г۳ëï³ÝÇ Ð³Ý³ñ³å»ïáõÃÛ³Ý ²½·³ÛÇÝ ÅáÕáíÁ©
Àݹ·Í»Éáí È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ñéã³ÏÙ³Ý »õ ϳ½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ ÉÇáíÇÝ »õ ³ÝûñÇ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÃÛáõÝÁ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Çñ³íáõÝùÇÝ áõ ³Û¹ ųٳݳϳѳïí³ÍáõÙ ·áñÍáÕ ÊêÐØ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³ÝÁ«
Þ»ßï»Éáí ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ØÇáõÃÛ³Ý ÷Éáõ½áõÙáí ݳËÏÇÝ ²¹ñµ»ç³Ý³Ï³Ý ÊêÐ ï³ñ³ÍùáõÙ »ñÏáõ Çñ³í³Ñ³í³ë³ñ ³ÝÏ³Ë å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ` È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý »õ ²¹ñµ»ç³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ó»õ³íáñáõÙÁ«
ö³ëï»Éáí ÈÔ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ÇÝùÝáñáßÙ³Ý Çñ³íáõÝùÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇÝ Ç å³ï³ë˳ݫ ³¹ñµ»ç³Ý³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó áñ¹»·ñí³Í ¿ÃÝÇÏ ½ïáõÙÝ»ñÇ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý »õ áõųÛÇÝ Ù»Ãá¹Ý»ñáí ѳñóÇ ÉáõÍÙ³Ý ×³Ý³å³ñÑÁ« ¹ñë»õáñí³Í©
¬ ²¹ñµ»ç³Ý³Ï³Ý ÊêÐ¬Ç µáÉáñ µÝ³Ï³í³Ûñ»ñáõÙ` êáõÙ·³ÛÇë ÎÇñáí³µ³¹« Þ³ÙËáñ« ´³ùáõ »õ ³ÛÉ 1988¬1990Ãé ³¹ñµ»ç³Ý³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó Ñ³Û µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ ï»Õ³Ñ³ÝáõÙÝ»ñáí« ç³ñ¹»ñáí« µéÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí áõ ëå³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí«
¬ ÈÔÐ »õ ѳñ³ÏÇó ï³ñ³ÍùÝ»ñáõÙ Çñ µÝûññ³ÝáõÙ ³åñáÕ Ñ³Û µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý Ýϳïٳٵ Çñ³Ï³Ý³óñ³Í ¿ÃÝÇÏ³Ï³Ý ½ïáõÙÝ»ñáí«
¬ í³ñÓÏ³Ý ·ñáѳÛÇÝÝ»ñÇ »õ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ³Ñ³µ»ÏÇãÝ»ñÇ Ý»ñ·ñ³íٳٵ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ¹»Ù ²¹ñµ»ç³Ý ÏáÕÙÇó 1991¬1994Ãé ë³ÝÓ³½»ñÍ³Í É³Ûݳͳí³É é³½Ù³Ï³Ý ³·ñ»ëdzÛáí«
ì»ñ³Ñ³ëï³ï»Éáí г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ñ³ÝÓݳéáõÃÛáõÝÝ ³é ³ÛÝ« áñ ѳݹÇë³ó»É »õ ѳݹÇë³ÝáõÙ ¿ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý »õ Ýñ³ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý »ñ³ß˳íáñÁ«
²ñӳݳ·ñ»Éáí« áñ ²¹ñµ»ç³ÝÇ áõųÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝù ѳݹÇë³óáÕ µ³½Ù³Ñ³½³ñ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³Ý¹³éݳÉÇ ÏáñáõëïÝ»ñÇ«³ÝÏ³Ë ³½·³ÛÇÝ å³ïϳݻÉÇáõÃÛáõÝÇó Ù»Ï ÙÇÉÇáÝÇó ³í»ÉÇ ÷³Ëëï³Ï³ÝÝ»ñÇ áõ ï»Õ³Ñ³Ýí³ÍÝ»ñÇ« ͳÝñ ÝÛáõÃ³Ï³Ý ÏáñáõëïÝ»ñÇ áõ ÈÔÐ »õ ²¹ñµ»ç³ÝÇ ÷á˳¹³ñÓ í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý ï³Ï ï³ñ³ÍùÝ»ñ ³ÝóÝ»Éáõ ³ÝÙÇç³Ï³Ý å³ï³ë˳ݳïáõÝ ³·ñ»ëáñ ²¹ñµ»ç³ÝÝ ¿«
ìϳ۳Ïáã»Éáí ²¹ñµ»ç³ÝÇ ÏáÕÙÇó ß³ñáõݳÏíáÕ©
¬ ³ñó³ËÛ³Ý ÑÇÙݳËݹñÇ ¿áõÃÛ³Ý »õ ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Í³·Ù³Ý áõ ͳí³ÉÙ³Ý å³ï׳éÝ»ñÇ Ë»Õ³ÃÛáõñáõÙÝ»ñÝ áõ ݻݷ³÷áËáõÙÝ»ñÁ« ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý ÏáÕ٠ѳݹÇë³óáÕ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³ÝÁ« áñå»ë µ³Ý³Ïó³ÛÇÝ ÉÇÇñ³í ÏáÕÙ ã׳ݳã»Éáõ ²¹ñµ»ç³ÝÇ Ù³ñï³í³ñáõÃÛáõÝÁ« áñáÝù Ýå³ï³Ï »Ý Ñ»ï³åݹáõÙ Ëáõë³÷»É ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý µáõÝ ³é³ñÏ³Ý Ñ³Ý¹Çë³óáÕ` È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³ñ·³íÇ׳ÏÇ »õ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý Ñ»ï ϳåí³Í ѳñó»ñÇ ³é³çݳѻñà ÉáõÍáõÙÇó »õ ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÇó«
¬ é³½Ù³ï»Ýã ѳÛï³ñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« ѳ۳ïÛ³óáõÃÛ³Ý »õ ѳÛÏ³Ï³Ý Ùß³ÏáõóÛÇÝ Å³é³Ý·áõÃÛ³Ý áãÝã³óÙ³ÝÝ áõÕÕí³Í ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ« ÇÝãÁ ËáãÁݹáïáõÙ ¿ ÏáÕÙ»ñÇ ÙÇç»õ ÷áËíëï³ÑáõÃÛ³Ý Ó»õ³íáñÙ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ«
гÙá½í³Í ÉÇÝ»Éáí « áñ ³ñó³ËÛ³Ý ÑÇÙݳËݹñÇ Ñ³Ý·áõó³ÉáõÍٳݫ é³½Ù³Ï³Ý ×³Ý³å³ñÑÇ µ³ó³éÙ³Ý »õ ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Ë³Õ³Õ Ï³ñ·³íáñÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ ³Ýßñç»ÉÇáõÃÛ³Ý »õ ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³Ý »ñ³ßËÇùÁ »Õ»É »õ ÙÝáõÙ ¿ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Çñ³í³Ñ³í³ë³ñáõÃÛ³Ý »õ ÇÝùÝáñáßÙ³Ý Çñ³íáõÝùÇ ëϽµáõÝùÇ ³Ýí»ñ³å³Ñ ÏÇñ³éáõÙÁ«
вÚî²ð²ðàôØ ¾
²¹ñµ»ç³ÝÇ é³½Ù³ï»Ýã ѳÛï³ñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Í³·Ù³Ý »õ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÇ å³ï׳éÝ»ñÇ Ë»Õ³ÃÛáõñáõÙÝ»ñÝ áõ ݻݷ³÷áËáõÙÝ»ñÁ« ³ï»ÉáõÃÛáõÝ ë»ñÙ³ÝáÕ Ñ³Ï³Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Ïáã»ñÝ áõ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« Çñ»Ýó ÏáÕÙÇó ϳï³ñí³Í á×ñ³·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Í³ÝñáõÃÛáõÝÁ ãÁݹáõÝ»ÉÁ« ß³ñáõݳÏáõÙ »Ý ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Ï³ñ·³íáñÙ³Ý ëϽµáõÝù³ÛÇÝ áõ ³é³Ýóù³ÛÇÝ ËáãÁݹáïÁ ѳݹÇë³Ý³É »õ ³Ûë ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ß³ñáõݳÏáõÃÛ³Ý Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÇ áÕç å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÁ ÏñáõÙ ¿ ²¹ñµ»ç³ÝÁ:
§ÈºèܲÚÆÜ Ô²ð²´²ÔÆ ÐÆØܲÊܸÆðÀ ¼ÆÜì²Ì вβزðîàôÂÚ²Ü ìºð²ÌºÈàô« ¾àôÂÚàôÜÀ ܺܶ²öàʺÈàô ºì Ê²Ô²Ô ´²Ü²Îò²ÚÆÜ ¶àðÌÀܲòÀ ÊàâÀܸàîºÈàô ²¸ð´ºæ²ÜÆ ä²î²êʲܲîìàôÂÚ²Ü Ø²êÆܦвڲêî²ÜÆ Ð²Üð²äºîàôÂÚ²Ü ²¼¶²ÚÆÜ ÄàÔàìÆ
вÚî²ð²ðàôÂÚ²Ü
ÐÆØܲìàðàôØ
²¹ñµ»ç³ÝÁ« ß³ñáõݳϳµ³ñ ³Õ³í³Õ»Éáí Çñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ« ݻݷ³÷áË»Éáí »õ ˻ճÃÛáõñ»Éáí ÷³ëï»ñÁ« Ó·ïáõÙ ¿ ÙÇç³½·³Û³ÇÝ Ñ³ÝñáõÃÛ³Ý Ùáï Ï»ÕÍ å³ïÏ»ñ Ó»õ³íáñ»É ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Í³·Ù³Ý »õ ͳí³ÉÙ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É: ØÇ»õÝáõÛÝ Å³Ù³Ý³Ï ²¹ñµ»ç³ÝÁ« óùóÝ»Éáí ³ñÛáõݳÉÇ Ñ³Ï³Ù³ñïáõÃÛ³Ý Ñ³Ý·»óñ³Í Çñ ѳÝó³íáñ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ »õ Çñ³Ï³Ý ³·ñ»ëáñÇÝ ½áÑ« ÇëÏ ½áÑÇÝ áñå»ë ³·ñ»ëáñ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáí« ÷áñÓáõÙ ¿ Çñ ÇëÏ ÏáÕÙÇó ë³ÝÓ³½»ñÍ³Í å³ï»ñ³½ÙÇ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÇ áÕç å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÁ µ³ñ¹»É ѳÛÏ³Ï³Ý ÏáÕÙÇ íñ³:
ØÇÝã¹»é µ³½Ù³ÃÇí »õ ѳïϳå»ë áã ѳÛÏ³Ï³Ý ³ÕµÛáõñÝ»ñ ÷³ëï»É »Ý ²¹ñµ»ç³ÝÇ ÏáÕÙÇó ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í »õ Çñ³Ï³Ý³óí³Í ѳۻñÇ ç³ñ¹»ñÝ áõ Ñ»ï³åݹáõÙÝ»ñÁ: سëݳíáñ³å»ë« êáõÙ·³ÛÇÃáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í á×ñ³·áñÍáõÃÛáõÝÁ ÷³ëïí³Í ¿ ³ÝÙÇç³å»ë ¹»åù»ñÇó Ñ»ïá ϳï³ñí³ÍÇ í»ñ³µ»ñ۳ɫ ½áñûñÇݳϫ Ñ»Ýó êáõÙ·³ÛÇà ù³Õ³ùÇ ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ è© ¾ÙÇݵ»ÛÉáõ Ý»ñϳ۳óñ³Í ½»Ïáõó³·ñáí« ÇÝãå»ë ݳ»õ« 1988é ÝáÛ»Ùµ»ñÇ 18¬ÇÝ ù© ØáëÏí³ÛáõÙ ÊêÐØ ¶»ñ³·áõÛÝ ¹³ï³ñ³ÝÇ ùñ»³Ï³Ý ·áñÍ»ñáí ÏáÉ»·Ç³ÛÇ í×éáí »õ 1988é ¹»Ïï»Ùµ»ñÇ 20¬ÇÝ èÊüêÐ ìáñáÝ»ÅÇ Ù³ñ½³ÛÇÝ ¹³ï³ñ³ÝÇ ÏáÕÙÇó ϳ۳óñ³Í ¹³ï³í×éáí« ÇëÏ ÑáõÝí³ñÇ 13¬Çó¬19¬Á ´³ùíáõ٠ѳۻñÇ Ýϳïٳٵ Çñ³Ï³Ý³óí³Í ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ ç³ñ¹»ñÁ í³í»ñ³·ñí³Í »Ý 1990 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 19¬ÇÝ »õ Ù³ñïÇ 1¬ÇÝ ·áõÙ³ñí³Í ÊêÐØ ¶»ñ³·áõÛÝ ÊáñÑñ¹Ç 3¬ñ¹ Ýëï³ßñç³ÝÇ ÷³Ï ÝÇëï»ñáõÙ ÊêÐØ ä²Î¬Ç ݳ˳·³Ñ 쩲©ÎñÛáõãÏáíÇ »õ ÊêÐØ Ý»ñùÇÝ ·áñÍ»ñÇ Ý³Ë³ñ³ñ ì©ì©´³Ï³ïÇÝÇ ÏáÕÙÇó Ý»ñϳ۳óí³Í ÷³ëï»ñáí:
ê³Ï³ÛÝ« å³ïÙáõÃÛáõÝÁ ݻݷ³÷áË»Éáõ »õ ·ÉËÇí³Ûñ ßáõé ï³Éáõ å»ï³Ï³Ý Ù³ñï³í³ñáõÃÛ³Ùµ« ²¹ñµ»ç³ÝÁ û·ïí»Éáí ѳïϳå»ë ÙÇç³½·³ÛÇÝ ËáñÑñ¹³ñ³Ý³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ»ñáõÙ ß³ï»ñÇ ³Ýï»ÕÛ³ÏáõÃÛáõÝÇó »õ ѳñóÇ ¿áõÃÛ³ÝÁ ͳÝáà ãÉÇÝ»Éáõ ѳݷ³Ù³ÝùÇó« Ó·ïáõÙ ¿ ϳñ·³íáñÙ³Ý` ÙÇÙÛ³Ýó Ñ»ï ß³Õϳåí³Í µ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÇ« ÷³Ã»ÃÇó ³é³çݳѻñà ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³é³ÝÓݳóÝ»É ï³ñ³ÍùÝ»ñÇ »õ ÷³Ëëï³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³ñó»ñÁ »õ Ó»éù µ»ñ»É ³Û¹ ËݹÇñÝ»ñÇ í»ñ³µ»ñÛ³É å³Ñ³Ýç³ïÇñáç ϳñ·³íÇ׳Ï: ¸ñ³ ÑÇÙ³Ý íñ³« ²¹ñµ»ç³ÝÁ ³ÝóùáõÛó Ýå³ï³Ï ¿ Ñ»ï³åݹáõÙ ÑáÕ ëï»ÕÍ»É Çñ Ñݳñ³íáñ Ýáñ ³·ñ»ëdzÛÇ ³ñ¹³ñ³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ` å³Ñå³Ý»Éáí ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Ï³ñ·³íáñÙ³Ý é³½³Ù³Ï³Ý ׳ݳå³ñÑÁ:
²é³çݳѻñà ËݹÇñ ¿ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ³ïÛ³ÝÝ»ñáõÙ í»ñ³Ï³·Ý»É ϳï³ñí³ÍÇ Çñ³Ï³Ý å³ïÏ»ñÁ »õ Ù³ïݳÝß»Éáí ²¹ñµ»ç³ÝÇ å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÁ ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý ëñٳݫ ¹ñ³ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÇ »õ ãϳñ·³íáñÙ³Ý í»ñ³µ»ñ۳ɫ ѳϳ½¹»É Ýñ³ ÏáÕÙÇó Çñ³Ï³Ý³óíáÕ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ` ³ÏïÇíáñ»Ý Ý»ñ·ñ³í»Éáí ³Û¹ ·áñÍáõÙ ËáñÑñ¹³ñ³Ý³Ï³Ý ¹Çí³Ý³·ÇïáõÃÛ³ÝÁ:
