1 / 5

ՀՀ ԱԺ մարդու իրավունքների պաշտպանության եւ հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովը մարտի 16-ին առաջին ընթերցմամբ քննարկեց ՀՀ Կառավարության եւ ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության մի խումբ  պատգամավորների հեղինակած «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին» եւ երեք այլ օրենքների նախագծերի փաթեթը:

ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար Մեսրոպ Առաքելյանը եւ նախարարի առաջին տեղակալ Տաթեւիկ Ստեփանյանը  ներկայացրին փաթեթը՝ անդրադառնալով նախագծերի հիմնական դրույթներին: «Գործող՝ 1993 թվականին ընդունված օրենքում ամրագրված  մոտեցումները չեն համապատասխանում հաշմանդամություն ունեցող անձանց կարիքներին: Նրանց հաշմանդամությունն այսօր փաստում ենք միայն առողջական կարգավիճակի հիման վրա, որից հետո տրամադրում ենք բացառապես ֆինանսական աջակցություն՝ չգնահատելով վերջիններիս կարիքները: Այս փոփոխությունների հիմքում դրված է հաշմանդամություն ունեցող անձանց սահմանափակումների գնահատումը եւ նրանց նկատմամբ պետության աջակցությունը: Դա հաշմանդամություն ունեցող անձանց հնարավորություն կտա իրացնելու իրենց հնարավորությունները կրթության եւ աշխատանքի բնագավառներում»,-պարզաբանեց նախարարը:

Զեկուցողների գնահատմամբ՝ կարեւորագույն փոփոխություններ են առաջարկվում ոլորտում: Մասնավորապես,  հաշմանդամության խմբերի փոխարեն նախատեսվում է սահմանել անձի ֆունկցիոնալության սահմանափակման աստիճան` թեթեւ, միջին, ծանր եւ խորը: Հաշմանդամության գնահատումը կկատարվի՝ հիմնվելով Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության ֆունկցիաների միջազգային դասակարգման  գաղափարախոսության եւ մոտեցումների վրա: Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի, Առողջապահության ու Կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարությունները, հասարակական կազմակերպությունները ՄԱԿ-ի եւ ԵՄ-ի աջակցությամբ մշակել են գնահատման գործիքները, մեթոդական ուղեցույցերը, անձի ֆունկցիոնալության գնահատմանն առնչվող բիզնես գործընթացները: Մի քանի փուլով իրականացվել են փորձարկումներ: Մշակվել եւ Կառավարությանն է ներկայացվել հաշմանդամության գնահատման համակարգի բարեփոխումների եւ անձի ֆունկցիոնալության գնահատման համակարգի ներդրման ծրագիրը:

Փոխնախարարի խոսքով՝ նախագծերն  անհրաժեշտ իրավական հիմքեր կստեղծեն հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության, հավասար հնարավորությունների եւ մատչելի պայմանների ապահովման, hասարակական կյանքի բոլոր ոլորտներում նրանց իրավունքների իրացումն ապահովելու համար` բացառելով հաշմանդամության հիմքով խտրականությունը: Եթե ընդունվի օրենսդրական փաթեթը,  անձանց ֆունկցիոնալության գնահատումը կգործարկվի 2022-ի սեպտեմբերից:

Տաթեւիկ Ստեփանյանը նաեւ տեղեկացրեց, որ  այժմ Հայաստանում կա հաշմանդամություն ունեցող շուրջ 192 000 անձ, որից  8900-ը երեխաներ են, 8900-ը՝ առաջին, 65000-ը՝ երկրորդ, իսկ 135000-ը՝ երրորդ խմբի: Անժամկետ  հաշմանդամություն ունեցող  անձանց թիվը  գրեթե  150000 է: «Անձի ֆունկցիոնալության գնահատմամբ քաղաքացուն ավելին ենք առաջարկելու, քան տալիս է գործող օրենքը»,-նշեց փոխնախարարը՝ հավելելով, որ հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացիները շարունակելու են օգտվել ներկայումս գործող բոլոր սոցիալական երաշխիքներից:

Առկա շինությունների մի մասը հարմարեցվելու է հաշմանդամություն ունեցող անձանց կարիքներին, չի թույլատրվելու  բնակավայրերի նախագծումն ու կառուցապատումը, բնակելի, հասարակական, արտադրական նշանակության շենքերի եւ շինությունների, տրանսպորտային համակարգերի նախագծումը, շինարարությունն ու վերակառուցումը, եթե դրանք մատչելի չեն լինելու հաշմանդամություն ունեցող անձանց:

Հարակից զեկուցող Մարիա Կարապետյանը դրական գնահատեց ներկայացված օրենսդրական փաթեթը մարդու իրավունքների պաշտպանության տեսանկյունից? գործընկերներին հորդորելով կողմ քվեարկել: «Օրենքների նախագծերի փաթեթը ոչ միայն չունի խոցելի կամ խնդրահարույց կետեր, այլեւ շատ կարեւոր քաղաքակրթական առաջընթաց է ապահովում»,-ընդգծեց նա:

Փաթեթը հանձնաժողովի դրական եզրակացությամբ կառաջարկվի ընդգրկելու ԱԺ յոթերորդ գումարման վեցերորդ նստաշրջանի օրակարգի նախագծում: