1 / 20

ՀՀ ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանի որոշմամբ մայիսի 25-ին ԱԺ նիստերի դահլիճում կազմակերպվել էր «ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի 2019 թվականի գործունեության հաշվետվությունը» խորագրով խորհրդարանական լսումներ:

Պայմանավորված կորոնավիրուսային հիվանդության տարածման վտանգով` քննարկումներին մասնակցել են միայն ՀՀ ԱԺ պատգամավորները:

Բացման խոսքում խորհրդարանի նախագահ Արարատ Միրզոյանը նշել է, որ  Ազգային ժողովի կողմից ընտրվող մի շարք բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, մարմինների ղեկավարներ խորհրդարանի առջեւ հանդես են գալիս տարեկան հաշվետվություններով, հաղորդումներով ու զեկույցներով: Նրա խոսքով` օրենսդրության արագ կամ ոչ բավարար տեմպով եղած փոփոխությունների արդյունքում մի շարք ինքնավար մարմիններ դուրս են մնացել այս կարգավորումից: Խորհրդարանի ղեկավարը նշել է, որ կան մարմիններ, որոնք պետք է պարբերաբար, տարեկան կտրվածքով հանդես գան հաշվետվությամբ, բայց այդպիսի իմպերատիվ նորմ օրենսդրությունը չունի:

«Մենք ՏՄՊՊՀ-ի հետ այսպիսի լուծում ենք գտել, հրավիրել ենք խորհրդարանական լսումներ, ֆորմալ լսումներ, բայց կունենանք այդ ոչ իմպերատիվ պահանջը կատարված, կլսենք այդ մարմնի ղեկավարի հաշվետվությունը»,-ասել է Արարատ Միրզոյանը:

ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի նախագահ Գեղամ Գեւորգյանը նշել է, որ 2019 թվականն անցումային տարի է եղել, ձեւավորվել է հանձնաժողովի նոր կազմը, փոխվել հանձնաժողովի կարգավիճակը, սահմանադրական փոփոխություններից հետո հանձնաժողովը` որպես ինքնավար մարմին, 7 անդամով առաջին անգամ ընտրվել է խորհրդարանի կողմից:

«Որպես նոր կարգավիճակ ունեցող հանձնաժողովի նախագահ` իմ առջեւ խնդիր էր դրված` բարձրացնել ու ամրապնդել վստահությունը հանձնաժողովի նկատմամբ»,-ասել է նա:

Գեղամ Գեւորգյանի գնահատմամբ` հանձնաժողովի գրանցած հաջողությունները պայմանավորված են արհեստավարժ թիմի աշխատանքով: Հանձնաժողովի կառուցվածքում եւս եղել են փոփոխություններ, այն համապատասխանեցվել է զարգացած ախարհում տնտեսական մրցակցության մարտահրավերներին: Ստեղծվել են մրցակցության հիմնական բլոկներին սպասարկող վարչություններ:

Երկրի տնտեսության վրա մրցակցության ունեցած ազդեցության մասով  հանձնաժողովը որպես չափանիշ վերցրել է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի չափորոշիչները: Նշվել է, որ գերիշխող դիրք ունեցող տնտեսվարող սուբյեկտների ազդեցության ցուցանիշով Հայաստանը զբաղեցնում է 24-րդ հորիզոնականը. հարեւան երկրների համեմատ մեր երկիրը բավականին բարելավված դիրքում է: Մրցակցության վրա հարկերի ու սուբսիդիաների խաթարող ազդեցության ցուցանիշով հանձնաժողովը 47-րդ հորիզոնականից տեղափոխվել է 35-րդ հորիզոնականը, ծառայությունների ոլորտում մրցակցության բարելավման դիրքով ՀՀ-ը 41-րդ կետից իջել է 19-րդ կետը: Գեղամ Գեւորգյանի համոզմամբ` ցուցանիների բարելավումը միայն հանձնաժողովի գործունեությամբ չէ պայմանավորված, դա կառավարման համակարգի կատարած աշխատանքի արդյունք է: Համաշխարհային պրակտիկան ցույց է տալիս, որ տնտեսական մրցակցության պաշտպանությամբ զբաղվող հանձնաժողովների աշխատանքն իր ազդեցությունն է թողնում տնտեսական աճի եւ տնտեսության զարգացման վրա` պաշտպանիչ կամ կանխարգելիչ գործառույթով ու օրենսդրական փոփոխությունների առումով:

Հանձնաժողովի նախագահը մանրամասն ներկայացրել է հանձնաժողովի կատարած աշխատանքը, խնդիրները եւ առաջիկա անելիքները:

Գեղամ Գեւորգյանն անդրադարձել է այն հարցին, թե արդյո՞ք կորոնավիրուսի պայմաններում օրենսդրության տեսանկյունից պատժելի է գների բարձրացումը, իջեցումը, չհիմնավորված պահպանումը, եւ արդյո՞ք հանձնաժողովն ունի որեւէ լիազորություն այս հարցում: Նա նշել է, որ, այո, հանձնաժողովն ունի լիազորություն, եթե տնտեսվարող սուբյեկտներն են շուկայական իշխանություն կամ գերիշխող դիրք: Ըստ նրա` գնի յուրաքանչյուր բարձրացման պարագայում իրենք չեն կարող միանգամից վարույթ սկսել, նախ պետք է հատկորոշել կոնկրետ ապրանքային շուկան, տնտեսվարող սուբյեկտի տեղը շուկայում, ապա նոր վարույթ սկսել:

Հանձնաժողովի նախագահը խոսել է նաեւ պետական օժանդակության, պետական մարմինների կամ դրանց պաշտոնատար անձանց կողմից մրցակցային գործողությունների կամ վարքագծի արգելման, ապրանքային շուկաների ուսումնասիրության ոլորտներում կառույցի կատարած աշխատանքի, բենզինի, շաքարի, կոնյակի եւ մի շարք այլ շուկաներում իրականացված ուսումնասիրությունների մասին:

ՀՀ ՏՄՊՊՀ նախագահ Գեղամ Գեւորգյանը պատասխանել է պատգամավորների` պաշտպանիչ դիմակների շուկայում տիրող իրավիճակին, որոշ ապրանքների գների բարձրացման պատճառներին, հարուցված վարույթների քանակին, մտավոր սեփականության պաշտպանության ուղղությամբ հանձնաժողովի կողմից իրականացվող քայլերին, թվայնացման պայմաններում մրցակցությանը վերաբերող հարցերին:

ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանը եւս անհասկանալի է համարել դիմակների գների կտրուկ աճը` նշելով, որ եթե անգամ համաշխարհային համավարակի պայմաններում ուղեւորափոխադրումներն են սակավացել եւ ըստ այդմ` գները թանկացել են, ինչը ազդում է հումքի գների վրա, միեւնույնն է որեւէ կերպ չի կարողանում հաշվարկել, թե ինչպե՞ս պետք է այդքան կտրուկ թանկանա լայն սպառման դիմակի գինը: Խորհրդարանի ղեկավարի խոսքով` մի քիչ վառ երեւակայություն է պետք` հասկանալու, թե ինչպե՞ս է, որ գինը հասնում է 220 դրամի: «Ոչ միայն սովորական  քաղաքացու, այլ նաեւ անձամբ ինձ համար էլ դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես կարող է այս դիմակի գինն անցնել 70, 80 դրամից»,-ասել է Արարատ Միրզոյանը:

Գեղամ Գեւորգյանը պարզաբանումներ է ներկայացրել` նշելով, որ եթե դեկտեմբերին Չինաստանից ներմուծված մեկանգամյա օգտագործման եռաշերտ դիմակի ներմուծման գինը եղել է 13 դրամ, ապա ապրիլ-մայիսին` 116 դրամ: Հայաստանում արտադրվածի ինքնարժեքը հաշվելիս եւս ներկրված պարագաների գինը թանկացել է. տրամաբանությունն այն է, որ աշխարհում եղել է մեծ ծավալի առաջարկ, ապա` դիմակի դեֆիցիտ: Արտադրող երկրները Չինաստանը եւ Ռուսաստանն են, որտեղից Հայաստանը ներկրել է: Գեղամ Գեւորգյանն ընդգծել է, որ հաճախ ճանապարհները փակ էին, ներկրվող ապրանքները դժվարությամբ էին տեղ հասնում:

«Կան տնտեսվարող սուբյեկտներ, որոնք իրավիճակից օգտվելով` փորձել են ավելի շատ շահույթ ստանալ, բայց խոսքը չի գնում այն մասին, որ 5 դրամով են ձեռք բերել, ծախել 200-220 դրամով, այլ այն մասին, որ 110-120 դրամանոց դիմակը սպառողին հասել է մինչեւ 220 դրամով` ներառյալ հարկերը: Եվ եթե հարկերը հանում ենք, մոտավորապես 45-50 դրամ շահույթի մասին է խոսքը»,-ասել է ՏՄՊՊՀ նախագահը: Նա տեղեկացրել է, որ վարույթ հարուցվել է եւ՛ դիմակների, եւ՛ ձեռնոցների շուկաներում:

Մարզերում դիմակների գների թանկացումը, Գեղամ Գեւորգյանի խոսքով, պայմանավորված է նրանով, որ երրորդ միջնորդներն են հայտնվում: Նա նշել է, որ պարետատան երեկվա նիստում քննարկել են դիմակներն ավտոմատ ապարատների միջոցով հանրային վայրերում վաճառելու հարցը, ինչի պարագայում դիմակի գինը մոտ 100 դրամով կիջնի, քանի որ միջնորդները դուրս կգան:

Իրենց ելույթներում պատգամավորներն անդրադարձել են հանձնաժողովի աշխատանքի կազմակերպման արդյունավետության բարձրացմանը, հանրության իրազեկմանն ուղղված միջոցառումների բարելավմանը: Նրանք ընդհանուր առմամբ դրական են գնահատել կառույցի կատարած աշխատանքը, մատնանշել թերությունները, նշել, որ լրացուցիչ քայլեր են պետք հատկապես օրենսդրության բարելավման առումով: Մտահոգություն է հնչել որոշ ապրանքատեսակների գների բարձրացման վերաբերյալ:

Նշվել է, որ հեղափոխությունից հետո դադարեցվել է մասնավոր հատվածի պետական հովանավորչությունը, կոտրվել տնտեսական մոնոպոլիաների ողնաշարը: Այս համատեքստում արժեւորվել է ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների միջոցով առավել արդար մրցակցային դաշտի աահովումը: Անդրադարձ է կատարվել ձեռքբերման եւ իրացման համակարգերում, բենզինի ներկրման ոլորտում առկա խնդիրներին:

Եզրափակիչ ելույթում ՏՄՊՊՀ նախագահ Գեղամ Գեւորգյանն անդրադարձել է պատգամավորների մտահոգություններին, պարզաբանումներ ներկայացրել:

«Մեր խնդիրն է օրինականության եւ մրցակցության ապահովումը, ոչ թե արհեստական տնտեսական պայմանների սահմանումը»,-ասել է հանձնաժողովի նախագահը: Նա կարեւորել է տնտեսվարողների համար հավասար պայմանների ապահովումը , որը կբերի գների նվազման, սպառողի համար լավագույն տարբերակի առաջարկման, շուկայում ակտիվության: