Հոդված 1. «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի (այսուհետ` Օրենսգիրք) 43.1-րդ հոդվածը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«Հոդված 43.1. Աղբահանության եւ սանիտարական մաքրման կանոնները խախտելը, չսահմանված վայրերում սպառման թափոններ թափելը
1. Աղբահանության աշխատանքները ժամանակին չկազմակերպելը առաջացնում է տուգանքի նշանակում պաշտոնատար անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից մինչեւ երկուհարյուրապատիկի չափով.
1) սույն հոդվածով նախատեսված խախտումը վարչական տույժ նշանակելու օրվանից հետո մեկ տարվա ընթացքում կրկին կատարելը՝ առաջացնում է տուգանքի նշանակում պաշտոնատար անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկից երեքհարյուրապատիկի չափով.
2. Չսահմանված ու չնախատեսված տեղերում եւ վայրերում՝ աղբամուղերից, աղբահավաք խցերից, աղբարկղերից, աղբամաններից կամ աղբահավաք մեքենաներից, ինչպես նաեւ սահմանված կարգով կազմակերպված կամ նախատեսված փոխաբեռնման կայաններից ու աղբավայրերից դուրս՝
1) մինչեւ մեկ խորանարդ մետր ծավալով սպառման աղբ թափելը՝ առաջացնում է տուգանք՝ ֆիզիկական անձի նվազագույն աշխատավարձի քսանապատիկից երեսնապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ ութսունապատիկից հարյուրապատիկի չափով.
2) մեկ խորանարդ մետրից ավելի ծավալով սպառման աղբ թափելը՝ առաջացնում է տուգանք՝ ֆիզիկական անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի հիսնապատիկից ութսունապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ հարյուրհիսնապատիկից երկուհարյուրապատիկի չափով.
3) սույն հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով սահմանված արարքը կատարելը բնակելի, հասարակական կամ այլ նշանակության շենքերից կամ այլ շինություններից՝ առաջացնում է տուգանք՝ նվազագույն աշխատավարձի երեսնապատիկից հիսնապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ հարյուրապատիկից հարյուրհիսնապատիկի չափով.
4) խոշոր եզրաչափի աղբ (երկու եւ ավելի քառակուսի մետր զբաղեցնող խոշոր կենցաղային եւ ոչ կենցաղային սարքավորումներ, այդ թվում՝ տրանսպորտային միջոցի հենասարք, թափք, մետաղական ջարդոն, էլեկտրատեխնիկական սարքավորումներ կամ այլ նմանատիպ իրեր) թափելը՝ առաջացնում է տուգանք՝ ֆիզիկական անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից հարյուրհիսնապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ երկուհարյուրապատիկից երեքհարյուրապատիկի չափով.
5) մարտկոցներ, էլեկտրական կուտակիչներ, էլեկտրալամպեր, էլեկտրոնային ապրանքներ, գրաֆիտային էլեկտրոդներ թափելը առաջացնում է տուգանքի նշանակում` նվազագույն աշխատավարձի քսանապատիկից երեսնապատիկի չափով.
6) մինչեւ 5 հատ անվադող թափելը (բացառությամբ հեծանվի դողը), առաջացնում է տուգանքի նշանակում` նվազագույն աշխատավարձի քսանապատիկից երեսնապատիկի չափով.
7) 5-ից ավելի անվադող թափելը (բացառությամբ հեծանվի դողը)` առաջացնում է տուգանքի նշանակում` նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով.
8) մինչեւ մեկ խորանարդ մետր ծավալով շինարարական աղբ թափելը՝ առաջացնում է տուգանք՝ ֆիզիկական անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի քսանապատիկից երեսնապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի վաթսունապատիկից ութսունապատիկի չափով.
9) մեկից ավելի խորանարդ մետր ծավալով շինարարական աղբ թափելը՝ առաջացնում է տուգանք՝ ֆիզիկական անձի նկատմամբ՝ նվազագույն աշխատավարձի հիսնապատիկից ութսունապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ երկուհարյուրապատիկից երեքհարյուրապատիկի չափով.
10) կենսաբանական թափոններ (կենդանական ծագման պարենային եւ ոչ պարենային հումքի վերամշակման արդյունքում ստացված թափոններ, ինչպես նաեւ անասնապահական, թռչնաբուծական եւ ձկնաբուծական ձեռնարկությունների գործունեության արդյունքում առաջացած թափոններ) թափելը առաջացնում է տուգանքի նշանակում ֆիզիկական անձի նկատմամբ` նվազագույն աշխատավարձի քսանապատիկից երեսնապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ՝ հարյուրապատիկից երկուհարյուրապատիկի չափով:
3. Առանց թույլտվության շինարարական կամ խոշոր եզրաչափի աղբի հավաքումը եւ փոխադրումն առաջացնում է տուգանք' նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից երկուհարյուրապատիկի չափով:
4. Շինարարական աղբը համայնքի ղեկավարի սահմանած երթուղով չտեղափոխելը կամ սահմանված կարգով հատկացված վայրում այն չտեղադրելը՝ առաջացնում է տուգանք՝ ֆիզիկական անձի նկատմամբ` նվազագույն աշխատավարձի երեսնապատիկից հիսնապատիկի չափով, իսկ իրավաբանական անձի նկատմամբ` հիսնապատիկից ութսունապատիկի չափով:
5. Տրանսպորտային միջոցից աղբ նետելը առաջացնում է տուգանքի նշանակում` նվազագույն աշխատավարձի քսանհինգապատիկի չափով:
6. Հիսուն տոննա եւ ավելի սպառման թափոնների ժամանակավոր պահեստարանի կազմակերպումն ու շահագործումն առանց համապատասխան թույլտվության՝ առաջացնում է տուգանքի նշանակում` նվազագույն աշխատավարձի երեքհարյուրապատիկից չորսհարյուրապատիկի չափով:
7. Աղբավայրերի եւ թափոնների փոխաբեռնման կայանների կազմակերպումն ու շահագործումն առանց համապատասխան թույլտվության առաջացնում է տուգանքի նշանակում` նվազագույն աշխատավարձի չորսհարյուրապատիկի չափով:
8. Սույն հոդվածի 2-ից 7-րդ մասերով սահմանված իրավախախտումները վարչական տույժ նշանակելու օրվանից հետո մեկ տարվա ընթացքում կրկին կատարելը՝ առաջացնում է տուգանքի նշանակում` տվյալ արարքի համար սույն հոդվածով նախատեսված տուգանքների չափերի կրկնապատիկի չափով:
9. Սույն հոդվածի 2-ից 6-րդ մասերով նախատեսված վարչական իրավախախտումները բնության հատուկ պահպանվող եւ/կամ մշակութային եւ բնության ժառանգության տարածքներում կատարելը առաջացնում է տուգանքի նշանակում` տվյալ արարքի համար սույն հոդվածով նախատեսված տուգանքների չափերի կրկնապատիկի չափով, իսկ նշված վարչական իրավախախտումը կրկին անգամ կատարելը առաջացնում է տուգանքի նշանակում տվյալ արարքի համար սույն հոդվածով նախատեսված տուգանքների չափերի քառապատիկի չափով:
10. Եթե սույն հոդվածի 2-րդ մասի 3-ից 6-րդ, 8-ից 10-րդ եւ 13-ից 15-րդ կետերում նշված դեպքերում վարչական իրավախախտում կատարած անձը լիազորված մարմնի (պաշտոնատար անձի) կողմից վարչական իրավախախտումը հայտնաբերելու պահից 24 ժամվա ընթացքում վերացնում է վարչական իրավախախտման հատկանիշները, ապա նա ազատվում է նշանակված վարչական տույժը կատարելու պարտականությունից, եթե այդ մասին նույն ժամանակահատվածում լիազորված մարմնին (պաշտոնատար անձին) ներկայացնում է համապատասխան ապացույց: Այդ մասին կազմվում է համապատասխան արձանագրություն, որի պատճենը տրվում է վարչական իրավախախտումը կատարած անձին:»:
Հոդված 2. Օրենսգրքի 81.2-րդ հոդվածի 1-ին մասից հանել «եւ շինարարական աղբի» եւ «կամ համայնքի ղեկավարի սահմանած երթուղով շինարարական աղբը չտեղափոխելը» բառակապակցությունները:
Հոդված 3. Օրենսգրքի 116-րդ հոդվածի 3-րդ մասից հանել «աղբ կամ այլ» բառերը:
Հոդված 4. Օրենսգրքի 124-րդ հոդվածի 15-րդ մասից հանել « ինչպես նաեւ տրանսպորտային միջոցի վարորդի կողմից տրանսպորտային միջոցից իրեր եւ առարկաներ նետելը» բառերը:
Հոդված 5. Օրենսգրքի 219.1-րդ հոդվածի՝
1. 1-ին մասում «43.1-րդ հոդվածի» բառերից հետո «1-ին, 2-րդ մասերով» բառերը փոխարինել «1-ին, 7-րդ մասերով» բառերով:
2. 2-րդ մասում «43.1-րդ հոդվածի 3-րդ, 4-րդ, 5-րդ եւ 6-րդ մասերով» բառերը փոխարինել «43.1-րդ հոդվածի 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ, 6-րդ, 8-րդ, 9-րդ եւ 10-րդ մասերով» բառերով:
Հոդված 6. Օրենսգրքի 224-րդ հոդվածի`
1. 1-ին մասում «սույն օրենսգրքի» բառերից հետո լրացնել «43.1-րդ հոդվածի 5-րդ մասով,» բառերը:
2. 2-րդ մասի 2-րդ եւ 3-րդ կետերում «սույն օրենսգրքի» բառերից հետո լրացնել «43.1-րդ հոդվածի 5-րդ մասով,» բառերը:
Հոդված 7.
Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը հաջորդող օրվանից:
ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈԻՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ» ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
4. Ընթացիկ իրավիճակը եւ իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը
1.1 Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը
Օրենքի նախագիծը մշակվել է ի կատարումն ՀՀ կառավարության 2017 թվականի հունիսի 29-ի N 28 արձանագրության 6-րդ կետի 1-ին ենթակետի հանձնարարականի, ինչպես նաեւ ՀՀ կառավարության 2017 թվականի մարտի 30-ի նիստի N 13 արձանագրային որոշմամբ հաստատված ՀՀ 2017-2036թթ. կոշտ կենցաղային թափոնների կառավարման համակարգի զարգացման ռազմավարության իրականացման միջոցառումների ծրագրի 1-ին եւ 7-րդ կետերի կատարմամբ եւ հիմք ընդունելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ եւ 6-րդ կետերը:
1.2 Գործող օրենսդրական դաշտը
Վարչական իրավախախտումների մասին ՀՀ օրենսգրքի 43.1 հոդվածով սահմանվում են աղբահանության աշխատանքները ժամանակին չկազմակերպելու, չսահմանված վայրում աղբ թափելու, աղբահանության համար անհրաժեշտ պայմաններ չապահովելու դեպքերում պատասխանատվության եւ տուգանքների նշանակման դրույթները: Մասնավորապես տուգանք նշանակվում է՝
-աղբահանության աշխատանքները ժամանակին չկազմակերպելու,
-չսահմանված եւ (կամ) չնախատեսված տեղերում ու վայրերում՝ աղբամուղերից, աղբահավաք խցերից, աղբարկղերից, աղբամաններից, աղբահավաք մեքենաներից, ինչպես նաեւ սահմանված կարգով կազմակերպված եւ (կամ) նախատեսված աղբավայրերից դուրս աղբ թափելու,
-առանց աղբահանության պայմանագրի աղբը հեռացնելու (թափելու) կամ պայմանագրով սահմանված վայրից (տեղից) դուրս աղբը հեռացնելու (թափելու) դեպքերում:
Սակայն հաշվի առնելով օրենսգրքով սահմանված տուգանքների չափերը եւ այն փաստը, որ այն չի ընդգրկում աղբահանության եւ սանիտարական մաքրման ամբողջական գործընթացն ու դեպքերը, անհրաժեշտություն է առաջանում վարչական պատասխանատվության միջոցների առավել հստակեցման եւ դրանց կիրառման ապահովության:
1.3 Ընթացիկ իրավիճակը
Ներկայումս կիրառվող պատժամիջոցները եւ տուգանքների չափեր սահմանվող իրավախախտումները խիստ ընդհանրական են: Մասնավորապես սահմանված չեն՝
- պատժաչափեր ըստ աղբի ծավալի, քանակի եւ տեսակի, ինչպես նաեւ առանց թույլտվության աղբի փոխադրման, փոխաբեռնման կայանի եւ աղբավայրի շահագործման համար:
5. Առաջարկվող կարգավորման բնույթը
Կարեւորելով հանրապետությունում աղբահանության եւ սանիտարական մաքրման բնագավառի բարելավումը եւ կարգավորումը, այդ թվում թափոնների հավաքման, փոխադրման, վերամշակման եւ անվտանգ հեռացման գործընթացներում անհրաժեշտ գործիքակազմի հստակեցումը, անհրաժեշտություն է առաջանում նշված գործընթացների արդյունավետութան բարձրացման: Մասնավորապես. առաջարկվում է գործող Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքով համապատասխան պատժամիջոցներ սահմանել՝ չսահմանված ու չնախատեսված տեղերում եւ վայրերում՝ աղբամուղերից, աղբահավաք խցերից, աղբարկղերից, աղբամաններից կամ աղբահավաք մեքենաներից, ինչպես նաեւ սահմանված կարգով կազմակերպված կամ նախատեսված աղբավայրերից դուրս՝
- մինչեւ մեկ խորանարդ մետր եւ մեկ խորանարդ մետրից ավելի ծավալով սպառման աղբ թափելու համար,
- բնակելի, հասարակական կամ այլ նշանակության շենքերից կամ այլ շինություններից սպառման աղբ թափելու համար,
- խոշոր եզրաչափի աղբ (երկու եւ ավելի քառակուսի մետր զբաղեցնող խոշոր կենցաղային եւ ոչ կենցաղային սարքավորումներ) թափելու համար,
- մարտկոցներ, էլեկտրական կուտակիչներ, էլեկտրալամպեր, էլեկտրոնային ապրանքներ, գրաֆիտային էլեկտրոդներ սպառման աղբ թափելու համար
- անվադողեր թափելու համար
- մինչեւ մեկ խորանարդ մետր եւ ավելի շինարարական աղբ թափելու համար
- կենդանական թափոններ (ներառյալ սպանդանոցներից) թափելու համար :
Նախագծով առաջարկվում է նաեւ պատժամիջոցներ սահմանել համայնքի ղեկավարի սահմանած երթուղով շինարարական աղբը չտեղափոխելու կամ սահմանված կարգով հատկացված վայրում այն չտեղադրելու, տրանսպորտային փոխադրամիջոցից աղբ նետելու, առանց համապատասխան թույլտվության 50 տոննա եւ ավելի սպառման թափոնների ժամանակավոր պահեստարանի, աղբավայրերի եւ թափոնների փոխաբեռնման կայանների կազմակերպելու ու շահագործելոււ համար, ինչպես նաեւ բնության հատուկ պահպանվող տարածքներում, միջազգային նշանակություն ունեցող համաշխարհային ժառանգության տեղամասում աղբ թափելու համար:
6. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք
Օրենքի նախագիծը մշակվել է Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման եւ զարգացման նախարարության աշխատակազմի կողմից:
7. Ակնկալվող արդյունքը
Նախագծի ընդունմամբ ակնկալվում է նվազեցնել աղբաթափությունը եւ բարելավել աղբահանության եւ սանիտարական մաքրման որակը, լուծել բնապահպանական եւ ընդհանուր սանիտարական խնդիրներ՝ մաքուր պահելով շրջակա միջավայրն ու նվազեցնել դրա բացասական ազդեցությունը մարդու առողջության վրա: Այն հնարավորություն կտա բարձրացնել հասարակության պատասխանատվությունը շրջակա միջավայրը մաքուր պահելու հարցում:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ
«ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈԻՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ԱՅԼ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԱԿՏԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի ընդունման դեպքում անհրաժեշտ է «Աղբահանության եւ սանիտարական մաքրման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարել:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ
«ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈԻՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ» ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՄ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԲՅՈՒՋԵՈՒՄ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ եւ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ԿԱՄ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի ընդունման կապակցությամբ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի բյուջեում եկամուտների եւ ծախսերի ավելացում չի նախատեսվում:
