1 / 3

Լեռնային Ղարաբաղի կառավարության եւ վերջինիս կողմից ստեղծված հիմնադրամների, ԼՂ իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց վերակառուցման ենթակա պարտավորությունները ՀՀ ֆինանսաբանկային համակարգի հանդեպ 2023 թվականի դեկտեմբերի 29-ի դրությամբ կկազմեն շուրջ 315 մլրդ դրամ, որոնց գերակշիռ մասի սպասարկումը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակով պայմանավորված անհնար է դարձել: Նշվածն առաջ է բերում մի շարք բացասական ռիսկեր, մասնավորապես, ՀՀ ֆինանսաբանկային համակարգի կապիտալի էական կորուստներ եւ ֆինանսական կայունության խաթարում. ասել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը դեկտեմբերի 22-ին հրավիրված ԱԺ արտահերթ նստաշրջանում:

Խորհրդարանը քննարկել եւ ընդունել է Կառավարության հեղինակած ««ՀՀ 2023 թվականի պետական բյուջեի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը:

Նախագծով նախատեսվում է նշված շուրջ 315 մլրդ դրամ պարտավորությունների վերջնական չափը վերակառուցել ՀՀ կառավարության եւ ֆինանսական կազմակերպությունների միջեւ` համապատասխանաբար 70 տոկոս եւ 30 տոկոս համամասնությամբ: Ընդ որում, ՀՀ կառավարության կողմից պարտավորությունների ստանձնվող 70 տոկոս չափի մասով ՀՀ կառավարությունը կթողարկի պետական գանձապետական պարտատոմսեր` ձեռք բերելով վերակառուցվող ամբողջ պարտավորությունների նկատմամբ պահանջի իրավունքը: Ընդ որում, առաջարկվում է թույլատրել ՀՀ կառավարությանը թողարկել գանձապետական պարտատոմսեր` առավելագույնը 225 մլրդ ՀՀ դրամ:

«Արդյունքում ակնկալվում է էապես մեղմել ՀՀ ֆինանսական համակարգում առաջացած ռիսկերը եւ դրանցից բխող տնտեսության համար ստեղծվող ռիսկերը, որը թույլ կտա պահպանել տնտեսության կայուն զարգացման համար կարեւոր նշանակություն ունեցող ֆինանսական կայունությունը: Բացի այդ, ակնկալվում է վերականգնել ԼՂ բնակչության առանձին խմբերի վարկունակությունը եւ հնարավորություն ընձեռել հետագայում իրենց գործունեությունը ծավալելիս ֆինանսական համակարգի հետ հարաբերություններում խոչընդոտների չհանդիպել: Միաժամանակ, առաջարկվում է սահմանել այնպիսի կարգավորումներ, որոնց արդյունքում վերոնշյալ գործարքը հարկային պարտավորություն չի առաջացնի ՀՀ ֆինանսական կազմակերպությունների համար»,- ասել է Վահե Հովհաննիսյանը` առաջարկելով հավանության արժանացնել ներկայացված նախագիծը:

ՀՀ ԱԺ փոխնախագահ Հակոբ Արշակյանը հետաքրքրվել է, թե ստեղծված իրավիճակում բանկային համակարգի պատասխանատվությունն ինչպես է արձանագրվում տվյալ օրենսգրքում եւ որոնք են այն պարտավորությունները, որոնք նրանք ստանձնում են:

«Կառավարությունն իր պատրաստակամությունն է հայտնել իր վրա վերցնել բեռի մեծ մասը, որի հետեւանքով զիջվում է պարտավորության նկատմամբ իրավունքների ամբողջ մասը Կառավարությանը, որի փոխարեն բանկային համակարգը ստանում է պետական գանձապետական պարտատոմսեր: Մենք մեղմում ենք այն ռիսկերը, որոնք բանկերն այլ պայմաններում պետք է կրեին»,- ասել է Վահե Հովհաննիսյանը:

Պատասխանելով պատգամավորների հարցերին` Ֆինանսների նախարարը պարզաբանումներ է ներկայացրել «պահանջի զիջման իրավունքին», պարտատոմսերի ժամկետներին, հնարավոր կեղծ գործարքների բացահայտմանը, բանկային գաղտնիքին վերաբերող հարցերի առնչությամբ:

«Սա փաստացի մեր հերթական աջակցությունն է ԼՂ-ից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին»,- ելույթում նշել է Ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Գեւորգ Պապոյանը` ընդգծելով, որ բավականին հավասարակշռված նախագիծ է, որտեղ հանրությունը, հասարակությունը, պետությունը, բանկերը, որոշակիորեն իրենց վրա վերցնելով բեռը, օգնում են ԼՂ մեր հայրենակիցներին` դրանով աջակցելով նաեւ մեր պետականությանը, տնտեսությանը, ֆինանսական կայունությանը:

ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության անունից ելույթում խմբակցության քարտուղար Արծվիկ Մինասյանը, չափազանց կարեւորելով ֆինանսական, բանկային համակարգին ցուցաբերվող աջակցությունը, նշել է, որ հարցը պետք է ամբողջական լուծում ունենա` ներառյալ քաղաքացիների, տնտեսավարող այլ սուբյեկտների, ինչպես նաեւ` Ադրբեջանի հանդեպ գույքային պահանջների թղթածրարը պատրաստելու տեսակետից` ամբողջական բազավորման համար:

ՀՀ ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության անունից ելույթում Գեւորգ Պապոյանը նշել է, որ սա քաղաքական որոշում է, որի շահառուն ԼՂ հայերն են, Հայաստանի ֆինանսական կազմակերպություններն ու ՀՀ քաղաքացիները: Նրա խոսքով եթե այսօր չկայացվի այդ քաղաքական որոշումը, ապա հնարավոր է խնդիրներ ունենանք ֆինանսական կայունության հետ կապված: Հետեւաբար, օրենքի ընդունմամբ նմանատիպ ռիսկերը կվերանան:

Եզրափակիչ ելույթում Ֆինանսների նախարարն անդրադարձել է բարձրացրած հարցադրումներին` նշելով, որ առաջարկվող նախագիծն արդյունավետ բալանսավորված որոշում է, որի նպատակը բանկային համակարգի կայունությունն ապահովելն է: