շուկայական (սովորաբար կիրառվող) գները որոշելու մասին» N 580 որոշմամբ:

Առկա խնդիրներ են հանդիսանում վերոնշյալ իրավական ակտերով կարգավորվող հարաբերությունները, այդ թվում` անուղղակի եղանակով հարկերի հաշվարկման համար հիմք հանդիսացող դեպքերի ոչ հստակ լինելը, կիրառվող հասկացությունների ոչ միատեսակ, տարաբնույթ ընկալումները, գործնականում անուղղակի եղանակով հարկային պարտավորությունների հաշվարկման բարդությունները (հաճախ անհնարին լինելը):

1.2. Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները

«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի եւ ՀՀ կառավարության 1998 թվականի սեպտեմբերի 18-ի N 580 որոշման կիրառման ընթացքում առաջացած հարցերի կանոնակարգում, անուղղակի եղանակով հարկերի հաշվարկման հիմքերի եւ մեթոդների հստակ սահմանում, կիրառվող հասկացությունների հստակեցում, հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտների գծով` անուղղակի եղանակով հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) եւ հարկային պարտավորությունների հաշվարկման մեխանիզմի կատարելագործում:

2. Կարգավորման առարկան

Հարկային մարմնի կողմից անուղղակի եղանակով հարկերի հաշվարկման համար հիմքերի եւ մեթոդների հստակ սահմանում, հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) եւ հարկային պարտավորությունների հաշվարկման մեխանիզմի կատարելագործում:

3. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը

Հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող եկամուտների գծով` անուղղակի եղանակով հարկվող օբյեկտների գնահատման (վերագնահատման) եւ հարկային պարտավորությունների հաշվարկման մեխանիզմի կատարելագործում:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի` բյուջետային բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման վերաբերյալ

Նախագծով առաջարկվում է վերախմբագրել օրենքի 22-րդ հոդվածը` առավել հստակ սահմանելով հարկ վճարողների պարտավորությունների անուղղակի եղանակներով հաշվարկման դեպքերը, մեթոդները, կիրառման մեխանիզմները եւ անհրաժեշտ տեղեկատվության աղբյուրները: Արդյունքում նախատեսվում է բարձրացնել հարկային մարմնի կողմից` հարկ վճարողների նկատմամբ իրականացվող վերահսկողության արդյունավետությունը, կատարելագործել վերահսկման մեխանիզմները` արդյունքում կրճատելով ստվերային շրջանառությունները եւ ապահովելով լրացուցիչ հարկային մուտքեր:

Ելնելով վերոգրյալից` գտնում ենք, որ նախագծի ընդունման ազդեցությունը պետական բյուջեի եկամուտների վրա կարող է լինել դրական:

ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի բնապահպանության բնագավառում կարգավորման

1. «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի (այսուհետ` օրենք) ընդունման արդյունքում շրջակա միջավայրի oբյեկտների` մթնոլորտի, հողի, ջրային ռեսուրսների, ընդերքի, բուuական եւ կենդանական աշխարհի, հատուկ պահպանվող տարածքների վրա բացասական հետեւանքներ չեն առաջանա:

2. Օրենքի նախագծի չընդունման դեպքում շրջակա միջավայրի oբյեկտների վրա բացասական հետեւանքներ չեն առաջանա:

3. Օրենքի նախագիծը բնապահպանության ոլորտին չի առնչվում, այդ ոլորտը կանոնակարգող իրավական ակտերով ամրագրված uկզբունքներին եւ պահանջներին չի հակասում:

Օրենքի կիրարկման արդյունքում բնապահպանության բնագավառում կանխատեuվող հետեւանքների գնահատման եւ վարվող քաղաքականության համեմատական վիճակագրական վերլուծություններ կատարելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի ընդունումը առողջապահության բնագավառի վրա ազդեցություն չի ունենա:

ՀԱԿԱԿՈՌՈՒՊՑԻՈՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի վերաբերյալ

«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագիծն իր մեջ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2009 թվականի հոկտեմբերի 22-ի «Նորմատիվ իրավական ակտերի նախագծերի հակակոռուպցիոն բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման իրականացման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1205-Ն որոշմամբ հաստատված Կարգի 9-րդ կետով նախատեսված որեւէ կոռուպցիոն գործոն չի պարունակում:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի մրցակցության բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծով (այսուհետ` Նախագիծ) նախատեսվում են մի շարք փոփոխություններ, մասնավորապես սահմանվում է հարկային մարմնի կողմից անուղղակի եղանակով հարկվող օբյեկտների որոշման (գնահատման) եւ պարտավորությունների հաշվարկման կարգը:

Նախագծով կարգավորվող շրջանակները չեն առնչվում որեւէ առանձին ապրանքային խմբի շուկայի հետ, ուստի եւ Նախագծի ընդունմամբ որեւէ առանձին ապրանքային խմբի շուկայում մրցակցային դաշտի վրա ազդեցություն լինել չի կարող:

Հիմք ընդունելով նախնական փուլի արդյունքները` կարգավորման ազդեցության գնահատման աշխատանքները դադարեցվել են` արձանագրելով Նախագծի ընդունմամբ մրցակցության միջավայրի վրա ազդեցություն չհայտնաբերվելու եզրակացություն:

ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ

««Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» ՀՀ oրենքի նախագծի տնտեսական, այդ թվում` փոքր եւ միջին ձեռնարկատիրության բնագավառում կարգավորման ազդեցության գնահատման

««Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» ՀՀ oրենքի նախագծի (այսուհետ` Նախագիծ) գործարար եւ ներդրումային միջավայրի վրա կարգավորման ազդեցության գնահատման նպատակով իրականացվել են նախնական դիտարկումներ:

Գնահատման նախնական փուլում պարզ է դարձել, որ Նախագիծը վերաբերում է հարկային պարտավորությունների անուղղակի եղանակներով հաշվարկման դեպքերի եւ կարգի հստակեցմանը եւ Նախագծի ընդունման դեպքում, դրա կիրարկման արդյունքում գործարար եւ ներդրումային միջավայրի վրա ազդեցություն չի նախատեսվում։

Եզրակացություն

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի սոցիալական պաշտպանության ոլորտում կարգավորման ազդեցության գնահատման

«Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի (այսուհետ` նախագիծ) սոցիալական պաշտպանության ոլորտում կարգավորման ազդեցության գնահատումը կատարվել է «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 27.1-րդ հոդվածի եւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2010 թվականի հունվարի 14-ի N 18-Ն որոշման համաձայն:

Նախագծի սոցիալական պաշտպանության ոլորտում կարգավորման ազդեցության գնահատումը կատարվել է սոցիալական պաշտպանության ոլորտի եւ դրա առանձին ենթաոլորտների իրավիճակի բնութագրիչների եւ դրանց ինդիկատորների հիման վրա:

Նախագիծը`

ա) ռազմավարական կարգավորման ազդեցության տեսանկյունից ունի չեզոք ազդեցություն.

բ) շահառուների վրա կարգավորման ազդեցության տեսանկյունից` չեզոք ազդեցություն: