ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ ԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ ԵՎ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՏԵՂԱԿԱԼ ՌՈՒԲԵՆ ՌՈՒԲԻՆՅԱՆԸ

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, խնդրում եմ տեղադրել քարտերը և նախապատրաստվել գրանցման. գրանցում։ Գրանցվել է 62 պատգամավոր, քվորում ունենք։ Հարգելի գործընկերներ, այսօր մարտի 1-ն է, ես առաջարկում եմ մեկ րոպե լռությամբ հարգել զոհվածների հիշատակը։

 ԼՌՈՒԹՅԱՆ ՐՈՊԵ

Հարգելի պատգամավորներ, կքննարկենք ևս մի քանի հարց, որից հետո տեղի կունենա քվեարկություն։

Այժմ քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Ընտանիքում բռնության կանխարգելման և ընտանիքում բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանության և ընտանիքում համերաշխության վերականգնման մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` ներքին գործերի նախարարի տեղակալ Արփինե Սարգսյան։ Համեցեք։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, օրակարգային այս հարցով ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում «Ընտանիքում բռնության կանխարգելման, ընտանիքում բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանության և ընտանիքում համերաշխության վերականգնման մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։

Նշեմ, որ այս պահի դրությամբ օրենքով նախատեսված է ընտանիքում բռնության ենթարկված անձանց, այսինքն` զոհերի պաշտպանության երկու հիմնական մեխանիզմ։ Դրանցից մեկն անհետաձգելի միջամտության որոշումներն են և երկրորդը պաշտպանության միջոց կիրառելու մասին որոշումներն են։ Առաջինի դեպքում գործ ունենք ոստիկանության ծառայողի կողմից համապատասխան որոշման կայացման հետ, իսկ երկրորդ դեպքում պաշտպանության միջոցը կիրառվում է, բնականաբար, դատական կարգով` հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ սա երկարաժամկետ, ըստ էության, միջամտություն ենթադրող որոշում է։ Նշեմ, որ նախագծով առաջարկվում է այս երկու խումբ որոշումների իրականացման տեսանկյունից օգտագործել նաև էլեկտրոնային հսկողության միջոցներ։ Ինչո՞ւ. որովհետև միջազգային պրակտիկան թույլ է տալիս նշել, որ հատկապես ընտանիքում բռնության զոհ դարձած անձանց դեպքում, եթե կիրառվել է անհետաձգելի միջամտության մասին որոշում կամ պաշտպանության մասին որոշում, այս դեպքում պրակտիկորեն շատ ավելի հեշտ է բռնարարի արարքները և նաև զոհի պաշտպանությունն իրականացնել էլեկտրոնային հսկողության միջոցների օգտագործմամբ։ Նշեմ, որ պրակտիկորեն սա ենթադրում է, որ բռնարարի. նաև զոհի մոտ պետք է տեղադրվի համապատասխան էլեկտրոնային հսկողության սարք, որը, իրար մոտենալու պարագայում կամ այլ խախտումներ կատարելու պարագայում, բնականաբար, ահազանգման համապատասխան հաղորդագրություն կուղարկի իրավասու մարմնին։ Միջազգային պրակտիկայի տեսանկյունից նշեմ, որ այսպիսի փորձ բավականին արդյունավետ կերպով իրականացրել է Կանադան, Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ն, Վրաստանը. Իսպանիան ևս, այսպիսի միջոցներ կիրառվում են ընտանիքում բռնության զոհերի պաշտպանության տեսանկյունից։ Նշեմ, որ այսպիսի փորձ, բնականաբար, ընտանիքում բռնության ենթարկված անձանց պարագայում հանրապետությունը դեռ չունի, սա նորարարություն է, բայց էլեկտրոնային հսկողության միջոցների կիրառման պրակտիկա մենք արդեն իսկ ունենք հանրապետությունում` ի դեմս Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքով նախատեսված տնային կալանք և վարչական հսկողություն խափանման միջոցների, որոնք 2023 թ. հունվարի 1-ից պրակտիկորեն հանրապետությունում կիրառվում են և, պետք է նշեմ՝ բավական հաջող։ Այս տեսանկյունից կարելի է ասել, որ ունենք որոշակի փորձառություն, որի հիման վրա մենք կկարողանանք ապահովել պատշաճ կերպով էլեկտրոնային հսկողության իրականացումը։

Նշեմ նաև, որ այսպիսի սարքավորումների ձեռքբերումը, բնականաբար, կգեներացնի որոշակի ֆինանսական միջոցների ներդրման անհրաժեշտություն և այս տեսանկյունից կատարել ենք որոշակի հաշվարկներ և նշեմ, որ շուրջ 200 ձեռնաշղթայի հավաքածու ձեռք բերելու տեսանկյունից կպահանջվի մոտ 560 մլն Հայաստանի Հանրապետության դրամ։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ էլեկտրոնային հսկողության միջոցների կիրառումն իրենից նաև բավական նախապատրաստական աշխատանք է ենթադրում` բաց մրցույթ, գնումներ և այլն, այստեղ անցումային դրույթով նախատեսել ենք, որ շուրջ 6 ամսվա ընթացքում կընդունվի Կառավարության այն որոշումը, որով կնախատեսվի էլեկտրոնային հսկողությունների միջոցների կիրառման կարգը և մնացյալ բոլոր հավելյալ կարգավորումները, որոնք կարիք կլինի՝ ունենալու պրակտիկայում, որպեսզի կարողանանք արդյունավետ կարգով այս համակարգը գործի դնել։ Թերևս, այսքանը։ Հարգելի գործընկերներ, հարցերի դեպքում սիրով պատրաստ եմ պատասխանել, շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցերի հերթագրում։ Ալխաս Ղազարյան, համեցեք։

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Տիկին Սարգսյան, դուք ձեր խոսքում նշեցիք, որ արդեն կիրառել եք նման սարքավորումներ, և բավականին արդյունավետ միջոց է։ Կարո՞ղ եք նշել մոտավորապես միջին արժեքը, ի՞նչ կարժենա մեկ սարքավորումը։ Արդյո՞ք մենք ունենք ներպետական մատակարարներ։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Տիկին Ղազարյան, շատ կարևոր հարց եք բարձրացնում։ Ըստ էության, համալիր ասելով մենք նկատի ունենք թե ծրագրային լուծումը, թե սերվերային համապատասխան տնտեսությունը, որը պետք է լինի, թե բուն ձեռնաշղթան և այն համալրող սարքավորումները և ըստ նախնական շատ խոշոր տեղեկատվության՝ ընդհանուր համալիրի համար շուրջ 2 մլն դրամ կպահանջվի այս տեսանկյունից։ Բայց ամբողջական ներդրման տեսանկյունից, ինչպես նշեցի, շուրջ 560 մլն դրամ կպահանջվի։ Նշեմ նաև, որ այս տեսանկյունից մենք ուսումնասիրել ենք նաև միջազգային պրակտիկան և մեր ներպետական պրակտիկան։ Ներպետական մատակարարող՝ որպես այդպիսին, հենց էլեկտրոնային հսկողության միջոց արտադրող չունենք։ Դեռևս Քրեական դատավարության օրենսգրքի շրջանակներում փորձել էինք գտնել ներպետական մատակարարներ, որպեսզի կարողանայինք այս խումբ միջոցները ձեռքբերել ներսից, մեր հանրապետության արտադրողներից։ Փորձ ունեցանք, բայց ոչ այդքան հաջող։ Այսինքն` կատարելագործման տեղ դեռևս ունենք, և հիմնական մատակարարները միջազգային մատակարարներն են և Քրեական դատավարության օրենսգրքի շրջանակներում ևս տեղի արտադրողից ձեռք չենք բերել։ Ձեռք է բերվել դրսի ընկերության կողմից մատակարարվող ապրանքը։ Բայց լիահույս եմ, որ, հաշվի առնելով այն, որ էլեկտրոնային հսկողության միջոցների կիրառումն արդյունավետ է և այս տեսանկյունից շատ կարևոր է բազմացնել այս պրակտիկան և, ըստ անհրաժեշտության, բնականաբար, կիրառել սա, մենք կունենանք նաև ներպետական մատակարարների զարգացումն այս ուղղությամբ ևս։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։ Գեղամ Նազարյան, համեցեք։

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Դուք մինչև այս օրինագիծը ներկայացնելն այս օրինագիծը հաշվե՞լ եք, թե Հայաստանում քանի կին, տղամարդ, երեխա է բռնության ենթարկվել, իրո՞ք այդ մասշտաբների է բռնությունը Հայաստանի ընտանիքներում, որ անհրաժեշտություն է առաջացել՝ այս իրավիճակում համարյա կես միլիարդ փող ծախսել այս համակարգը ներդնելու համար։ Այդ տվյալները, վիճակագրությունը մենք ունե՞նք։ Օրինակ, այս պահին քանի՞ հոգի կա, որ սենց տանը նստած, վախվորած՝ սպասում է, որ ինքը բռնության է ենթարկվելու։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Նազարյան։ Վիճակագրության տեսանկյունից նշեմ, որ ընտանիքում բռնության գործադրման հետ կապված՝ 2022 թ. մենք ստացել ենք 1547 հաղորդում։ Այս դեպքերով 556-ով արդեն իսկ նախազգուշացում է կիրառվել բռնարարների նկատմամբ, 619 դեպքով անհետաձգելի միջամտության մասին որոշում է կայացվել և 6 պաշտպանության միջոց է կիրառվել դատական կարգով։ Լրացվել է նաև բռնարարների մասով հաշվառման 1175 քարտ։ Պետք է փաստեմ, որ ընտանիքում բռնության գործադրման դեմ պայքարը, ընդհանուր առմամբ, շատ կարևոր է, և ոչ միայն սա անում ենք, որպեսզի միջազգային մակարդակում մեր ստանձնած պարտավորություններն ապահովենք, այլ, առհասարակ, մարդու իրավունքների պաշտպանության համար գործուն կառուցակարգեր նախատեսենք։ Եվ ցանկացած դեպքում, երբ ես տարբեր քննարկումների ժամանակ անդրադառնում եմ մարդու իրավունքների պաշտպանությանը վերաբերող կառուցակարգին, հետևյալ ընդգծումն եմ անում. եթե մենք ունենանք բռնության գործադրման անգամ մեկ դեպք, ապա այդ մեկ դեպքն ազդակ է, որպեսզի մենք կարողանանք դրա ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Իհարկե, լավ է, որ բռնության ենթարկվողին կամ պոտենցիալ ենթարկվողին պաշտպանում ենք, բայց, բացի միջազգային պարտավորությունները կատարելը, չե՞ք մտածել, որ, ասենք՝ պետությունը նաև խնդիր ունի, օրինակ՝ այդ 540 մլն դրամի կեսը գործածելով՝ այլ միջոցառումներով պարզել, թե պատճառները որո՞նք են և այդ խնդիրները կարգավորեն։ Օրինակ՝ երեկ իմ գործընկերը` Ագնեսա Խամոյանը, այստեղ մի կարևոր հարց բարձրացրեց՝ թմրանյութերի սարսափելի տարածումը և թմրամոլության տարածումը։ Օրինակ՝ լավ չէ՞ր լինի այդ 540 միլիոնին մի քիչ էլ ավելացնել և հայտնաբերել այդ թմրանյութերը տարածողներին, որ ընտանիքներում այդ բռնությունները չլինեն, որովհետև մենք գիտենք, որ այդ բռնությունները լինում են հիմնականում թմրանյութերի ազդեցության տակ։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Պրն Նազարյան, լրիվ համաձայն եմ, որ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարը ևս շատ կարևոր ուղղություն է, և սա ևս չպետք է մեր ուշադրության կենտրոնից դուրս մնա և այս ուղղությամբ քայլեր չձեռնարկենք։ Բայց չի կարելի կենտրոնանալ ընդամենը մեկ ոլորտի վրա և մնացյալ բոլոր ոլորտները դուրս թողնել մեր ուշադրությունից և, ըստ այդմ՝ քայլեր չձեռնարկել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Պրն Գաբրիելյան, պրն Բագրատյան ...

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Հավաստիացնում եմ, որ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարի շրջանակներում այսօր էլ բավական լուրջ աշխատանքներ են կատարվում։ Բնականաբար, դեռ հեռու ենք այն պատկերից, որ ակնկալում ենք ունենալ այս ոլորտում, բայց քայլեր, բնականաբար, ձեռնարկվում են։ Պետք է նշեմ, որ բնականաբար, ցանկացած նախաձեռնություն բերելիս մենք նայում ենք համաչափությունն այս պահի դրությամբ մեր ունեցած առաջնահերթություններից ...

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Պրն Զեյնալյան ...

   Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

- ... Եվ, ըստ այդմ՝ նոր միայն որոշում նախաձեռնություններն առաջ տանելու հերթականությունը։ Ինչպես նշեցի, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այսօր էլ ունենք բավական լուրջ թիվ այս դեպքերով թե՛ անհետաձգելի միջամտության որոշում կիրառելու մասով, թե՛ պաշտպանության միջոց կիրառելու մասով, կարծում ենք, որ սա չպետք է դուրս մնա մեր ուշադրության կենտրոնից և այս ուղղությամբ ևս պետք է համապատասխան քայլեր ձեռնարկվեն թեկուզ և ֆինանսական միջոցների ներգրավմամբ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Էդուարդ Աղաջանյան, համեցեք։

 Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Տիկին Սարգսյան, կխնդրեի, որ փոքր-ինչ մանրամասնեիք համակարգի գործունեությունը։ Ոնց հասկացա խոսքը գնում է այդ թվում ձեռնաշղթաների մասին, առնվազն։ Այսինքն` խոսքը գնում է արդեն իսկ առնվազն մեկ անգամ արձանագրված նմանատիպ գործով անցնող անձի կամ անձանց մասին և, ոնց հասկանում եմ, տվյալ անձի ձեռքին պետք է ինչ-որ բան ամրացվի և … Ուզում եմ հասկանալ, թե գործնականում ոնց է սա աշխատելու և ինչպես են ոստիկանության աշխատակիցներն ստանալու այդ տեղեկատվությունը, համակարգը, ընդահանրապես, ո՞նց է աշխատելու։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Աղաջանյան, շատ ճիշտ նկատեցիք, որ մենք անմիջապես ձեռնամուխ չենք լինելու այսպիսի միջոցների կիրառմանը, այլ եթե կիրառվի անհետաձգելի պաշտպանության միջոց, այսինքն` միջամտություն կիրառելու մասին որոշում է կայացվել, դա չի կիրառվում հենց առաջին խախտման դեպքում։ Օրենքը հստակ նախատեսվում է, որ սա կիրառվում է այն դեպքում, նախազգուշացում ստանալուց հետո մեկ տարվա ընթացքում անձը կատարել է այնպիսի բռնի արարք, որը չի պարունակում հանցակազմի հատկանիշներ։ Այսինքն` այստեղ արդեն կրկնակի խախտման մասին է խոսքը գնում, և առաջին միջոցն իրեն չի արդարացրել, բնականաբար, դիմում ենք այս միջոցին։ Էլեկտրոնային հսկողության միջոց ասվածը, ըստ էության, ենթադրելու բռնարարի ձեռքին կամ ոտքին համապատասխան շղթայի, երկու տարբերակն, ըստ էության, աշխատում է, համապատասխան միջոցի ամրացում, նաև բռնության զոհի մոտ համապատասխան սարքի տեղադրում, որպեսզի մոտենալու դեպքում մենք կարողանանք ազդակ ունենալ, որովհետև, եթե մեկի մոտ սարքը լինի, մյուսի մոտ չլինի ոչ մի կապ չենք կարողանա ապահովել այս տեսանկյունից։ Դրա համար էլեկտրոնային հսկողության միջոցները կիրառվում են արբանյակային, կենսաչափական, ռադիոալիքային կամ այլ էլեկտրոնային միջոցների կիրառմամբ։ Եթե արձագանքեք, կշարունակեմ:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Իհարկե, այս մեկ րոպեն, երևի, չի բավարարի, որպեսզի ամբողջական նկարագիրը ներկայացնեք։ Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով, որ հաճախ խոսքը գնում է ամուսինների մասին, ովքեր իրար հետ նույն տանն են ապրում, հաճախ նույն անկողնում են քնում, այսինքն` այդ ֆիզիկական մոտիկությունը տրամաբանորեն պետք է որ բավարար հիմք չլինի, որպեսզի այդ սարքն ակտիվանա։ Ուզում եմ հասկանալ, երևի, հարցս մի քիչ շատ տեխնիկական է, բայց, երևի, ավելի շատ բռնության ենթարկվող անձի սարքի վրա ինչ-որ հնարավորություն պիտի լինի, որպեսզի այդ ազդակը գնա հասնի ոստիկանություն։ Եթե սխալվում եմ, կարող եք ինձ ուղղել։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Պրն Աղաջանյան, հիմնականում, երբ կիրառվում է որոշում, բնականաբար, պետք է հասկանանք, թե ինչ իրավիճակի մասին ենք խոսում։ Որպես կանոն՝ որոշումները կիրառվում են այն դեպքերը, երբ, օրինակ՝ արգելվում է մոտենալ տվյալ անձի բնակարան կամ այնպիսի դեպքեր, որոնք ենթադրում են տարածության մեջ որոշակի գործողությունների կատարում։ Եվ այս դեպքում, բնականաբար, եթե լինի այդպիսի որոշում, այս հսկողության միջոցը բավականին արդյունավետ կլինի։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Լիլիթ Ստեփանյան։

 Լ.ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Տիկին Սարգսյան, կարծում եմ՝ ընտանեկան բռնությունը մեր հասարակության առջև ծառացած ամենացավոտ մարտահրավերներից մեկն է և հազարապատիկ ավելի ցավոտ է, երբ, օրինակ՝ ընտանեկան բռնության զոհ են դառնում անչափահաս երեխաները։ Ցավոք, նախորդ ամիս Հայաստանի Հանրապետությունը լիքն էր ընտանեկան բռնություններով կամ, այսպես ասենք, ընտանեկան բռնության մասին տեղեկություններով, որոնք ժամանակ առ ժամանակ հայտնվում էին մամուլում, ինչը, կարծում եմ՝ ազդակ է, որ մենք սրան ոչ թե դրվագային լուծումներ պետք է տանք, այլ համապարփակ, բազմաշերտ և համալիր լուծումներ պիտի տանք, որովհետև դրանց չափերը կա՛մ գնալով մեծանում են, կա՛մ այժմ ավելի շատ են խոսում այդ մասին, ինչը նույնպես նշանակում է, որ դրա համար առողջ միջավայր է ստեղծվել։ Ես կցանկանայի մեկ-երկու հարց տալ՝ նախագծի հետ կապված։ Դուք խոսեցիք բրասլետների մասին։ Նախ՝ կխնդրեմ ասեք՝ բրասլե՞տ, թե՞ թևնոց, ոըր ճիշտ լինի, դրանք քանի՞ անգամ կարելի է օգտագործել, ովքե՞ր են վերլուծելու այս սարքի ֆունկցիաների հետ կապված խնդիրները և ո՞ւմ են ներկայացնելու վիճակագրություն։ Եվ ասացիք, որ միջազգային փորձ եք ուսումնասիրել և այդ բրասլետները բավականին արդյունավետ են գործում։ Ուզում եմ, որ հստակեցնեք, թե բրասլետնե՞րն են արդյունավետ աշխատում, թե՞ բրասլետների օգտագործմամբ մենք կարող ենք արդյունավետ պայքարել ընտանեկան բռնության դեմ։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Ստեփանյան։ Տեսեք, ըստ էության, բնականաբար, խոսում ենք թևնոցների կամ ոտքին ամրացվող շղթաների մասին այս դեպքում, և նշեմ, որ սարքերն այնպիսին են, որ մեկանգամյա օգտագործման չեն։ Կան այնպիսի սարքավորումներ, որոնք ավելի կարծր են, այսինքն` ենթադրվում են բացել-փակելու հնարավորություն, կան այնպիսի սարքավորումներ, որոնք ժամացույցի պես ունեն համապատասխան ժապավեն, որն ամեն անգամ պետք է կտրել, նորը դնել, օպտիկական լարով է, ընդհանուր առմամբ, հսկողությունն այս դեպքում իրականացվում։ Բայց սրանք մեկանգամյա օգտագործման սարքեր չեն, բնականաբար։ Փորձը ցույց է տվել, որ շուրջ երեք տարի սրանք կարող են անխափան աշխատել և երեք տարի հետո, բնականաբար, տարբեր թարմացումներ պետք է անենք, որպեսզի համակարգը կարողանա պատշաճ կերպով աշխատել։ Ոստիկանության ծառայողներն են հետևելու աշխատանքին, որովհետև էլեկտրոնային հսկողության պրակտիկ կիրառումն այս պահի դրությամբ նախագծով դրված է Ոստիկանության աշխատակիցների վրա։ Հետևապես՝ թե՛ ծրագրային տարբեր խափանումներին, թե՛ արձանագրումներին, թե՛ վիճակագրությանը հետևելու են Ոստիկանության ծառայողները։ Բայց, բնականաբար, սա վիճակագրություն է, որը հետագայում դառնում է ազգային ընդհանուր վիճակագրության մաս և հանրամատչելի տեղեկատվություն է։ Նշեցի միջազգային փորձի մասին։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Ավարտեք, ժամանակը վերջացել է։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Եթե արձագանքեք, տիկին Ստեփանյան …

 Լ.ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ

-Խնդրում եմ շարունակել։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Փորձի տեսանկյունից, երբ նշում եմ, որ էլեկտրոնային հսկողության կիրառումն արդյունավետ է, խոսքը չի վերաբերում միայն տեխնիկապես արդյունավետ կիրառմանը, այսինքն` դեպքերի բացահայտում, ֆիքսում միայն և այլն։ Խոսքը վերաբերում է նաև այսպիսի դեպքերի նվազմանը, որովհետև, բնականաբար, եթե կան կիրառված այնպիսի միջոցառումներ, որոնց արդյունքում անձը գիտի, որ իր կատարած ցանկացած արարք բացահայտվելու է, այստեղ կհասնեն տարբեր պատասխանատվության միջոցներ, ինչը բավական լուրջ կանխարգելիչ նշանակություն ունի այս տեսանկյունից: Արդեն իսկ այսպիսի փորձ ունեցող երկրների գործընկերների հետ մեր քննարկումները թույլ են տալիս վստահաբար սա նշել, որովհետև հենց նրանք են փաստում, որ այսպիսի միջոցների կիրառումն օգնել է նրանց՝ նվազեցնել որոշ դեպքում ընտանեկան բռնության դեպքերը և եթե չի հաջողվել որոշ դեպքում նվազեցնել, ապա գոնե բացահայտել այս դեպքերը, որովհետև կհամաձայնեք, որ մենք ամեն դեպքով չենք կարող մի ոստիկանության ծառայող կցել տվյալ անձին, որ անընդհատ հետևի, հասկանա, թե արդյոք զոհին մոտեցել է, թե չի մոտեցել և այս տեսանկյունից՝ այն դեպքերը, որոնք կարող են դուրս մնալ մեր ուշադրության կենտրոնից, այս էլեկտրոնային հսկողության միջոցները թույլ կտան՝ դրանք ունենալ արձանագրված, ընդ որում՝ արձանագրված առանց որևէ միջամտության, այսինքն` չեն կարող հետո փոփոխել արձանագրումները։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցերի համար նախատեսված ժամանակն սպառվեց, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցող` մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Մարինա Ղազարյան: Համեցեք։ Հարգելի գործընկերներ, շնորհավորենք տիկին Ղազարյանին, այսօր նրա ծննդյան օրն է։ Պրն Ռուստամյանին նույնպես շնորհավորենք, այսօր նրա ծննդյան օրն էլ է։

ԾԱՓԱՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

 Մ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Հարգելի նախագահող, հարգելի գործընկերներ, մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովում քննարկվել է այս հարցը, որը բերվել է Կառավարության կողմից։ Շատ կարևոր նախագիծ է, խնդրում եմ կողմ քվեարկել, քանի որ հանձնաժողովում դրական եզրակացություն է տրվել։

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցերի հերթագրում։ Արմենուհի Կյուրեղյան։

 Ա.ԿՅՈՒՐԵՂՅԱՆ

-Տիկին Ղազարյան, այս օրենքի փոփոխության հիմնավորումներից մեկն այն էր, որ դուք նշեցիք, որ տարածված է, և արդարադատության փոխնախարարը նշեց, թե որպես հիմք վերցրել են այն փաստը, որ 200 դեպքի համար անհրաժեշտ է 500 մլն և ավելի ծախս։ Ես ուզում եմ հասկանալ` այդ 200 դեպքը որտեղի՞ց է եկել, ուղղակի, հաշվա՞րկ է 200-ի համար և ծախսվել է այսքան, թե՞ իրականում լուրջ հետազոտությունների արդյունքում մենք սկսում ենք առնվազն 200 դեպքը գոնե լուծել։

 Մ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Եթե դուք ուշադիր եք եղել, ասվել էր, որ ուսումնասիրվել է այդ հարցը և տարբեր երկրների` Կանադայի, Իսպանիայի, Ֆրանսիայի փորձն ուսումնասիրվել է, և մենք գիտենք, որ մեզ մոտ էլ այդքան նորմալ չէ այդ իրավիճակը, բռնության հետ կապված խնդիրների մասին եմ ասում։ Միշտ չէ, որ բարձրաձայնում են։ Եթե այդ 200 դեպքն արդեն կա, նշանակում է, որ մենք ունենք խնդիր։ Եթե թեկուզ մեկ մարդու նկատմամբ բռնություն է իրականացվում, ապա մենք պարտավոր ենք այնպիսի միջավայր ստեղծել այդ մարդկանց համար ընտանիքում, որ բռնությունը կանխարգելվի։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Տիկին Մկրտչյան։

  Մ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Տեսեք, դուք ասում եք՝ 200 դեպք է գրանցվել, չէ՞, այդպես է, ճիշտ եք, կարող է 300 էլ լինել, ես չեմ կարող ասել։ Փորձագետները նշել են, որ կա 200 դեպք։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ա.ԿՅՈՒՐԵՂՅԱՆ

-Տիկին Ղազարյան, էդ ես չէ, որ ասում եմ՝ 200 դեպք, էդ դուք եք ասում։ Ես փորձում եմ հասկանալ, թե որտեղից ծնվեց 200 թիվը։ Մի քիչ տրամաբանական չէ Կանադայի, Ֆրանսիայի փորձի ուսումնասիրման հիման վրա դուրս բերել 200 թիվը …

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Տիկին Ղազարյան, թույլ տանք, որ հարցը տա, հետո պատասխանեք։

 Ա.ԿՅՈՒԵՂՅԱՆ

-Սպասեք, ես դեռ չեմ ավարտել։ Կներեք, աբսուրդ է Ֆրանսիայի, Կանադայի փորձի ուսումնասիրությունից դուրս բերել 200 թիվ։ Դուք նշում եք 200 թիվ, Ես ուզում եմ հասկանալ, թե որտեղի՞ց է ծնվել 200-ը։

 Մ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Կներեք, էլի, դուք այնպիսի հարց եք տալիս, որ դա հասնում է աբսուրդի։ Պարզ է, որ ես չեմ իրականացրել այդ փորձագիտական ... Այդ թիվը ես չեմ տվել։ Ինչպես դուք, այնպես էլ ես, Կառավարության ներկայացուցիչները ներկայացրել են, Կառավարությունն է, չէ՞, բերել այս օրենքի նախագիծը, ուսումնասիրել են մարդիկ, տարբեր փորձագիտական խմբեր և վերհանել են այդ թիվը։ Ես չեմ ասել։ Նույն հարցը կարող եմ ...

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Զբաղեցրեք ձեր տեղը, որովհետև ես սխալմամբ հարցերի գրանցում անցկացրի, հարցեր չէին կարող լինել ժամանակի սղության պատճառով։

 Մ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Չէ, ոչինչ, շարունակենք, էլի, մենք էլ հասկանանք։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Համարեցի, որ ընդդիմության ներկայացուցչի հարցը կարելի է թույլ տալ, բայց ևս երկու գրանցված ունենք «Քաղաքացիական պայմանագրից»։ Կարծում եմ՝ դուք հետո այդ հարց ու պատասխանը կիրականացնեք։ Զբաղեցրեք ձեր տեղը։ Մտքերի փոխանակության համար գրանցում։ Վահագն Ալեքսանյան, համեցեք։ Լավ, ես չեմ հասկանում, ի՞նչ է կատարվում։ Պրն Հասանով։ Ես կսկսեմ նախազգուշացումներ հայտարարել։ Վերջացրեք այս խոսակցությունը դահլիճում։ Անընդհատ աղմուկ է դահլիճում։ Մտածեցի՝ լավ, 5 րոպե, 10 րոպե ... Բայց չի կարող սենց շարունակվել։

 Վ.ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, ինձ շատ զարմացրեց այն, որ ընդդիմությունն ասում է՝ բռնության այդքան դեպք կա: Ինչո՞ւ զարմացրեց. որովհետև մտովի տեղափոխվենք 2020 թ. դեկտեմբեր ամիս, այս մարդիկ իրենց մեծամասնությամբ հայտարարել են, որ հայրենիքի փրկության … Այս մարդիկ, լավ, եթե կուզեք, ընդամենը, ցուցական դերանուն է, այնուամենայնիվ, հայտարարել են, որ սկսում են հայրենիքի փրկության շարժում, վարչապետի թեկնածու են առաջադրում Վազգեն Մանուկյանին, հետո համացանցում տարածվում է մի այսպիսի տեսանյութ։ Լսեք, խնդրում եմ։ (Հնչում է ձայնագրություն. «Առնվազն, իմ կարծիքով, 10 տոկոս ընտանիքներ կան, որտեղ անասունների ընտանիքներ են և խոսքը գնում է՝ մենք կարող ենք այդ անասուն ընտանիքը ոնց բուժենք, որովհետև դրանք համարյա հիվանդ մարդիկ են, էդ չկամեցող մարդիկ կան մեջները, որոնց, երևի, մարդկային հոգեբանական վիճակն է»)։

Ֆիքսենք էլի, մարդը՝ ձեր վարչապետի թեկնածուն, ասում է, որ Հայաստանում կան 10 տոկոս անասունների ընտանիքներ, հետո մեծ աղմուկ է բարձրանում, ասում են` լավ, էս ինչ է խոսում այս մարդը, հո հիվանդ չէ՞, ո՞նց եմ պարզաբանում ձեր շարժման անդամներն ու մասնակիցները։ Ասում է՝ Վազգեն Մանուկյանի՝ 10 տոկոս անասունների ընտանիքների մասին խոսքը վիճակագրական տվյալների մասին է, որտեղ կանայք ու երեխաները ենթարկվում են ընտանեկան բռնության։ Հիմա, ուրեմն, ինձ թվում է՝ ինձ մոտ այդ դիսոնանսը շատ բնական է, էլի, որ մի երկու տարի առաջ ձեր վարչապետի թեկնածուն, ձեր առաջնորդն ասում է՝ Հայաստանում 10 տոկոս անասունների ընտանիք կա, որտեղ բռնություն կա, իհարկե,գլուխը պատին է տալիս, որ տենց բան է ասում: Հիմա դուք ասում եք՝ այդ 200 թիվը վաբշե իրակա՞ն է։ Ձեր վարչապետի թեկնածուն 300 հազար հոգու մասին էր դա ասում։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Դե լավ, հիմա, մարդիկ սխալվել, վարչապետի սխալ թեկնածու են ընտրել, ամեն անգամ երեսով տալ կլինի՞։ Թագուհի Թովմասյան, համեցեք։

 Թ.ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Իհարկե, ցավալի է, որ ընտանեկան բռնության թեման, ընդհանրապես, դարձավ զվարճանքի առարկա։ Այնուամենայնիվ, Հայաստանում կան լրջագույն խնդիրներ ընտանեկան բռնության ոլորտում, և տարիներ շարունակ բարձրաձայնվել է հարցը, որ այն, ինչ արձանագրվում է, այն թվերը, որ կան, իրական չեն։ Իրականում բռնության դեպքերը շատ ավելի են լինում, պարզապես, դրանք չեն բարձրաձայնվում և ընտանեկան բռնության դեմ պայքարի մեծ խնդիրը հենց այստեղ է։ Բայց, տիկին Սարգսյան, ես չհասցրի ձեզ հարց տալ այդ ձևաչափով։ Ես կհնչեցնեմ իմ հարցերը, կխնդրեմ, որ ձեր ամփոփիչ ելույթում արձագանքել։ Մասնավորապես, այն, որ արբանյակային, կենսաչափական և ռադիոալիքային ձևերով, հնարավորություններով պետք է պայքարը գնա թևնոցների ներդրման համակարգում։ Նաև նշեցիք, որ այն գումարը, որը նախատեսված է թևնոցների համար, նախատեսված է նաև սերվերային համակարգի համար։ Հասկանալի է, որ անձնական տվյալների պաշտպանության լրջագույն խնդիր ունենք։ Ես այդ մասին նաև հանձնաժողովի նիստի ժամանակ ասացի, որ պարբերաբար անձնական տվյալները դուրս են սպրդում և այս մասով ուզում եմ հասկանալ, թե Ոստիկանությունն ինչպես է չեզոքացրել ռիսկերը, դուք հանրային հայտարարեք, թե ինչ եք անելու, որպեսզի անձնական տվյալների պաշտպանության ոլորտում մենք խնդիրներ չունենանք, որովհետև ինչքան էլ բռնարար է, բռնարար չէ, ամեն դեպքում, ընտանիքի մասին տվյալներ են հավաքագրվելու, որոնք պետք է լինեն խիստ անձեռնմխելի։

Եվ երկրորդը. քանի՞ օր է կիրառվելու այդ թևնոցը, և ուզում եմ հասկանալ, թե ինչքանով է հնարավոր լինելու բռնությունը կանխարգելել։ Եվ մի հարց էլ. դուք խոսեցիք, որ մարդու իրավունքների պաշտպանության կառուցակարգեր եք տեղադրում և անընդհատ նոր ձևափոխված ներդրումներ եք իրականացնում մարդու իրավունքների պաշտպանության կառուցակարգերում, բայց գիտեք, որ բարեփոխված Ոստիկանությունում ծեծի ենթարկվեցին անչափահասներ և փաստաբաններ։ Ես կուզենայի, որ դուք պարզաբանեք, թե երկու օպերլիազորի հեռացումն արդյո՞ք բավարար է և ի՞նչ է սպասվում այս մասով, որովհետև հասկանալի է, որ ծեծը, բռնությունը տեղի է ունեցել շատ ավելի մեծ թվով ոստիկանների մասնակցությամբ։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արմենուհի Կյուրեղյան։ Տիկին Բաթոյան։

 Ա.ԿՅՈՒՐԵՂՅԱՆ

-Իհարկե, ընտանեկան բռնության դեմ պայքարը շատ կարևոր խնդիր է և պետք է, իսկապես, սկսել այդ խնդրի լուծումը, եթե ուշացած չէ նույնիսկ։ Բայց խնդրի լուծումն սկսելուց առաջ միշտ պետք է ճշտել խնդրի դրվածքը. որո՞նք են այն պատճառները, որոնք ծնել են ընտանեկան բռնություն։ Ընտանեկան բռնության մեջ ոչ միայն ֆիզիկական բռնության մասին պետք է խոսել, այլ պետք է խոսել ֆինանսական բռնության մասին, հոգեբանական բռնության մասին և պետք է ծնել պատճառները։ Թմրամոլությունը կարող է լինել, կարող է լինել կարծրատիպերի տարածվածությունը, կարող է լինել սոցիալական ծանր վիճակը, աղքատության ցածր մակարդակը, և խնդիրը պետք է լուծել համապարփակ և առաջին հերթին պատճառների վերացման մասին մտածել և ոչ թե հետո հետևանքները չեզոքացնելու մասին մտածել։ Մենք մեծ գումարներ ենք ծախսելու այդ հետևանքները վերացնելու համար։ Միանշանակ, անհրաժեշտ է հետևանքները վերացնել, բայց արդյո՞ք մենք ունենք որոշակի ծրագրային մոտեցում, ի՞նչ ռազմավարություն ունենք այդ պատճառները վերացնելու համար, ի՞նչ ուսումնասիրություններ ունենք և արդյո՞ք որոշակի ծրագիր կա նախարարության կողմից այդ պատճառների վերացման մասին։ Բացի դա, մենք խոսում ենք որոշումներ կայացողների մասին` ոստիկան, դատավոր և այլն, արդյո՞ք պետք չէ նրանց հենց այդ գենդերային զգայնության վրա աշխատանք տանել և ինչքանո՞վ է տարվել, նրանք, ովքեր պետք է որոշում կայացնեն, ինչքանո՞վ են զգայուն՝ նման հարցերի նկատմամբ որոշումներ կայացնելու։ Սա նույնպես շատ լուրջ խնդիր է, և ես կոչ եմ անում հետևանքների հաղթահարման մասին մտածելուց առաջ ավելի լուրջ ու մեծ ուշադրություն դարձնել և ֆինանսական միջոցներ կիրառել պատճառները վերհանելու և այդ պատճառները չեզոքացնելու համար։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Էդուարդ Աղաջանյան, համեցեք։

 Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի գործընկերներ, ես կուզեի մեր հայրենակիցներից անկեղծորեն ներողություն խնդրել այս քննարկման որակի համար, որովհետև ինքս նստած տեղից նախ՝ ինչ-որ հարցեր եմ լսում, հետո՝ այդ հարցերին պատասխաններ: Տիկին Կյուրեղյան, ասում եք՝ 200 բռնության հիման վրա դուք որոշել եք գումարներ սենց տրամադրել, հետո տիկին Ղազարյանը չի կարողանում հիշել, երևի, թե 200 թիվը որտեղից և այլն, ասում է՝ դե, հա, Ֆրանսիա և այլն, ինչ-որ մեջբերումներ է անում, հետո դուք ասում եք՝ այդ 200 թիվը որտեղի՞ց եղավ։ Հիմա ես եմ ձեզ հարցնում` որտեղի՞ց այդ 200 թիվը, տիկին Կյուրեղյան: Տիկին փոխնախարարը ներկայացնում է տվյալներ, ասում է՝ անհետաձգելի միջամտության 619 որոշում, պաշտպանական 6 որոշում և, ընդհանուր, 1547 դիմում մեկ տարվա ընթացքում։ Հիմա՝ հարց. այդ 200 թիվը որտեղի՞ց, տիկին Կյուրեղյան։ Տիկին Ղազարյանն էլ տենց, երևի, մտածում է, թե բաց է թողել այդ 200 թիվը, ու դուք էլ ասում եք՝ որտեղից այդ թիվը։ Տիկին Կյուրեղյան, ես էլ չեմ հասկանում, թե որտեղից այդ 200 թիվը, որ այդ հարցը քննարկվում է այդքան երկար ժամանակ։ Ես, ընդհանրապես, կոչ եմ անում, որ, եթե տվյալների մասին եք խոսում, առավել ևս թվերի մասին եք խոսում, ինքներդ ճշտեք այդ թվերը, նոր դրանց մասին խոսեք։ Խոսքը 1547 դիմումի մասին է, տիկին Կյուրեղյան։ Եվ, առհասարակ, ինչ վերաբերում է ընտանեկան բռնությանը և պատճառներին, իհարկե, պատճառները պետք է քննվեն, պատճառները պետք է ի հայտ բերվեն, դրանց մեջ է, վստահաբար, այդ թվում նաև թմրանյութերի օգտագործումը և այլն։ Բայց ես կարծում եմ, որ խնդիրը շատ ավելի լայն է և համապարփակ և միանշանակ է, որ այս միջոցների ներդրումը պետք է օգնի, նաև հետագայում կանխարգելի նմանատիպ գործողությունները Հայաստանի Հանրապետությունում։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Սերգեյ Բագրատյան, համեցեք։

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, հայրենակիցներ, իմիջիայլոց, այն հարցը, որ տվեց պրն Նազարյանը, թե արդյո՞ք պետք է 500 միլիոնից ավելի գումար ծախսել այս դեպքերի համար, նշեմ, որ դա, իսկապես, մեծ գումար չէ, որովհետև, եթե 1547-ի վրա բաժանենք այդ 500 միլիոնը, ստանում ենք մոտավորապես 325 հազարի տարեկան ծախս մեկ ընտանիքի հաշվով։ Այսինքն` ամիսը 27 հազար դրամ մեկ ընտանիքի վրա ծախսում ենք, և, կարծում եմ՝ սա մեծ գումար չէ։ Բայց ճիշտ եք, թե արդյո՞ք հնարավոր է այդ գումարն ավելի արդյունավետ ծախսել, թե՞ ոչ։ Ես գտնում եմ, որ կարելի էր, օրինակ՝ դրա կեսը կանխարգելիչ միջոցառումների վրա ծախսել, այսինքն` ընտանիքներին կցել հոգեբաններ, հոգեբույժներ և հոգեթերապևտներ, որոնք կարող են աշխատել այդ ընտանիքների հետ և ավելի ցածր արդյունք ստանալ։ Այսինքն` ի վերջո, վերջնանպատակն այդ ընտանիքների բնականոն ընթացքն ապահովելն է կամ ինչ-որ կետում կարողանալը քաղաքակիրթ հարաբերություններ ձևավորել, կանխարգելիչ գործողությունների դեպքում կարող ենք ավելի մեծ էֆեկտ ստանալ, և գիտեք, որ այս պրակտիկան բոլոր զարգացած երկրներում վաղուց ընդունված է, յուրաքանչյուր ընտանիք ունի իր հոգեբանը, և նա ընտանիքի անդամին հավասար, կարևոր է, և հաճախ ընտանիքի անդամները գաղտնիքները նույնիսկ միմյանց չեն փոխանցում, ընտանիքի հոգեբանին են փոխանցում։ Այսինքն` ծառայությունների համալիրը որևէ խնդրի լուծման համար կարևոր է և պետք է սկսել կանխարգելելուց, ոչ թե հետևանքները վերացնելուց։ Լավ կլիներ, որ գոնե հաջորդ անգամ մենք ունենանք նաև կանխարգելման որոշակի գործողությունների փաթեթի համար նախատեսված գումար, որ դա լինի համալիր և կարողանանք մեր ընտանիքներին առավել մատչելի և հասանելի ծառայություններ մատուցել։ Այսքանը: Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Զարուհի Բաթոյան։

 Զ.ԲԱԹՈՅԱՆ

-2022 թ., եթե չեմ սխալվում, 14 կին է սպանվել, նրանք դարձել են ընտանեկան բռնության զոհ։ Եվ այս վիճակագրությունը ևս, կարծում եմ՝ կարևոր է և պետք է ներառել։ Եվ եթե առաջիկայում բռնության դեպքերի գրանցման վիճակագրությունն ավելանա, խնդրում եմ չզարմանաք։ Դա ամենևին չի նշանակում, որ ավելացել են բռնության դեպքերը, դա կնշանակի, որ երկրում պաշտպանության ավելի արդյունավետ համակարգեր են ստեղծվել, ինչպես, օրինակ՝ այս նախագիծը նախատեսում է, որովհետև շատ կանայք, շատ զոհեր նաև չեն դիմում իրավապահ մարմիններին, որովհետև վստահ չեն, որ բավարար պաշտպանություն կստանան, որովհետև չկան այդպիսի մեխանիզմներ, հատկապես վերահսկողության մեխանիզմներ։ Եվ ես ուրախ եմ, որ ընտանեկան բռնության ոլորտում մենք այսպիսի նախաձեռնություններ ունենք։ Ոլորտով հետաքրքրված իմ գործընկերներին առաջարկում եմ նաև իրենց առաջարկները ներկայացնել այն նախագծին, որը շրջանառել ենք ես իմ գործընկերների հետ մասին, այս պահին շրջանառության մեջ է դրված, ավելի մեծ փաթեթ է, որտեղ ակնկալում եմ ձեր ակտիվ մասնակցությունը։ Մի քանի առաջարկ, ուղղակի։ Ես, իհարկե, նաև գրավոր կներկայացնեմ, տիկին Սարգսյան։ Ես կարծում եմ, որ սրանք, իհարկե, մարդու իրավունքների պաշտպանի հետ քննարկված առաջարկներ են, հսկողության միջոցները ոչ միշտ է հնարավոր կիրառել։ Ես գիտեմ, որ Կառավարության կարգով է սահմանվելու, բայց այստեղ անհրաժեշտ է նաև նշել, որ անհրաժեշտության դեպքում, գուցե։

Դուք նշեցիք, որ նաև զոհերի դեպքում է անհրաժեշտ դա կիրառել։ Բնականաբար, սա պետք է նկատի ունենանք միայն համաձայնության պարագայում։ Այսինքն` դա չի կարող լինել պարտադիր պայման, և այս իմաստով՝ կարծում եմ, որ մենք նաև անձնական տվյալների պաշտպանության կարիք ունենք։

Ամփոփելով, պրն նախագահ, թույլ տվեք մեկ րոպե խլել ժամանակ, ասեմ, որ բռնության կանխարգելումը, բռնության դեպքերը պարզապես ֆիզիկական, հոգեբանական, տնտեսական, սեռական բռնության երևույթներ չեն։ Բռնության հետևանքով տուժում է երեխայի իրավունքը, կրթության իրավունքը, ֆիզիկական, տնտեսական ակտիվության խոչընդոտներ են առաջանում, հոգեբանական բազմաթիվ խնդիրներ։ Ուստի՝ այս ներդրումը ոչ թե զուտ ֆիզիկական խնդիրների կամ հոգեբանական խնդիրների կանխարգելմանն է ուղղված, այլև ամբողջ հասարակական խնդիրների կանխարգելմանն է ուղղված։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Գեղամ Նազարյան։

Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Երբ ես հարցրի, թե քանի դեպք է արձանագրվել, հարցրի միայն նրա համար, որ մեր հասարակությունն ավելի լավ հասկանա, թե երկրում իրականում ինչ է կատարվում։ Հայտնի արտահայտություն կա, որ բոլորս հաճախ օգտագործում ենք. մենք ինչ գործ ունենք՝ մտնենք նրանց մատի ու մատանու արանքը, բայց պարզվում է, որ ունենք։ Համատարած բռնություն, որն անդադար աճում է։ Մի տվյալ ասեմ, որը, կարող է՝ մենք կարդում, անցնում ենք ու այդպես էլ հետո ուշադրություն չենք դարձնում։ 2022 թ. առաջին 7 ամիսներին Հայաստանում ընտանիքում ամուսնու կողմից սպանվել է 7 կին, 2022 թ. առաջին 7 ամիսների ընթացքում 4808 կին, որոնց ուղիղ կեսը ենթարկվել է բռնության, դիմել է օգնության։ Առավել տարածված է ծեծը և բռնությունը երեք մարզերում, Երևանը չհաշված, Շիրակի, Կոտայքի և Արմավիրի մարզերում։ Սա է մեր իրականության պատկերը, ու, ցավոք սրտի, երբ առանձին զրույցներ ենք ունենում ոստիկանների հետ կամ իրավապահ համակարգի ներկայացուցիչների հետ, ցավով նշում են, որ այս տենդենցը գնալով ավելանում է, և այն օրերին, երբ մենք գնում էինք ոստիկանության բաժանմունքներ՝ բերման ենթարկված մեր ընկերներին երեք ժամից հետո դուրս բերելու համար կամ տեսնելու, թե ինչ է կատարվում, այդ ընթացքում մենք զրուցում էինք Ոստիկանության աշխատողների հետ, որովհետև դեպքեր էին լինում, և նրանք շեշտում էին, որ, ցավոք սրտի, այդ ընտանեկան բռնության, միջհարևանային բռնության դեպքերի 90 տոկոսը կապված է թմրամոլության ու թմրամիջոցների հետ։ Սա է պատկերը, դրա համար, կարծում եմ՝ մենք պետք է առաջին հերթին այդ արմատները խլենք, թե չէ՝ բութ գործիքը դնենք և ասենք՝ դե, դուք իրարից հեռու եղեք, մենք էլ՝ մեր գործերով, դա հանրության հետագա զարգացման համար շատ օգուտ չի բերի, բայց, դե, անհրաժեշտություն է։ Ու, ընդհանրապես,ես կոչ եմ անում, անկախ նրանից, թե ինչ հարաբերություններ կամ ինչ կարծիք ունենք այս կամ այն քաղաքական գործչի վերաբերյալ, բայց վերցնել և Հայաստանի Հանրապետության ստեղծման արմատներում կանգնած մարդու, Հայաստանի Հանրապետության համար մեծ ներդրում ունեցած մարդու մասին ասել՝ գլուխը պատին է տալիս, էս է, էն է, դա այս խորհրդարանին պատիվ չի բերում և առաջին հերթին մեր վարկն է գցում։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Զեմֆիրա Միրզոևա։ Պրն Աղազարյան, մարդը բան է ասում, պետք է ընդունել, կարծում եմ։

 Զ.ՄԻՐԶՈԵՎԱ

-Սիրելի հայրենակիցներ, թեման, որի մասին այսօր ուզում եմ խոսել, այդքան էլ չի վերաբերում քննարկվող հարցին, սակայն հրատապությունից և կարևորությունից ելնելով ցանկանում եմ բարձրաձայնել։ Թեման վերաբերում է 44-օրյա պատերազմի արդյունքում Արցախի Հանրապետության առանձին շրջաններից տեղահանված ընտանիքների համար բնակարանային մատչելիության ապահովման պետական աջակցության ծրագրին։ Ծրագրի շրջանակներում 2020 թ. պատերազմի հետևանքով տեղահանված շուրջ 3 հազար արցախցի ընտանիքներ հնարավորություն ունեն՝ ձեռք բերել կամ կառուցել իրենց սեփական բնակարանները կամ տները։ Ծրագիրը կարևոր է, ծրագիրն անհրաժեշտ է, բայց առավել քան կարևոր է, որ այն ոչ թե թղթի վրա լինի կամ առնվազն հասանելի լինի սահմանափակ թվով մարդկանց, այլ որ իրապես և մինչև վերջ լուծի առկա խնդիրը։ Ծրագրի համաձայն՝ միասնական սոցիալական ծառայության հետ համագործակցող բանկից կամ վարկային կազմակերպությունից հիփոթեքային վարկ ստանալու դեպքում պետությունը հավաստագրի միջոցով երաշխավորում է վարկային ժամանակացույցին համապատասխան մայր գումարի և տոկոսագումարի սուբսիդավորում։ Սակայն սահմանվում է կանխավճար։ Առաջին հայացքից ծրագիրը կարող է բավական գրավիչ թվալ, բայց ես խնդրում եմ չմոռանանք, որ խոսքը հազարավոր տեղահանված մարդկանց մասին է, որոնք կորցրել են ամեն ինչ` տուն, հողատարածք, բիզնես, ունեցվածք, իսկ շատերը նաև մարդկային անդառնալի կորուստներ են ունեցել։ Այս մարդկանց զգալի մասն այսօր գոյությունը պահպանելու, ընտանիքի տարրական կարիքները հոգալու խնդիր է լուծում` չունենալով որևէ հնարավորություն՝ անգամ չնչին տոկոսով կանխավճար վճարել, և ստացվում է, որ այս մարդկանց մասով հիշյալ ծրագիրը ոչինչ չի նախատեսել։ Ստացվում է, որ նրանք չունեն որևէ տարբերակ՝ սեփական բնակարան ունենալու։ Այսպես, ծրագիրը որևէ կերպ ճկուն չէ, իր խորքային իմաստով միտված չէ բոլոր տեղահանվածների բնակարանային խնդիրները լուծելուն։ Իսկ լուծումներ ցանկացած պարագայում կարելի է փնտրել և գտնել։ Տարբերակ կարող է լինել, օրինակ՝ պետության կողմից կանխավճարի բեռը որոշ առանձին դեպքերում իր վրա վերցնելը, հատկապես, եթե հաշվի առնենք պետբյուջեից իրականացվող ընթացիկ ճոխ ծախսերը։ Տարբերակ կարող է լինել պետության կողմից բանկերի հետ տարվող աշխատանքը և վերջիններիս հետ որոշակի պայմանավորվածության ձեռքբերումը։ Վստահ եմ՝ այս շարքը կարելի է շարունակել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Ավարտեք, ժամանակն սպառվել է։

 Զ.ՄԻՐԶՈԵՎԱ

-Պետք է այնպես անենք, որ պետական աջակցություն ծրագիր կոչվող այս ծրագիրը չդառնա ինչ-որ բան, որը որևէ կերպ հասանելի չի լինի իրական աջակցության կարիք ունեցողներին։ Շնորհակալություն։

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Գուրգեն Արսենյան։

 Գ.ԱՐՍԵՆՅԱՆ

-Հարգելի խորհրդարան, ես մասամբ միանում եմ պրն Աղաջանյանի կողմից հայցված ներողամտությանը մեր լսարանին, որովհետև այս քննարկման որակը շատ հեռու է բավարար լինելուց։ Մենք խոսում ենք մի երևույթի մասին, որը կոչվում է ընտանեկան բռնություն, և, ինչպես ճիշտ նշեց տիկին Կյուրեղյանը, բայց ձևակերպումն ուրիշ տեղ տարավ, ընտանեկան բռնության զոհերի պաշտպանության մասին ենք խոսում։ Մենք չենք խոսում պատճառների վերացման մասին։ Մենք ազնվորեն պետք է նշենք, որ այդ բռնության պատճառները մեր ավանդույթներն են, մեր մտածելակերպն է, մեր պատկերացումներն են, այդտեղից է գալիս այդ բռնությունը, մեր ադաթներն են, որոնք կան և այդ ադաթների նեգատիվ մասի դրսևորումը։ Դրա համար պատճառները վերացնելուն ուղղված ջանքերը պետք է ուղղված լինեն կրթությանը և դաստիարակությանը՝ սկսած դպրոցից, այնտեղից պետք է արմատախիլ արվեն, որովհետև այս քննարկման ժամանակ մտածել, թե 500 մլն դրամ ենք ծախսում կամ 600 մլն դրամ ենք ծախսում, մենք դա ծախսում ենք տուժածների պաշտպանությանն ուղղելու համար, ոչ թե արմատները կամ պատճառներն արմատախիլ անելու համար։ Իսկ, եթե խնդիրը մեզ համար ակտուալ է, ու հասարակությունը հասկանում է, որ ընտանեկան բռնությունը ոչ մի կերպ չի օժանդակում հասարակության ներդաշնակ զարգացմանը, ապա դրա պատճառների հետ կապված՝ կան հետազոտություններ տարբեր երկրներում, այդ թվում նաև Հայաստանում։ Մենք պետք է այդ հետազոտությունների արդյունքով ձեռնարկենք համապատասխան միջոցառումներ։ Սակայն այդ ամեն ինչն սկսվում է մանկապարտեզից, դպրոցից։ Այնտեղ են վերացվում կամ այնտեղ է դրվում բռնության հիմքերը, այդ թվում` ընտանեկան բռնության հիմքերը։ Չմոռանանք, որ եթե երկրի հասարակական մթնոլորտում առկա են բռնության երանգներ, այդ բռնության երանգներն ինչ-որ տեղ տեղափոխվում են նաև ընտանիք։ Ընդդիմադիր գործընկերներին կոչ եմ անում՝ կողմ քվեարկել այս նախաձեռնությանը, որովհետև սա վերաբերում է ընդամենը զոհերի պաշտպանությանը, տուժածների պաշտպանությանը։ Իսկ արմատների և հիմքերի մասին կխոսենք ավելի հետո։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Եզրափակիչ ելույթ, համեցեք։

 Ա.ՍԱՐԳՍՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, ընդհանրական անդրադառնամ բոլոր դիտարկումներին։ Մենք խոսում ենք կանխարգելման մասին, հետևանքների վերացման վրա չկենտրոնանալու մասին, բայց պետք է նկատի ունենանք, թե ո՞ր օրենքում է լրացումն առաջարկվում։ Օրենքը հենց վերաբերում է թե՛ ընտանիքում բռնության կանխարգելմանը, թե՛ ընտանիքում բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանությանը և ընտանիքում համերաշխության վերականգնմանը, այսինքն` բոլոր բաղադրիչներին, ըստ էության, այս օրենքն անդրադառնում է։ Մենք սրանով ինչ-որ նոր գործիքակազմ չենք մտցնում ո՛չ կանխարգելման, ո՛չ հետևանքների վերացման տեսանկյունից։ Արդեն իսկ օրենքը նախատեսում է անհետաձգելի միջամտության ռեժիմը, պաշտպանական որոշումների կայացման ռեժիմը, և սա գործիքակազմ է, որպեսզի այդ երկու որոշումներն արդյունավետ կարողանանք իրականացնել։ Նշվեց, որ միգուցե այս ֆինանսական միջոցները հնարավոր է ուղղորդել այլ բանի և հետևանքների վրա չկենտրոնանալ։ Պրն Բագրատյան, կցանկանայի այս տեսանկյունից նշել, որ մենք, ամեն դեպքում, այս հետևանքներն այս պահի դրությամբ ունենք և չհաշտվել այս իրականության հետ և ասել, որ, օրինակ՝ հետևանքը չկա, մենք գնում ենք կանխարգելման տիրույթ, իմ կարծիքով ճիշտ քաղաքականություն չէ։ Պետք է հավասարապես ուշադրություն դարձնել բոլոր բլոկներին էլ։

Նշեմ, որ մենք այս պահի դրությամբ աշխատում ենք հանցավորության կանխարգելման հնարավորության ընդհանուր ռազմավարություն ունենալու ուղղությամբ, որպեսզի հանրապետության մակարդակով յուրաքանչյուր կառույց հասկանա, թե իր դերակատարումն այս բլոկում ինչպիսին է։ Տիկին Կյուրեղյանը նշեց, որ միայն սրանով չենք կարող վերացնել, այո, ես՝ նաև որպես հիմնական զեկուցող, այստեղ ներկայացրել եմ Քրեական նոր օրենսգրքի նախագիծը, լրացումները, որտեղ ձեր ասած հոգեբանական ներգործությունը, սոցիալական մեկուսացումը նախատեսվել է որպես քրեաիրավական հարթությունում քրեական պատասխանատվության առարկա։ Եվ սրանք բազմաթիվ են։ Նշվեց անձնական տվյալների պաշտպանության մասին, նշեմ, որ արբանյակային, կենսաչափական և ռադիոալիքային եղանակներով իրականացվող էլեկտրոնային հսկողության դեպքում օգտագործվում են մի շարք միջոցներ՝ GPS, AGPS, … (չի հասկացվում): Այս տեսանկյունից անձնական տվյալների պաշտպանությունը, բնականաբար, շատ կարևոր է, և ես ինքս հնչեցրել եմ հանձնաժողովի նիստում, տիկին Թովմասյան, կհիշեք, որ այս ուղղությամբ մենք ևս կարևորում ենք այս առումով կարգավորումների նախատեսումը, և Կառավարությունն առաջինից երկրորդ ընթերցման ռեժիմում հանդես կգա համապատասխան առաջարկությամբ։

Օրենսդրական ժամկետները, կարծում եմ՝ շատ հստակ են օրենքում այս պահի դրությամբ և եթե Ոստիկանության միջոցով է կիրառվում, մինչև 20 օր ժամկետ է, եթե դատական կարգով է, բնականաբար, շատ ավելի շատ։

Հարգելի գործընկերներ, կոչ կանեմ՝ այս կարևոր նախաձեռնությանը կողմ քվեարկել, և, եթե լինեն այնպիսի առաջարկներ, որոնք առաջինից երկրորդ ընթերցման ռեժիմում ավելի լավարկել, պատրաստ ենք և բաց ենք քննարկման համար։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարության միջև տեղեկատվական անվտանգության ապահովման բնագավառում համագործակցության մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։

Հիմնական զեկուցող` բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարի առաջին տեղակալ Գևորգ Մանթաշյան: Համեցեք։

 Գ.ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Ազգային ժողովի հարգելի փոխնախագահ, հարգելի պատգամավորներ, գործընկերներ, ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարության միջև տեղեկատվական անվտանգության ապահովման բնագավառում համագործակցության մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։

Համաձայնագրի նպատակը Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության իրավասու մարմինների միջև տեղեկատվական անվտանգության ապահովման ոլորտում համագործակցության խթանումն է։ Համաձայնագրի կիրարկմամբ նախատեսվում է նպաստել տեղեկատվական անվտանգության ապահովման ոլորտում Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև փոխգործակցության ընդլայնման, ներառյալ սպառնալիքների վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակման և դրանց համատեղ դիմակայման, տեղեկատվական անվտանգության ապահովման նպատակով վստահության ամրապնդման, միջոցառումների համաձայնեցման ու իրականացման օրենսդրական դաշտի վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակման ուղղություններով։ Համաձայնագրով սահմանվում են տեղեկատվական անվտանգության ապահովման ոլորտում համագործակցության ուղղությունները Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության իրավասու մարմինների միջև։ Մասնավորապես, կողմերը համագործակցություն են իրականացնում հետևյալ հիմնական ուղղություններով. տեղեկատվական անվտանգության ապահովման բնագավառի սպառնալիքներին հակազդման համակարգում, իրավապահ ոլորտում տեղեկատվության փոխանակում ահաբեկչական և այլ հանցավոր նպատակներով տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների օգտագործման հետ կապված հանցավորությունները բացահայտելու, կանխարգելելու, կանխելու և հետաքննելու նպատակով; տեղեկատվական անվտանգության ապահովման հարցերի շուրջ երկու պետությունների օրենսդրության վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակում, տեղեկատվական անվտանգության ապահովման բնագավառում երկու պետությունների համագործակցության երկկողմ նորմատիվ իրավապահ բազայի և գործնական մեխանիզմների կատարելագործում, ազգային և միջազգային տեղեկատվական անվտանգության ապահովման նպատակով միջազգային իրավունքի մշակմանն ու առաջ մղմանը մասնակցության ցուցաբերում; միջազգային տեղեկատվական անվտանգության ապահովման հիմնախնդիրների լուծման գործում միջազգային կազմակերպությունների և համաժողովների շրջանակներում երկու պետությունների փոխգործակցության և գործունեության համակարգման իրականացմամբ։ Կողմերը համաձայնագրի շրջանակներում տեղեկատվական անվտանգության ապահովման ոլորտում համագործակցությունն իրականացնում են այնպես, որ նշված համագործակցությունը նպաստի սոցիալական և տնտեսական զարգացմանը, համատեղելի լինի միջազգային խաղաղության անվտանգության և կայունության պահպանման խնդիրների հետ և համապատասխանի միջազգային իրավունքի համընդհանուր ճանաչում ունեցող սկզբունքներին ու նորմերին, ինչպես նաև երկկողմ համագործակցության և կողմերի պետությունների տեղեկատվական ռեսուրսներին չմիջամտելու սկզբունքներին։ Տեղեկացնեմ, որ 2022 թ. ապրիլի 19-ին անվտանգության խորհուրդների միջև ստորագրվել է տվյալ համաձայնագիրը, հունվարի 17-ին ստացել ենք Սահմանադրական դատարանի որոշումը։ Դրանից առաջ Կառավարության հավանությանն է արժանացել, հունվարի 24-ին նշանակվել եմ զեկուցող։ Շնորհակալություն։ Այսքանը։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում։ Գուրգեն Արսենյան։

 Գ.ԱՐՍԵՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Կխնդրեի, որ պարզաբանում տայիք՝ հետևյալ դրույթի հետ կապված, որը վերաբերում է տեղեկատվական անվտանգության այն կոմպոնենտին, որ, ենթադրենք՝ հարևան պետության կամ որի հետ որ մենք ստորագրել ենք, այդ պետության հեռուստաեթերից հնչում է ապատեղեկատվություն մեր երկրի կամ մեր պետական համակարգերի գործունեության կամ նպատակների վերաբերյալ։ Այդ դեպքում մեր կողմից իրականացվող միջոցառումների շարքում այս համաձայնագրի հետ կապված՝ կա՞ իրավասություն, որ մենք դադարեցնենք, ասենք՝ Հանրապետության տարածքում այդ տեղեկատվական միջոցի սփռումը կամ հեռարձակումը` ելնելով տեղեկատվական անվտանգության նկատառումներից։ Շնորհակալություն։

Գ. ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Կարող եմ ասել, որ կարծում եմ, որ տարբեր գործիքներ ունենք նման հարցերի շուրջ դիմակայելու համար։ Տվյալ համաձայնագիրը հենց դրան չի ուղղված, բայց այն գործիքակազմը, որն այս րոպեին կա, հնարավոր է, որ կիրառվի։ Ու, ընդհանրապես, այս համաձայնագրի տրամաբանության մեջ դրված է, որ երկու կողմերի ազգային օրենսդրություններով են կաշկանդված կամ սահմանափակված կողմերի գործունեությունները։ Եթե բանակցությունների արդյունքում այլ գործիքներ էլ հնարավոր լինի կիրառել, կարելի է, եթե չէ, կարող ենք փորձել նաև սրանով։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Գ.ԱՐՍԵՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պարզապես, ժամանակակից միջպետական փոխհարաբերությունները չգիտես ինչու նաև իրենց մեջ ներառել են այնպիսի գործիքակազմ, ինչպիսին տեղեկատվական փոխադարձ հարվածներն են, այդ թվում` դաշնակիցներին։ Չգիտեմ, թե ոնց է դա դարձել այդպես, բայց այդ հիբրիդային գործիքակազմի կիրառումը բերում է նրան, որ մեր ու մեր գործընկերների մեջ առաջանում է ըմբռնման պակաս, թե ով ինչ գործընթաց է իրականացրել և ինչպես է պաշտպանել իր պետական շահերը՝ առանց ոտնահարելու գործընկերոջ շահերը։ Սակայն մեկնաբանություններում, ինչին հաճախ ենք ականատես լինում, հաշվի առնելով նաև այն իրավիճակը, որում մեր գործընկերներն են հայտնվել ռուս-ուկրաինական բախման արդյունքում, մենք անընդհատ տեսնում ենք հակատեղեկատվություն, որը չգիտես ինչու թափվում է մեր հասարակության անդամների գլխին։

Գ.ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Պրն Արսենյան, կարծում եմ, որ այլ գործիքներ կան այդ ուղղությամբ աշխատելու համար։ Այսպես ասած ֆեյք լուրերի վերաբերյալ ամենաառերես ու երևացող պայքարը եղավ Covid-ի դեմ պայքարի ժամանակ, երբ տարբեր երկրներում նույն այս թվային հարթակներում օգտագործվում էին պետությունների կողմից վերիֆիկացված, հաստատված տեղեկություններ ցուցադրելու հղումները։ Սրանք, ուղղակի, գործիքներ են, ու, կարծում եմ՝ ձեր ասած խնդրի վերաբերյալ տարբեր հարթակներ ու գործիքներ էլի կարող են կիրառվել։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արման Եղոյան։

Ա.ԵՂՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ինձ հետաքրքիր է հետևյալ հարցը. մենք Ռուսաստանի Դաշնության հետ ունենք բավականին խորը իրավապայմանագրային բազա համագործակցության տարբեր ոլորտներում։ Եվ ինձ հետաքրքիր է, թե մի՞թե այդ ամբողջ իրավապայմանագրային բազայով, որ ձևավորվել է այս 30 տարիների ընթացքում, այս համաձայնագրով նշված ոլորտները չէին ծածկվել, մենք ո՞նց էինք մինչև այս համաձայնագրի ստորագրումը համագործակցում այս նշված ոլորտներում և ինչպե՞ս էին այս հարցերը կարգավորվում մինչև այս, որ ծագել է այս՝ ևս մեկ համաձայնագրի կարիքը։

 Գ.ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Փորձեմ կարճ պատասխանել։ Իրավացիորեն 1991 թ. օգոստոսի 29-ի պայմանագրով փոխադարձ օգնության մասին նման կետ չի ներառվել։ Այս ջանքով փորձ է արվում՝ պարզապես ներդաշնակության բերել այն կետերը, որոնք այն ժամանակ, ուղղակի, չեն ներառվել դրա մեջ։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ա.ԵՂՈՅԱՆ

-Այսինքն` գործնականում մենք նմանատիպ համաձայնագիր ունեցել ենք համագործակցության մասին, որտեղ մասնավորաբար այս կետերը նշված չեն եղել։ Այդ դեպքում, ամեն դեպքում, ես իմ հարցի պատասխանը չստացա, ո՞նց ենք նույն խնդիրները լուծել ոչ միայն այդ համաձայնագրի կնքումից հետո, այլ, ընդհանրապես, 1991 թ. սկսած մենք ո՞նց ենք համագործակցել տեղեկատվական անվտանգության ոլորտում առանց այս համաձայնագրի և ինչո՞ւ է ծագել այս համաձայնագիրը, ի՞նչ խնդիրներ են բաց մնացել, ինչո՞ւ այդ խնդիրները չեն հասցեագրվել, ո՞նց էր հնարավոր, որ նրանք աննկատ մնային 30 տարի շարունակ և նկատելի դառնային հենց 2022 թ։ Այդ հարցի քաղաքական էլեմենտն է ինձ հետաքրքիր։

 Գ.ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Պրն Եղոյան, դրան կպատասխանեմ այսպես. նախկինում որոշ կետեր միշտ եղել են աշխատանքային կարգով քննարկման, իսկ հիմա տարբեր տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացման դարաշրջանում ու փուլում ակտուալություն է առաջացել՝ սա համակարգել և ունենալ մի փաստաթուղթ, որով կարող ենք առաջնորդվել։ Այսքանը:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Սերգեյ Բագրատյան։

Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի փոխնախարար, այն, ինչ արվում է, իհարկե, դրական է և ցանկացած համաձայնագիր կամ պայմանագիր մեկ այլ երկրի հետ նպաստ է բերում մեր երկրի անվտանգությանը։ Ուղղակի, ինձ հետաքրքիր է մի կարևոր հարց։ Մինչ այդ կնքված պայմանագրերը, դուք նշեցիք՝ բազմապրոֆիլ պայմանագրեր, բայց, մասնավորապես, բոլորս հիշում ենք, որ մենք Ռուսաստանի Դաշնության հետ համատեղ հակաօդային պաշտպանության պայմանագիր կնքեցինք, և 44-օրյա պատերազմում բավականին վիճելի խնդիր էր առաջացել՝ օդի փակման հետ կապված, արդյո՞ք օդը փակ է։ Հիշո՞ւմ եք, մեր խոսակցական լեզվում զինվորականներն անընդհատ շեշտում էին, որ պետք է օդը փակել։ Այսինքն` կարծես, տպավորություն կար, որ հակաօդային պաշտպանության պայմանագիր մեր համաձայնագիրը չի աշխատում։ Քննարկե՞լ եք դա, վերլուծե՞լ եք և եզրակացության հանգե՞լ եք, թե՞ ոչ, իհարկե, բուն այս համաձայնագրին չի վերաբերում, բայց պետք է դասեր քաղենք՝ հասկանալու համար, միգուցե ինքնաշխատ մեխանիզմներ պետք է դնել, որպեսզի այս համաձայնագրերն աշխատեն։ Շնորհակալություն։

 Գ.ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Կցանկանամ տեղեկացնել, որ համաձայնագրի սկիզբը դրվել է 2020 թ. սկզբում, բազում քննարկումներ են տեղի ունեցել։ Ձեր նշած տվյալ խնդիրը, քանի որ դուք էլ արդարացիորեն նշեցիք, որ չի ներառվում տվյալ համաձայնագրի մեջ, տվյալ քննարկման թեմային, պատասխանը, հետևաբար՝ դա չի քննարկվել, որովհետև չի վերաբերում։ Բայց, կարծում եմ՝ այդ հարցի նկատմամբ իմ այլ գործընկերներն ուշադրություն կդարձնեն և հետևողական կլինեն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք չունե՞ք։ Էդուարդ Աղաջանյան։

Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն փոխնախարար, ես կուզեի տեղեկանալ, թե, մասնավորապես, ո՞ր հանձնաժողովում է քննարկվել այս հարցը, որովհետև արտաքին հարաբերությունների հարցերի մշտական հանձնաժողովում այն չի քննարկվել: Հաշվի առնելով, որ սա միջազգային համաձայնագիր է, նմանատիպ դեպք, ինչքան հիշում եմ, տեղի է ունեցել, ես կուզենամ հասկանալ, թե ի՞նչն է պատճառը, որ արտաքին հարցերի հանձնաժողովում այս հարցը չի քննարկվել։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Պրն Աղաջանյան, իրականում հարցը փոխնախարարին չէ ուղղված, բայց, եթե ուզի, կարող է պատասխանել, որովհետև ինքը չի որոշում, թե որ հանձնաժողովում է քննարկվում այս կամ այն նախագիծը։ Դա որոշում է Ազգային ժողովը, բայց համեցեք։

 Գ.ՄԱՆԹԱՇՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Կարող եմ, ուղղակի, ենթադրել, եթե կարելի է։ Քանի որ պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովում է քննարկվել, ենթադրում եմ, որովհետև Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության կողմից լիազոր մարմինը, որն աշխատել է այս ուղղությամբ, Անվտանգության խորհրդի գրասենյակն է։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք։

   Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Պրն Ռուբինյան, երևի, հետո դուք կքննարկեք առանձին ձևաչափով, թե ինչու է այդ հանձնաժողովում քննարկվել։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Կքննարկենք։ Հարցերն ավարտվեցին։ Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Արմեն Խաչատրյանին: Համեցեք։

 Ա.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, համաձայնագիրը կնքվել է 2022 թ. ապրիլին Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարության միջև և օրենսդրության համաձայն՝ այն պետք է վավերացվի օրենքով։ Օրենքի նախագիծը վավերացման քննարկվել է գլխադասային հանձնաժողովում, խնդրում եմ կողմ քվեարկել։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում։ Հարցեր չկան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։ Մտքերի փոխանակության համար հերթագրում։ Պրն Խաչատրյան, եզրափակիչ ելույթ չե՞ք ուզում ունենալ, պրն Մանթաշյան, դուք՝ նույնպես։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««2018 թ. հունիսի 28-ին ստորագրված՝ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների և Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության կենտրոնական մաքսային մարմինների միջև «Եվրասիական տնտեսական միության և դրա անդամ պետությունների` մի կողմից, և Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության` մյուս կողմից, միջև ազատ առևտրի մասին» 2015 թ. մայիսի 29-ի համաձայնագրի 5.7 հոդվածի համաձայն՝ տեղեկությունների փոխանակման, իրագործման մասին արձանագրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» արձանագրությունը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։

Հիմնական զեկուցող` Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալ Աշոտ Մուրադյան: Համեցեք։

 Ա.ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի նախագահող, Ազգային ժողովի հարգելի պատգամավորներ, ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում ««2018 թվականի հունիսի 28-ին ստորագրված՝ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների և Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության կենտրոնական մաքսային մարմինների միջև «Եվրասիական տնտեսական միության և դրա անդամ պետությունների` մի կողմից, և Վիտենամի Սոցիալիստական Հանրապետության` մյուս կողմից, միջև ազատ առևտրի մասին 2018 թ. մայիսի 29-ի համաձայնագրի 5.7 հոդվածի համաձայն՝ տեղեկությունների փոխանակման, իրագործման մասին» արձանագրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» արձանագրության վավերացման մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։

Եվրասիական տնտեսական միության և Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը կնքվել է դեռ 2015 թ. մայիսի 29-ին և ուժի մեջ մտել 2016 թ. հոկտեմբերի 5-ին։ Համաձայնագրի 5.7 հոդվածով նախատեսվել է մաքսային մարմինների միջև տեղեկատվության փոխանակման համակարգի ներդրումը։ Տեղեկատվության փոխանակման համակարգի ներդրումը հանձնարարվել է Եվրասիական տնտեսական միության հանձնաժողովին, որն այն պետք է իրականացնի երեք փուլով։ Առաջին փուլում նախատեսվել է փորձնական տվյալների փոխանակում 5 խումբ ապրանքների նկատմամբ, որը հաջողությամբ իրականացվել է։ Այս արձանագրությունը փոփոխություն է նախատեսում տեղեկությունների փոխանակման 2018 թ. հունիսի 28-ին Բրյուսելում կնքված և 2019 թ. վավերացված արձանագրությամբ, որով իրականացվել է այդ տեղեկատվության փոխանակումը։ Այս նոր նախագծով նախատեսվում է ընդլայնել տեղեկատվության փոխանակման կազմը, տեխնիկական պահանջները և էլեկտրոնային հաղորդագրությունների կառուցվածքն ու փոխանակման կանոնները։ 2022 թ. մայիսի 31-ին է ստորագրվել այս արձանագրության փոփոխությունը, և Հայաստանի Հանրապետությունն այն ստորագրել է վերապահումով, որի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության համար արձանագրությունն ուժի մեջ կմտնի Հայաստանի Հանրապետության կողմից դիվանագիտական ուղիներով Եվրասիական տնտեսական միությանը և Վիետնամին իր համապատասխան ներպետական ընթացակարգերն ավարտելու մասին ծանուցման ամսաթվից։ Խնդրում եմ հավանություն տալ նախագծին, պատրաստ եմ պատասխանել հարցերին։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում։ Հարցեր չկան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Շիրակ Թորոսյանին։

 Շ.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգարժան փոխխոսնակ, արձանագրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին այս արձանագրությունը մշակվել է տեղեկատվական փոխանակման երկրորդ փուլի իրականացման նախապատրաստման նպատակով և ներառում է այն ապրանքների ցանկը, որոնց մասին տեղեկատվության փոխանակումը նախատեսվում է իրականացնել էլեկտրոնային հաղորդակցության երկրորդ փուլի շրջանակներում։ Մենք ունենք այս արձանագրության հետ կապված համապատասխան գերատեսչությունների դիրքորոշումները։ Համաձայն ֆինանսների նախարարության եզրակացության՝ արձանագրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին սույն համաձայնագիրը Հայաստանի Հանրապետության համար ֆինանսական պարտավորություններ, այսինքն` բյուջեի նվազեցման, ծախսերի ավելացման հանգեցնող դրույթներ առկա չեն։ Համաձայն Պետական գույքի կառավարման կոմիտեի եզրակացության՝ արձանագրության մեջ կատարվող փոփոխություններով Հայաստանի Հանրապետության օրենքի կարգավորման շրջանակում Հայաստանի Հանրապետության համար գույքային պարտավորություններ նախատեսող դրույթներ չկան։ Արդարադատության նախարարության կողմից ներկայացված եզրակացության մեջ մենք տեսնում ենք, որ այն չի պարունակում Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին հակասող օրենքի փոփոխություն կամ նոր օրենքի ընդունում նախատեսող նորմեր։ Արտաքին գործերի նախարարության եզրակացության համաձայն արձանագրության վավերացումը կամ հաստատումը Հայաստանի Հանրապետության վարած արտաքին քաղաքականության առումով նպատակահարմար է։ Ելնելով վերագրյալից, արձանագրությունը ենթակա է վավերացման` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության և միջազգային պայմանագրերի մասին օրենքների համապատասխան հոդվածների։ Այս համաձայնագիրը քննարկվել է Ազգային ժողովի տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովում և ստացել է դրական եզրակացություն։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցերի համար հերթագրում։ Հարցեր չկան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։ Մտքերի փոխանակության համար հերթագրում։ Հերթագրված պատգամավորներ չկան։ Պրն Թորոսյան, չե՞ք ուզում եզրափակիչ ելույթ ունենալ, պրն Մուրադյան, դուք՝ նույնպես։ Հարցի քննարկումն ավարտվեց։

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Քաղաքաշինության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը։

Հիմնական զեկուցող` Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահ Արմեն Ղուլարյան: Համեցեք։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ազգային ժողովի մեծարգո փոխխոսնակ, հարգելի պատգամավորներ, սիրելի հայրենակիցներ, «Քաղաքաշինության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի նպատակն է Սահմանադրության 6-րդ հոդվածի համաձայն՝ որոշակիացնել և ամբողջականացնել քաղաքաշինության բնագավառում Կառավարության և Քաղաքաշինությւան կոմիտեի լիազորությունների շրջանակը, ինչը հնարավորություն կտա՝ առավել արդյունավետ մշակել և իրականացնել բնագավառի քաղաքականությունը։ Պետք է նշեմ, որ սահմանադրական փոփոխություններն ուժի մեջ մտնելուց հետո կոմիտեի կողմից մշակվել և Ազգային ժողովի կողմից ընդունվել են քաղաքաշինական բնագավառում լիազորող նորմեր սահմանող մի շարք օրենքներ, մասնավորապես, փոփոխության և լրացումների են ենթարկվել «Քաղաքաշինության մասին», «Լիցենզավորման մասին», «Բազմաբնակարան շենքերի կառավարման մասին» օրենքները։ Սակայն հիմք ընդունելով Կառավարության ծրագրով, Կառավարության 2021-26 թթ. ռազմավարական ծրագրով և քաղաքաշինության բնագավառի 2021-26 թթ. միջոցառումների ծրագրով քաղաքաշինության բնագավառի նախանշված առաջիկա անելիքները, այս փաթեթով նախատեսվում է խնդրին մոտենալ առավել ընդգրկուն, ինչի պարագայում հնարավորություն կստեղծվի՝ ծավալուն և համակողմանի մշակել և իրականացնել բնագավառի պետական քաղաքականությունը։ Նախագծով Կառավարությանը և Քաղաքաշինության կոմիտեին վերապահվող իրավասությունները վերաբերում են քաղաքաշինության բնագավառի բոլոր ուղղություններին և հնարավորություն կտան՝ ոչ միայն վերանայել գործող իրավական ակտերը և համապատասխանեցնել Կառավարության քաղաքականությանը, այլ նոր իրավական ակտերի ընդունմամբ կարգավորել առաջադրված նոր հարաբերությունները։ Նախագծով առաջարկվում է նաև հստակեցնել քաղաքաշինական գործունեության հատուկ կարգավորման առանձնահատկությունները, մասնավորապես, համաձայն առաջարկվող դրույթների՝ որպես հատուկ կարգավորման օբյեկտներ՝ առանձնացնել միջպետական և հանրապետական նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհների հարակից և հատուկ տնտեսական գոտիների տարածքներում, հատուկ կարգավորման օբյեկտների պահպանման և առանձնացման գոտիների, դրանց տարածքներում քաղաքաշինության գործունեություն իրականացնելու և իրականացվող գործունեության նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնել և նախագծային փաստաթղթերի հաստատման կարգերի սահմանման լիազորություն վերապահել Կառավարությանը։ Նախագիծն ընդունելուց հետո դրանից բխող մի քանի տասնյակ ենթաօրենսդրական ակտեր կընդունվեն մինչև 2024 թ. տարեվերջ։ Ուզում եմ նաև նշել, որ նախագծի վերաբերյալ ստացվել են Ազգային ժողովի փորձագիտական և վերլուծական վարչության առաջարկները, որոնք առավելապես վերաբերում են որոշ ձևակերպումների որոշակիացմանը և հստակեցմանը և իրավական տեխնիկային։ Դրանք առաջին ընթերցումից հետո համատեղ կքննարկենք և առաջարկների մասով շտկումներ կկատարենք նախագծում։ Խնդրում եմ հավանություն տալ Կառավարության օրենսդրական նախաձեռնությանը։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում։ Զարուհի Բաթոյան։

 Զ.ԲԱԹՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն Ղուլարյան, ուզում եմ հիշեցնել «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին» օրենքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ կետը. «Կառուցված հասարակական-արտադրական նշանակության շենքերն ու շինությունները սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո երեք տարվա ընթացքում վերակառուցվում են՝ ապահովելու հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար մատչելիության նորմերը»։ Օրենքն ուժի մեջ է մտել 2021 թ. հունիսի 4-ին, անցել է մեկ տարի 8 ամիս։ Այսինքն` այս նորմին մնացել է մեկ տարի 4 ամիս։ Ես հարցում եմ ուղարկել վարչապետի աշխատակազմ՝ իմանալու, թե ի՞նչ ծրագրեր են իրականացվել և ի՞նչ է նախատեսվել։ Ճիշտ է, ինձ համար զարմանալիորեն գրությանը պատասխանել է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարը, չգիտես ինչու, որովհետև դա քաղաքաշինության ոլորտի խնդիր է։ Ես ուզում եմ, այնուամենայնիվ, իմանալ, թե այս մասով ի՞նչ կա արված, բացի 20 կարևոր նշանակության օբյեկտների ցանկը հաստատելը։ Գիտեմ, որ կա հաստատված ցանկ, և այդ ուղղությամբ աշխատանքներ են իրականացվում։ Կխնդրեմ որ, եթե տեղեկություններ ունեք այս մասին, իրազեկեք։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Այո, Կառավարության որոշմամբ հաստատվել է կարևորագույն օբյեկտների ցանկ, և այդ ցանկը երկրորդ լրացումն է ունեցել։ Մենք այսօր արդեն իրականացնում ենք, տվյալ կառույցները կառավարող մարմինների հետ աշխատանք ենք իրականացնում, հավաքագրում ենք տվյալներ։ Պետք է նշեմ, որ դրանք ամենակարևորագույն օբյեկտներն են մեր երկրում՝ և՛ վարչական, և՛ հասարակական նշանակության, մշակութային նշանակության՝ Մատենադարան, Ազգային գրադարան, Օպերայի շենք, Ազգային ժողովի շենք, Կառավարության շենք և այլն, ունիկալ կառույցներ, այդտեղից ենք մենք սկսել և, կարծում եմ՝ դա լավագույն օրինակ, կլինի, որպեսզի մենք …

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Զ.ԲԱԹՈՅԱՆ

-Այո, բայց խոսքը, ընդհանուր, երկրում հասարակական-արտադրական շենքերի մասին է և, ընդամենը, երեք տարվա, որից մեկը 8 ամիսն անցել է։ Ի՞նչ է արվում, որպեսզի, օրինակ՝ տնտեսավարողները, հյուրանոցի սեփականատերերը, զվարճանքի վայրերը, դպրոցները, այսինքն՝ բոլոր հաստատությունները, որոնք կառուցվել են, դառնան մատչելի, թե՞ մենք սպասելու ենք, օրինակ, 1 տարի 4 ամիս և տեսչականը, ուղղակի, գնա այդ հաստատություններ և սկսի տուգանել։

Մեկ հարց ևս. նախագծով նախատեսվում է, որ կհաստատվեն քաղաքաշինության այս բնագավառի ծրագրերը, նախագծերը, որոնք ուղղված են մատչելիությանը, և կմշակի քաղաքաշինության կոմիտեն, նաև կնշի առաջնահերթություններ։ Եվ այստեղ նշվում է, որ օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո մինչև 2024 թ. դեկտեմբերի 30-ն այս ակտերը պետք է մշակվեն։ Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ այն ծրագրերը, որոնք ուղղված են լինելու մատչելիությանը, մինչև դեկտեմբերի 24-ը հստակ մշակված ծրագիր որևէ նման չենք ունենալու։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Իհարկե, ոչ։ Խնդիրը վերաբերում է այն հարցերին, որոնք դեռևս կարգավորում չունեն։ Բայց, քանի որ հաշմանդամություն ունեցող անձանց հետ կապված խնդիրների վերաբերյալ մենք ունենք նորմատիվ-տեխնիկական փաստաթղթեր և արդեն որոշակի աշխատանքներ՝ կատարված այդ ուղղությամբ, մենք արդեն շարունակում ենք և իրականացնում ենք։ Այո, դուք ճիշտ եք, որ մենք պետք է նաև ներգրավենք մասնավորներին, մասնավոր հանրությանը, և, կարծում եմ՝ մենք և բոլոր պետական գերատեսչությունները և տեսչական մարմինները պետք է համախմբվեն այդ ուղղությամբ, այս աշխատանքների իրականացման գործում։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Կարեն Սարուխանյան։

 Կ.ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն Ղուլարյան, դեռ 2018 թվականից տարբեր հարթակներից խոսել եմ Շիրակի մարզի Աշոցք համայնքի Կոճոռ թաղամասի հետ կապված խնդրի մասին։ Իմ ունեցած վերջին տեղեկություններով՝ նախագծման փուլում էր գտնվում, խնդրում եմ ներկայացնել մեր հանրությանը, թե այս պահի դրությամբ ո՞ր փուլում է այդ հարցը։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Այո, մենք սկսել ենք դեռևս երկու տարի առաջ, եթե կարելի է, ես մի քիչ պատմություն անեմ նաև այդ ուղղությամբ. փայտաշեն բազմաբնակարան շենքերի վերականգնման, վերակառուցման և ռենովացիայի ծրագիրն սկսել ենք Սպիտակ քաղաքի փայտաշեն երկու հանրակացարաններից, շինարարությունն արդեն իրականացվում է այնտեղ, կավարտենք այս տարի։

Նախագիծն ավարտել ենք Ստեփանավանում՝ Աշոտաբերդում, որտեղ արդեն նախագծերն ավարտել ենք, շինարարության համար մրցույթը հայտարարել ենք։

Աշոցքում՝ Կոճոռում նույնպես սկսել ենք նախագծման աշխատանքները, մրցույթն արդեն հայտարարվել է, նախագծման փուլում ենք հայտնվել, որպեսզի նաև այդ ծրագիրը նույնպես ընդգրկվի այդ կարևորագույն՝ վթարային շենքերի ամրացման, ուժեղացման և վերականգնման մեր ընդհանուր ծրագրի մեջ։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Կ.ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Քանի որ խոսեցինք Աշոցքից, խնդրում եմ նաև տեղեկացնել, թե Կրասարի կամրջի հարցը ո՞ր փուլում է գտնվում։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Ներողություն եմ խնդրում, դա տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության ոլորտն է, կարծում եմ` տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությանը պետք է ուղղվի, բայց ես պատրաստ եմ ճշտել և ձեզ տեղեկանք ներկայացնել։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արսեն Թորոսյան։

 Ա.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Պրն Ղուլարյան, քանի որ դուք Կառավարության հետ հարց ու պատասխանին չեք գալիս, բազմաոլորտ հարցեր պետք է տանք ձեզ, որովհետև շատ կարևոր ոլորտ եք ներկայացնում։

Իմ հարցը մի քիչ ավելի նեղ մասնագիտական է, այնուամենայնիվ։ Տեսեք, մենք հաճախ լսել ենք. և պարզվում է, մինչ օրս էլ լսում ենք, որ բազմաբնակարան շենքերի շինթույլտվություն ստանալուց հետո, նաև այդ բազմաբնակարան շենքերում բնակարանները վաճառելուց հետո բնակիչները մի օր պարզում են, որ իրենց շենքը ոչ թե, օրինակ` 10 հարկանի պետք է լինի, ոնց որ ի սկզբանե շինթույլտվությունը տրվել էր, այլ` 12, 14։ Այսինքն` հիմնական շինթույլտվությունից հետո հարկեր են ավելացվում այդ շենքերի վրա։ Եվ երկու հարց է առաջանում. նախ` այդ բնակիչների սպասելիքներն են, փաստորեն, կորչում, քանի որ, օրինակ` մի հոգի կարող է հենց 10-րդ հարկում բնակարան առած լինել այն պատճառով, որ իր գլխավերևում ուրիշ բնակարան չլինի։

Եվ երկրորդը. կոնստրուկտորական և ճարտարապետական հանրույթը հայտնվում է ծանր իրավիճակի առաջ, և կառուցապատողներն իրենցից պահանջում են, որ համաձայնություններ տան, որ իրենց ի սկզբանե 10 հարկանի շենքը կարող է լինել նաև 12 և 14 հարկանի։ Այս խնդրին լուծում կա՞, ընդհանրապես, և արդյո՞ք սա նորմալ է։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ընդհանրապես, եթե ի սկզբանե հարցին մոտենանք, պետք է մենք խոսենք ոչ թե շենքերի մասին, այլ պետք է խոսենք ծրագրային փաստաթղթերի մասին` գոտևորման նախագիծ, գլխավոր հատակագիծ, որով սահմանվում է տվյալ տարածքում կառուցապատման վերին շեմը, հարկայնությունը, տվյալ թաղամասի կամ տվյալ բնակավայրի քաղաքաշինական կանոնադրությունը, այսպես ասած։ Շատ դեպքերում այդ խնդիրը չլինելու պարագայում նման հարցեր են առաջանում։ Բայց, բոլոր դեպքերում, եթե շինարարության փուլ է անցնում, ապա նա անցել է արդեն նախագծման փուլը։ Նախագծումից առաջ նա պետք է նաև ունենա ճարտարապետահատակագծային առաջադրանք, այսինքն` ԱՊեԶե։ ԱՊեԶե-ում կոնկրետ նշվում է, թե քանի հարկ պետք է լինի, և այդ նախագիծն ավարտվելուց հետո, պարզ փորձաքննություն անցնելուց հետո, անցնում է նաև համալիր փորձաքննության փուլ, որտեղ շրջանառվելուց, հաստատվելուց հետո արդեն գնում է, շինթույլտվության փուլ է անցնում տվյալ համայնքում Երևան քաղաքում կամ որևէ համայնքում։ Շինթույլտվությունն ստանալուց հետո ...

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Պրն Ղուլարյան, ժամանակն ավարտվել է, խնդրում եմ հետևել ժամանակին, արձագանքից հետո կշարունակեք։ Արձագանքեք, պրն Թորոսյան։

 Ա.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Ղուլարյան, մի քիչ խոսեմ, հետո շարունակեք։

Տեսեք, ես հասկանում եմ այդ գոտևորումը, ընդհանրապես, քաղաքաշինական տեսանկյունից, բայց ես շատ կոնկրետ բանի մասին եմ խոսում` երկու խնդրի, մենք բոլորս էլ լսել ենք նման դեպքերի մասն, և դրանք մինչ օրս, ինչքան հասկանում եմ, շարունակվում են, որ ի սկզբանե, օրինակ եմ բերում, 10 հարկանի շենք է, հետո պարզվում է, որ սարքվում է ևս մեկ հարկ, երկու հարկ, երեք հարկ։ Պարզ է, որ այդ թղթաբանությունն արվում է, բայց երկու խնդիր է առաջանում` և՛ սպառողների իրավունքների պաշտպանության, և՛ քաղաքաշինական այդ շենքի անվտանգության խնդիր։

Ես ուզում եմ հասկանալ` նորմա՞լ է, որ դա տեղի է ունենում, թե՞ նորմալ չէ։ Եթե նորմալ չէ, ո՞նց ենք անելու, որ այդ պրակտիկան դադարեցվի։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Իհարկե, դա նորմալ չէ, երբ իրականացվում է, պետք է իրականացվի ի սկզբանե։ Մենք դա այսօր արդեն վերացրել ենք, նման բան թույլ չենք տալիս, և համայնքների հետ, հատկապես մայրաքաղաքի քաղաքապետարանի հետ այդ խնդիրը կանոնակարգել ենք, և նման խնդիր էլ չի կարող լինել։ Բայց, եթե լինում է, ապա առաջնահերթ միայն անվտանգության պայմաններն ապահովելու դեպքում։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Թադևոս Ավետիսյան։

 Թ.ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ

-Պրն Ղուլարյան, մենք այս նախագիծը քննարկել ենք տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում բավականին մանրամասն և էական, խնդրահարույց հարցեր կային, որոնք այդպես էլ պատշաճ կերպով կամ ամբողջական կերպով պատասխաններ չստացան։

Հիմա. նախ` ուզում եմ մեջբերել Ազգային ժողովի փորձագիտական վերլուծության վարչության եզրակացությունը` բավականին հիմնավոր և փաստարկված, ընդամենը, եզրակացության ամփոփիչ մասը։ Նախագծով առաջարկվող կարգավորումները, ըստ այդ եզրակացության, խնդրահարույց են Սահմանադրության օրինականության և իրավական որոշակիության տեսանկյունից։ Սա` մեկ։

Երկրորդը. նախագիծն իրավական ակտերին ներկայացվող պահանջները ոչ թե թերի է ապահովվել, այլ, ընդհանրապես ,այդ պահանջները բացակայում են։

Հիմա՝ հարցերը. նախագիծն արդյո՞ք ներկայացվել է իրավական փորձաքննության Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն։

Երկրորդը. որն է պատճառը, որ Սահմանադրությանը և «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի պահանջներին, մեղմ ասած, հակասող նախագիծ եք ներկայացնում Ազգային ժողովին` առաջին ընթերցմամբ ընդունելու նպատակով, և դրա հետ կապված ... Լավ, արձագանքին կանդրադառնամ։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Պրն Ավետիսյան, շնորհակալություն։ Այո, ձեր բարձրացրած հարցերին հանձնաժողովում տրվել են պատշաճ պատասխաններ, մենք ասել ենք, որ կան որոշակի ձևակերպումներ, այս սկզբունքի տեսանկյունից առավել հստակեցման կարիք ունեն, առկա են նաև տեխնիկական բնույթի որոշակի խնդիրներ, որոնք մենք ասել ենք, որ պատրաստ ենք և այս ընթացքում` մինչև երկրորդ ընթերցում, կարող ենք ձեզ էլ հրավիրել մեր աշխատակիցների հետ քննարկմանը մասնակցել, որպեսզի այդ շտկումները մենք կատարենք և երկրորդ ընթերցմանը նման խնդիր չունենանք։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Թ.ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ

-Տեսեք, եթե ընդամենը տեխնիկական խնդիրներ լիներ և Սահմանադրության հետ կապված կոնկրետ այդ հիմնավորումները չլինեին, գուցեև ես ձեզ հետ համաձայնեի։

Բայց, նաև մյուս հարցը. 2018 թվականի սահմանադրական փոփոխություններից հետո այդ նոր ուժի մեջ մտած դրույթները, ինչը դուք վկայակոչում եք, արդեն 4-5 տարի գործում են, և դուք ասում եք` անընդհատ լիազորող նորմեր փոխել ենք և փոխում ենք շարունակաբար։ Բայց անհասկանալի է դառնում այդ դեպքում, ձեր տեղեկանք-հիմնավորման մեջ դուք ասում եք, որ այդ լիազորող նորմերի բացակայությունը խնդրահարույց է, որպեսզի դուք պատշաճ կերպով այդ ձեր նախագծերը հասցնեք իրենց ավարտին, դրանք հետ են վերադարձվում և այլն։ Այսինքն` եթե այսքան ուշացրել եք, պարզ, հա՞, և կարող էիք ավելի շուտ դա անել, հիմա, լավ, ի՞նչն էր խանգարում, որ Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ հակասահմանադրական նախագիծ չքննարկեր, այդ ուղղումներն անեիք կամ անեինք բոլորս միասին, նոր։ Այսինքն` սա կարծում եմ` լավ պրակտիկա չէ այսպես, ոտքի վրա, արագ-արագ նախագծեր ներկայացնել, որոնք ունեն իրավական, ոչ միայն իրավական, նաև դրանից բխող բովանդակային խնդիրներ։ Այսինքն` այսքան ուշացնելուց հետո կարելի էր այդ նախագիծը շտկած բերել Ազգային ժողով, նաև այսպիսի հարցեր չէին առաջանա։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Պրն Ավետիսյան, նման հարցադրում արել եք հանձնաժողովի ժամանակ, ձեզ հստակ պատասխանել են։ Հակասահմանադրական որևէ ձևակերպում չկա, փորձագիտական հանձնաժողովի ձևակերպումը եղել է, որ համապատասխանեցվի իրավական որոշակիության սկզբունքին, որը և մենք կատարում ենք։

Այն, ինչ դուք ասում եք, որ տարիներ շարունակ լիազորող նորմ չի եղել, բայց մենք տարիներ շարունակ, թվարկեցի ես, և՛ «Քաղաքաշինության մասին» օրենքում, և՛ «Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին», և՛ «Լիցենզավորման մասին» օրենքներում, և՛ բազմաթիվ այլ օրենքներում փոփոխություններ կատարելով, մենք ապահովել ենք լիազորող այդ նորմի անհրաժեշտությունը և մեր աշխատանքներն իրականացրել ենք։ Այսօր մենք համակարգային ամբողջականացրել ենք մեր լիազորությունների անհրաժեշտ փաթեթը, ներկայացրել ենք ձեր դատին և խնդրում ենք այդ տեսանկյունից հարցին մոտենալ։ Շնորհակալություն։

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, հարցերի համար հատկացված ժամանակն ավարտվեց: Ընդմիջում։.

ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ ԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ ԵՎ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՏԵՂԱԿԱԼ ՌՈՒԲԵՆ ՌՈՒԲԻՆՅԱՆԸ

Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, զբաղեցրեք ձեր տեղերը, շարունակում ենք նիստը: Շարունակում ենք քննարկել ««Քաղաքաշինության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Պարոն Ղուլարյան, համեցեք ամբիոնի մոտ: Չէ, ներողություն, հարց ու պատասխանն ավարտվել է:

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Հայկ Ցիրունյանին:

Մինչ պարոն Ցիրունյանը կսկսի, տեղեկացնեմ, որ այսօր Ազգային ժողովի «Բաց դռներ» ծրագրի շրջանակներում Ազգային ժողով են այցելել Արարատի մարզի Մասիս քաղաքի Վահրամ Բաբայանի անվան թիվ 2 հիմնական դպրոցի աշակերտներն ու ուսուցիչները: Ողջունենք նրանց:

 ԾԱՓԱՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Համեցեք, պարոն Ցիրունյան:

 Հ.ՑԻՐՈՒՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի Ազգային ժողովի փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովն առաջին ընթերցմամբ դրական եզրակացություն է տվել ««Քաղաքաշինության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին: Խնդրում եմ կողմ քվեարկել:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար հերթագրում: Թադևոս Ավետիսյան:

 Թ.ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ

-Բարև ձեզ, սիրելի հայրենակիցներ: Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ քննարկում է ««Քաղաքաշինության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը: Ըստ էության, այս նախագիծն այն մասին է, որ քաղաքաշինության ոլորտում որոշակի լիազորություններ օրենքով պետք է վերապահվեն Կառավարությանը, և դրանք այն լիազորություններն են, որոնք, փաստացի, այլ իրավական ակտերով կատարվում են, բայց քաղաքաշինության ոլորտի մայր օրենքով փորձում են այս լիազորություններն այստեղ ամբողջականացնել:

Հիմա, ո՞րն է խնդիրը: Նախ՝ երբ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, քննարկում էինք այս հարցը, ըստ էության, առաջնային խնդիրներից մեկն իրավական խնդիրն էր, այսինքն՝ նախագիծը, ըստ էության, համաձայն Ազգային ժողովի փորձագիտական-վերլուծական վարչության եզրակացության, այն էլ՝ բավականին մանրամասն հիմնավորված, այս նախագիծը և նախագծով առաջարկվող կարգավորումները, փաստացի. խնդրահարույց են Սահմանադրության հիմնական երկու սկզբունքների՝ օրինականության և իրավական որոշակիության սկզբունքների տեսանկյունից:

Երկրորդը, որը, եթե ավելի մեղմ բնութագրենք, խնդրահարույց է, վերաբերում է «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջներին: Այստեղ էլ ասում են, որ ոչ թե թերի է, այլ, ընդհանրապես, այդ պահանջները նկատի չեն առնվել, և բացակայում է այդ պահանջների պահպանումը: Հիմա, այսպիսի նախագիծ բերել Ազգային ժողով և ասել՝ տեխնիկական բնույթի թերություններ, ես չեմ կարծում, որ ճիշտ է, հատկապես, եթե նկատի ունենանք, որ 4-5 տարի ժամանակ կար՝ այս լիազորող նորմերն ամբողջականացնելու, որովհետև Սահմանադրության այն պահանջները, որ վկայակոչվում են, գործում են 2018 թվականի մայիսից սկսած:

Հիմա, ո՞րն է այստեղ հրատապությունը կամ առաջ ընկնելու անհրաժեշտությունը, երբ դրա հետևանքով, ներողություն, փաստացի, մենք հիմա քննարկում ենք Սահմանադրությանը հակասող, այլ օրենքներին հակասող մի կարգավորում, որն էապես նաև ուշացվել է և կարող էր ավելի շուտ և պատշաճ կերպով ներկայացվել:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Թագուհի Թովմասյան:

 Թ.ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, սիրելի քաղաքացիներ, քանի որ հարց ու պատասխանի ձևաչափը դարձյալ չկարողացա օգտագործել ժամանակի սղության պատճառով, պարոն Ղուլարյան, կհնչեցնեմ հարցերը՝ ակնկալելով ձեր պատասխանները:

Դուք հետխորհրդային Հայաստանում տարբեր պաշտոններ եք զբաղեցրել: Եղել եք Իջևանի քաղաքապետ, Տավուշի մարզպետ, քաղաքաշինության նախարարի տեղակալ, Քաղաքաշինական կոմիտեի նախարարի տեղակալ և նախագահ՝ մինչ օրս, և ձեր ընտանիքի անդամներն այս տարիների ընթացքում հասցրել են ահռելի ունեցվածք կուտակել: Դուք, և ձեզ հետ փոխկապակցված անձինք ունեք ավտոկայանատեղիներ, շենքեր, հողամասեր, կաթսայատներ Տավուշում և Երևանում:

Երևանի քաղաքապետարանի դիմացի Կիրովի այգին վարձակալությամբ հանձնվել է ձեր եղբորը մոտ 2,2 միլիոն դրամով, և, որպես 2 երեխաների մայր՝ ասեմ, որ Երևանի ամենափնթի այգիներից մեկն է: Բայց, այնուամենայնիվ, փորձեմ 2 րոպեում ձեր ունեցվածքը կարդալ և ակնկալել բացատրություն, թե ինչպես եք կարողացել, լինելով պետական պաշտոնյա, ձեզ հետ փոխկապակցված անձանց անուններով գրանցել տարբեր գույքեր: Հասկանալի է, որ եղանակը եղել է այդպիսին:

Եվ այսպես. ձեր կինն ունի Իջևանում մոտ 400 քառակուսի մետրանոց տուն: Սննդի օբյեկտ, խանութներ ձեր կնոջ անունով, 1200 քառակուսի մետր կաթսայատուն և գազալցակայան Իջևանում:

Ձեր որդին արտադրական նշանակության խոշոր տարածք, բնակարան, ավտոկայանատեղի ունի Երևանում, հասարակական կառուցապատման նշանակության հողամաս, զբոսայգի, նաև 500 քառակուսի մետր հողամաս կառուցապատման իրավունքով՝ Դիլիջանում:

Ձեր հարսի, այսինքն՝ որդու կնոջ անունով հանգստյան տուն Իջևանում:

Ձեր եղբոր, ներողություն, ձեր երկրորդ որդու անունով բնակարան, ավտո … Պետք է թույլ տաք, որ ավարտեմ, մի քանի վայրկյան, բնակարան, ավտոկայանատեղի՝ կառուցապատման իրավունքով, երկհարկանի շինություն, Չարենցի փողոցում՝ 3 բնակարան, Էրեբունի համայնքում՝ առևտրի սրահ, Սայաթ-Նովա փողոցի թիվ 23 շենքում՝ տուն, առանձնատուն Իջևանում, հողամասեր Դիլիջանում՝:

Ձեր եղբոր կնոջ ունեցվածքը. Էրեբունիում՝ առանձնատուն, Հյուսիսային պողոտայում 100 քառակուսի մետր բիզնես նշանակության տուն, Դիլիջանում՝ հողամաս:

Ձեր եղբոր որդին Չարենցի փողոցի վրա ունի տուն, ավտոկայանատեղի, Տերյան փողոցի թիվ 3 շենքում բնակարան, Արաբկիրում՝ բնակարան, Իջևանի շուկայի համասեփականատերերն եք:

Այս անխունջ պայքարը, որ Հայաստանի գլխավոր դատախազը մղում է ապօրինի ծագմամբ գույքի դեմ, ես կարծում եմ, որ լավագույն առիթն է, որպեսզի զբաղվեն նաև ձեզանով: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Զարուհի Բաթոյան: Միացրեք Զարուհի Բաթոյանի խոսափողը:

  Զ.ԲԱԹՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ցավոք, ես նորից ուզում եմ խոսել համատարած անմատչելիությունից: Նախագիծը որոշ չափով դրան անդրադառնում է, բայց ես ուզում եմ հիշեցնել, որ Հայաստանում մատչելիության ոլորտում լուրջ փոփոխություններ չկան: Մենք շարունակում ենք բացել նորակառույց, հիմնանորոգված դպրոցներ, մանկապարտեզներ, հյուրանոցներ, գետնանցումներ, որոնք մատչելի չեն հաշմանդամություն ունեցող անձանց:

Իմ համոզմամբ, պարոն Ղուլարյան, եթե սխալվում եմ, ուղղեք, մենք օրենսդրական բաց չունենք: «Քաղաքաշինության մասին» ՀՀ օրենքը՝ 2006 թվականից, «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին» օրենքը՝ 2021 թվականից, ապահովում են բոլոր երաշխիքները: Խնդիրներն իրականացման փուլում են, գործադրի տիրույթում են: Մենք չունենք պատշաճ վերահսկողություն, մենք չունենք գուցե նաև շատ արդյունավետ նորմեր, որովհետև, օրինակ՝ դպրոցների կառուցման դեպքում մի մուտքը մատչելի է, մյուսը՝ ոչ, հյուրանոցների դեպքում մուտքը մատչելի է, բայց ներսում, օրինակ՝ մատչելի սանհանգույց չկա և այլն:

Մենք չունենք նաև պետական համալիր ծրագիր, որը կապահովի մատչելի միջավայր: Ցավոք, Կառավարությունը չունի նման ծրագիր, և ես ստիպված եմ սա ասել նաև որպես ինքնաքննադատություն: Այս նախագծով նախատեսվում է, որ Կառավարությունը քաղաքաշինության բնագավառում հաստատում է հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար բնակելի, հասարակական, արտադրական շենքերի և շինությունների, տրանսպորտային ենթակառուցվածքների մատչելիության ապահովմանն ուղղված ծրագրերը, սահմանում է առաջնահերթությունները: Ես շատ թույլ, բայց, այնուամենայնիվ, հույս ունեմ, որ ինչ-որ բան առաջիկայում կփոխվի նաև այս նախագծի շնորհիվ: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Վահագն Ալեքսանյան:

 Վ.ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

-Շատ ուրախալի և ողջունելի է, որ ընդդիմությունը «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի մասին» ՀՀ օրենքը Սահմանադրական դատարանում բողոքարկելուց անցել է այդ գործի, այդ օրենքի շրջանակներում հաղորդումներ տալուն: Շատ ողջունում եք այդ գործելակերպն ու խնդրում ենք շարունակել նույն ոգով:

«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունը, ընդունելով այդ օրենքը, ոչ մի սահմանափակում չի դրել, թե ում նկատմամբ այն պետք է կիրառվի, ում նկատմամբ չպետք է կիրառվի: Գլխավոր դատախազին ես էլ ասում եմ՝ եթե նման կասկած կամ ինչ-որ հաղորդում կա, կարող եք, ինձանից սկսած, ցանկացած մեկին ստուգել: Ուրիշ բան, իհարկե, որ շատ հետաքրքիր տրամաբանությամբ այդ օրենքը բողոքարկողները, սովորաբար, փաստացի, ունեն շահերի բախում, որովհետև, հիմնականում այդ գործով անցնողները կամ հենց իրենք են, կամ հենց իրենց մտերիմները, բայց, այնուամենայնիվ …

Իրականում ես ուրիշ բանի մասին էի ուզում ելույթ ունենալ: Այստեղ մեզ բազմիցս մեղադրում են,. ասում են՝ դուք ատելություն եք քարոզում, սևի ու սպիտակի եք տարանջատել և այլն, վերջերս նշանակել ենք փոխմարզպետ Շիրակի մարզում, նշանակվել է մի մարդ, որը, այո, վերջին շրջանում նաև քննադատական բաներ է ասել մեր իշխանության հասցեին, բայց դրանից հետո նշանակվել է, և այդ նշանակումից հետո, այդ փոխմարզպետի հասցեին մի այնպիսի կաղկանձ է հնչում ընդդիմադիր շարքերից, էնպիսի վնգստոց է, ատելության էնպիսի արշավ է, որն իր բնույթով ցույց է տալիս, թե ով է իրականում ատելություն տարածողը, ով է ատելության խոսքի ռահվիրան այս երկրում, և ով է իրականում մեծահոգի, որովհետև փաստը մնում է փաստ:

Այո, մենք մեզ քննադատող, քննադատած մարդուն նշանակել ենք պաշտոնի, բայց այդ պաշտոնին համաձայնելու համար ընդդիմության շարքերից այդ մարդը ենթարկվում է ամենավերջին ատելության, ամենավերջին տեսակի պարսավանքների, որը խիստ դատապարտելի է և իրականում պատռում է ոմանց երեսպաշտ դիմակները: Շնորհակալություն:

  Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Բաբկեն Թունյան:

  Բ.ԹՈՒՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, ես բուն նախագծից կխոսեմ՝ ««Քաղաքաշինության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծից:

Նախագիծը մանրամասն քննարկվել է տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, հիշեցնեմ՝ տնտեսական հարցերի, որտեղ մենք առաջին հերթին նայում ենք դրա տնտեսական կողմը: Այո, նախագծի հետ կապված՝ Ազգային ժողովի փորձագիտական վարչությունն իրավական բնույթի խնդիրներ է տեսել, բայց եթե Ազգային ժողովի իրավաբանական ոլորտի մասնագետները նշում են, որ այստեղ կարող են լինել խնդիրներ սահմանադրականության հետ, դա չի նշանակում, որ, անպայման, այդ խնդիրները կան, որովհետև, եթե խոսքը վերաբերում է իրավական հարցերին, մենք այդ փորձը բազում անգամներ ունեցել ենք, տարբեր իրավաբաններ կարող են նույն հարցի վերաբերյալ տարբեր կարծիքներ ունենալ:

Սա ասում եմ նրա համար, որ տպավորություն չստեղծվի, որ հակասահմանադրական օրենք ենք մենք այստեղ քննարկում, և պայմանավորվել ենք, որ մենք նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունում ենք, որից հետո մեր փորձագետները Քաղաքաշինության կոմիտեի իրավաբանների հետ կաշխատեն և մինչև երկրորդ ընթերցում մեզ հստակ կասեն՝ այդտեղ սահմանադրականության և մնացած իրավական ակտերի հետ հակասությունների խնդիր կա՞, թե՞ չկա: Եթե կլինի, կհասկանանք, թե ինչ ենք անում, որևէ մեկը մեզ չի ստիպել՝ անպայման կողմ կամ դեմ քվեարկել: Եթե չի լինի, կողմ կքվեարկենք: Այս պրոցեսը նորմալ պրոցես է, որովհետև, եթե մենք իրավական այս տիպի հակասություններին նայելով՝ ոչ մի օրենք չընդունեինք, կստացվեր, որ մնացած բոլոր մեխանիզմները, որոնք կան, որ այդ օրենքը դեռ պետք է գնա Նախագահի ստորագրմանը, եթե Նախագահը խնդիր տեսավ, պետք է ուղարկի Սահմանադրական դատարան, այդ բոլոր ինստիտուտները պետք է վերացնեինք:

Այնպես որ, հարգելի գործընկերներ, կոչ եմ անում՝ կողմ քվեարկել առաջինից երկրորդ ընթերցում, ում հետաքրքիր է իրավական մասը, կարող է քննարկմանը մասնակցել: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակությունն ավարտվեց: Պարոն Ցիրունյան, եզրափակիչ ելույթ չե՞ք ուզում ունենալ, պարոն Ղուլարյա՞ն: Համեցեք:

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Ես, ուղղակի, բոլոր դեպքերում, պետք է անդրադառնամ տիկին Թովմասյանի կողմից հնչեցրած, մեղմ ասած, ներողություն խնդրելով բոլոր պատգամավորներից, սուտ հայտարարություններին:

Ուզում եմ ձեզ տեղեկացնել, որ իմ որդիներն ապրում են իմ հայրական տանն Իջևանում: Ես ապրում եմ Երևանում՝ Կոմիտասում, 2 սենյականոց բնակարանում: Որևէ այդպիսի անհամար քանակներ չկան: Կրկնում եմ՝ դա սուտ է: Հակակոռուպցիոն բոլոր մարմինները և համապատասխան իրավական մարմինները կարող են լիարժեք այդ բոլորը և՛ նայել, և՛ ճշտել, և՛ համապատասխան իրավական գործողություններ կատարել: Ես իմ հայտարարագրերը սահմանված կարգով միշտ ներկայացնում եմ ժամանակին, և կարող եք ճշտել, նայել, մանրակրկիտ զննել:

Մոտ 30 տարի է, որ եղբայրս բիզնեսով է զբաղվում, կարող է՝ սխալվեմ տարիների առումով, և իր ամբողջ գործունեությունն օրինական և թափանցիկ է:

Ինչ վերաբերում է Կիրովի այգուն, ցավում եմ, որ դուք այդ այգում, ընդհանրապես, չեք եղել, որովհետև այդ այգին շատ մաքուր այգի է, այնտեղ մի ծառ անգամ կտրված չէ այս տարիների ընթացքում, և ձեր հնչեցրած, չգիտեմ, տարիների ընթացքում շատերն են փորձել այդ այգուն այլ կերպ մոտենալ, բայց, շնորհիվ իրեն, այն պահպանվել է, այսօր էլ վերակառուցման և վերանորոգման աշխատանքներ են արվում:

Կներեք, ես շատ կանգնեցի այդ հարցի վրա, ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել հարցերի համար, ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել պարոն Ալեքսանյանին: Տիկին Բաթոյան, այո, այդ ոլորտը և խնդիրները, որ դուք նշեցիք, նորմատիվ և օրենսդրական առումով, երևի, ամենաշատ …

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Պարոն Ղուլարյան, ժամանակն սպառվել է, խնդրում եմ արագ ավարտեք:

 Ա.ՂՈՒԼԱՐՅԱՆ

-Ավարտում եմ: Մենք հետևողական կլինենք, և համայնքները և բնակավայրերը նույնպես պետք է ներգրավվեն տեսչականի հետ միասին այդ աշխատանքներին:

Եթե Սահմանադրության հետ կապված հարցերում ունենք խնդիրներ, մենք ասեցինք, որ, անպայման, կաշխատենք: Նաև ձեզ ենք հրավիրում ներգրավվել այս աշխատանքներում: Շնորհակալ եմ պարոն Թունյանին, մենք կփորձենք շտկել և ունենալ ամբողջական, հստակ նախագիծ: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցի քննարկումն ավարտվեց, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Հիմնական զեկուցող՝ ազգային անվտանգության ծառայության տնօրենի տեղակալ՝ Անդրանիկ Սիմոնյան:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, երկրորդ ընթերցմամբ ձեր քննարկմանն եմ ներկայացնում ««Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը, որի նպատակն Ազգային անվտանգության մարմիններում ատեստավորման հիմքով վարձատրության նոր համակարգի ներդրումն է:

Առաջին ընթերցումից հետո նախագծերը լրամշակվել են՝ հաշվի առնելով պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում պատգամավորների կողմից հնչեցված և Կառավարության համար ընդունելի առաջարկները: Մասնավորապես, հստակեցվել է մեկ տարվա մեջ կրկնակի ատեստավորման բացասական արդյունքի դեպքում ծառայողին զբաղեցրած պաշտոնից ազատելուց հետո կադրերի տրամադրության տակ թողնելու ընթացքում վարձատրությանը վերաբերող կարգավորումը, վերանայվել է ատեստավորման ենթակա պաշտոնների և գործառույթների սահմանված շրջանակը՝ ատեստավորմանը մասնակցելու հնարավորություն նախատեսելով Ազգային անվտանգության մարմինների բոլոր ծառայողների համար: Լրամշակվել են հավելավճարների վճարումը դադարեցնելու հիմքերը, ինչպես նաև անցումային դրույթները:

Միաժամանակ, ««Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծում կատարվող մյուս փոփոխությունները կրում են խմբագրական բնույթ և մանրամասն ներկայացված են ամփոփաթերթում:

««Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծում կատարվող փոփոխությունները կապված են ատեստավորման ենթակա պաշտոնների և գործարքների շրջանակի վերանայման հետ: Խնդրում եմ օրինագծերի փաթեթն ընդունել երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում: Ճիշտ եք, հարցեր չեն կարող լինել: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Քրիստինե Պողոսյանին:

 Ք.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, այս հարցը երկրորդ ընթերցումն էլ անցավ հանձնաժողովում, հանձնաժողովն առաջարկների մեծ փաթեթ էր ներկայացրել: Շնորհակալություն, Կառավարության հետ արագ աշխատեցինք, մեծամասամբ ընդունվել են հարցերը և մեր բարձրացրած խնդիրները, և հարցը հանձնաժողովում ստացել է դրական եզրակացություն:

Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար հերթագրում: Գեղամ Նազարյան:

 Գ.ՆԱԶԱՐՅԱՆ

-Ես խնդրում եմ ձեր ելույթում, եթե հարմար կգտնեք, պատասխանել մի շատ կարևոր հարցի, որը հետաքրքրում է այդ ոլորտի բազմաթիվ մարդկանց, որոնք հասկանալի պատճառներով չեն բարձրաձայնում այդ մասին: Հարցը հետևյալն է. ի՞նչ է ատեստավորումը, ի՞նչ է դա, ո՞վ է քննություն վերցնող մարմինը և ովքե՞ր են, որ կասկածի տակ են դնելու նրանց ստացած գիտելիքները և փորձը:

Եվ, ամենակարևորը, ատեստավորումից առաջ պետությունն ապահովելո՞ւ է վերապատրաստման կուրսեր՝ մի քանի շաբաթ կամ մի քանի ամիս, որից հետո անցնում են այդ ատեստավորումը: Ի վերջո, այդ ատեստավորումն սկսեցինք դպրոցներից և այդպես գնաց՝ ատեստավորում, ատեստավորում: Ես կողմ եմ և, կարծում եմ՝ հասարակությունն էլ կողմ է, որ Ազգային անվտանգության մարմինների աշխատակիցների աշխատավարձերը բարձրացվեն: Բարձրացեք համընդհանուր՝ 10 տոկոս, 20 տոկոս, 30 տոկոս, բայց մարդկանց գիտելիքները կասկածի տակ մի դրեք: Ատեստավորում կարելի է անցկացնել միայն մի դեպքում, եթե պետությունն էդ մարդկանց տանում է վերապատրաստման, որոշակի, չգիտեմ, նորամուծությունների է ծանոթացնում, չգիտեմ ինչերի է ծանոթացնում, որից հետո ասում է՝ դե, եկեք տեսնենք, թե էդ վերապատրաստումը կարողացե՞լ եք անցնել, թե՞ չէ: Թե չէ՝ էսպես մեխանիկորեն դնում ենք, ասում ենք՝ ատեստավորում, ատեստավորում:

Ի վերջո, խնդրում եմ հստակ ասեք, թե, նույնն այդ աշխատակիցներին է հետաքրքրում, ովքեր են այն մարդիկ, որոնք կասկածի տակ են դնում իրենց գիտելիքները և քննություն են վերցնում և ինչու: Եթե մենք ուզում ենք բարձրացնել էդ մարդկանց աշխատավարձերը, և, կարծում եմ՝ շատ ճիշտ էլ կանենք, որ բարձրացնենք, բայց ինչո՞ւ ենք էդ մարդկանց այդպիսի ցնցումների ենթարկում: Իրոք, դա ցնցում է, որովհետև 20 կամ 15 տարվա աշխատանքային լուրջ փորձ ունեցող մարդու համար վիրավորական է, որ ինչ-որ երիտասարդ նստած՝ ասում է՝ դե, մի հատ պատասխանեք այս հարցին: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք, տիկին Պողոսյան: Ո՞չ: Պարոն Սիմոնյա՞ն, ո՞չ: Հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Հարգելի պատգամավորներ, բոլորին հրավիրում եմ դահլիճ, որովհետև 3 հարց մնաց քննարկելու, որոնցից երկուսը երկրորդ ընթերցմամբ են, որից հետո քվեարկելու ենք անմիջապես:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Հիմնական զեկուցող՝ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Դավիթ Խաչատրյան: Համեցեք:

Դ.ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի պատգամավորներ, երեկ առաջին ընթերցմամբ մենք լսեցինք, քննարկեցինք Ազգային ժողովի դահլիճում ««Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Հիշեցնեմ, որ նախագծի նպատակն էր 3-րդ խմբի հաշմանդամություն, փորձաքննության արդյունքում 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամություն նախնական ունեցող և վերափորձաքննության արդյունքում 3-րդ խմբի հաշմանդամություն ձեռք բերած անձինք, որոնք 114 հոգի են, զրկվել էին հիմնադրամի շահառու հանդիսանալուց և ստանում էին պետական բյուջեից պարգևավճար և կենսաթոշակ, և առաջարկությամբ ներկայացնում էինք երեք տարի միջանկյալ ժամկետով վերջիններիս որոշակի չափով հատուցումը շարունակելու վերաբերյալ առաջարկը:

Հիշեցնեմ, որ սպայական կազմի համար, բացի կենսաթոշակից և պարգևավճարից, լրացուցիչ հատուցման չափն սպայական կազմի համար կկազմի 75 հազար դրամ, պայմանագրային և ենթասպայական շարքային կազմերի համար՝ 50 հազար դրամ և պարտադիր ժամկետայինների համար՝ 25 հազար դրամ:

Երեկ օրվա երկրորդ կեսին, երկրորդ ընթերցմանն ընդառաջ, ունեցանք գլխադասային հանձնաժողովի նիստ: Ներկայացվել են առաջարկներ Կառավարության կողմից, խմբագրական բնույթի, տեխնիկական բնույթի առաջարկներ են, որոնք ընդունվեցին հանձնաժողովի կողմից, և ունեցել ենք ևս մեկ առաջարկ պատգամավոր պարոն Գեղամ Նազարյանի կողմից, որը քննարկվեց հանձնաժողովի նիստում և պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց՝ հետագայում ավելի բովանդակային և խորքային քննարկում անցկացնել: Այս փուլում հանձնաժողովը զերծ մնաց այդ առաջարկը նախագծում ներառելուց: Ուստի՝ նախագիծը, ըստ էության, բովանդակային անփոփոխ է մնացել առաջին ընթերցումից հետո: Խնդրում եմ պատեհ պահին ձեր քվեն տալ այս նախագծին: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Առաջարկ է ներկայացրել պատգամավոր Գեղամ Նազարյանը, որը, եթե հարց ունի, խնդրեմ, եթե չունի, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում աշխատանքի և սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Լիլիթ Ստեփանյանին:

 Լ.ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, երեկ օրվա երկրորդ կեսին հանձնաժողովում ունեցել ենք առաջինից երկրորդ քննարկում տվյալ նախագծի շուրջ, ինչպես արդեն ասվեց, տեխնիկական երկու առաջարկ է ներկայացրել Կառավարությունը, որն ընդունելի է եղել հանձնաժողովի կողմից, ինչպես նաև մեր գործընկեր Գեղամ Նազարյանը բովանդակային փոփոխություններ է առաջարկել սույն նախագծի շուրջ: Ձեռք է բերվել պայմանավորվածություն՝ առաջիկայում ունենալ մեծ հանդիպում՝ երկկողմ կան Կառավարության հետ, կամ եռակողմ, որին ներկա կգտնվեն նաև 3-րդ խմբի հաշմանդամության կարգ ձեռք բերված զինծառայողները, որպեսզի, հնարավորության դեպքում ծանոթանալով նրանց խնդիրներին և ունենալով արդեն ավելի կոնկրետ և ավելի թիրախային առաջարկներ, հասնենք նրան, որ երրորդ խմբի զինհաշմանդամները նույնպես համարվեն հիմնադրամի շահառու: Այսքանը: Խնդրում եմ նախագծին կողմ քվեարկել: Շնորհակալ եմ:

Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը: Մտքերի փոխանակության համար հերթագրվում:

«Պատիվ ունեմ» պատգամավորական խմբակցության անունից ձայն է խնդրում պատգամավոր Թագուհի Թովմասյանը: Համեցեք:

 Թ.ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, սիրելի քաղաքացիներ, շատ կարճ կգտնվեմ իմ խոսքում: Ուզում եմ հայտարարել, որ Ազգային ժողովի ամբիոնից պարոն Ղուլարյանն ստեց, և ես պատրաստ եմ իմ հնչեցրած հայտարարության յուրաքանչյուր տողի համար ապացուցողական մեծ բազա տրամադրել հնարավոր բոլոր հետաքրքրվողներին, իսկ եթե պարոն Ղուլարյանը շատ ազնիվ է, ապա առաջարկում եմ դիմել դատարան, դատարանում բոլոր փաստերը կներկայացնեմ, և, առնվազն, պաշտոնյային հարիր չէ Ազգային ժողովի ամբիոնից օգտագործել «սուտ» կամ «ստել» բառն այն դեպքում, երբ ինքն իր ելույթն ամբողջությամբ կառուցեց ստի վրա:

Ինչ վերաբերում է ծառերը չկտրված այգուն, որը, ըստ էության, դարձավ «փնթիություն» բառի հոմանիշը, այնուամենայնիվ, ուզում եմ արձանագրել, որ, այո, շարունակում եմ պնդել, որ ամենափնթի այգիներից մեկն է այդ այգին, և առաջիկայում կներկայացնեմ նաև դրա մասին հավաստող լուսանկարներ: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Տիկին Ստեփանյան, չե՞ք ուզում եզրափակիչ ելույթ ունենալ, պրն Խաչատրյա՞ն … Հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Հարգելի գործընկերներ, կրկին բոլոր պատգամավորներին հրավիրում եմ դահլիճ, որովհետև շատ շուտով քվեարկելու ենք:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Սիրիայի Արաբական Հանրապետության Կառավարության միջև օդային հաղորդակցությունների մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը: Լռություն դահլիճում:

Հիմնական զեկուցող՝ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Արմեն Սիմոնյան:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգարժան Ազգային ժողովի փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, ձեզ եմ ներկայացնում ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Սիրիայի Արաբական Հանրապետության Կառավարության միջև օդային հաղորդակցությունների մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Համաձայնագրի վավերացումը կնպաստի երկու երկրների միջև կանոնավոր օդային հաղորդակցությունների ոլորտում հարաբերությունների պատշաճ և լիարժեք իրավական կարգավորմանը, արդյունքում՝ երկկողմ կանոնավոր թռիչքների ապահովմանը, կխթանի երկկողմ տնտեսական կապերի ակտիվացումը: Կանոնավոր չվերթների իրականացումը խիստ դրական կանդրադառնա Սիրիայի համայնքի՝ դեպի Հայաստան շարժի, ինչպես նաև միջպետական, խորհրդարանական և այլ պատվիրակությունների փոխայցելությունների վրա:

Հիշեցնեմ, որ նախկինում նույնպես ունեցել ենք երկկողմ համաձայնագիր՝ 1995 թվականին կնքված, որն ուժի մեջ է 2001 թվականին, սակայն որոշակի սահմանափակումներ են եղել չվերթերի քանակի մասով: Այն ժամանակվա համաձայնագրով նախատեսված է եղել, որ ամեն կողմից նշանակվում են մեկական ավիաընկերություններ և այդ մեկական ավիաընկերություններն են իրականացնում չվերթեր դեպի Սիրիա և հակառակ ուղղությամբ, և այս նոր համաձայնագրով այդ թվում առաջարկվում է, որ այդ սահմանափակումը հանենք:

Եվ որպես տեղեկատվություն՝ այսօր ոչ կանոնավոր բնույթի շաբաթական մեկ չվերթ ունենք մեր երկրների միջև: Հիմնականում կիրակի օրերն են իրականանում: Այս համաձայնագրի կնքումը թույլ կտա՝ նաև կանոնավոր չվերթեր իրականացնել Սիրիայի և Հայաստանի միջև: Այսքանը, շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարցերի համար հերթագրում: Էդուարդ Աղաջանյան:

 Է.ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Պարոն Սիմոնյան, ինձ հետաքրքիր էր, թե արդյո՞ք այս նախագիծը պայմանավորված է պահանջարկի աճով, այսինքն՝ արդյո՞ք երկու երկրների միջև ուղևորափոխադրման մեծ, աճած պահանջարկ կա, կամ այս ընթացքում որևէ վիճակագրական տվյալ դուք ունե՞ք ձեռքի տակ, որի արդյունքում նմանատիպ որոշում է կայացվում, թե՞ սա, ուղղակի, ավելի շատ, որպես երկու պետությունների միջև բարի կամքի դրսևորման ակցիա է և ոչ թե կոնկրետ գործառնական նպատակ ունի:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար: Հստակ թվեր այս պահին չեմ կարող նշել, թե փոխադրումների ծավալները որքան են, բայց շաբաթական մեկ չվերթ է իրականացվում այսօրվա դրությամբ: Բայց դրանք ոչ կանոնավոր բնույթի չվերթեր են, չարտերային չվերթեր են և ինչո՞վ են պայմանավորված. որ նախկին համաձայնագրով որոշակի սահմանափակումներ էին դրված, թե ամեն կողմից ո՞ր ավիաընկերությունն է չվերթեր իրականացնում, և այդ սահմանափակումները նույնպես վերացնելու համար կողմերին առաջարկվում է այս համաձայնագրով որոշել, թե որ ավիաընկերությունները կիրականացնեն կանոնավոր բնույթի չվերթեր: Այս համաձայնագիրը, ավելի շուտ, պայմաններ ստեղծելու մասին է: Այսքանը: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Արձագանք չկա: Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը:

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Հովիկ Աղազարյանին: Համեցեք, պրն Աղազարյան:

 Հ.ԱՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ, հարգելի փոխխոսնակ, հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Սիրիայի Արաբական Հանրապետության Կառավարության միջև օդային հաղորդակցությունների մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Օրենքի նախագիծը քննարկվել է տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում: Մենք շատ ենք կարևորել այս համաձայնագրի վավերացումը, որովհետև այն էապես կբարելավի և կխթանի Հայաստանի Հանրապետության և Սիրիայի Արաբական Հանրապետության միջև բազմակողմանի հարաբերությունները՝ տնտեսական, քաղաքական և այլն:

Հանձնաժողովը տվել է դրական եզրակացություն, կոչ եմ անում պատեհ պահին կողմ քվեարկել: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարցերի համար հերթագրում: Գրանցված պատգամավորներ չկան, պարոն Աղազարյան, զբաղեցրեք ձեր տեղը: Ոչ, ոչ, չի գրանցվել, հարց չի տվել:

Մտքերի փոխանակության համար հերթագրում: Հերթագրված պատգամավորներ չկան: Պարոն Աղազարյան, եզրափակիչ ելույթի կարիք տեսնո՞ւմ եք: Համեցեք:

 Հ.ԱՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Պարոն Ռուբինյան, պարոն Սիմոնյան, շատ կարևորելով ընդդիմադիր մեր գործընկերների մասնակցությունը, և, անկեղծ եմ ասում, այս ամեն ինչը, մասնակցությունն օրենսդրական մեր գործունեությանը, ուղղակի, պարոն Վարդանյանի՝ տեղից հնչեցրած հարցին ասեմ, որ Հայաստանի Հանրապետության օրենքը համաձայնագիրը վավերացնելու մասին է:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Պարոն Սիմոնյան, եզրափակիչ ելույթի կարիք չե՞ք տեսնում: Հարցի քննարկումն ավարտվեց:

Հարգելի գործընկերներ, քննարկում ենք վերջին նախագիծը, որից հետո անմիջապես քվեարկելու ենք:

Քննարկում ենք Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Ավիացիայի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Հիմնական զեկուցող՝ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Արմեն Սիմոնյան:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգարժան Ազգային ժողովի նախագահ, փոխնախագահ, հարգելի գործընկերներ, «Ավիացիայի մասին» օրենքով օդանավ շահագործողի վկայականի տրամադրման հետ կապված հարաբերությունների կարգավորման դաշտից դուրս է մնացել օդանավ շահագործողի վկայական ստանալու հայտ ներկայացրած իրավաբանական անձի վրա կառավարման լիազորություններ ունեցող անձի, դա կլինի խորհրդի անդամ, տնօրեն, խոշոր բաժնետեր, շահագործման համար պատասխանատու անձ և այլն, տնտեսավարողի վատ հեղինակություն ունենալու հանգամանքը՝ որպես վկայականի տրամադրումը մերժելու կամ տրամադրած վկայականի գործողությունները դադարեցնելու հնարավորությունը, լիազորությունը: Այս նախագծով առաջարկվում է սահմանել այդպիսի լիազորություն և, սահմանել նաև, այսպես կոչված, «վատ հեղինակություն ունեցող» եզրույթի տակ ընկած անձանց նկատմամբ կիրառվող պահանջները և նման պարագայում, այդ դեպքերում օդանավ շահագործող վկայականի տրամադրումը մերժել կամ արդեն իսկ տրված օդանավ շահագործողի վկայականի գործողությունը կասեցնել: Այսքանը: Նախագիծը քննարկվել է տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում, լրամշակվել է և ներկայացվել է երկրորդ ընթերցման: Այսքանը:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը, հարցեր չեն լինի:

Հարակից զեկուցման համար ամբիոնի մոտ եմ հրավիրում տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Բաբկեն Թունյանին:

 Բ.ԹՈՒՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Հարգելի գործընկերներ, նախագիծը քննարկվել է մեր հանձնաժողովում, տվել ենք դրական եզրակացություն, կոչ ենք անում՝ երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունել: Շնորհակալություն:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Մտքերի փոխանակության համար հերթագրվում: Հերթագրված պատգամավորներ չկան: Պարոն Թունյան, եզրափակիչ ելույթ չե՞ք ուզում ունենալ, պարոն Սիմոնյան, եզրափակիչ ելույթ չե՞ք ուզում ունենալ:

Հարգելի գործընկերներ, նախագծերի քննարկումն ավարտվեց, խոսքը փոխանցում եմ պարոն Սիմոնյանին:

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, խնդրում եմ նախապատրաստվել քվեարկության:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 62

Դեմ՝ 10

Ձեռնպահ՝ 18

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» և ««Դատախազության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 60

Դեմ՝ 27

Ձեռնպահ՝ 0

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Վարման կարգով՝ համեցեք:

 Հ.ՄԱՄԻՋԱՆՅԱՆ

-Հարցը վերաբերում է «Ինքնիշխանության մասին» օրենքին, չէ՞: Հերթականությունը խախտվել է: Այս օրինագծի հետ կապված, իհարկե, աբսուրդ է, որ Հայաստանի Հանրապետությունն ինքնիշխանության տեսանկյունից պատմական մինիմումին հասցրած քաղաքական թիմն է այն ներկայացրել, բայց, մի կողմ դնելով այդ ամենը, հստակ ներկա են իրավական որոշակիության խնդիրներ, և, ինչպես նկատեցիք, երեկ օրենքը զեկուցող պաշտոնյան անգամ չէր կարողանում զեկուցել օրենքը և բացատրել, թե ինչ կարգավորումներ են նախատեսված այս օրենքով: Ուստի՝ «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը սրան քվեարկելու է ձեռնպահ:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն կարևոր ինֆորմացիայի համար: Քվեարկության է դրվում … Համեցեք, պարոն Ալեքսանյան:

 Վ.ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն: Ես կարծում եմ՝ պատմական մինիմումներից, առհասարակ, ով ով, բայց Հանրապետականն ու «Պատիվ ունեմ»-ը պետք է չխոսեն բոլոր առումներով:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն ևս մեկ շատ կարևոր ինֆորմացիայի համար:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 1

Ձեռնպահ՝ 26

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Աղբահանության և սանիտարական մաքրման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 26

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Ազգային ժողովի պատգամավոր Սիսակ Գաբրիելյանի և Թագուհի Ղազարյանի կողմից ներկայացված՝ ««Ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված ««Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության և օգտագործման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Կառավարության միջև` տեխնիկատնտեսական համագործակցության մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Քվեարկություն: Պարոն Վարդանյան, ինչո՞ւ:

Կողմ՝ 70

Դեմ՝ 1

Ձեռնպահ՝ 19

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Արդյունաբերական քաղաքականության մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» և ««Առևտրաարդյունաբերական պալատների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Հարգելի պատգամավորներ, հաջորդ քվեարկությունը սահմանադրական օրենք է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Պետական գաղտնիքի մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Տեղեկացնեմ, որ ևս 4 պատգամավոր իրենց կողմ քվեարկությունն են թողել: Տիկին Տիգրանյանի ձայնը նույնպես հաշվեք:

Կողմ՝ 63, գումարած 4՝ 67

Դեմ՝ 28

Ձեռնպահ՝ 0

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և կից ներկայացված ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Ընտանիքում բռնության կանխարգելման, ընտանիքում բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանության և ընտանիքում համերաշխության վերականգնման մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 62

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարության միջև տեղեկատվական անվտանգության ապահովման բնագավառում համագործակցության մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 69

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 22

Որոշումն ընդունվել է:

Վարման կարգով՝ Ռուբեն Ռուբինյան, համեցեք:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, իհարկե, ես չեմ կրկնի նախորդ նստաշրջանում իմ զարմանքն առ այն, որ, մասնավորապես, «Հայաստան» դաշինքը բոլոր նախագծերին քվեարկում է ձեռնպահ, բայց ձեր ուշադրությունը դարձնեմ մի հետաքրքրական բանի: «Հայաստան» դաշինքը, որը «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությանն անընդհատ մեղադրում է աշխարհի բոլոր երկրների հետ, առանց բացառության, հարաբերությունները փչացնելու մեջ, և «Հայաստան» դաշինքը, որը, կարծես թե, կողմ է, մասնավորապես Չինաստանի և Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները խորացնելուն, հենց նոր ձեռնպահ քվեարկեց այս երկու երկրների հետ համապատասխան համաձայնագրերի վավերացման նախագծերի առնչությամբ: Ես չգիտեմ, թե ինչու դա իրենք արեցին, զուտ ֆիքսենք: Շնորհակալություն: Պարոն Թևանյան, կարծում եմ՝ դուք հետաքրքիր ելույթներ կարող եք ունենալ այս թեմայով:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Պարոն Ռուբինյան, շնորհակալություն:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««2018 թվականի հունիսի 28-ին ստորագրված՝ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների և Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության կենտրոնական մաքսային մարմինների միջև «Եվրասիական տնտեսական միության և դրա անդամ պետությունների՝ մի կողմից, և Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության՝ մյուս կողմից, միջև ազատ առևտրի մասին» 2015 թվականի մայիսի 29-ի համաձայնագրի 5.7 հոդվածի համաձայն՝ տեղեկությունների փոխանակման իրագործման մասին» արձանագրության մեջ փոփոխություն կատարելու մասին» արձանագրությունը վավերացնելու մասին» օրենքի նախագիծը:

Քվեարկություն: Քվեարկությունից հետո:

Կողմ՝ 70

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 20

Որոշումն ընդունվել է:

Վարման կարգով՝ Ռուբեն Ռուբինյան, համեցեք:

 Ռ.ՌՈՒԲԻՆՅԱՆ

-Հարգելի գործընկերներ, «Հայաստան» դաշինքը նաև «Քաղաքացիական պայմանագրին» մեղադրում է, որ այն փորձում է աշխարհաքաղաքական ռևերսներ կատարել, դուրս գալ Եվրասիական ինտեգրացիոն գործընթացներից, բայց հենց նոր «Հայաստան» դաշինքը ձեռնպահ քվեարկեց Եվրասիական տնտեսական միությանը վերաբերող՝ Եվրասիական տնտեսական միություն-Վիետնամ համաձայնագրի վավերացմանը: Կրկին պարզ չէ, և կրկին, հարգելի գործընկերներ, կարծում եմ՝ հետաքրքիր ելույթներ կարող եք ունենալ այս թեմայով:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Վարման կարգով՝ պարոն Մինասյան: Համեցեք:

Ա.ՄԻՆԱՍՅԱՆ

-Ես հասկանում եմ, պարոն Ռուբինյան, ձեր անհագ ցանկությունը՝ անպայման և ամեն գնով ձեզ դնել մեզ ընտրողների տեղը, շնորհակալ եմ դրա համար, և հուսով եմ, որ առաջիկա ընտրություններում, երբ էլ լինի, տեղական ինքնակառավարման մարմինների կլինի թե բան, անպայման, կշտկեք այն սխալը, որ ունեցել եք, և կընտրեք մեզ:

Բայց հիմա, տեսեք, մենք մեր դիրքորոշումը բազմիցս արտահայտել ենք: Այնտեղ, որտեղ մենք ընդգծված բացասական բան չենք տեսնում, քվեարկում ենք կա՛մ ձեռնպահ, կա՛մ կողմ: Այնտեղ, որտեղ ընդգծված բացասական բան կա, դեմ ենք քվեարկում և դրա մասին բարձրաձայնում ենք, ինչպես դա եղավ Դատախազության և քրեական դատավարության օրենսդրական փաթեթում, ինչպես դա եղավ «Պետական գաղտնիքի մասին» օրենքի պարագայում և ինչպես դա լինելու է «Քաղաքաշինության մասին» օրենքի պարագայում: Կարծում եմ՝ հասկանալի է:

Եվ վերջին դիտարկումը. ակնկալում եմ, որ դուք համարժեք ձևով կմեկնաբանեք ձեր քվեարկությունները բոլոր նախագծերի մասով, դուք՝ անձամբ: Շնորհակալություն:

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Քաղաքաշինության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 61

Դեմ՝ 21

Ձեռնպահ՝ 6

Որոշումն ընդունվել է:

Ունենք ևս 4 նախագիծ՝ քվեարկելու:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության և Սիրիայի Արաբական Հանրապետության Կառավարության միջև օդային հաղորդակցությունների մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 68

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 22

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Ավիացիայի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Հանձնաժողովում քննարկել ենք, պարոն Մինասյան:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 28

Որոշումն ընդունվել է:

Քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված՝ ««Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 1

Ձեռնպահ՝ 26

Որոշումն ընդունվել է:

Եվ վերջին քննարկվող հարցը. քվեարկության է դրվում Կառավարության կողմից ներկայացված ««Ազգային անվտանգության մարմիններում ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և «Պետական պաշտոններ և պետական ծառայության պաշտոններ զբաղեցնող անձանց վարձատրության մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունելու մասին հարցը:

Քվեարկություն:

Կողմ՝ 63

Դեմ՝ 0

Ձեռնպահ՝ 27

Որոշումն ընդունվել է:

Կհանդիպենք 16:30-ին՝ Կառավարության հետ հարց ու պատասխանին:

ՆԱԽԱԳԱՀՈՒՄ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարգելի պատգամավորներ, «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 120-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր հերթական նիստերի չորեքշաբթի օրվա վերջին հիմնական նիստում Կառավարության անդամները պատասխանում են պատգամավորների բանավոր հարցերին։ Հարցերից յուրաքանչյուրը պետք է վերաբերի Կառավարության մեկ անդամի իրավասությանը վերապահված ոլորտին։ Հերթագրված, սակայն դահլիճից բացակայող պատգամավորը զրկվում է տվյալ հարցի քննարկման ընթացքում հարց տալու իրավունքից։ Նիստն ավարտվում է հերթագրված վերջին պատգամավորի հարցին պատասխանելուց հետո։ Հարցերը տրվում են` ըստ հերթագրման հաջորդականության։ Խնդրում եմ նախապատրաստվել հերթագրման. հերթագրում։

Պրն Արսենյան, մինչև ձեզ ձայն տալը ես առաջարկում եմ ողջունել Ազգային ժողովի «Բաց դռներ» ծրագրի շրջանակներում Ազգային ժողով այցելած Երևանի Եղիշե Չարենցի անվան 67 հիմնական դպրոցի աշակերտներին և ուսուցիչներին։

 ԾԱՓԱՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Առաջին հարցի համար՝ Գուրգեն Արսենյան։ Համեցեք։

 Գ.ԱՐՍԵՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցս ուղղում եմ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ պրն Փաշինյանին։ Հարգելի պրն վարչապետ, երեկ Կառավարությունում տեղի է ունեցել քննարկում՝ նվիրված ժողովրդագրական ուսումնասիրության արդյունքներին։ Խնդրում եմ, եթե դժվար չէ, ասեք, թե դուք ի՞նչ տպավորություն ստացաք և ինչ զգացողություններ ունեցաք, երբ ծանոթացաք այդ ուսումնասիրության արդյունքներին։ Եվ ինչպիսի՞ քայլեր պետք է ձեռնարկենք, որպեսզի կարողանանք դուրս գալ այն հնարավոր վիճակից, որը մեզ սպասվում է։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի հանրապետություն վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Համեցեք, պրն վարչապետ։

 Ն.ՓԱՇԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, պրն Արսենյան, հարցի համար։ Նախ՝ էնտեղ ներկայացված տվյալների մի զգալի մասը, բնականաբար, նորություն չէր ինձ համար, իսկ, ընդհանուր առմամբ, եթե մի բառով ասեմ, թե ինչ տպավորություն ստացա, տպավորությունս, ընդհանուր առմամբ, դառն է, որովհետև ժողովրդագրական վիճակի հետ կապված՝ մենք բոլորիս հայտնի խնդիր ունենք արդեն շատ երկար ժամանակ, բայց նաև լավ նորությունն այն էր, որ հետազոտության արդյունքներն ասում էին, որ եթե մենք ճիշտ քաղաքականություն վարենք, կարող ենք ժողովրդագրական դինամիկայի մեջ էական, շոշափելի և տեսանելի փոփոխություն մտցնել։ Եվ, ըստ էության, հիմնական մոտեցումն այն է, որ ժողովրդագրական վիճակի բարելավման համար, մեծ հաշվով ,կարևորագույն հանգամանքը որակյալ կյանքի ենթակառուցվածքի և միջավայրի ստեղծումն է։ Հարցը նույնիսկ մի քիչ հասավ քաղաքական քննարկման, որտեղ հարց բարձրացվեց, թե արդյո՞ք մենք հաշվարկել ենք, թե խաղաղությունն ինչ ազդեցություն կունենա և պատերազմն ինչ ազդեցություն կունենա կամ ունեցել է։ Ընդհանուր առմամբ, շարունակում ենք աշխատանքը, այդ աշխատանքը նախապատրաստական նշանակություն ունի ժողովրդագրության ռազմավարության մշակման առումով։ Եվ կան ռազմավարական ընտրություններ, որ մենք պիտի կատարենք։ Եվ, կարծես թե, մեր ռազմավարական ընտրությունները հենց էդ տրամաբանության մեջ են։

Իհարկե, բազմաթիվ նրբություններ կան, բայց, իհարկե, նաև երկու պրոբլեմ կամ երկու դիտանկյուն կա. մենք շատ դեպքերում տեսնում ենք, որ ծնելիության վրա ազդեցություն ունենալու գործիքներով, երբեմն չգիտակցելով, մենք երեխայի ծնունդն ընտանիքի համար դարձնում ենք, կներեք, կոպիտ ասած, սոցիալական ինչ-որ գումար ստանալու միջոց, բայց ռազմավարական տրամաբանությունն այն է, որ երեխայի ծնունդը մենք դարձնենք ընտանիքի երջանկության, արժեքների և, ընդհանրապես, այն հավատի արգասիք, որ նրան սպասվում է լավ ապագա։ Այսինքն՝ եթե շատ ընդհանուր և ոչ պրակտիկ հայեցակարգային գծերով ներկայացնեմ, մեծ հաշվով, ընտրությունը, այսինքն՝ քննարկումն էս շրջանակում է եղել, որն օգտակար է, և մենք ռազմավարական այդ ուղղության նկատմամբ պետք է շատ ուշադիր լինենք։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք, պրն Արսենյան։

 Գ.ԱՐՍԵՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Կարծում եմ, որ Կառավարությունը կշարունակի էդ ռազմավարական խնդիրը պահել իր ուշադրության կենտրոնում, որովհետև հին և անհերքելի ճշմարտություն կա. կան մարդիկ՝ կա երկիր, չկան մարդիկ՝ չկա երկիր։ Մենք պետք է մտածենք, որ մեր մարդիկ միշտ լինեն, որպեսզի լինի նաև մեր երկիրը։ Շնորհակալություն։

 Ն.ՓԱՇԻՆՅԱՆ

-Գիտեք, ժողովրդագրական վիճակի հետ կապված՝ կարծում ենք, որ էական նշանակություն ունի, պայմանական ասած, ակտիվ ծերության հանգամանքը կամ անգլերեն՝ «ageing» հայերեն ... (Խոսում են դահլիճում:) Ծեր բառն էդքան էլ լավ չէ ... (Խոսում են դահլիճում:) Ակտիվ … Պետք է բառ մտածել, կարճ ասած, որովհետև, տեսեք, հիմա, օրինակ՝ ժամանակակից աշխարհում տարիքի տրամաբանությունն էլ է փոխվում, ասենք՝ եթե մի ժամանակ 70, 75, 80 տարեկանը կարող էր համարվել, որ արդեն զառամյալ տարիք է, հիմա այդպես չէ, և լավ է, որ էդպես չէ։ Եվ մենք հիմա նաև, եթե նկատել եք, օրենսդրական որոշակի փոփոխություններով փորձում ենք էնպես անել, որ կենսաթոշակի տարիքի մեր հայրենակիցներին մաքսիմալ ակտիվ վիճակում պահենք, որպեսզի նրանք իրենց տնտեսական և հանրային ակտիվ գործունեությունը հնարավորինս պահպանեն, բայց դրա համար մի պայման կա, պետք է նրանք մաքսիմալ առողջ լինեն, հակառակ դեպքում … Բոլորն էլ՝ երիտասարդներն էլ, միջին տարիքում էլ պետք է առողջ լինեն, և սրանք փոխկապակցված խնդիրներ են։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Գևորգ Պապոյան, համեցեք։

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Կառավարության հարգարժան անդամներ, ես քիչ առաջ մեր աշակերտների հետ հանդիպման էի, և նրանք մի հարց տվեցին, և ես նրանց խոստացա փոխանցել հարցն էստեղ։ Տիկին Անդրեասյան, երևի, ձեզ ուղղված կլինի։ Մեր աշակերտները հարցնում են, թե ե՞րբ կլինի այն ժամանակը, երբ իրենց և մեր մնացած բոլոր դպրոցների ֆիզիկայի և քիմիայի լաբորատորիաները հագեցած կլինեն ժամանակակից տեխնոլոգիաներով, սարքերով, նյութերով։ Ես խոստացա հարցը փոխանցել ձեզ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի գիտության, կրթության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը։ Համեցեք, տիկին Անդրեասյան։

 Ժ.ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն Պապոյան, կարծում եմ՝ շատ կարևոր հարց են բարձրացրել մեր երեխաները, որովհետև լաբորատորիաների առկայությունը դպրոցում ուղիղ կապ ունի կրթության որակի հետ, և մենք էլ ենք շատ կարևորում, որ մեր բոլոր դպրոցներում լինեն հագեցած լաբորատորիաներ։ Եվ պիտի ասեմ, որ սա նաև Կառավարության ծրագրի թիրախ է։ Մենք ունենք հստակ սահմանված վերջնաժամկետ, մինչև 2026 թվականը մեր բոլոր դպրոցները պետք է հագեցած լինեն անհրաժեշտ բնագիտական և ոչ միայն բնագիտական, այլ նաև տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների լաբորատոր սարքավորումներով և սենյակներով։ Ասեմ, որ աշխատանքներն արդեն սկսված են, բոլոր ավագ դպրոցներում այդ հնարավորությունները ստեղծված են, նաև Տավուշի մարզի բոլոր դպրոցներն են նախորդ տարի ստացել անհրաժեշտ սարքավորումները։ Այս տարի բոլոր սարքավորումները կստանան Արմավիրի մարզի բոլոր դպրոցները, Արագածոտնի մարզը ցուցակում հաջորդն է։ Մենք պլանավորել ենք նաև Արարատի, Կոտայքի, Գեղարքունիքի մարզերի դպրոցներում աշխատանքներն ավարտել մինչև 2024 թվականի ավարտը և մինչև 2026 թվականը կունենանք արդեն ամբողջությամբ հագեցած լաբորատորիաներ նաև մյուս մարզերում ու Երևան քաղաքում։ Ինչ վերաբերում է նյութերին, որովհետև լաբորատորիաները պահանջում են նաև գործարկման ծախս, ապա պետք է ասեմ, որ դրանք ֆինանսավորման կարգով նախատեսված են և սեպտեմբերից դպրոցները կստանան ֆինանսավորում նաև լաբորատոր նյութերի համար։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Պրն Պապոյան, արձագանք։

 Գ.ՊԱՊՈՅԱՆ

-Տիկին Անդրեասյան, շնորհակալություն համապարփակ պատասխանի համար։ Եվս մեկ հարց, օգտվելով առիթից. նաև հարց հնչեց, թե, այսպես ասենք, ի՞նչ վիճակում է Կառավարության խոստումը՝ կապված 500 մանկապարտեզների, 300 դպրոցների հետ և, ըստ էության, Կառավարության ծրագրով մենք ո՞ւր ենք հասել այս պահին, ինչպիսի՞ տվյալներ կան ձեր ձեռքի տակ։ Այս հարցը նույնպես մեր աշակերտներին հետաքրքրում էր։

 Ժ.ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ

-Սա մեր ամենակարևոր ծրագրերից է՝ 300 դպրոցներ և 500 մանկապարտեզների վերակառուցման, կառուցման, հիմնանորոգման աշխատանքները բուռն փուլում են։ Նախորդ տարի ավարտել ենք անհրաժեշտ աշխատանքները 24 դպրոցներում և 46 մանկապարտեզներում։ Ընդ որում, հիշեցնեմ, որ մենք խոսում ենք թե՛ շինարարության, թե՛ ամբողջապես նոր գույքով ապահովման մասին։ Հենց այս օրերին քննարկում ենք այս ցանկերում ընդգրկված դպրոցների և մանկապարտեզների վերջնական ցուցակները, պլանավորում ենք, որ այս տարի պիտի ավարտենք նախագծման աշխատանքները և արդեն հաջորդ տարվանից ամբողջությամբ անցնենք շինարարության պրոցեսներին։ Այստեղ մի քանի տարբեր ծրագրեր ունենք, որպեսզի պարզ լինի, կա սեյսմիկ անվտանգության և դպրոցների բարելավման ծրագիր, որով խոշոր դպրոցներն են թիրախավորվում։

Ունենք մոդուլային դպրոցների ծրագիր, որը վերաբերում է գյուղական փոքր դպրոցներին և ունենք կրթահամալիրների ծրագիր, որը նաև դպրոց-մանկապարտեզ միասնական մոտեցում է ենթադրում։ Բոլոր ուղղություններով աշխատանքներն ընթացքում են։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Զարուհի Բաթոյան, համեցեք։

 Զ.ԲԱԹՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի Կառավարություն, հարցս վերաբերում է ոստիկանության բարեփոխումներին, մասնավորապես, գիտենք, որ նախատեսվում էր ոստիկանական բաժանմունքներում տեղադրվել տեսախցիկներ։ Որքան ես տեղյակ եմ, այն քանակը, որքան նախատեսված էր, այս պահին չունենք։ Կցանկանայի լսել, թե ի՞նչ հիմնավորում կա, որովհետև նաև որոշ հիմնավորումներ են հնչում տարբեր լրատվամիջոցներում, և արդյո՞ք մենք այս գործընթացը նախատեսում ենք շարունակել, թե՞ այլ կերպ պիտի վերափոխենք և այլ կերպ զարգացնենք ոստիկանության բարեփոխման գործընթացը։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի ներքին գործերի նախարար Վահե Ղազարյանը։ Համեցեք, պրն Ղազարյան։

 Վ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Բաթոյան։ Ուզում եմ տեղեկացնել ձեզ, որ 2020 թվականի մայիսից արդեն իսկ գործարկվել են Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության 10 բաժիններում տեսախցիկներ, որոնք կահավորված են քննական սենյակներում և ներկա պահին բոլորը գտնվում են նորմալ վիճակում, աշխատում են նորմալ, սակայն քրեական դատավարության փոփոխությունից հետո այդ գործընթացը դադարեց, քանի որ, դուք արդեն քաջատեղյակ եք, որ ոստիկանությունն արդեն նախաքննություն չի իրականացնում, այդ իսկ պատճառով դրա անհրաժեշտությունը վերացավ, բայց էս բարեփոխումների շրջանակում մենք նախատեսում ենք հանրապետության բոլոր բաժիններում տեղադրել տեսախցիկներ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Զ.ԲԱԹՈՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ։ Պրն Ղազարյան, վստահ եմ, որ հատկապես բռնության բացառման կամ տարբեր չարաշահումների ռիսկերը նաև կառավարելու իմաստով այս գործընթացը կարևոր է։ Բացի այդ, բնականաբար, նաև ակնկալում ենք և՛ միջազգային գործընկերների, և՛ հասարակական կազմակերպությունների ակտիվ մասնակցությունը, որովհետև ոստիկանության բարեփոխումները բոլորի ուշադրության կենտրոնում են, ուստի՝ այստեղ մենք պետք է մեկտեղենք մեր ջանքերը։ Եվ եթե կարծում եք, որ կա լրացուցիչ քննարկումների անհրաժեշտություն, այդ թվում՝ օրենսդիր մարմնի հետ, Կառավարության մյուս գործընկերների և շահագրգիռ կողմերի հետ, մենք պատրաստ ենք էս մասով ևս աջակցել, նպաստել էդ գործընթացին։ Շնորհակալ եմ։

 Վ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Ղազարյան, կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը։ Հաջորդ հարցի համար՝ Շիրակ Թորոսյան։ Համեցեք։

 Շ.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ, պրն Սիմոնյան։ Հարցս ուղղում եմ Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար տիկին Ժաննա Անդրեասյանին։ Հարցս հետևյալն է. տիկին Անդրեասյան, դուք շատ փայլում տիրապետում եք, մենք ունենք սփյուռքահայ դիմորդների համար առանձին ընդունելություն, և այդ ընդունելությունը տեղի է ունենում հիմնական քննական շրջանից հետո, օգոստոսի վերջին սեպտեմբերի սկզբին, և այդ ընդունելությամբ ընդունված դիմորդները, որոնք դառնում են ուսանող, եթե ուսուցման, ուսումնառման ընթացքում, ցուցաբերում են բարձր առաջադիմություն, զրկված են ռոտացիայի իրավունքից, այսինքն՝ պետության կողմից հատկացված պետպատվերով անվճար տեղերի համար պայքարելու հնարավորությունից պատճառաբանությամբ, որ նրանք ընդհանուր հիմունքներով չեն ընդունվել, այլ ընդունվել են արտոնյալ հիմունքներով։ Իրականում նրանք նույն քննությունն են հանձնում, արտոնությունը, ուղղակի, մրցութային բարձր կամ ցածր բալերի մեջ է, էս՝ առումով ես խնդիր չեմ տեսնում։ Եվ այս հարցի շուրջ, տիկին նախարար, մենք աշխատանքային ռեժիմով նախնական քննարկում ենք ունեցել, բայց ես, իսկապես, ուզում եմ տեղեկանալ, թե ձեզ մոտ՝ նախարարությունում, ինչ ընթացք է ստացել իմ բարձրաձայնած հարցը, և արդյո՞ք մենք հնարավորություն կունենանք՝ առաջիկա սեպտեմբերից սկսվող ուսումնական տարում ունենալ սփյուռքից ընդունված մեր հայրենակիցների ռոտացիայի իրավունք։ Շնորհակալ եմ։

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը։ Համեցեք, տիկին Անդրեասյան։

 Ժ.ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Թորոսյան, հարցի համար։ Այո, մենք նախնական աշխատանքային քննարկում ենք ունեցել և հարցը, իրոք, առկա է։ Այս պահին մեր սփյուռքահայ ուսանողները, այդ թվում՝ Ջավախքից ուսանողները կարողանում են ընդունվել մեր բուհեր 3 եղանակով և 3 եղանակներից երկուսի պարագայում ռոտացիայի խնդիր չի առաջանում։ Առաջին եղանակը նպատակային հատկացվող տեղերն են՝ շուրջ 70 տեղ ամեն տարի, որի շրջանակներում նրանք ընդհանրապես սովորում են անվճար հիմունքներով ամբողջ ուսումնառության ընթացքում։

Երկրորդ եղանակն ընդհանուր ընդունելության հիմունքներով դիմելն է և սովորելն է, որից նույնպես օգտվում են բազմաթիվ դիմորդներ, այդ թվում՝ Ջավախքից, և այս պարագայում էլ նրանց հանդեպ գործում են բոլոր այն օրենսդրական կանոնները, որոնք գործում են մեր ուսանողների հանդեպ, այդ թվում՝ կրթաթոշակի, ռոտացիայի մասով։

Երրորդ եղանակը, որը նշեցիք, օտարերկրյա քաղաքացիների ընդունելության կարգն է, որի շրջանակներում, այո, ռոտացիա չկա, բայց մենք քննարկել ենք ձեզ հետ, քանի որ արդեն իսկ «Կրթության մասին» գործող օրենքով նախատեսված է, որ Ջավախքից և Արցախից ուսանողների համար գործում է վարձավճարի հավասար մեխանիզմ, այսինքն՝ նրանց պարագայում օրենքով արգելված է սահմանել ավելի բարձր վարձավճար։ Այս մոտեցումն արդեն իսկ հնարավորություն է տալիս, որ մենք նաև ռոտացիայի հնարավորությունը քննարկենք։ Եվ սա ենթադրում է Կառավարության համապատասխան որոշման փոփոխություն, որը, կարծում եմ՝ հնարավոր է հասցնել իրականացնել մինչև սեպտեմբեր և նոր ուսումնական տարուց կիրառել արդեն նոր ընդունվողների համար։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Շ.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Շատ շնորհակալ եմ, տիկին Անդրեասյան։ Նշեմ, որ «Կրթության մասին» օրենքի այդ դրույթը 2009 թվականին իմ նախաձեռնությամբ է իրականացվել, որպեսզի ջավախահայությունը և արցախահայությունը Հայաստանի բուհերում Հայաստանի քաղաքացիներին հավասար վճարեն։ Եվ այս ռոտացիան, որը դուք խոստանում եք հիմա Կառավարության որոշման փոփոխության տեսքով, կարող եմ ասել, որ լրջագույն ձեռքբերում է լինելու մեր սփյուռքահայ ուսանողների, այդ թվում՝ հատկապես ջավախեցիների համար, որովհետև բարձր առաջադիմությամբ բազմաթիվ երեխաներ չեն կարողանում օգտվել անվճար սովորելու հնարավորությունից, որը կորցնում է իրենց մոտ սովորելու մոտիվացիան։ Սա հրաշալի ձեռքբերում կլինի և, իսկապես, մեծ աջակցություն ողջ սփյուռքահայությանը, մասնավորապես, մեր ջավախահայերին։ Շնորհակալություն։

 Ժ.ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Թորոսյան։ Կարծում եմ՝ սա մեզ համար էլ կարևոր կլինի, որովհետև վերջին տարիներին նկատվում է Ջավախքից ուսանողների թվի անկում։ Եվ, կարծում եմ՝ սա նաև հավելյալ կխրախուսի՝ դիմել և ուսումնառությունը շարունակել մեր բուհերում։

  Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հասմիկ Հակոբյան, համեցեք։

 Հ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, կցանկանայի ազգային անվտանգության սպառնալիք հանդիսացող հարցի անդրադառնալ։ Խոսքը թմրանյութերի շրջանառության ծավալների և քիմիական կախվածություն ունեցող անձանց թվի աճի մասին է։ Ակնհայտ է, որ ավանդական միջոցներով սրա դեմ պայքարն այնքան էլ արդյունավետ չէ, քանի որ թմրանյութերի տարածումն իրականացվում է նորագույն տեխնոլոգիաների կիրառմամբ։ Միայն 2020 թվականի համեմատ 2023 թվականին շուրջ 4 անգամ ավելացել է թմրանյութերի այդ օնլայն կոչված շոփերը՝ հասնելով մի քանի հազարի, ինչը մեծագույն խնդիր է ոչ միայն Հայաստանի համար, այլ ամբողջ աշխարհի համար։ Հիմա՝ հարցս. արդյո՞ք մեր ոստիկանության համապատասխան ստորաբաժանումները տեխնիկապես վերազինված են, արդյո՞ք այդ ստորաբաժանման աշխատակիցները տիրապետում են ժամանակակից գործիքներին և արդյո՞ք, օրինակ՝ որոշակի պարբերականությամբ վերապատրաստումներ անցնում են, թե՞ ոչ։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի ներքին գործերի նախարար Վահե Ղազարյանը։ Համեցեք, պրն Ղազարյան։

 Վ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Իրոք, ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության կողմից բավականին աշխատանքներ են կատարվում թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարի ուղղությամբ։ Դիցուք՝ 2023 թվականի հունվարի 1-ից առ այսօր ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության կողմից օպերատիվ ամփոփագրերով արձանագրվել է 324 դեպք, որից 122-ը՝ իրացման դեպք, 150-ը՝ պահելու դեպք։ Նշված դեպքերից մոտ 45-ը սինթետիկ թմրանյութեր են, իրոք, մտահոգիչ է: Կան դեպքեր, ես վստահ եմ, որ կան թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության մեծ ծավալներ, այդ իսկ պատճառով 2023 թվականը ոստիկանության կողմից հայտարարվել է թմրամիջոցների դեմ պայքարի տարի։ Կատարվել են մի շարք աշխատանքներ, մշակվել է ռազմավարության ծրագիր թմրամիջոցների դեմ պայքարն ավելի արդյունավետ դարձնելու համար։ Համագործակցում ենք միջազգային կառույցների հետ, ուսումնասիրում ենք այլ երկրների արդյունավետ փորձերը, որոնց արդյունքով նպատակ ունենք օրենսդրական փոփոխություններ իրականացնել, բացատրական աշխատանքներ ենք կատարում, արդեն սկսել ենք աշխատանքներն անչափահասների և երիտասարդության շրջանում։ Նախատեսում ենք նաև ուժեղացնել հսկողությունը սահմանային անցակետերում, որում կներգրավվեն նաև վարժեցված հատուկ շներ։ Նաև ակնկալում ենք հանրության աջակցությունն այդ չարիքի դեմ պայքարի ուղղությամբ։

Իսկ ինչ վերաբերում է համացանցին, գիտեք, որ էսօր ամենաշատ տարածվածը համացանցի միջոցով է։ 2022 թվականին Քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչությունում ստեղծվեց համացանցի միջոցով թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարի բաժին, և նշեմ, որ բավականին արդյունավետ աշխատանք ծավալվեց, և ունեցանք բավականին լավ արդյունքներ։ 2023 թվականին հայտնաբերվեց 143 դեպք՝ բոլորիս հայտնի Տելեգրամ կանալով։ Եվ դրա հետ կապված՝ մենք նախատեսում ենք նաև ավելի ընդլայնել էդ բաժինը և սարքել վարչություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Հ.ՀԱԿՈԲՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն Ղազարյան, ես կուզենայի, որ մենք բոլորս նաև մի հարցի ուշադրություն դարձնենք։ Ես ինքս ականատես եմ եղել նմանատիպ տելեգրամյան ալիքների գովազդի, օրինակ՝ դպրոցների շինությունների հարակից տարածքներում և, իհարկե, ահազանգից հետո դրանք մաքրվել են, բայց նորից նույն տեղում անգամ բերում են և նորից էդ գովազդները պատերի վրա գրում են։ Կուզենայի, որ սրան, անպայման, ուշադրություն դարձնենք։ Ես ինքս փորձեցի՝ մտա էդ տելեգրամյան ալիքները, ու, այո, էնտեղ ժամանակակից մարկետինգային հնարքներ են օգտագործվում՝ մարդկանց ներգրավելու, շահագրգռելու համար։ Հատկապես որովհետև երիտասարդացել է օգտագործողների թիվը, սրա վրա պետք է լրջագույն ուշադրություն դարձնել։ Շնորհակալ եմ։

 Վ.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Կանենք ամեն ինչ։ Եվ ես ուզում եմ վստահեցնել, որ տարվա վերջ կունենանք բավականին դրական արդյունքներ և ցուցանիշներ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Ղազարյան։ Ալխաս Ղազարյան, խնդրեմ։

 Ա.ՂԱԶԱՐՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցս ուղղում եմ առողջապահության նախարարին։ Տիկին Ավանեսյան, օրերս գործընկերներիս հետ հանդիպում ենք ունեցել Գեղարքունքի մարզի Վարդենիս համայնքի բնակիչների հետ, և վարդենիսցիները հետաքրքրված են, թե առաջիկայում հնարավոր կլինի Վարդենիսում ունենալ դիալիզ անելու հնարավորություն, ինչպես նաև Վարդենիսում լինի դիահերձարան։ Ես տեղյակ եմ, որ Մարտունիում կա և՛ մեկը, և՛ մյուսը, սակայն համայնքները միմյանցից բավականին հեռու են, և կարծում եմ՝ անհրաժեշտություն է։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցին կպատասխանի առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը։ Համեցեք, տիկին Ավանեսյան։

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Տեսեք մենք, իհարկե, դիտարկում ենք մարզերում ծառայությունների համաչափ հասանելիության տեսանկյունից և ամեն ինչ անում ենք, որ ծառայությունները հնարավորինս մոտ լինեն բնակավայրին, բայց կա մի այլ տեսանկյուն, որը ևս պիտի հաշվի առնենք, դա ծառայությունների ճիշտ բաշխվածությունն է, քարտեզագրումն է։ Եվ պիտի հստակ լինի, թե որ խումբ ծառայություններն են հնարավոր որակյալ հասանելի դարձնել մոտ բնակավայրին և որոնք են, որ պահանջում են որոշակի հոսունություն, որոշակի նոր տեխնոլոգիաներ, մասնագետների առկայություն, և դա ինչպես պետք է անենք, որ խմբավորված լինեն ավելի մարզային կենտրոններում, բայց, իհարկե, հասանելիության սկզբունքը պահելով։

Ինչպես գիտեք այս տարի մենք հանձնում ենք Մարտունու բժշկական նորակառույց կենտրոնը, որ հագեցած է լինելու նորագույն սարքավորումներով։ Ասեմ, որ անցյալ տարի արդեն սարքավորումների մի քանի հատված թարմացվել է և ամբողջական դա կտեղափոխվի արդեն նոր թարմացված ֆորմատով Մարտունու բժշկական կենտրոն, և Վարդենիսից մեր պացիենտները ստանում են ծառայությունը Մարտունիում։

Հիմա, դիալիզի ծառայության համար անհրաժեշտ է ունենալ որոշակի նվազագույն թիվ, այսինքն՝ պետք է ունենանք պացիենտների թիվ, որը հնարավոր է դարձնում այդ ծառայության առկայությունը տվյալ բժշկական կենտրոնում։ Եթե հիշողությունս չի դավաճանում, մենք Վարդենիսում 5 պացիենտ ունենք, իսկ Մարտունիում՝ մոտ 40, դրա շրջանակներում է, և, ինչպես տեսնում եք, 5 պացիենտի համար Վարդենիսում կենտրոն և ծառայություն ունենալը, իհարկե, դժվար է լինելու, որովհետև դա ենթադրում է մասնագետ, ենթադրում է տեխնոլոգիաներ և այլն։ Բայց հասանելիության մեծացումը և լավ ճանապարհներն ու տրանսպորտային լավ կապվածությունը բերում են նրան, որ այդ ծառայությունը շատ հասանելի է դառնում Մարտունիում։

Նույն բանը նաև դիահերձարանն է։ Մարտունիում արդեն իսկ գործում է ամբողջական վերակառուցված և վերազինված դիահերձարանը, որը ևս պետք է ծառայի ամբողջ մարզի կարիքները բավարարելուն։

Բայց նշեմ, որ Վարդենիսի բժշկական կենտրոնի նախագծանախահաշվային աշխատանքներն այս տարվա բյուջեով արդեն հաշվարկված են։ Մարտունին ավարտելուց հետո պետք է, իհարկե, ունենանք նմանատիպ, նույն ստանդարտներով կառուցված նաև Վարդենիսի բժշկական կենտրոնը, որը, գուցե ավելի համեստ ծառայությունների շրջանակով, բայց նույն որակով պետք է ծառայի մարզի բնակչությանը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։ Արձագանք չունե՞ք, շնորհակալություն։ Կարող եք զբաղեցնել ձեր տեղը, տիկին նախարար։

Հաջորդ հարցի համար՝ Կարեն Սարուխանյան։ Համեցեք։

  Կ.ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի Կառավարություն, վերջին շրջանում հանդիպումներ եմ ունեցել Շիրակի մարզի բոլոր 6 համայնքների բնակիչների հետ, և, բացի սոցիալական, առողջապահական խնդիրներից, քաղաքացիները բարձրացրել են նաև իրենց համայնքներում թափառող շների հարցը։ Խնդրում եմ ներկայացնել, թե Կառավարությունն ի՞նչ միջոցներ է ձեռնարկում՝ այս հարցի հետ կապված, քանի որ փորձը ցույց է տալիս, որ միայն համայնքային միջոցները հարցին լուծում չեն տալիս։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի տարածքային կառավարման նախարար Գնել Սանոսյանը։ Համեցեք։ Լռություն դահլիճում։

 Գ.ՍԱՆՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Իսկապես, հարցը բավական սուր է ոչ միայն Շիրակում, այլև ամբողջ հանրապետությունում։ Հարցն իրականում համայնքների տիրույթում է, բայց համայնքներն ունեն մի շարք դժվարություններ։ Սկզբնական փուլում, երբ համայնքները խոշորացված չէին, եղած դժվարություններին ավելանում էին նաև ֆինանսական դժվարությունները, բայց հիմա միավորման, խոշորացման գործընթացում, կարծես, այդքան ֆինանսական չէ խնդիրը, ինչքան կազմակերպչական։ Ավելի շուտ նկատի ունեմ, թե ովքեր դա պետք է իրականացնեն։ Մենք ունենք բազմաթիվ համայնքներ, որոնք նախաձեռնել են և իրականացրել են որոշակի մրցութային գործընթացներ, որպեսզի պատվիրեն, վարձակալեն ինչ-որ ընկերություններ, որոնք կիրականացնեն նմանատիպ գործընթաց, մոտավորապես այնպես, ինչպես Երևանում ունենք։ Եվ, ցավոք սրտի, հիմնականում չկան այդպիսի մասնագիտացված կազմակերպություններ, ընկերություններ, որոնք հայտ կտան, կմասնակցեն և կիրականացնեն այդ գործընթացը։ Մենք պարբերաբար քննարկումներ ունենում ենք և՛ մեր գործընկեր մարզպետների, և՛ այլ գերատեսչությունների հետ, մտածում ենք, այդ հարցում միգուցե մարզային նշանակության ինչ-որ կառույցներ պետք է ստեղծել, բայց այդ դեպքում արդեն ՀՈԱԿ չի դառնա, ՊՈԱԿ կդառնա, բայց հարցը համայնքային տիրույթում է։ Այսինքն՝ նաև իրավական խնդիր կա, բնապահպանական խնդիր կա՝ կենդանիների հետ կապված։ Թեև հարցը կա, թեև լուրջ է, բայց, ցավոք սրտի, մի շարք համայնքների փորձերը դեռ հաջողություն չեն բերում հարցը լուծելու առումով։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Կ.ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն Սանոսյան, նոր իմ գործընկերներն ասացին, որ մենակ Շիրակի մարզում չէ, բոլոր համայնքներում այս խնդիրն ունենք։ Նաև այդ ամենը պայմանավորված է կենդանիների միգրացիայով, երբ մի համայնք այդ ուղղությամբ աշխատում է, կողքի համայնքներից կենդանիների միգրացիա է լինում ։ Ես խնդրում եմ հնարավորության դեպքում Կառավարության մակարդակով փորձել այս հարցին լուծում տալ, Ազգային ժողովն էլ, վստահ եմ՝ կաջակցի հարցի լուծմանը։

 Գ.ՍԱՆՈՍՅԱՆ

-Շատ լավ։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն Սանոսյան։ Հաջորդ հարցը՝ Էմմա Պալյան։ Համեցեք, տիկին Պալյան։

Է.ՊԱԼՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ։ Հարցս ուղղում եմ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին։ Մեծարգո պրն վարչապետ, փետրվարի 16-ին կայացած Կառավարության նիստի ժամանակ դուք հայտարարեցիք, որ խաղաղության պայմանագրի նախագծի մեր առաջարկները փոխանցվել են ադրբեջանական կողմին, ինչպես նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներին։ Հարցս հետևյալն է. որևէ արձագանք այս ընթացքում եղե՞լ է Ադրբեջանի կողմից, ինչպես նաև ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահ երկրների կողմից և եթե եղել է, ինչպիսի արձագանք է դա։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Համեցեք, պրն վարչապետ։

 Ն.ՓԱՇԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ հարցի համար։ Այո, դուք ճիշտ եք, փոխանցվել է խաղաղության պայմանագրի մեր տարբերակը, բայց արձագանք՝ որպես այդպիսին, դեռ չունենք, որովհետև երբ մենք էլ ստանում ենք նմանատիպ փաստաթուղթ, դրան արձագանքի ձևավորումը տևում է որոշակի ժամանակ։ Եվ ենթադրում եմ, որ որոշակի ժամանակից հետո ինչ-որ արձագանք կլինի, բայց նաև ուզում եմ ասել, որ այս ընթացքում տեղի է ունեցել խաղաղության պայմանագրի շուրջ աշխատանքի 3 շրջափուլ։ Այսինքն՝ նրանք են առաջարկ տվել, մենք ենք արձագանքել և էդպես 3 անգամ, և աշխատանքն այդ ուղղությամբ պետք է շարունակենք։ Ընդ որում՝ ուզում եմ ընդգծել նաև, որ անկախ առերես հանդիպումներից, նաև փաստաթղթային աշխատանքներ են իրականացվում, և միշտ չէ, որ այդ աշխատանքները պահանջում են առերես հանդիպում։ Վերջերս, օրինակ՝ նաև մենք ադրբեջանական կողմին ենք փոխանցել սահմանների սահմանագծման հանձնաժողովների աշխատանքի կանոնակարգի նախագիծ, նաև դրա արձագանքին ենք սպասում։

Իսկ այն առաջարկները, որոնք մենք արել ենք նախկինում կոմունիկացիաների բացման վերաբերյալ, սահմանային անվտանգության ապահովման վերաբերյալ, այդ բոլոր առաջարկները շարունակում են մնալ ուժի մեջ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք, տիկին Պալյան։ Շնորհակալություն։ Հռիփսիմե Հունանյան, համեցեք։

 Հ.ՀՈՒՆԱՆՅԱՆ

-Հարգելի Կառավարություն, հարցս ուղղում եմ առողջապահության նախարար տիկին Ավանեսյանին։ 2023 թվականի հունվարի 5-ին Կառավարության 22-Ն որոշումը սահմանեց անպտղություն ունեցող կանանց տարիքային վերին շեմը, որը 35 տարեկանն է։ Այսինքն՝ մինչև 35 տարեկան հասակը ներառյալ անպտղություն ունեցող կանայք կարող են երեխա ունենալ արհեստական բեղմնավորման ճանապարհով։ Քանի որ այս հարցի հետ կապված՝ ինձ դիմել են տասնյակ կանայք, որոնց տարիքը 38 և բարձր է եղել, ուզում եմ հարցնել. արդյո՞ք չեք կարծում, որ 35 տարեկան տարիքային շեմը ցածր չէ։ Եվ, քանի որ բժշկության այս ճյուղն այդքան շատ չեմ ուսումնասիրել, խնդրում եմ նշել ցուցումները, տարիքային խմբի հակացուցումները և արդյո՞ք ունենք արհեստական բեղմնավորման արդյունավետության վիճակագրություն՝ կապված տարիքային խմբի հետ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Առողջապահության նախարար տիկին Ավանեսյան, խնդրեմ։

Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Ուղղակի,, մի փոքր պարզաբանում. Կառավարության էս նոր որոշմամբ մենք ոչ թե նոր սահմանեցինք որոշակի տարիք, այլ արդեն իսկ եղած այս ծրագիրը, որի շեմը հենց 35 տարին էր, ընդլայնեցինք շատ ավելի մեծ շահառուների խմբի համար։ Եվ ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ եթե 2022 թվականին ամբողջ տարվա ընթացքում ունեցել ենք մոտ 900 դիմում այս ծրագրի շրջանակներում, միայն 2023 թվականի հունվար-փետրվարին արդեն 750-ից ավելի դիմում ենք ստացել։ Սա նշանակում է, որ, իսկապես, ծրագիրը սպասված էր և ուրախ ենք, որ նման արձագանք ունի։ Գիտեք, մեր սկզբունքն էր, երբ այս ծրագիրը ներմուծվեց, տարեցտարի վերանայել և դրա շրջանակներն ընդլայնել։

Ինչ վերաբերում է տարիքային շեմին, ասեմ, որ միայն հենց երկրորդ էտապի վերարտադրողական առողջության էդ բարձր տեխնոլոգիաների հատվածի համար է տարիքային շեմը սահմանված՝ ելնելով հենց բժշկական ցուցումներից, ելնելով արդյունավետությունից, որովհետև միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ ինչքան բարձր է տարիքը, էնքան երեխայի ծնվելու հավանականությունը շատ ավելի ցածր է, դրա կողմնակի ազդեցությունը կնոջ առողջության վրա ավելի ակնհայտ է և այլն։ Այսինքն՝ մենք վերցրել ենք հիմք նաև բժշկական ցուցումներն ամենալավ տարիքային շեմի առումով, որպեսզի ունենանք լավ արդյունքներ և չվնասենք կանանց առողջությանը։

Եվ երկրորդը. ընդլայնել ենք շրջանակը նաև այդ առաջին փուլի առումով, որը շատ ավելի նվազ վնասակար է։ Առաջին փուլը մինչև 42 տարեկանն է հասանելի։

Միանշանակ, մենք էլ ենք ստանում դիմումներ և խնդրանքներ, որ ծրագիրն էլ ավելի ընդլայնենք։ Մենք դա միանշանակ նախատեսում ենք, առաջին 6 ամիսների արդյունքները կամփոփենք և կտեսնենք, թե հաջորդիվ ինչպես ենք ծրագրի շրջանակն ընդլայնելու։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

  Հ.ՀՈՒՆԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Ավանեսյան։ Լիլիթ Ստեփանյան։

 Լ.ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Կառավարության հարգելի գործընկերներ, հարցս ուղղում եմ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար պրն Մկրտչյանին։ Պրն Մկրտչյան, հանգստյան օրերին հանդիպում եք ունեցել «Իմ քայլը» հիմնադրամում, որտեղ ծանոթացել եք պատերազմի մասնակիցների մասնագիտական ներուժի բացահայտման պիլոտային ծրագրին։ Կցանկանայի, որպեսզի մեզ հետ կիսվեք, թե մոտավորապես ի՞նչ միջոցառումներ են կազմակերպվել, քանի՞ մասնակից ենք ունեցել և, առհասարակ, ծրագիրն ի՞նչ արդյունավետությամբ է գործել։ Եվ, եթե կա որոշակի արդյուննավետություն, քանի որ նախկինում ծրագիրը գործել է միայն Շիրակի մարզում, արդյո՞ք չեք կարծում, որ այն պետք է տեղայնացնել Հայաստանի Հանրապետության այլ մարզերում ևս։ Հարցս հրատապ է, քանի որ այսօր Ազգային ժողովն ընդունեց ևս մեկ օրենքի նախագիծ, որով հաշմանդամության որոշակի խմբի փոփոխության արդյունքում 2-րդ խմբի 114 շահառու ընդգրկվել է 3-րդ խմբում, սակայն Կառավարության աջակցությամբ, նախաձեռնությամբ մենք դեռ կշարունակենք վճարել առնվազն 3 տարի մեր զինհաշմանդամ տղաներին, չնայած, որ նրանք այլևս չեն հանդիսանում հիմնադրամի շահառու։ Հասկանալի է, որ այս 3 տարին մենք պետք է օգտագործենք ծառայությունների որակի բարձրացման, աշխատատեղերի ստեղծման համար, որպեսզի մեր զինհաշմանդամները չմեկուսանան։ Կխնդրեի նաև այս առումով ներկայացնել, թե նախարարությունում ինչ քննարկումներ կան և ինչ առաջարկներ ունենք զինհաշմանդամներին։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցին կպատասխանի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Նարեկ Մկրտչյանը։ Համեցեք, պրն Մկրտչյան։

 Ն.ՄԿՐՏՉՅԱՆ

-Տիկին Ստեփանյան, շնորհակալություն հարցի համար։ Հետպատերազմյան ճգնաժամի հաղթահարման կարևոր ուղղություններից մեկը պատերազմի մասնակիցների և, մասնավորապես, հաշմանդամության կարգավիճակ ձեռք բերած անձանց վերասոցիալականացման, տարբեր զբաղվածության ծրագրերում իրենց վերապրոֆիլավորման և այլ գործընթացներում ներգրավելն էր։ Եվ ես ուրախությամբ պետք է ասեմ, որ այս հարցը ոչ միայն Կառավարության ուշադրության կենտրոնում է եղել, այլ նաև հասարակական ոլորտի և շատ զգայուն հարց է։ Կառավարությունը տարբեր կազմակերպությունների, հիմնադրամների մասնակցությամբ, նրանց հետ փոխհամագործակցությամբ հետ և այլն, պատերազմի ավելի քան 1000 մասնակիցների համար իրականացրել է մասնագիտական վերապատրաստման, մասնագիտական ներուժի բացահայտման տարբեր ծրագրեր։ «Իմ քայլը» հիմնադրամի հետ համագործակցությունը տարբերվում է նրանով, որ հիմնականում հետևողական են եղել՝ այն դեպքերի հետ կապված, որոնք իրենք բացահայտել են և, այսպիսով գնացել են, ուղեկցել են մինչև վերջ, և հիմա էլ շարունակում են աշխատել նրանց հետ։

Շիրակի մարզն էր պիլոտը և Շիրակի մարզում հաշմանդամություն ձեռք բերած տղաներ ավելի քան 130 մասնակցել են, ավելի քան 40 տղաներ շարունակում են այդ ծրագրի շահառու հանդիսանալ, իսկ մնացածն այնպես չէ, որ ... Որոշները Հայաստանում չեն գտնվել, որոշներն արդեն մասնակցում են այլ տարբեր ծրագրերի կամ արդեն իսկ աշխատանք ունեն։ Իրականում տեղի է ունեցել մասնագիտական ներուժի բացահայտում, և կարիքահենքությունից բխեցվել են ծառայություններ և վերապատրաստման ծրագրեր, որոշ դեպքերում նաև՝ բիզնեսի աջակցություն, այսինքն՝ օգնել են բիզնեսի պլանավորման և այլ հարցերով։ Եվ գործադիր տնօրենի՝ պրն Հայրապետյանի հետ պայմանավորվել ենք, որ այս արդյունքներն ամփոփելուց հետո ևս երկու մարզի ուշադրություն կդարձվի և երկու մարզում կշարունակվի, այսինքն՝ տվյալներն ամփոփելուց հետո այդ որոշումը կկայացվի։ Բայց ես ցանկանում եմ ասել, որ, նմանատիպ համագործակցության ծրագրերից բացի, Կառավարությունը նաև նախաձեռնել է զբաղվածության տարբեր ծրագրեր պատերազմի մասնակիցների համար, կապ չունի՝ հաշմանդամության կարգավիճակ ո՞ւնի, թե՞ ոչ ։

Կոնկրետ՝ նախորդ տարի աշնանը մենք պիլոտային մի ծրագիր իրականացրինք 2016 թվականի, 2020 թվականի պատերազմի մասնակիցների համար, որը զբաղվածության ծրագիր էր։ Ինչո՞ւ պիլոտային. որովհետև մենք պետք է միջանկյալ գնահատական իրականացնենք փետրվար ամսին և դիտարկենք շարունակելու նպատակահարմարությունը։ Ուրախությամբ պետք է ասեմ, որ, ընդհանուր առմամբ, դրական են ուսումնասիրության արդյունքները, հիմա գտնվում է վարչապետի աշխատակազմում և մեր ներքին քննարկումների արդյունքում մենք շուտով կհրապարակենք մեր որոշումը, թե երկարացնո՞ւմ ենք, այդ ծրագրերի ծավալները մեծացնո՞ւմ ենք, թե՞ ոչ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Արձագանք, խնդրեմ։

 Լ.ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն մանրամասները ներկայացնելու համար, պրն նախարար։ Եվ, քանի որ դուք ասացիք, որ մասնավոր ոլորտը նույնպես անտարբեր չէ այս խնդրին և մասնավորն էլ իր հերթին տարբեր հիմնադրամների և կազմակերպությունների միջոցով փորձում է աջակցել պատերազմի մասնակիցներին և ոչ միայն հաշմանդամներին, ես կարծում եմ՝ կարելի է Կառավարության և մասնավոր ոլորտի ջանքերը, պոտենցիալը և գաղափարները միքսել, որպեսզի ավելի արդյունավետ ծրագրեր ունենանք։ Շնորհակալություն։

 Ն.ՄԿՐՏՉՅԱՆ

-Բնականաբար, մենք իրականում շատ սերտ համագործակցություն ունենք, նաև միջազգային կառույցների հետ ենք համագործակցում և, անպայման, աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության հետ հուշագրային հարաբերություններով ենք առաջ շարժվում, որովհետև էնտեղ կան անձնական տվյալների հետ կապված, նրբություններ, միասնական սոցիալական ծառայության տարածքային կենտրոններն անհատական աշխատանքներ են տանում։ Եվ, կրկնեմ՝ կարիքից բխած ծառայություններ ենք մատուցում։ Եվ մեր այդ պիլոտային ծրագրի արդյունքում, փետրվարին պետք է ավարտվեր ծրագիրը, ծրագիրն ավարտվեց դեկտեմբերի առաջին շաբաթում, արդեն 280 շահառու ունենք։ Այսինքն՝ նրանց ծրագրերը մենք կուսումնասիրենք և հակված ենք վերաբացել այդ ծրագիրը՝ ավելի շատ շահառու ունենալու նպատակով։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն նախարար։ Հաջորդ հարցի համար՝ Արմեն Խաչատրյան։ Համեցեք։ Հանո՞ւմ եք։

Ռուստամ Բաքոյան։

Ռ.ԲԱՔՈՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարցս տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար պրն Սանոսյանին է ուղղված։ Պրն Սանոսյան, եզդիական համայնքներ այցելելիս հաճախ հավաքագրում ենք խնդիրներ և այդ խնդիրներն իմ խողովակով փոխանցում Կառավարության մեր գործընկերներին։ Եվ այդ խնդիրների զգալի մասը հենց ձեզ հետ ենք քննարկում, ձեր նախարարության տիրույթում է և մի շարք խնդիրներ ձեզ հետ քննարկելու արդյունքում փորձում ենք լուծումներ գտնել։ Վերջին շրջանում նաև իմ ազգակիցներին խոստացել էի, որ հետևողական եմ լինելու հատկապես Արևուտ խոշորացված համայնքի Հացաշեն-Սորիկ և Թաթուլ-Կանչ-Հակո գյուղերի ճանապարհների հիմնանորոգման աշխատանքների մասով, որ մոտ ապագայում մենք կկարողանանք դրանք սկսել և էդ ճանապարհները վերանորոգել։ Բայց ոչ միայն այս մասով, այլ նաև այս համայնքում շատ կարևոր մեկ այլ խնդիր կա՝ ջրամատակարարման խնդիրը։ Ես կուզենայի, որ ասեիք, ներկայացնեիք հիմա, թե ի՞նչ փուլում են այս խնդիրների լուծումները և ի՞նչ ակնկալիքներ ունենան իմ ազգակիցները։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանը։ Համեցեք, պրն Սանոսյան։

 Գ.ՍԱՆՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Ես էլ եմ շատ շնորհակալ համագործակցության համար, իսկապես, դուք տեղում բազմաթիվ խնդիրներ տեսնում եք, մատնանշում եք, մեզ տեղեկացնում եք, որից հետո մենք որոշակի աշխատանք ենք անում։ Ձեր նշած բնակավայրերի հետ կապված՝ և՛ Հացաշեն-Սորիկ, և՛ Թաթուլ-Կանչ-Հակո, երկուսի առումով էլ մենք աշխատանք իրականացրել ենք և ուսումնասիրության արդյունքում ֆիքսել ենք, որ ճանապարհները հիմնանորոգման կարիք ունեն։ Երկու ճանապարհահատվածների համար, եթե ճիշտ եմ հիշում, մեկը՝ 12 կմ է, մեկը՝ 5,1, երկուսի համար էլ նախագծերը պատվիրել ենք։ Հացաշեն-Սորիկ ճանապարհահատվածի համար այս տարի առաջիկայում մրցույթ կհայտարարենք, կիրականացնենք, մյուս ճանապարհը կմնա հաջորդ տարի։ Այսինքն՝ երկուսի նախագիծն էլ կա, բայց այս տարի կհասցնենք մեկն իրականացնել։ Որպեսզի մեր հայրենակիցները ճիշտ հասկանան, թե ինչու երկուսն էլ միանգամից չենք անում, պետք է նշեմ, որ, եթե մի քիչ ամփոփ պատկեր տամ, ճանապարհաշինության ոլորտը մոտավորապես հետևյալ կերպ է աշխատում. և՛ ինչ մենք գիտենք, և՛ ինչ գործընկերները նշում են, տարեկան ճանապարհահատվածներն ուսումնասիրում ենք՝ մոտ 1500-1600 կմ ճանապարհ։ Այդ 1500 կմ-ից առանձնացնում ենք այն 1000 կմ-ը, որը պետք է սկսել, ընթացքավորել, նախագծեր պատվիրել և այլն, որից էլ սկսում ենք մոտ 800 կմ-ի վրա աշխատանք իրականացնել, 500-ից մի քիչ ավելին էլ հասցնում ենք ասֆալտապատել։ Այսինքն՝ մոտավոր գրաֆիկն էդպիսին է, և դրա համար աշխատանքի որոշակի բաժանում ենք անում՝ մեկ ճանապարհն այս տարի կսկսենք, մեկը՝ հաջորդ տարի։ Ջրագծի հետ կապված՝ որոշակի պրոցես կա, ուղղակի, ժամկետների առումով՝ հիմա մանրամասներին չեմ տիրապետում, եթե կարելի է, ես հետո ձեզ ավելի կոնկրետ ասեմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ռ.ԲԱՔՈՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ։ Պրն Սանոսյան, Հայաստանում եզդիական 20 գյուղեր կան և խոսքը եզդիական 6 գյուղերի 2 ճանապարհների մասին է, և այս ճանապարհները կենսական նշանակություն ունեն մեր համայնքի համար։ Էստեղ տարիների ընթացքում եզդի ազգաբնակչությունը դատարկվել է գրեթե 90%-ով և ես վստահ եմ, որ ճանապարհների վերանորոգման, ինչպես նաև ջրամատակարարման ապահովման պայմաններում գյուղը կվերակենդանանան, և այստեղ բնակչության թիվը կավելանա։ Շնորհակալ եմ և կխնդրեմ, որ այս հարցում շարունակենք հետևողական լինել, որպեսզի խնդիրները կարողանանք լուծել։ Շնորհակալություն։

 Գ.ՍԱՆՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Իսկապես, բավական խնդիրներ կան, բայց, կարծում եմ՝ կհամաձայնեք, որ Կառավարությունը նույնպես տարբեր ծրագրերով ուշադրություն է դարձնում, և կփորձենք համատեղ աշխատանքի շնորհիվ ավելի արագ կարգավորել այդ խնդիրները։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն, պրն նախարար։ Սերգեյ Բագրատյան, համեցեք։

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի Կառավարություն, մեծարգո վարչապետ, հարցս ուղղում եմ ձեզ, մասնավորապես, փորձում եմ ձեզ փոխանցել կոռուպցիոն ռիսկերի աճի հետ կապված իմ մտահոգությունը։ Այդ չարիքի մասին բոլոր երկրներն էլ խոսում են և պայքարում, և մենք գիտենք, որ կոռուպցիան ազդում է նույնիսկ մարդկանց առողջության, ազատության, նույնիսկ կյանքի վրա և ոչնչացնում է ժողովրդավարությունը և երկրի իշխանության հանդեպ հավատը։ Սա ամենավտանգավոր ախտն է: Բայց, ցավոք սրտի, այս վերջերս, մասնավորապես, Ավան համայնքում, նաև լրատվամիջոցներում բազմաթիվ հաղորդումներ են տարածվում ոչ թե համակարգային կոռուպցիայի, այլ կոռուպցիոն երևույթների մասին։ Մենք հայտարարել ենք, որ համակարգային կոռուպցիա չկա, բայց կոռուպցիան գրոհում է դեպի համակարգը, կոռուպցիան, հատկապես տնտեսական կոռուպցիան, ցանկանում է ախտահարել քաղաքական համակարգը։ Մենք վտանգավոր ռիսկեր ենք տեսնում։ Կոնկրետ Ես կարծում եմ, որ մենք նոր, ինքնաշխատ մեխանիզմներ պետք է դնենք այս համակարգը չվտանգելու համար, որովհետև տնտեսական այս աճը, որը մենք ունենք և դրա վրա մեծ հույսեր ունենք, և դրա հետ ենք կապում երկրի զարգացման ընթացքը, ռիսկեր չգեներացնենք այդ ուղղությամբ: Ձեր խոսքերով ասած՝ կոռուպցիա պոզուպոչով չի լինում, այդ խոսքերը կրկնում են նաև ընդդիմադիր որոշ գործընկերներ և շեշտում են, որ այն փաստերը, որ իրենք մամուլով տարածում են, հենց այդ կոռուպցիոն երևույթներն են։ Խնդրում եմ ձեր մոտեցումը, որ մենք ոչ միայն կոռուպցիոն ռազմավարություն, հակակոռուպցիոն մարմիններ ստեղծենք, այլ նաև մարտավարություն ունենանք՝ այսօր արմատներով չորացնելու այդ վտանգավոր երևույթը։ Այս հարցի վերաբերյալ խնդրում եմ ձեր մոտեցումը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Համեցեք, պրն վարչապետ։ Լռություն դահլիճում։

 Ն.ՓԱՇԻՆՅԱՆ

-Շնորհակալ եմ հարցի համար։ Ասել եմ բազմիցս, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարը մեզ համար սկզբունքային նշանակություն ունեցող հարց է, և այդ պայքարում մենք որևէ կերպ մեր ջանքերը չենք թուլացնելու։ Եվ էն դեպքերը, որոնք դուք նշում եք, Հայաստանի իրավապահ մարմինների կողմից բացահայտվող դեպքերն են, և բացահայտումները կշարունակվեն էնքան, ինչքան նման դեպքերը տեղի ունենան:

Ինչ վերաբերում է ձեր նշած՝ ընդդիմության հրապարակած փաստերին, ընդդիմության հրապարակած բոլոր փաստերով էլ հետաքրքրվում են մեր իրավապահ մարմինները, և պետք է վստահեցնեմ, որ չի կարող լինել կոռուպցիայի որևէ դեպք, որի քննությունը պատշաճ ընթացք չի ստանա։ Որ ասում եք՝ համակարգային, հենց ամենակարևոր բանը դա է, որ բացառված է, որ լինի որևէ կոռուպցիոն դեպք և էդ կոռուպցիոն դեպքը պատշաճ մակարդակով քննության չառնվի։

Ինչ վերաբերում է ավելի լայն կոնտեքստին, կոռուպցիան առաջին հերթին կապվում է պետական կառավարման, տեղական ինքնակառավարման մարմինների, դատական և այլ համակարգերի հետ: Եվ էստեղ իմ դիրքորոշումը եղել է և շարունակում է մնալ շատ հստակ, որ հանրային կառավարման ոլորտում և դատական համակարգում պետք է աշխատավարձերի էական բարձրացում տեղի ունենա։ Ես գիտեմ, թե ինչքան ոչ պոպուլյար թեմա է սա, բայց չի լինում, որ մենք մի կողմից ասենք՝ վայ, եկեք պայքարենք կոռուպցիայի դեմ, ասենք, որ պետական մարմինները թող որակյալ ծառայություններ մատուցեն, և ասենք, օրինակ՝ նախարարություններում պետք է լինի 90,000 դրամով աշխատող մասնագետ կամ 110,000 դրամով աշխատող մասնագետ, մյուս կողմից էլ մենք ակնկալենք, որ գործերն արագ ընթանան, լավ որակով ընթանան և էդպես շարունակ։ Այս առումով, իհարկե, մենք 2018 թվականին ընդունված հակակոռուպցիոն քաղաքականության ռազմավարությունն իրականացրել ենք և հիմա նոր ռազմավարության մշակման փուլում ենք գտնվում, և այդ ռազմավարությունը կմշակենք։

Նաև վերջերս Ջերմուկում հակակոռուպցիոն քաղաքականության խորհրդի ընդլայնված նիստ ենք ունեցել, բոլոր հնարավոր թեմաները, պրոբլեմները քննարկել ենք և անհրաժեշտ որոշումներ են կայացվել, որպեսզի հարցը ոչ թե շարունակաբար մեր ուշադրության կենտրոնում լինի, այլ ինստիտուցիոնալ այնպիսի համակարգ ստեղծվի, որն ինքն իրենով կաշխատի։ Արձագանքեք, ես կասեմ։

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ս.ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Պրն վարչապետ, Մաքիավելին հետաքրքրիր է սահմանել, որ կոռուպցիայի դեմ ամենամեծ հակաթույնը հայրենասիրությունն է, երկիրը սիրելը և գտնում էր, որ եթե էդտեղ բացթողումներ կան և համապատասխան մարմինները չունեն անհրաժեշտ հզորություն՝ վարքականոններ թելադրելու, ուրեմն, կան գործեր, որ դեռևս պատշաճ չեն կատարվում։ Նկատի ունեմ, որ մենք հաճախ պետական համակարգում աշխատանքի ենք ընդունում մարդկանց, որոնց հետ, հավանաբար, համապատասխան աշխատանք չի տարվում, որպեսզի այդ մասնագետները պատրաստ լինեն՝ նաև այդ գայթակղություններին դիմագրավելու, որովհետև, եթե հիշում եք, դեռևս 1990-ականներին Համբարձում Գալստյան երջանկահիշատակ քաղաքապետ ունեինք, ասում էր՝ այնպիսի մեծ գումարով են կաշառք առաջարկում, որ հնարավոր չէ դիմանալ այդ գայթակղությանը։ Նկատի ունեմ՝ մենք այդ գայթակղություններին դիմանալու, դիմադրության վարքագծեր մշակելու խնդիր ունենք և կարծում եմ, որ պետք է անել բոլոր հնարավոր քայլերն այս գայթակղություններից հեռու մնալու համար։ Շնորհակալ եմ։

 Ն.ՓԱՇԻՆՅԱՆ

-Պրն Բագրատյան, որ տենց նայենք, թմրամիջոցների դեմ շրջանառության պայքարի ամենաարդյունավետ մեթոդն էլ է հայրենասիրությունը։ Ովքե՞ր են այն մարդիկ, որոնք թմրանյութ են ներկրում Հայաստան, վաճառում են և երիտասարդության շրջանում տարածում են, հյուրասիրում են։ Գիտեք, ընդհանրապես, ես կարծում եմ՝ մեր իրականության մեջ էդ բառը՝ հայրենասիրություն, մենք շատ ենք մաշեցրել։ Ով ինչ անում է՝ հայրենասիրություն, բան … Ոչ մեկը չի վեր կենում ու ասում՝ գիտես ինչ, ես հայրենասեր չեմ, հետևաբար … Կաշառքն էլ են հանուն հայրենիքի վերցնում։ Երկար տարիներ Հայաստանի կոռուպցիան բացատրվում էր նրանով, որ՝ բա, բանակ ենք պահում, չգիտեմ, առաջնագիծ, զենք-զինամթերք և այլն, հետո տեսանք, չէ՞, թե ինչ է լինում։ Ընդհանրապես, ես կառաջարկեի ոչ թե հայրենասիրության վրա հույս չդնել, այլ, մի քանի անգամ առիթ ունեցել եմ՝ ասելու, նախ՝ եկեք հասկանանք, թե հայրենասիրության ինչ բանաձև է ներդրված մեր գիտակցության մեջ։ Հայրենասիրության էն բանաձևերը, որ ներդրված են մեր գիտակցության մեջ, ընդհակառակը, հակառակի մասին են, որովհետև ինձ համար, և մենք էդ ծրագրային թուղթն ընդունեցինք «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության համաժողովում, «հայրենիք» և «պետություն» հասկացությունների նույնականացումը շատ կարևոր է, որովհետև ոմանք հանուն հայրենիքի ընդդեմ պետության են և կարող է պարզվել, որ սա մեր մտածողության մեջ անկյունաքարային նշանակություն ունի:

Ինչ վերաբերում է մտածողության մակարդակին, տեսեք, իմ համոզմամբ՝ ամենամեծ պրոբլեմը, որ մենք ունենք, քրեական մտածողությունն է, մենք չենք էլ նկատում, մեզ թվում է, թե մենակ համապատասխան շրջանակների մոտ է։ Ոչ, դա համատարած երևույթ է, որը, բարեբախտաբար, երիտասարդության շրջանում նվազում է: Բայց քրեական մտածողությունից ավելի պարարտ հող կոռուպցիայի, հանցավորության համար, ուղղակի, չկա: Եվ մեր ռազմավարական թիրախը քրեական մտածելակերպը պիտի լինի, մենք քրեական մտածելակերպից պետք է անցում կատարենք դեպի օրենք և օրենքի վրա հիմնված հարաբերություններ: Դա է ճիշտ տարբերակը։ Շնորհակալ եմ։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արսեն Թորոսյան, համեցեք։

Ա.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, քանի որ այսօր խոսք գնաց ժողովրդագրության մասին, փորձենք մի փոքր շարունակել՝ մի այլ ասպեկտի անդրադառնալով։ Տեսեք, Ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից հրապարկված թվերով 2022 թվականին մենք ունեցել ենք ծնելիության անկում՝ ի տարբերություն 2021 թվականի, երբ ունեինք ծնելիության աճ, իսկ մինչ այդ նորից անկումներ ունեինք և ընդամենը 2 տարում աճ էինք ունեցել։ Բայց մի հետաքրքիր տենդենց կա, որի մասին, անպայման, պետք է թիվ մեկ ամբիոնից խոսենք, որովհետև սրա մասին շատ ենք խոսել, բայց, կարծում եմ՝ պետք է վերսկսենք խոսել։ Ուրեմն, ծնված տղաների թիվն աճել է, ծնված աղջիկների թիվը՝ իջել։ Այսինքն՝ փաստացի մենք ունենք կրկին սելեկտիվ աբորտների թվի էական մեծացում։ Մեզ մոտ 111 տղայի հաշվարկով ծնվում է 100 աղջիկ, իսկ միջին չմիջամտված դեպքերում պետք է լինի 105/100։ Այսինքն՝ փաստացի, 6 աղջիկ ավելի քիչ է ծնվում ամեն 100 ծնված երեխայի հաշվարկով, և մենք այստեղ խոսում էինք նաև ընդհանուր ծնելիության մասին: Եթե մենք քիչ աղջիկներ ենք ունենում, վաղը մենք հնարավորություն չունենք՝ նորից ունենալու տղաներ և աղջիկներ։ Էսօր, իհարկե, էս թեմայով, օրինակ՝ հետաքրքիր քննարկում եղավ Ընտանեկան օրենսգրքի ընդունման ժամանակ, երբ խոսում էինք ընտանեկան բռնության մասին և Կառավարության կողմից ներկայացված օրենք ընդունեցինք, որով պետք է պայքարենք դրա դեմ։ Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է շարունակենք խոսել և հանրային արշավներ անենք էս տեսանկյունից, որպեսզի ոչ մի աղջիկ պտուղ չհեռացվի և բոլոր աղջիկները ծնվեն, և նաև հատուկ քայլեր անենք ոչ պատժիչ մեխանիզմով, որովհետև փորձը ցույց է տալիս, որ էդ արգելքները՝ չի կարելի և այլն, չեն աշխատում։ Ենթադրում եմ, որ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունն է ժողովրդագրությամբ զբաղվում, բայց եթե այլ գործընկերներ կուզենա արձագանքել, շնորհակալ կլինեմ։

Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի առողջապահության նախարար տիկին Ավանեսյանը։ Համեցեք, տիկին Ավանեսյան։

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Այո, ճիշտ եք նկատում, պրն Թորոսյան, որ 2022 թվականին 2021 թվականի համեմատ մենք ունենք ծնելիության որոշակի նվազում։ Դրա իհարկե, հիմնապատճառները մեր կողմից բազմիցս քննարկվել և ուսումնասիրվել են, և մենք տեսնում ենք, որ թե՛ 2020 թվականի ընթացքում, թե՛ 2021 թ. առաջին հատվածում մենք ունեցել ենք ամուսնությունների հապաղում, այսինքն՝ բավական շրջան ունեցել ենք, երբ ամուսնություններ բավական քիչ են գրանցվել և այլն, բայց պետք է ասեմ, որ 2022 թվականի հունվար ամիսը մեզ որոշակի հույս է տալիս, որ այդ տենդենցը հակառակ ուղղությամբ է այս տարի գնալու։ Մենք այս տարի հունվար ամսին ունեցել ենք վերջին 3 տարիների ընթացքում հունվար ամիսների կտրվածքով ամենաբարձր ծնելիությունը, առաջին անգամ 3000-ը հատել ենք հունվար ամսի համար։ Իհարկե, ծնելիության խթանման մասով պետք է ասեմ, որ դա համալիր միջոցառումների արդյունք է, ոչ միայն առողջապահական, այլ նաև ժողովրդագրական, սոցիալական, տնտեսական, և վերջին տարիներին Կառավարության ընդունած խթանող միջոցառումներն արդեն սկսել են որոշակի արդյունքներ տալ, և մենք նկատում ենք, որ 3-րդ և 4-րդ երեխաների տեսակարար կշիռը մեր ծնունդների մեջ ավելանում է, և 10 տարվա կտրվածքով գրեթե կրկնապատկվել է 3-րդ և 4-րդ երեխաների թիվը։ Սա ցույց է տալիս, որ ընդունված միջոցառումները բավական թիրախային են, և ես պետք է ասեմ, որ ճիշտ են ընտրված, որովհետև մեզ մոտ՝ Հայաստանում, այդ ժողովրդագրական սունկը նաև թելադրում է, որ ծնելիության մեր պոտենցիալ շրջանակը հենց 3-րդ, 4-րդ երեխաներն են, և մենք, իհարկե, շարունակելու ենք աշխատանքներն էս մասով։

Սելեկտիվ աբորտների մասով ասեմ, որ, այո, մինչև պատերազմը մեզ մոտ բավական լավ ցուցանիշ էր։ Մենք ամեն տարի ունեինք նվազում, բայց, ցավոք սրտի, պատերազմի արդյունքում նաև որոշակի փոփոխություն եղավ նորից հասարակության տրամադրության, ընկալման մեջ, և վիճակագրությունը տղաների մասով փոխվեց։ Իհարկե, մենք պետք է շարունակենք ակտիվ կերպով, ինչպես ասում եք, հանրային արշավների քաղաքականությունը, կրթական, հանրային ընկալումների փոփոխման աշխատանքը, նաև ինչ-որ չափով ավելի խիստ արգելքների սահմանմամբ, բայց, ճիշտ եք ասում, որ միայն արգելքներն արդյունք չեն տալիս, դա համալիր գործողությունների արդյունք պետք է լինի։ Առաջիկայում պլանավորում ենք արշավների նոր ընթացք սկսել և աշխատում ենք թե՛ միջազգային կազմակերպությունների հետ, թե՛ մեր տեղական հասարակական կազմակերպությունների հետ և, իհարկե, պետք է միացյալ ուժերով էս տենդենցը նորից փոխել դեպի նվազման։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Ա.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Ավանեսյան։ Ես հատկապես ուզում էի, որ հենց սելեկտիվ աբորտների մասին խոսեինք։ Դուք նշեցիք, իհարկե, գիտեմ, որ առողջապահության նախարարությունն այդ մասով միշտ նախաձեռնող է եղել, ես ավելի շատ ակնկալում եմ, որ մենք համընդհանուր ջանքերով էդ հարցին անդրադառնանք, կանանց, աղջիկների, երեխաների դերի և ընտանիքում պաշտպանված լինելու մասով, հատկապես, որովհետև, տեսեք, ինչո՞ւ են հաճախ ... Այո, պատերազմները նշանակություն ունենում են, բայց ինչու են հաճախ մարդիկ ընտրում՝ չունենալ աղջիկ. որովհետև աղջիկը թույլ է, որովհետև աղջիկը պաշտպանված չէ, որովհետև աղջկան կարելի է բռնության ենթարկել և այլն, և հատկապես էս համատեքստում էր հարցս։ Ես կխնդրեմ և կողջունեմ էդ գործողությունները, և եթե կլինեն բաներ, որ մենք էլ օրենքների մակարդակում կարող ենք այստեղ աջակցել Կառավարությանը, ընդունել, ապա ուրախ կլինենք՝ էդ հարցում էլ ներգրավված լինել։ Շնորհակալություն։

 Ա.ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Ուղղակի, կուզեի ասել, որ էդ բոլորը, որոնք նշեցիք, թյուր պատկերացումներ են, և մենք պիտի ամեն ինչ անենք, որպեսզի հասարակությունում ավելի ու ավելի ամրապնդվի կնոջ դերը՝ որպես տնտեսապես ակտիվ, առողջ, հասարակական ակտիվ կյանքով ապրող քաղաքացի։ Իհարկե, ինչպես նշեցիք, դա կարող է ընդհանուր, համալիր գործողությունների արդյունք լինել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Եվ վերջին հարցը՝ Դավիթ Դանիելյան։ Համեցեք։

 Դ.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ

-Հարցս ուղղում եմ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանին։ Պրն Սանոսյան, օրերս «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորների հետ այցելել էինք Տեղ խոշորացված համայնք և, մասնավորապես, մի քանի սահմանամերձ գյուղական բնակավայրեր։ Այնտեղ առաջնահերթ խնդիրներից մեկը Վաղատուր-Խնածախ ճանապարհի վերանորոգման հարցն է։ Ճանապարհն առանձնահատուկ կարևոր է նաև այն պատճառով, որ ռազմական նշանակության մեքենաները նույնպես երթևեկում են, բավականին ծանրաբեռնված ճանապարհ է։ Ես հասկանում եմ, որ սահմանամերձ շատ բնակավայրի, հատկապես Կապանում մենք դա տեսանք, ճանապարհներ վերանորոգել ենք և բարեկարգել ենք, և ըստ հերթականության կհասնենք նաև այդ ճանապարհին, սակայն կուզենամ, որ տեղեկացնեք, թե արդյո՞ք պլանավորված է՝ այդ ճանապարհի հետ կապված, ե՞րբ կվերանորոգվի։

Եվ երկրորդ կարևոր հարցը. այդտեղ «Հայաստանի տարածքային զարգացման հիմնադրամ»-ի միջոցներով խմելու ջրի ցանց է վերանորոգվել, սակայն մեզ ասացին, որ նախատեսված 1,5-2 լիտր վայրկյանում ջրի փոխարեն 0,7 լիտր ջուր է վայրկյանում հոսում։ Խնդրում եմ ուսումնասիրեք այդ հարցը։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Հարցին կպատասխանի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանը։ Համեցեք, պրն նախարար։

 Գ.ՍԱՆՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն հարցի համար։ Այդ բնակավայրերի կողքին է նաև Խոզնավար բնակավայրը և, այսպես ասած, կա այդ ուղղությամբ գնալու 2 ճանապարհ. մեկը՝ Խոզնավարի ուղղությամբ, մյուսը՝ ձեր նշած ուղղությամբ։ Դուք նշեցիք, որ ճանապարհը նաև այլ նպատակներով է օգտագործվում, և համապատասխան գերատեսչության հետ աշխատանքի արդյունքում առաջնայնություն է տրվել դեպի Խոզնավար գնացող ուղղության կառուցմանը, որն այս տարի մեր ծրագրերում է, 18,5 կամ 18,4 կմ է ճանապարհը։ Եվ վերջերս Կառավարության նիստերից մեկում գումար հատկացրել ենք, այդ ճանապարհն այս տարի կսկսենք։ Այսինքն՝ երկու տարբեր ուղղություններով այդ բնակավայրեր գնացող երկու ճանապարհներից մեկը՝ 18 կմ-ը, այս տարի կսկսենք։

Ինչ վերաբերում է խմելու ջրի ցանցին, պետք է տվյալները ստուգել, նորից, չեմ կարող ասել։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Արձագանք։

 Դ.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ

-Այսինքն՝ ես ճի՞շտ եմ հասկանում, որ մինչև Խոզնավար է վերանորոգվել, այսինքն՝ դեպի Խնածախ ճանապարհն էս փուլում դեռ չի վերանորոգվելու։ Եվ կցանկանայի, որ մի կարևոր բանի վրա էլ ուշադրություն դարձնեք. մենք շատ, ահռելի մասշտաբի սուբվենցիոն ծրագրեր ենք անում բոլոր համայնքներում, սակայն սահմանամերձ բնակավայրերը, այնուամենայնիվ, իմ կարծիքով, որոշակի դուրս են մնում էդ սուբվենցիոն ծրագրերից, հիմնականում քաղաքային միջավայրում են արվում էդ սուբվենցիոն ծրագրերը։ Ես չգիտեմ՝ դուք համայնքների հետ աշխատո՞ւմ եք էդ ուղղությամբ, որ գոնե սահմանամերձ համայնքներում նույնպես ընդգրկվի սուբվենցիոն ծրագրերի ինչ-որ բաժին։

 Գ.ՍԱՆՈՍՅԱՆ

-Իհարկե, աշխատում ենք և ոչ միայն բանավոր աշխատանք ենք տանում, այլ նաև սուբվենցիոն ծրագրերով որոշակի գործիքներ ենք ստեղծել, որ համայնքը, համայնքի ղեկավարը և ավագանին ավելի շատ շահագրգռված լինեն՝ սահմանամերձ բնակավայրերում աշխատանք անելու։ Ի՞նչ նկատի ունեմ. մենք այսպիսի կարգավորում ունենք. եթե իրենք փաթեթի մեջ են, երբ մի քանի բնակավայրում միասին ինչ-որ ծրագիր են անում, փաթեթի մեջ ունենում են սահմանամերձ բնակավայրեր, ապա մենք ամբողջ ծրագրի համար Կառավարության մասնաբաժինը հաշվում ենք սահմանամերձի համար տոկոսով, այսինքն՝ սահմանամերձ համայնքին ձեռնտու է, որ իր փաթեթի մեջ, ենթադրենք՝ 5 գյուղերում գործ է անում, ընդգրկի սահմանամերձ բնակավայրեր, որպեսզի Կառավարությունից, ենթադրենք՝ 60%-ի փոխարեն 75%, թվերը մոտավոր եմ ասում, տարբեր ծրագրերինը տարբեր է, մասնաբաժին ստանա։ Շնորհակալություն։

 Ա.ՍԻՄՈՆՅԱՆ

-Շնորհակալություն։ Հարգելի գործընկերներ, հարցերն ավարտվեցին, նիստը՝ նույնպես։ Շնորհակալություն։